وبلاگ معمار شهر

 به نقل از مهر کاخ مروارید یا کاخ محل اقامت شمس در شهرستان مهرشهر کرج یکی از مهمترین کاخ‌های استان البرز است که توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسید.

این کاخ در بین سال‌های ۴۵ تا ۴۷ توسط موسسه‌ "رایت" طراحی و با نظارت "ویلیام کیس" ساخته شده و به بهره‌برداری رسید. این بنا محل سکونت شمس پهلوی و خانواده‌ او تا سال ۱۳۵۷ بود.

بر اساس رای دادگاه در هفتم اردیبهشت ۱۳۹۳؛ ۳۰ درصد یعنی ۲۷ هکتار از مجموعه‌ کاخ مروارید به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز واگذار شد تا آن را مرمت و سامان‌دهی کند اما سند فضای سبز آن به نام میراث فرهنگی نشد.

اکنون چهارسال از آن زمان می‌گذرد و مسئولان سازمان میراث فرهنگی و اداره کل میراث فرهنگی استان البرز اعلام می‌کنند که چیزی حدود ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای مرمت آن نیاز است تا بتوان این کاخ را به شکل اولیه مرمت کرده و درهای آن را به روی مردم باز کرد.  هر از گاهی در این کاخ برنامه‌های فرهنگی و نمایشگاهی برپا می‌شود و در حال حاضر سقف این کاخ در حال مرمت است.

این گزارش نگاهی به وضعیت کاخ مروارید در دو دوره زمانی دهه ۶۰ و ۷۰ دارد زمانی که هنوز این کاخ سالم بود اما تنها با گذشت چند سال به روزی افتاده که امکان مرمت آن میلیاردها تومان اعتبار نیاز دارد.

این کاخ در اواخر دهه ۴۰ در محوطهای حدود ۱۷۰ هکتار با تپه‌های ملایم در کنار دریاچه مصنوعی کوچکی ساخته شده است.

مشخصه پیکره بیرونی این بنا دوگنبد بتنی است که با هم تلفیق شده‌اند و نورگیر وسیعی که کل سقف را پوشش می‌دهد به علاوه یک بخش حلزونی شکل که در بالای اتاق اختصاصی شمس تعبیه شده است.

سازه بتنی کاخ با نوعی پلاستر مخصوص پوشیده شهد و از داخل با سنگ و پارچه و مصالح شفاف تزئین شده است.

دفتر کار اتاق‌های تشریفات، نشیمن و نهارخوری خانوادگی و خواب‌ها به طور متوالی گرداگرد فضای وسیع مرکزی قرار گرفته ‌ند و ورود به یک از آن‌ها از طریق یک راهروی شیب دار انجام می‌شود.

به طور کلی در زیر این گنبد پذیرایی، استخر، سینما و ورودی قرار گرفته‌اند فضاها در ترازهای متعدد که دسترسی به آنها از جهات مختلف با رمپ و پله مسیر می شود منظور شده‌اند.

الگوهایی که نشانگر مفهوم در و شمس هستند به دفعات به چشم می‌خورند و بیشتر نقوش و الگوهای به کار رفته در طراحی اثاثیه لوسترها و چراغ‌های سقفی و دیواری، از دایره ناشی شده‌اند.

حتی کف سازی و نورپردازی محوطه اطراف کاخ با همان ایده‌های مشابه و هماهنگ طراحی شدهاند.

استفاده‌های متعدد و متنوع از پلکسی گلاس در ضخامت‌ها و اشکال متفاوت به عنوان ماده‌ای که نور را از خود عبور می‌دهد بدون قابلیت شکنندگی ویژگی‌های طراحی داخلی در این کاخ شمرده می‌شود.