شهر نیوز - به نقل از ایرنا- دبیرکل مجمع جهانی شهرهای اسلامی با تاکید بر اینکه معماری و فضاسازی شهری در کشوری مسلمان مانند ایران باید هویت ملی و اسلامی را بازتاب دهد، گفت: معماری مدرن ایران از نبود بافت وحدت‌آفرین اسلامی رنج می‌برد.
سجاد محمد یارزاده روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره نقش نمادها و نشانه‌ها در انسجام وحدت فضای شهری و ایجاد هویت و تعلق خاطر در شهروندان گفت: این مبحث در جامعه ما توجه به این حوزه در شاخه معماری و تجسمی مورد غفلت قرار گرفته است، بحث طراحی از مفاهیم و عناصر کلیدی و هویتی در فضاسازی شهری است و بدون شک یکی از مهم‌ترین این مفاهیم تلاش برای دستیابی به عنصر وحدت، تحکیم وحدت و انسجام و تعلق در شکل معماری شهری است.
وی ادامه داد: در دوران شکوه معماری اسلامی در ایران شاهد آن بودیم که مسجد به عنوان عنصر اصلی و نشان‌دهنده نظام وحدت، یکپارچگی و همدلی در فضای شهری به شمار می‌رفت، در ساخت مدرسه نیز به عنوان کانون علمی باز هم همان اهداف و ماهیت وحدت‌بخش نمادهای اسلامی در معماری آن کاملا هویدا بود، همچنین بازار که یکی از مفاهیم ساختاری نظام اقتصادی، هویتی، اجتماعی و فرهنگی یک جامعه را با خود یدک می‌کشد از مهم‌ترین عناصر شهرهای اسلامی به شمار می‌رفت.
دبیرکل مجمع جهانی شهر های اسلامی با طرح این پرسش که چرا امروزه با توجه به فرایند توسعه شهری در عصر مدرن، در معماری ایران به عنوان کشوری اسلامی کمتر به این عناصر به بها داده شده و نتوانستیم آن مفاهیم ساختاری وحدت‌آفرین خود را به زبان امروزی تغییر دهیم، گفت: همه اینها نشان می‌دهد ما نسبت به این مفاهیم و کارکردهای آن کم توجه بوده و کمتر به آنها پرداخته‌ایم، در حالی که در فضاهای امروزی هر چقدر به نمادهای مشترک در مبانی دینی و مفاهیم تاریخی خود بپردازیم این عناصر می‌تواند در ایجاد مساله و فرایند وحدت و انسجام عمومی تاثیرگذار باشد.
یارزاده با اشاره به اینکه معماری و فضاسازی شهری در کشوری مسلمان مانند ایران باید هویت ملی و اسلامی را بازتاب دهد، درباره باورهای دینی، ارزش‌های مذهبی و ضعف در پرداخت آن در معماری معاصر شهرهای کشورمان، ضمن پذیرفتن این نقد خاطرنشان کرد: این مساله به عدم درک صحیح از ریشه‌شناسی و تاریخ‌شناسی فرهنگ و هنر اسلامی خودمان منتج می‌شود که چرا نتوانستیم باورها و اسوه‌های دینی و مذهبی را در جانمایی درست فضاسازی شهری و با بیان هنری پرداخت کنیم.
وی افزود: این نشان می‌دهد که ما برای معماران و هنرمندان تجسمی خود در مسیر بیان امروزی و ترجمه نیازهای عصر حاضر در حوزه فضاسازی شهری با انگاره‌های اسلامی جهت تقویت زبان وحدت در حوزه معماری شرایط شناخت صحیح را فراهم نکردیم و به آنها نگفتیم که بهره بردن از نمادها و اسوه‌ها چقدر می‌تواند در نمادهای شهری تاثیرگذار باشد.
به گفته این محقق حوزه معماری و شهرسازی، با توجه به معماری مدرن جهان تلاش آنها برای بازتاب کثرت‌گرایی و وحدت‌گرایی در نگاه‌های ملی نظام‌های دینی جهان را شاهد هستیم که آن نمادها را در قالب معماری به بروز و ظهور نشانده‌اند بنابراین ما نیز باید به نشانه‌شناسی دینی خود بازگردیم و بدانیم اگر این مفاهیم در دوره‌ای از معماری ایران موفق بوده است دلیل توفیق آن چیست و امروز چه در پرداخت فضای شهری و چه در پرداخت المان‌های این فضاها چگونه می‌توانیم آن مفاهیم را به زبان امروزی تبدیل کنیم.
وی بهترین راه برای تحقق این مهم را مطالعه و تلاش برای شناساندن باورها و اسوه‌های مذهبی به عنوان مهم‌ترین مولفه در حوزه معماری و تبدیل آنها به نمادهای بصری در فضاسازی شهری دانست و تصریح کرد: متاسفانه ما در این حوزه دچار نقصان هستیم، نپرداختن به این موضوع در معماری شهری و بازتاب نیافتن عنصر وحدت در شکل معماری و جانمایی فضاهای شهری، آسیب بزرگ معماری امروز ایران است.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: هر چقدر بتوانیم انگاره‌های مذهبی خود را به نمادهای مشترک تبدیل کنیم و ما به ازای آن را در دیگر کشورهای مسلمان ببینیم، آن زمان است که می‌توانیم در شکل معماری نیز به بحث وحدت و هویت‌آفرینی دست پیدا کنیم.
دبیرکل مجمع جهانی شهر های اسلامی با اشاره به اینکه مفهوم خوانایی و نشانه‌شناسی در دنباله مفاهیم هویت‌بخشی عناصر معماری قابلیت پیگیری دارد، گفت: این دست از مفاهیم کاملا از چیدمان‌های فرهنگی جامعه نشأت می‌گیرد، اگر ما دچار نوعی آسیب و بحران بصری در فضای شهرهایمان هستیم دلیل آن است که در مسیر چیدمان‌های کالبدی در شهرهایمان برای بازتاب معماری عصر مدرن به سراغ الگوها و تقلید از معماری غربی رفتیم.
وی ادامه داد: نتیجه این الگوبرداری نادرست باعث شده تا بخشی از پول بیت‌المال در معماری شهری ایران کشورمان به عنوان کشوری مسلمان را صرف ساخت و ارائه نمادها و فضاهایی کنیم که نه تنها با الگوهای ایرانی و اسلامی ما سازگار نیست که بیشتر بازتاب‌دهنده فضای معماری کشورهای غربی با هویت فرهنگی مختص آنهاست، که ادامه این مسیر نمی‌تواند به نتیجه رسیدن حرکت ما به سمت جامعه مدرن با معماری مدرن اما ملهم از انگاره‌های اسلامی و تصویر وحدت‌آفرین هنر ایرانی و اسلامی کارگشا باشد.
موضوع پایان نامه معماری