وبلاگ معمار شهر

مشکلات بافت های فرسوده در شهرهای بزرگ همواره یکی از دغدغه های مردم و مدیران شهری بوده است. محلات فرسوده در فضای شهری، از یک سو دارای ریشه های سکونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری است و از طرف دیگر به جهت فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری، وجود مشکلات اجتماعی و امنیتی و آسیب پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش سوزی و نیز عدم تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن دارای مشکلات روبنایی و زیرساختی هستند.

دخالت در این بافتها مستلزم رعایت ضوابط و مقررات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. بهسازی شامل سلسله اقداماتی است که به منظور بهبود کالبد، که در نتیجه فرسایش فعالیت تحقق یافته است، در کوتاه مدت صورت می پذیرد. در واقع بهسازی زمانی صورت می گیرد که فرسودگی نسبی فضا از لحاظ عملکردی حادث شده باشد و می تواند شامل مواردی همچون حفاظت، جلوگیری و ضمانت – استحکام بخشی – بهبود و سازماندهی باشد.

زهرا نژاد بهرام، عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در گفت و گو با شهردارآنلاین درباره نگاه مدیریت شهری به بافت های فرسوده گفت: "نگاه ما به بافت فروده به هیچ عنوان تخریب کامل نیست، در حقیقت این نوع نگاه تخریبی بافت های فرسوده نه در تهران که در کل کشور بزرگترین اشتباه استراتژیکی است که می توانیم در تصمیم گیری هامون انجام دهیم."

وی در انتقاد به مداخله مستقیم و تخریب بافت های فرسوده اظهار کرد: "ما تجربه مداخله مستقیم، محدود و اقدامات اجتماعی داریم، با توجه به این تجارب مداخله مستقیم در بافت های فرسوده و تخریب آنها در حقیقت نادیده انگاشتن هویت و اصالت محلات و مناطقی است که بافت های فرسوده در آنها قرار دارد."

نژاد بهرام ادامه داد: "تخریب کامل بافت های فرسوده و عدم توجه به اصالت آنها دقیقا به معنای عدم شناخت شهر و نگاه فیزیکی به آن است، در حالی که باید شهر ما یک شهر زنده باشد."

وی با تأکید بر لزوم نگاه انسان محوری به شهر تصریح کرد: "شهر برای انسان است، پس باید دارای نگاه انسان محور باشد. تمام خیابان ها، پیاده راه ها و میادین موجود در شهر برای انسان است. اگر با این دید به حوزه بافت فرسوده نگاه شود، مهم ترین مسئله این خواهد شد که شهروندان خود داوطلب بازسازی و احیای منازلشان باشند."

عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با اشاره بر لزوم رضایت شهروندان برای بازسازی و یا بهسازی مناطق خاطرنشان کرد: "ما نمی توانیم برای نوسازی منازل شهروندان اجبار داشته باشیم، و با بیرون کردن اجباری آنها و بازسازی محیط هم در حقیقت زندگی به معنای زنده بودن را از آنها و محلات اصیل می گیریم."

وی همچنین افزود: "ما نمی توانیم اتصال مفهوم فرهنگ و هویت را با زندگی نادیده بگیریم، و مداخله مستقیم در بافت فرسوده در حقیقت از بین برنده هویت و اصالت محلات است."

عضو شورای شهر تهران با تأکید براشتباه بودن نگاه مداخله مستقیم در بافت های فرسوده بیان کرد: "در تمام دنیا نگاه مداخله مستقیم در بافت های فرسوده، حدود 40 سال است که مردود شده اما انگار ما تازه به این نوع دیدگاه علاقه مند شدیم."

وی درباره نگاه حاکم بر سازمان نوسازی شهرداری تهران گفت: "رویکرد سازمان نوسازی در شهرداری تهران در حال القای این نظر است که اولین و مهم ترین گام در حوزه بافت های فرسوده بهسازی محیطی است، و این نظریه به معنای ایجاد شرایط زیست مناسب در شهر برای شهروندان است."

نژادبهرام در پایان خاطرنشان کرد: "بهسازی محیطی باعث می شود تا شهروندان با توجه به بهبود منطقه و محیط علاقه بیشتری برای زندگی در آن داشته و با توجه به سود اقتصادی که در بالا رفتن ارزش ملک های آنها صورت می گیرد، میل به نوسازی داشته و با رضایت کامل و حفظ هویت و فرهنگ خود به احیای بافت های فرسوده بپردازند."