خانه های تاریخی سمنان ، میراث معماری و فرهنگ ایران ...

خانه های تاریخی بخش مهمی از هویت و فرهنگ هر منطقه را نشان می دهد ، آثاری که یادگاری از معماری اصیل ایرانی و بومی مناطق مختلف استان سمنان هستند .

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ،  در استان سمنان 85 خانه تاریخی قابل مرمت و واگذاری وجود دارد که 17 باب آن در شهر سمنان است . تعدادی از این خانه ها مانند خانه کلانتر ، عمارت امیر و خانه ترابی بازسازی شده و برخی نظیر خانه طاهری در حال بازسازی است .

از این دست بناها که نشان دهنده قدمت این سرزمین هستند در استان سمنان کم نیست که از آن جمله  می توان به خانه تدین اشاره کرد .

تدین ، از خانه های با ارزش دوره قاجاریه در سمنان است که شامل دو بخش بیرونی و اندرونی با زیرزمین و فضای خاص خدمه، اصطبل و آشپرخانه است.

بخش بیرونی این خانه تاریخی که با یک راهرو به ورودی اصلی بنا متصل می شود، شامل دو اتاق بزرگ، آشپرخانه و زیرزمین با سقف های قوسی  و  قسمت تابستان نشین بناست .

بخش اندرونی نیز دارای دو بخش زمستان نشین در قسمت شمالی و تابستان نشین در قسمت جنوبی و بهار خواب های شرقی و غربی است. این بنا در خیابان طالقانی سمنان قرار دارد .

 

 

خانه کلانتر که درمیدان ابوذر سمنان واقع شده از بناهای با ارزش دوره قاجار است . 

این خانه که متعلق به خاندان رجبی هاست  برای کلانتر وقت سمنان ساخته شده بود و دارای سه حیاط (اندرونی، بیرونی و مرکزی) است.

حیاط مرکزی دارای دو اتاق قرینه و  مقرنس کاری است،  یکی از زیرزمین های بنا دارای تونلی است که چند خانه و یک قلعه را به هم مربوط می ساخته است.

این بنا دارای بادگیری به طول 11 و نیم متر است و هم اکنون با مشارکت بخش خصوصی بازسازی شده و با عنوان " عمارت بادگیر" میزبان علاقمندان به تاریخ و هنر است .

 

 

 

خانه طاهری هم در محله اسفنجان و نزدک خیابان ابوذر سمنان واقع شده و قدمت آن به دوره قاجار می رسد.

این خانه در عرصه بزرگ و اعیانی وسیع شامل هشتی، اتاق خادم، آب انبار، بنای بیرونی، بنای اندرونی ، زیرزمین ، بادگیر کوچک ، ایوان و آشپزخانه است .

درهای چوبی این بنا تقریباً سالم هستند و ظرافت کار نجاران آن زمان را یادآورمی شود.

 

 

 

خانه ترابی هم یکی از خانه های با ارزش بافت تاریخی شهر سمنان است که در سالهای اخیر مرمت و احیا شده .

یکی از ویژگی های منحصر به فرد خانه ترابی، وجود سابات (راهگذر میان دو خانه که دارای سقف است) در مقابل این خانه تاریخی است .

سابات ها از ویژگیهای منحصربه فرد معماری مناطق گرمسیر و کویری است .

یکی از کارکردهای سابات پدید آوردن سایه و جایگاهی خنک برای رهگذران است.

این سازه با نیمه پوشیده کردن کوچه در تابستان ، به پدید آمدن کوران هوا می‌انجامد که هوای درون سابات را از بیرون آن خنکتر میکند.

همین نیمه پوشیده بودن در زمستان به گرمتر شدن هوای درون سابات از بیرون آن می انجامد.

سابات‌ها همچنین مایه یکپارچگی و استواری خانه‌های کنارشان هستند و به آنها در پایداری در برابر نیروهای پدید آمده از فشار سازه کمک می‌کنند.

خانه ترابی در دوره قاجاریه ساخته و درمحله کهنه دژ سمنان واقع شده است.  

 

 

عمارت و باغ امیر سمنان هم یکی از بناهای زیبای شهر سمنان در محله باغ فردوس  و در کوچه باغ امیر واقع است.

این بنا در زمان ساخت  تقریباً در زمان ساخت خارج از شهر ساخته شده و خانه ای اعیانی با تزئینات نمای کاشی هفت رنگ ابود .

در نمای این بنا در روی ایوان ها، ستون هایی گچی که از داخل چوبی هستند وجود دارد که  سازه سقف را نگه می دارند . عمارت امیر هم اکنون موزه ای از یادگاران کهن است و آنچه به عنوان باغ امیر باقی مانده بخش کوچکی از درختان سربه فلک کشیده این عمارت در حیاط جنوبی است .

 

 

خانه عبدوس سمنان هم از خانه های قدیمی با ویژگی های خاص معماری ایرانی است که طراحی فضاهای آن متناسب با اقلیم گرم و خشک و کویری استان سمنان است .

این خانه دارای حیاط مرکزی، دالان، نجره های مشبک، آب انبار، مطبخ، استفاده از طاق های جناقی، زغال دانی، تنورو چال کرسی است و جزء معدود بناهای باقی مانده در بافت تاریخی سمنان است که بیانگر تحول معماری در دو دوره تارخی قاجار و پهلوی است و در کنار آن دست مایه هایی ازمعماری دوران صفوی را در خود جا داده است.

 

 

 

 

شناسایی، بازسازی و تغییر کاربری خانه های تاریخی ، یکی از اولویت های فرهنگی برای توسعه گردشگری است .

چرا که خانه از نظر مردم شناسی، نوعی فرهنگ است و درک آن با درنظر گرفتن تمام وجوه نمادین، نهادین، مادی و زیباشناسانه خانه یا همان فرهنگ خانه امکان پذیر است.

هر خانه به مثابه موزه ای از نمادها و نشانه های تاریخی و فرهنگی ماست و به همین دلیل باید در حفظ میراث معماری خود کوشا باشیم.