معماری رازی چیست؟

فرهنگ > هنر - همشهری آنلاین - مهدی تهرانی:
آغاز شیوه رازی هر چند مربوط به شمال ایران است، اما در ری رواج می‌یابد و بهترین آثار در آنجا ساخته می‌شود. شهر ری یا راز محل رشد و ترقی شیوه رازی است.

معماری این دوره را می‌توان مجموعه‌ای از تمام معماری‌های گذشته ایران دانست در این زمان بود که ادبیات ایران نیز زنده گشت و فردوسی شاهنامه را برای ایرانیان به جا گذاشت که یکی از پر افتخارترین آثار ادبی ایران است. معماری نیز در این دوره با نغز کاری پارسی، شکوه و عظمت پارتی و ریزه کاری خراسانی همراه بود.

اغاز کار این شیوه هر چند از شمال ایران بوده,اما در شهر ری پا گرفته‌است. و بهترین ساختمان ها در ان شهر ساخته شده اندگرچه در پی غارت شهر بدست محمود غزنوی از میان رفته‌اند.

این شیوه از زمان زیاریان آغاز و در زمان‌های (ال بویه،سلجوقیان، اتابکان، خوارزمشاهیان) پی گرفته می‌شود. توضیح این نکته لازم است که در پایان شیوه خراسانی بناهایی داریم که بیش‌تر به شیوه رازی می‌خورد.(بنای مقبره امیر اسماعیل سامانی،مزار ارسلان جاذب،مناره ایاز) با وجود اشتراک زمانی با شیوه خراسانیان، بناهای نخستین بر شیوه رازی‌اند.

محمدکریم پیرنیادر مقاله «سبک‌شناسی معماری ایران» (۱۳۴۷) سبک‌های معماری را به زادگاه‌های آن‌ها نسبت داده و از «سبک رازی» نام می‌برد. معماری در این دوره مشخصات معماری گذشته را در کاربری‌های جدید به کار برد. در این دوره با فراوانی‌های انواع معماری روبرو هستیم که در آن‌ها از معماری‌های قبل از اسلام الگو گرفته شده و ساخته گردیده‌اند. در واقع با تشکیل حکومت سامانیان در شرق امپراطوری اعراب، اولین حکومت نیمه مستقل ایرانی تشکیل شد حکومت طولانی و نسبتا طولانی این دولت باعث شد نهضتی آغاز شود که به درستی از سوی بسیاری از محققین به عنوان تجدید خیات علمی و ادبی ایران دوره اسلامی نامگذاری شده‌است که در حدود چهار قرن که با دولت سامانیان آغاز و حضیض آن با دولت خوارزمشاهیان است.

دفتر معماری علیرضا تغابنی کاندید جایزه دورفمن

دفتر معماری علیرضا تغابنی به عنوان یکی از پنج کاندیدای جایزه دورفمن آکادمی سلطنتی هنر انگلستان انتخاب شد.

به نقل از پایگاه خبری دیده بان علم ایران، آکادمی سلطنتی قدیمی‌ترین موسسه هنری در انگلستان است که برجسته‌ترین چهره‌های هنری انگلستان در آن عضویت دارند.

این موسسه امسال نخستین دوره جایزه سالانه معماری خود را برگزار کرد که هیات داورانی متشکل از ریچارد راجرز، لوییزا هوتون، محسن مصطفوی و … از بین ۱۰۰ دفتر معماری نامزد شده از سراسر جهان پنج دفتر را به دلیل نوآوری و تعالی فرهنگ معماری نامزد دریافت جایزه کردند.

علیرضا تغابنی متولد ۱۳۵۶ تهران است که از سال ۱۳۸۳ به صورت مستقل به طراحی و تمرین معماری می‌پردازد. او در سال ۱۳۸۷ با مشارکت، دفتر رازان را تاسیس و مدیریت  کرد و در سال ۱۳۸۸ دفتر معماری "دیگر" را پایه‌گذاری کرد که هم اکنون دفتر وی با این نام مشغول فعالیت است.

از جمله آثار برجسته تغابنی، خانه شریفی‌ها در دروس تهران است. این خانه چرخان یکی از شناخته شده‌ترین پروژه های مسکونی معاصر ایران در جهان است. این پروژه توانسته رتبه اول فضاهای مسکونی جایزه معمار ۹۲ و جایزه معمار خاورمیانه در سال ۲۰۱۴ را به خود اختصاص دهد.

موزه توکیو میزبان نمایشگاهی از معماری مدرن و معاصر ایران می‌شود

نمایشگاهی از معماری مدرن و معاصر ایران به دعوت موسسه معماری ژاپن در موزه توکیو برپا می‌شود.

 موزه توکیو ژاپن برای برگزاری نمایشگاهی از معماری مدرن و معاصر ایران در ماه آینده میلادی آماده می‌شود.

" فاینشنال تریبون" با انتشار این خبر اعلام کرده، این نمایشگاه که به دعوت موسسه معماری ژاپن تدارک دیده شده، روز ششم مارس ( 15 اسفند) در موزه Archi Depot افتتاح خواهد شد.

مهرداد زواره محمدی معمار ایرانی و نمایشگاه گردان این مجموعه، حدود 80 مدل و ماکت معماری  را برای نمایش در این موزه در نظر گرفته است.

این نمایشگاه  که به مدت دو ماه در معرض دید مخاطبان قرار خواهد گرفت شامل سه بخش خواهد بود. اولین بخش نمایشگاه معماری دوره پهلوی دوم (1941-1979) را شامل می‌شود. در این بخش 20 پروژه برجسته معماری مدرن ایران همچون  برج شهیاد، تئاتر شهر، موزه هنرهای معاصر تهران، موزه فرش و فرهنگسرای نیاوران ارائه می‌شود.

بخش دوم نمایشگاه به پروژه‌هایی در شهرهای مختلف ایران که توسط معماران برجسته  ژاپن و دیگر کشورهای جهان در دوره مدرنیزاسیون ایران طراحی شده اختصاص دارد.

در بخش دیگر نمایشگاه  هم پروژه‌های معماری معاصر ایران  در دسته بندی‌های گوناگون در معرض نمایش قرار خواهد گرفت.

همزمان با این نمایشگاه، سمپوزیوم‌های علمی و پژوهشی نیز برگزار خواهد شد و تعدادی از معماران برجسته ژاپن همچون " آراتا ایسوزاکی" و " ریچی میاکه" در آن حضور خواهند داشت. علی کرمانیان  معمار ایرانی نیز از سخنرانان این همایش خواهد بود.

مفهوم گمشده آرامش در معماری خانه‌های جدید

گپ‌و‌گفتی با سیدمحمد بهشتی در مورد معماری، آرامش و سبک زندگی

الهام مصدقی‌راد

معماری و سبک زندگی دو مفهوم مرتبط با یکدیگرند و هر کدام، بر دیگری تأثیرگذار. آنچه از گذشته معماری ایران به جا مانده و حتی در سال‌های نه‌چندان دور هم تجربه شده، نشان‌دهنده ارجحیت سبک زندگی بر معماری‌است و اینکه خانه در خدمت اهالی بوده و حاصلش، آرامش برای ساکنان. این اتفاق در سال‌های اخیر در معماری خانه‌ها کمرنگ‌ شده و تلاش ساکنان برای به‌دست‌آوردن آرامش، به نتیجه دلخواه نمی‌رسد. 

سیدمحمد بهشتی ـ رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و صاحب‌نظر در حوزه معماری ـ می‌گوید هرچند آنچه امروز بر اوضاع معماری و شهرسازی غلبه یافته دوران‌ گذاری‌است که باید سپری شود، جا‌به‌جاشدن کیفیت و کمیت هم به آن دامن زده است.

 

وقتی حرف از خانه می‌شود بعضی‌ها معتقدند آسایش و آرامشی که در گذشته در خانه‌ها وجود داشت حالا کمرنگ شده است. دلیل این باور چیست؟ تفاوت معماری خانه‌های قدیم و جدید چقدر در این تغییر حال، نقش دارد؟

شما از دو اصطلاح استفاده کردید: آسایش و آرامش. ما امروز این‌دو را معمولا مترادف هم می‌دانیم؛ در صورتی که این‌دو کاملا متفاوت هستند نه مترادف. آن چیزی که در دوران جدید دگرگون شده، راه‌حل‌هایی‌است که برای آسایش به‌دست آمده؛ به‌عنوان مثال یک قرن پیش در خانه‌های دوره قاجار دستگاه‌های تهویه وجود نداشت بلکه از یک فضای خنک مثل سرداب استفاده می‌کردند و تابستان‌ها به آنجا پناه می‌بردند یا در زمستان‌ها، یک کانون گرما مثل کرسی درست می‌کردند و همه در زمستان به آن نقطه پناه می‌بردند. اما در دوره جدید، تمام خانه مجهز به تجهیزات گرمایش و سرمایشی است.

 

بنابراین آسایش که با جسم سروکار دارد بیشتر شده است.

بله، بیشتر شده و حالا آزادی عمل داریم؛ در هر جای خانه، در هر فصلی می‌توان زندگی کرد. در گذشته برای نگهداری مواد فاسدشدنی از پاشیر آب‌انبار استفاده می‌کردیم که با پدیدآمدن یخچال، منتفی شد. در خانه‌های قدیمی، بعضی امکانات خانه مردم بی‌بضاعت با خانه شاه فرقی نمی‌کرده؛ مثلا چون راه‌حلی ‌برای جریان آب جاری در داخل بنا بدون آسیب رطوبت نداشته‌اند، سرویس بهداشتی داخل خانه نبوده؛ در خانه مردم عادی گوشه حیاط بوده، در کاخ عالی‌قاپو هم گوشه حیاط بوده است. در داخل کاخ مرمر هم که زمان رضاشاه ساخته شده، باز توالتی نیست؛‌ چون مطابق همان سنت قبل بوده و آسایش، همان استاندارد قبلی را داشته است. در صورتی که وقتی مصالح عایق‌کاری پدید آمد و لوله‌های صنعتی ابداع شد، توالت و حمام به داخل خانه‌ها آمد؛ آشپزخانه وارد خانه و زندگی شد و دیگر جایی دور از خانه، تاریک و دودگرفته نبود. اینها همگی کمک می‌کند به اینکه بتوانیم آسایش بیشتری داشته باشیم.

آنچه متضمن آسایش است را در کالبد بنا و معماری به ‌کار می‌بندیم و طبعا زندگی ما را راحت‌تر می‌کند. اینها حتما بر الگوی زندگی ما هم تأثیر می‌گذارد. این موضوع، بی‌سابقه نیست؛ وقتی به خانه‌های هزار سال پیش هم نگاه کنید می‌بینید با توجه به امکانات زمانه، اندازه‌ای از آسایش را تامین می‌کرده که در دوره‌های جدیدتر،  با ابتکاراتی، به آسودگی بیشتر منجر شده است. نمونه‌هایی از خانه دوره سلجوقی در شهر یزد وجود دارد که نشان می‌دهد در نسبت با باد مثل مشت‌زنی است که گاردش را بسته و رویش را از باد پوشانده تا ریگ و گرمای همراه باد شرایط زیست را دشوار نکند. تقریبا 700سال پیش در دوره ایلخانی خانه‌های یزد ایوان‌های بلندشان را رو به باد می‌گیرند تا آن را به سایه، هدایت و فضای مطبوع‌تری ایجاد کنند. در دوره تیموری نخستین نمونه‌های بادگیر پدید می‌آید و باد را به فضای خانه هدایت می‌کند.

معماری تربت جام نیازمند نقشه بومی است

تربت جام - استاد تمام گروه شهرسازی دانشگاه تهران گفت: معماری شهرستان تربت جام نیازمند نقشه بومی است و نمی توان معماری تربت جام را با تفکر یک کلان شهر سنتی معماری ایجاد کرد وباید سنت شهرسازی را حفظ کنیم.

محسن حبیبی که ظهرامروز چهارشنبه در حاشیه کنفرانس ملی معماری اسلامی درتربت جام حضورداشت به خبرنگار قدس آنلاین گفت: سنت معماری اسلامی درتربت جام با سنت معماری دیگر شهرهای تاریخی متفاوت است و خلاء های سنت معماری اسلامی  در شهرستان احساس می شود و معماری جدید نمی تواند برای شهرستان هویت ایجاد کند.

 وی گفت: معماری به سه دانش وابسته است تا اصالت های شهری اسلامی حفظ شود و این سه دانش را می توان در فرهنگ، تاریخی زیست سرزمین و فناوری زمان جستجو کرد که بتواند سنت معماری را پویا کند.

 وی در ادامه به  فرهنگ  اسلامی، ایرانی اشاره کرد وگفت: فرهنگ  یعنی سنت اسلامی و ایرانی   واین پویا است و سنت متعلق به گذشته نیست بلکه امر جاری بوده  و به همین است که به یک سری سنت ها پایبند هستیم و یک سری سنت ها منسوخ شده است  و سنت جاری خودش را با  زمان معاصر نوآوری می کند.

وی به معماران توصیه کرد: دانش باید با زمان ترکیب شود ومعماری که بادانش آمیخته شود می توان نوآوری در معماری ایجاد کرد وسنت معماری در گذشته که اکنون با گذشت چند صد سال می تواند با مدرنیته هماهنگ باشد و در تضاد با معمار ی مدرن نیست و آنچه که بین سنت معماری و معماری سنتی وجود دارد در همین رابطه است معماری سنتی نمی تواند خودش رابا زمان هماهنگ کند.

 محسن حبیبی گفت: من معماری سنتی و یا شهرسازی سنتی را نمی شناسم  چون معماری سنتی مقابل با معماری مدرن است و بلکه سنت معماری را قبول دارم چون این معماری را می توان به روز رسانی کرد  و همیشه  نوآور است و گفتگو می کند با مدرنیته  ودرتقابل نیست.

وی گفت: معماری سنتی را قبول ندارم یعنی معماری قدیمی ولی سنت معماری متفاوت است وسنت های معماری باید حفظ شود و باید این سنت ها نو شود و سنت معماری قابل  باز آفرینی می باشد و تربت جام می تواند  باین روش کاملا به روز شود.

عنوان طرح برتر یک رقابت بین‌المللی به معماران ایرانی رسید

طرح پیشنهادی یک استودیو معماری از ایران موفق به کسب عنوان طرح برتر یک رقابت بین‌المللی شد.

 هنرآنلاین: عنوان طرح برتر رقابت طراحی برای بازسازی مسکن موصل پس از جنگ  از میان ۲۲۳ طرح شرکت کننده به معماران ایرانی رسید.

طرح پیشنهادی مینا سعادت فرد و علی ارزاقی از استودیو معماری گرید  موفق به کسب عنوان طرح برتر در این رقابت شده است.

این طرح پیشنهاد موقعیت قرارگیری پروژه در بخش شمالی شهر قدیم موصل است که آسیب‌های عمده‌ای در طول جنگ اخیر دیده است. کانسپت اصلی پروژه تولید یک میان فضای شهری افقی در این لایه مخروبه با بلند کردن سطح پروتوتایپ‌های مسکونی از زمین است. به بیان دیگر تولید یک سطح موازی در بالا و فعال کردن ووید میان دو سطح با تراکم انسانی ایده اصلی پروژه را شکل داده است. کف پروژه از زمین برخاسته و میدان- بازاری باز و پویا در لایه‌ای افقی تشکیل داده که بستری برای بازیابی حیات دوباره اقتصادی ساکنین، تولید تجربه‌ای امن، شفاف و پایدار از شهر را مهیا می‌کند.

این میان-سطح شهری بر روی پلتفرمی وسیع قرار گرفته که حدود چند پله از کف اصلی شهر بالاتر است. این پلتفرم مرتفع با ضایعات ساختمانی باقیمانده از تخریبات جنگ پر شده است که رویکردی در پاسخ به معضل جابه‌جایی این میزان عظیم ازضایعات است. سازماندهی فضایی میان عناصر سازه‌ای پروژه به شکلی برنامه‌ریزی شده تا فرصت‌های فضایی متنوعی برای فعالیت‌های شهری ایجاد کند. برخی از مخروبه‌های دارای ارزش تاریخی یا معماری در میان دیواره‌های سازه‌ای و فضای خالی بازار برای حفظ خاطره تاریخی شهر  به عنوان موزه‌ای زنده و بدون حصار باقی مانده و حفظ شده‌اند.

معماری منحصر به فرد ارگ خان ملک کیانی در سیستان

 

ارگ خان ملک کیانی ، واقع در شهرستان هیرمند؛ از اواخر دوران قاجار تا اوایل دوران پهلوی محل زندگی یکی از خان های منطقه سیستان بوده است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  ندای هیرمند؛ ‌ارگ خان ملک کیانی یکی از آثار باستانی ایران زمین است که امروزه در شمال منطقه سیستان خودنمایی می کند این ارگ، که به ارتفاع 70 متر بنا شده ساختمان مربع شکلیست که در چهار طرف آن تعداد چهار برج نگهبانی قرار دارد.

این بنای تاریخی از اواخر دوران قاجار تا اوایل دوران پهلوی محل زندگی یکی از خان های منطقه سیستان بوده که در 18 کیلومتری جاده زابل به شهرستان هیرمند واقع شده است.

 

زیباترین گرمابه اعیانی دنیا !

حمام سلطان امیراحمد کاشان نمونه‌ای منحصر به فرد از حمام‌های ایران از نظر معماری و تزئینات است.

به گزارش خبرنگار  باشگاه خبرنگاران جوان؛ حمام تاریخی سلطان امیراحمد که مربوط به دوره قاجار است و در کاشان واقع شده نمونه ای از زیباترین حمام های ایرانی از نظر معماری و تزئینات با وسعت ۱۰۰۰ متر مربع در محله سلطان امیراحمد واقع در خیابان علوی می باشد که وجه تسمیه آن به جهت مجاورت با امامزاده سلطان امیر احمد (نوه امام جواد (ع) می باشد.

کارشناسان آثار باستانی، از آثار به جا مانده دوران قبل از زلزله معروف ۱۱۹۲ هـ. ق کاشان، قدمت این حمام را به دوران سلجوقیان نسبت می دهند و لیکن بنای فعلی سربینه آن بازمانده دوران قاجار می باشد.

این بنا شامل دو حمام کوچک و بزرگ بوده که در ایام خاص هفته، مورد استفاده اهالی محل قرار می گرفته است.

در ادامه با ما همراه باشید تا تصاویری دیدنی از حمام سلطان امیراحمد کاشان  را مشاهده نمایید.

 

معماران در حوزه فرهنگ و معماری رفوگر سنت هستند !

معماری تاریخی و متسلسل ما اگرچه در زمان های مختلف، اشکال متفاوت به خود گرفته است اما کلیات آن حول یک محور کلی و استوار پایدار بوده و متعلق به مردم این مرز و بوم و بر طبق اقلیم و باورهای آنان است.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از روابط عمومی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، مهدی حجت در جمع دانشجویان معماری دانشگاه شهید بهشتی در اداره بافت و بناهای تاریخی شهر تهران، گفت: معماری و بافت سنتی در شهرهای ایران متأثر از قانونمنـدی و رعایت ضوابط و معیارهایی اسـت که طرح‌واره‌های آن در ذهن معماران گذشته طی هزاره های گذشته شکل گرفته و نتیجه آن وحدت و هماهنگی اســت که در معماری سنتی ایران مشخص است.
وی با اشاره به این که معماران و شهرسازان در حوزه فرهنگ و معماری رفوگران سنت هستند و باید به جای توجه صرف به جنبه های کالبدی بر جنبه های زندگی انسانها تمرکز کنند، تصریح کرد: همان طور که در رفوی یک تکه آسیب دیده از فرش، نمی توان خلاقیتی بی ربط به کار بست و بدون توجه به قواعد حاکم بر نقش و رنگ به شکلی نا هماهنگ با نقش اصلی فرش رفوگری نمود لازم است در بحث طراحی، به معماری ایرانی _ اسلامی توجه داشت و از سنت و قوانین گذشته پیروی نمود به شکلی که نتیجه حاصل از آن حتی در صورت تغییر ظاهری، پاسخگوی قوانین اصلی و سنتی باشد.
معاون شهردار تهران با اشاره به معماری دوره سلجوقی و صفوی و قاجار به عنوان معماری سنتی این مرز و بوم افزود : معماری تاریخی و متسلسل ، واجد عناصری است که متعلق به مردم این مرز و بوم و بر طبق اقلیم و باورهای آنان است اما مدرنیته و تقلید از معماری سایر ملل باعث شده است در روزگار معاصر اصل طراحی همساز و همسو با اصول معماری سنتی ما زیر پا گذارده شود.

*خروج از فهرست ثبت ملی، شرط صدور پروانه ساخت «برج های کاخ ورسای»

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اشاره به انتشار طرحی با عنوان "برج های کاخ ورسای" در فضای مجازی گفت : تاکنون هیچ طرحی برای دریافت مجوز به شهرداری تهران ارائه نشده ، ضمن اینکه صدور هر گونه مجوز منوط به اخذ تایید از ناظران و کارشناسان شهرداری است.
مهدی حجت با اشاره به روند صدور مجوز برای ساختمان های بلندمرتبه گفت: صدور مجوز در چنین مواردی نیازمند تایید کارشناسان کمیسیون ماده 100 و همچنین کارشناسان و ناظران شهرداری تهران اعم از اداره کل تدوین ضوابط و اداره کل معماری و ساختمان است.
وی افزود : پس از بررسی، در صورت انطباق کامل طرح با مواد قانونی و تایید کارشناسان، مجوز ساخت صادر می شود.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اشاره به انتشار اخبرای درباره طرحی موسوم به "برج های کاخ ورسای" گفت: تاکنون هیچ درخواستی برای دریافت مجوز به شهرداری تهران ارائه نشده است و در صورت ارائه طرح نیز روند کار مانند سایر موارد، طبق قانون پیگیری می شود.
حجت با تاکید بر اینکه «صدور هر گونه مجوز برای ساخت و ساز در کاخ ورسای نیازمند خروج بنا از فهرست ثبت ملی است» بیان کرد : شهرداری تهران تا زمان دریافت درخواست مجوز برای ساخت برج در کاخ ورسای نمی تواند در این خصوص اظهار نظر کند.

معماری هنر پدیدار کردن رخدادهای ویژه است / گفت‌وگو با کوروش حاجی‌زاده طراح حاضر در فهرست معماران تاثیرگذار خاورمیانه

کوروش حاجی‌زاده معتقد است؛ زمانی که ما در درون یک رخداد با هم به گفت‌و‌گو و تعامل می‌پردازیم معماری پدیدار می‌شود و همین رخداد می‌تواند مفهوم معماری باشد.

 هنرآنلاین: کوروش حاجی‌زاده متولد سال 1354 دکترای معماری واحد علوم و تحقیقات اسن، مؤسس دفتر معماری "حاجی‌زاده و همکاران" است که به کسب عنوان معمار سال 2013 خاورمیانه نائل شده است. این طراح در سال‌های 2014 و 2015  هم در فهرست 50 آرشیتکت تأثیرگزار منطقه خاورمیانه قرار گرفته و نام او در تازه‌ترین فهرست معماران تاثیرگذار خاورمیانه به همراه چهار معمار ایرانی دیگر دیده می‌شود.

 طراحی حاجی‌زاده در سال 2015 در رقابت برای پروژه "مرکز موسیقی توکیو" در کشور ژاپن برگزیده شده است.  او تاکنون بیش از 30 سخنرانی در ایران و کشورهای دیگر را در کارنامه دارد.

گفت‌و‌گویی که در ادامه می‌خوانید،  از یک مصاحبه آنلاین که از سوی مرکز Parametric Architecture با این هنرمند معمار صورت گرفته، تنظیم شده که شامل بخش‌هایی گزیده از این پرسش و پاسخ‌ها است.

 

چطور و چه زمانی به معماری علاقه‌مند شدید و تصمیم گرفتید آن را به عنوان یک حرفه دنبال کنید؟

البته داستانش خیلی طولانی است. خانواده‌ام دوست داشتند من پزشک شوم اما بالاخره یک روز تصمیم گرفتم صراحتاً به آن‌ها بگویم که قصد من فعالیت در کارهای هنری است. آن موقع در زمینه نقاشی فعالیت داشتم و علاقه‌مند بودم جدی‌تر نقاشی را دنبال کنم. اما در سال دوم مقطع متوسطه که در رشته ریاضی تحصیل می‌کردم با کسی آشنا شدم که معمار بود و فهمیدم می‌توانم از طریق رشته ریاضی وارد معماری شوم و همین کار را کردم. واقعیت این است که از این بابت خوشحالم چون معماری در حقیقت تقاطع هنرهای مختلف است؛ از نقاشی و موسیقی گرفته تا طراحی صنعتی و مجسمه‌سازی و خطاطی و پرفورمنس.

به طور دقیق‌تر معماری را چطور توصیف می‌کنید؟ معمار خوب به چه کسی می‌گویند؟

اول باید معماری را تعریف کنیم. معمارهای مختلفی در دنیا تعاریف خودشان را از معماری ارائه کرده‌اند ولی باید بگویم حقیقتاً این از نظر من پرسش سختی است. از حدود 17 سال پیش که تازه تدریس معماری را شروع کرده بودم، پاسخ مشخصی برای این سئوال نداشتم و اغلب به آرای معماران بزرگ استناد می‌کردم. اما چند سالی است که به این نتیجه رسیده‌ام که با دیدگاه خودم معماری را توصیف کنم. خب، به نظر من معماری ساختمان‌سازی نیست. از دیدگاه من معماری چیزی نیست جز رابطه مردم با همدیگر. این دیدگاهی که مطرح می‌کنم در واقع معماری را از بعد ساختمانی‌اش خارج می‌کند و به بعد اجتماعی وارد می‌کند. این نکته مهمی است که من در تعاملات اجتماعی به دنبال آن می‌گردم. معماری مجسمه نیست، نقاشی نیست. موسیقی، نقاشی و مجسمه مخاطب ویژه خودش را دارد و مخاطب می‌تواند با اثر ارتباط برقرار بکند یا نکند. ولی در معماری نمی‌توانیم اینطور برخورد کنیم و بگوییم هر کسی از یک اثر معماری خوشش می‌آید می‌تواند از آن استفاده کند و هر کسی خوشش نمی‌آید استفاده نکند. این همه مردم هستند که از معماری استفاده می‌کنند.

اما چرا می‌گوییم مردم و نه انسان؟ من تفاوتی بین این‌ها قائل هستم چرا که انسان لفظ عامی است که مثلاً انسان‌های نخستین را هم در بر می‌گیرد که توانایی ارتباط برقرار کردن با یکدیگر را نداشته‌اند. از دیدگاه من از دوره‌ای که انسان‌ها توانایی برقرار کردن ارتباط را پیدا می‌کنند شرایط به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد و انسان مفهوم حقیقی خود را پیدا می‌کند. به این ترتیب از نظر من زمانی که ما در درون یک رخداد با هم به گفت‌وگو و تعامل می‌پردازیم معماری پدیدار می‌شود و همین رخداد می‌تواند مفهوم معماری باشد. این می‌تواند تعریف متفاوتی از معماری باشد.