تشریح فرآیند راه‌اندازی پایگاه اسناد تصویری دیجیتالی وزارت راه و شهرسازی/ تداوم پیگیری‌ها برای جمع‌آوری اسناد تاریخی مربوطه به دهه‌های ۲۰ تا ۷۰/ نقش اسناد تاریخی در مدیریت توسعه‌های شهری

شهر نیوز - معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی جمع آوری اسناد تصویری مربوط به سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۷۰ ه.ش را از برنامه‌های آتی پایگاه اسناد تصویری دیجیتالی وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد و گفت: قطعا افراد می توانند با استفاده از اسناد موجود در این پایگاه به بازشناسی محله‌های تاریخی و حفظ و تقویت آن‌ها بپردازند.

 

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در حاشیه مراسم رونمایی از پایگاه اسناد تصویری دیجیتالی وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه اسناد موجود در این پایگاه براساس نقشه (شامل اطلس‌ها، نقشه‌های قاره‏ای، نقشه کشورها و شهرها)، عکس‌های هوایی (شامل عکس‌های عمودی و عکس‌های دید پرنده)، عکس‌های زمینی ( شامل عکس‌های چشم انداز و عکس‌هایی از جزییات اثر)، طراحی‌ها، نقاشی‌ها، گراورهای چاپی، کتاب‌های تاریخی ( متن و تصاویر )، اسناد شفاهی و فیلم‌های مستند تقسیم‌بندی شده است

گفت: این پایگاه طی ۶ مرحله اعم از شناسایی مراکز نگهداری اسناد، کتابخانه‌های ملی، موزه‌ها، موسسات شرق شناسی، بنیادهای مرتبط با شرق شناسی و سایت‌های فروش اسناد تاریخی، جمع آوری اسناد تصویری در هر سه مقیاس خرد، میانه و کلان و اسناد نوشتاری، دسته بندی اطلاعات (نقشه، عکس هوایی، عکس‌های دید پرنده، نقاشی، طراحی، گراورهای چاپی، فیلم‌های مستند و کتاب‌های مصور)، گویا سازی اسناد( پدیدآورنده، زمان پدیدآمدن سند، توصیف سند، محل نگهداری سند و ارتباط اسناد در مقیاس‌های مختلف با یکدیگر)، انتشار اسناد در قالب کتاب، کتابچه، نمایشگاه و سایت پایگاه اسناد تصویری و در آخر تفکیک آثار بر اساس شهرهای ایران گردآوری و ایجاد شده است.

ایزدی در این‌باره افزود: افراد می توانند با استفاده از اسناد موجود در این پایگاه شناسه الکترونیکی سند از اطلاعاتی چون عنوان اصلی، عنوان‌های فرعی، عنوان سند، پدید آورنده، تاریخ سند، نوع سند قابل انتخاب از منوی بازشونده، زیرنویس و متون موجود در سند، منبع سند، مکان، شرح سند و تاریخ آخرین ویرایش آگاهی پیدا کنند.

معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی همچنین درخصوص کاربرد اسناد تصویری در زمینه‌های مختلف مطالعاتی بیان کرد: بدون شک این اسناد در حوزه‌های گوناگونی از جمله امر حفاظت از شهرهای تاریخی، حفظ اصالت و یکپارچگی در شهرهای تاریخی، پایش تغییرات در شهرهای ایران، حفظ و انتقال هویت تاریخی و تقویت هویت ملی، مدیریت تغییرات و برنامه ریزی جهت توسعه های شهری و استفاده از پتانسیل‌های تاریخی شهر در هنگام توسعه، بازآفرینی شهری و روستایی، باستان‌شناسی، جغرافیا و محیط زیست، بازشناسی محله های تاریخی و حفظ و تقویت حافظه تاریخی مورد اهمیت و استفاده قرار خواهند گرفت.

این مقام مسئول در پایان جمع آوری و مدون کردن اسناد تصویری مربوط به سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۷۰ ه.ش را از برنامه‌های اتی این پایگاه اعلام کرد و افزود: تهیه و تدوین اسناد تصویری از شرایط حال حاضر شهرهای ایران و مقایسه با اسناد تاریخی جهت بررسی کلی تغییرات شهرهای ایران و پایش توسعه های شهری به ویژه در پنجاه سال اخیر نیز به عنوان اهداف ما در  سال‌های آتی به شمار می‌رود./

ماجرای فروش کاشی ایرانی در سایت‌های خارجی / خرید و فروش تزیینات معماری تاریخی جرم است!

معاون میراث‌فرهنگی از بازگرداندن ۵۵۳ شیء تاریخی در ۴ سال گذشته به کشور خبر داد و گفت: به‌محض اطلاع از فروش آثار تاریخی ایران در حراجی‌های دنیا، سازمان میراث‌فرهنگی با همکاری وزارت خارجه پیگیری‌های لازم را برای ممنوعیت فروش آثار آغاز می‌کند.

به‌گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محمدحسن طالبیان معاون در تماس تلفنی با برنامه تلویزیونی «حالا خورشید» در مورد آگهی مربوط به فروش کاشی مدرسه خان در یکی از سایت های خارجی گفت: «ما در کشوری زندگی می کنیم که آثار و بناهای تاریخی بسیاری در آن وجود دارد و همه باید حفاظت و حراست از این میراث فرهنگی را وظیفه خود بدانند.»

وی تصریح کرد: «در مورد کاشی مربوط به مدرسه خان این توضیح لازم است که در گذشته چند کاشی از این بنای تاریخی دزدیده شده بود اما خوشبختانه این کاشی ها کشف شد و در جای قبلی قرار گرفت، همچنین خبر مربوط به فروش کاشی مدرسه خان مربوط به 6 یا هفت ماه قبل است.»

طالبیان ادامه داد: «استادکاری در کشور داریم که کاشی های با طرح قاجار تولید و به گردشگران عرضه می کند، فروش کاشی با طرح قاجار در سایت های خارجی الزاما به معنی اصل بودن آن شی نیست و ممکن است این کاشی ها تقلبی باشند، هرچند که ما بسیاری از حراجی های مربوط به آثار تاریخی را نیز رصد می کنیم و به محض اینکه از وجود آثار تاریخی ایران در این حراجی ها مطلع شویم اقدامات لازم را برای ممنوعیت فروش آثار انجام می دهیم.»

وی گفت: «کاشی ها برای حفاظت از داخل بناها استفاده می شده است و درگذشته زمانی که این کاشی ها رنگ خود را براثر گذشت زمان از دست می داد دست به تعویض آن می‌زدند ممکن است که این کاشی های قدیمی در خانه ها و یا دست اشخاصی باشد و یا به فروش برسد.»

معاون میراث فرهنگی اضافه کرد: «حفاظت و حراست از آثار و بناهای تاریخی بسیار زیادی که در کشور وجود دارد از عهده یک گروه و سازمان خارج است، همچنین با توجه به اینکه بسیاری از بناهای تاریخی تحت مالکیت اوقاف هستند و یا مالک شخصی دارند، حفاظت از آنها باید از سوی مالکان انجام شود.»

وی ادامه داد: «خوشبختانه سازمان میراث فرهنگی در چهار سال گذشته موفق به بازگرداندن 553 شیء تاریخی شاخص به کشور شده است و این روند برای بازگرداندن آثار تاریخی به کشور ادامه دارد، در تمام دنیا دلسوزان ایرانی که به میراث فرهنگی کشور خود علاقه دارند هستند که با اطلاع از فروش آثار تاریخی ایران، بلافاصله این اخبار را در اختیار مسئولان قرار می دهند و مانع فروش میراث فرهنگی کشورمان می شوند.»

طالبیان افزود: «خرید و فروش تزیینات معماری تاریخی جرم است و هرکس مرتکب این عمل شود مجرم شناخته می شود، این قانون قبلا وجود نداشت و از سال گذشته به تصویب رسیده است، براساس همین قانون سال گذشته یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی با حضور در مکان هایی که خرید و فروش تزیینات تاریخی انجام می شد تمام این موارد را جمع آوری کردند و با همکاری پلیس فتا سایت هایی که در این حوزه فعالیت داشتند برخورد قانونی صورت گرفت.»

معاون میراث فرهنگی تصریح کرد: بخشی از بناها و آثار تاریخی شاخص تحت حفاظت و حراست حاکمیت کشور است، این بناها به دوربین‌ها و تجهیزات مناسب برای حفاظت مجهز هستند و حضور دائمی نیروهای یگان حفاظت را نیز در این محوطه های تاریخی شاهد هستیم، اما با توجه به اینکه آثار و بناهای تاریخی بسیار زیادی در کشور وجود دارد مردم و رسانه ها باید همکاری و همراهی لازم را برای حفاظت از این میراث فرهنگی داشته باشند.

فاز دوم مرمت دَر تاریخی آغاز شد !

مسئول واحد حفاظت و مرمت آثار و تزئینات وابسته به معماری در کاخ سعد آباد از اجرای فاز دوم پروژه حفاظت-مرمتی در لاکی تاریخی موزه هنر ملل خبر داد.

 هنرآنلاین، فاطیما محسنی با اشاره به آغاز مرحله دوم مرمت در لاکی تاریخی کاخ سعدآباد درباره جزئیات این رویداد به خبرنگار هنرآنلاین گفت: فاز نخست مرمت این در لاکی که متعلق به دوره قاجار است در سال 96 انجام شده بود. در این مرحله ما بدون جداسازی در از محل مورد نظر، ساختار آن را بررسی کردیم و مراحل اولیه استحکام بخشی را انجام دادیم. در این مرحله رنگ‌ها و بستر آسیب دیده در مرمت شد تا میزان استحکام آن افزایش پیدا کند البته در این مرحله لایه‌های آسیب دیده نیز برداشته شد تا در فاز دوم بهبود داده شود.

او افزود: حفاظت و مرمت در لاکی موزه هنرملل، در فاز دوم، پس از انتقال موقت به آزمایشگاه و کارگاه حفاظت و مرمت سعدآباد آغاز شده است.

مسئول واحد حفاظت و مرمت آثار و تزئینات وابسته به معماری در کاخ سعد آباد تصریح کرد: در فاز دوم مرمت این در تاریخی، مطالعات میکروسکپی شامل SEM مقطع عرضی لایه‌ها، SEMلایه رنگ و لایه بستر جهت مشخص شدن عناصر و شناسایی رنگ و مصالح بستر  در  بخش آزمایشگاه  SEM پژوهشگاه رازی، شناسایی میکروسکوپی و ماکروسکوپی نوع چوب تکیه گاه، شناسایی عوامل بیولوژیکی از نوع حشرات و شناسایی آلودگی‌های بیولوژیکی به‌وسیله کشت قارچ در بخش آزمایشگاه بیمارستان دی، مدنظر قرار گرفت که بخشی از آن در حال انجام شدن است.

محسنی از اجرای اقدامات پیشگیرانه در این مرحله از مرمت در لاکی خبر داد و بیان کرد: عملیات حفاظت و مرمت پیش‌بینی شده شامل: آفت زدایی تزریقی، پره گذاری از چوب دارای ساختار مشابه در محل فواصل کمبود، پر نمودن حفره‌های بیولوژیکی و حفره‌های حاصل از اتصالات فلزی  به روش بتونه تزریقی، رنگ برداری از اتصالات فلزی همراه با برداشتن لایه‌های خوردگی و اجرای روکش محافظ آزمایشگاهی، استحکام بخشی تزریقی و بعضاً قلمویی بستر، بازسازی بستر در بخش‌های ریختگی، برداشتن لایه ورنی تخریبی گلیزی مرمتی از دوره پهلوی، اجرای ورنی مناسب استحکام بخش، مرمت اتصالات جدا شده، بست گذاری، باز سازی رنگی در بخش‌های ریختگی و کمبود و غیره همراه با پیش‌بینی موارد حفاظت پیشگیرانه پس از نصب است که بعضاً در حال انجام بر روی این در است.

او  درباره پیشینه این در لاکی توضیح داد و گفت: در لاکی موزه هنر ملل از آثار تاریخی انتقالی است که به دستور فرح پهلوی از خانه‌های قاجاری در اصفهان و شیراز به تهران آورده شده و در دکور داخلی کاخ‌های پهلوی به کار گرفته شد.

مسئول واحد حفاظت و مرمت آثار و تزئینات وابسته به معماری در کاخ سعدآباد توضیح داد: این در دو لنگه  5/113 در 5/192 سانتیمتر ابعاد دارد و  نقوش به کار رفته در اثر مذکور، نقوش هندسی و اسلیمی به صورت کادر دیده می‌شود که در  ترکیب بندی اصلی نقوش پرکننده گل و مرغ به کار رفته است.

محسنی این در را جزء آثار متوسط دوران قاجار خواند و اظهار کرد: اغلب درهای لاکی مربوط به دوره پهلوی و قاجار هستند. زیرا در این دوران، اغلب درها و سقف خانه‌ها به خصوص در شیراز و اصفهان با استفاده از پوشش لاکی ساخته می‌شد البته این در به لحاظ نوع کار و اقداماتی که بر روی آن انجام شده، جزء آثار متوسط شناخته می‌شود و متعلق به هنرمند چندان برجسته‌ای نیست زیرا تیپ کار بیانگر نمونه‌ای است که مانند سایر آثار این دوران کار شده است.

او تأکید کرد: از آنجایی که در مورد نظر در بخشی از کاخ سعدآباد مورد استفاده قرار می‌گیرد، در پروسه مرمت، اقدامات پیشگیرانه نیز برای حذف آسیب‌ها و تخریب در آینده مد نظر قرار می‌گیرد.

گنجینه های اسرارآمیز باستان شناسی روی زمین !

برترین‌ها: گنجینه‌های باستان شناسی پنجره‌ای به تاریخ، فرهنگ، مردم و آداب و رسوم دوران باستان هستند. حتی گاهی اوقات نشانه حضور موجودات فرازمینی روی زمین هستند.

 

استون هنج

استون هنج در دشت مسطحی در شمال سالزبری در انگلستان قرار دارد و چیدمان مدور سنگ‌های عظیمی است که بزرگترینشان ۹ متر ارتفاع و ۲۵ تن وزن دارد. دانشمندان معتقدند این بنای تاریخی، نشانه یک محل دفن بزرگ است که حدود چهار تا پنج هزار سال پیش ساخته شده است. هیچکس هنوز نمی‌داند چطور و چرا چنین چیزی ساخته شده یا اینکه توسط انسان‌ها ساخته شده یا خیر، باستان شناسان به تازگی کشف کردند که حداقل دو تا از سنگ‌ها قبل از سکونت انسان روی زمین در این محل قرار داده شده اند.

 

 

---

سوپر هنج

دانشمندان در سال ۲۰۱۶ و در فاصله ۳ کیلومتری استون هنج، یک اثر تاریخی سنگی اسرارآمیز دیگر به نام سوپرهنج را کشف کردند. اما باستان شناسان یک سال بعد کشف کردند که که این‌ها اصلا سنگ نیست، بلکه صد‌ها تیر چوبی در گودال بزرگی هستند که ۲۴۵۰ سال قبل از میلاد به صورت مدور چیده شده اند. جالبتر اینکه شواهد نشان می‌دهد تیر‌ها مدت کوتاهی بعد از جای گذاری خارج شدند.

 

تنگه واشی کجاست؟

سیری در ایران: تنگه واشی یا همان تنگه ساواشی یکی از زیبا ترین جاذبه های گردشگری اطراف تهران در بهار و تابستان می باشد.

تنگه واشی کجاست؟

تنگه واشی در 17 کیلومتری شهر فیروز کوه قرار دارد. در حرکت از سمت تهران به دماوند 17 کیلومتر بعد از فیروزکوه ، خروجی به سمت چپ هست که به سوی تنگه واشی حرکت می کند.

تنگه واشی در فصل تابستان میزبان بسیار ی از گردشگران است که با تهیه تدارک لازمه برای یک پیاده روی نزدیک به 3 کیلومتری در دل کوه و درون رود به آبشار زیبای 15 متری برسند.

در نزدیکی این آبشار هم رستوران و تفرجگاه کوچکی قرار دارد.همه ساله تور های یک روزه بسیاری به سمت تنگه واشی حرکت می کنند و به دلیل طبیعت خاص آن از طرفداران زیادی بر خوردار است.

باید در نظر داشت مسیر تنگه واشی از سه قسمت مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی(حدود ۲۵۰متر) ، راهپیمایی دشت ساواشی(حدود ۱۷۰۰متر) و مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار(حدود ۸۰۰متر) تشکیل شده است.

در ابتدای پس از یک پیاده روی کوتاه مدت در سر بالایی کوه ، به ابتدای تنگه رسیده که باید مسیر را در آب رود ادامه داد.

متن اصلی استوانه «منشور کوروش» ...

وبسوار: متن استوانه کوروش در وبسایت‌ها و وبلاگ‌ها و برخی کتب ایرانی به نحوه‌های مختلفی بازتاب داده شده است. برخی از ترجمه‌ها (باید بگوییم اکثر ترجمه‌ها) ارتباطی با متن اصلی ندارند و حاصل تخیل برخی نویسندگان معاصر هستند. این استوانه تا کنون توسط سه پژوهشگر ایرانی به صورت مستقیم از روی متن بابلی به زبان فارسی ترجمه شده است:

1- دکتر عبدالمجید ارفعی-دکترای آشورشناسی از دانشگاه شیکاگو

2- دکتر شاهرخ رزمجو-دکترای باستان‌شناسی از دانشگاه لندن و استاد دانشگاه تهران

3- دکتر حسین بادامچی-دکترای آشورشناسی از دانشگاه جانزهاپکینز واشینگتن و استاد دانشگاه تهران

استوانه فرمان کوروش استوانه‌ای گِلین حاوی یک کتیبه سی و پنج سطری به زبان اَکَدی (زبان بابلی) است که در پای یک بنا توسط هرمزد رسام در طول کاوش‌های باستان‌شناسی معبد مردوک در بابل در سال 1879 کشف گردید. قطعه دوم که حاوی سطور 36 تا 45 بود، در مجموعه بابِلی دانشگاه یِیل توسط پروفسور بِرگر شناسایی گردید؛ بنابراین تمامی متن کتیبه حاوی 45 سطر است که سه سطر نخست آن تقریباً به طور کامل از بین رفته و انتهای کتیبه هم ناقص است.

متن استوانه حاوی گزارش فتح بابل توسط کوروش بزرگ در سال 539 پیش از میلاد مسیح است که با گزارشی از مردوک خدای بابلی در مورد جرائم نَبونَئید آخرین شاه کلدانی، آغاز می‌گردد (سطور 4-8). سپس متن با گزارشی از جستجوی مردوک برای یافتن یک شاه درست کردار، انتخاب کوروش برای فرمانروایی جهان و اراده او بر سقوط بدون جنگ شهر بابل ادامه می‌یابد (سطور 9-19). در بخش بعدی خود کوروش به عنوان شخصیت متکلم ادامه می‌دهد و با عنوان کردن القاب و نسب خود (سطور 20-22)، اعلام می‌کند که وی صلح و آرامش این سرزمین را تضمین نموده است (سطور 22-26)، به خاطر برکتی که از مردوک به وی و فرزندش کمبوجیه رسیده است (سطور 26-30). او در این متن بازسازی آئین دینی که در طول سلطنت نبونئید نادیده گرفته شده بود و اجازه بازگشت مردمان تبعید شده به سرزمین مادری خود را توصیف می نماید (سطور 30-36). در پایان متن، شاه فرمان بازسازی دیوارهای تدافعی شهر بابل را ذکر می‌کند (سطور 36-43) و می گوید که او در طول کار بازسازی، کتیبه‌ای از آشور بانیپال (شاه آشوری) را ملاحظه می‌کند (سطور 43-45).*

نقاط خاطره‌انگیز انقلاب در پایتخت ...

خبرگزاری مهر: خاطره ها در حافظه این شهر می مانند. از کنار هر نقطه ای که بگذریم خاطرات زنده می شود. انگار که همین حالا دارد اتفاق می افتد. کافی است که در حال و هوای همان زمان باشیم. صدای فریادها را می شود شنید. صدای نفس هایی که به شماره افتاده است. بوی خون می آید. داغ دستان خونی بر روی دیوارهای این شهر هنوز تازه است. «مرگ بر» هایی که بر تن این دیوارها نقش بسته را می شود خواند حالا حتی اگر دیوارها هم ریخته باشند و دیوارهای تازه ساخته باشند، کافی است که بخواهیم در همان حال و هوا نفس بکشیم. آن وقت تغییر چهره تهران در این سال ها هم نمی تواند این خاطرات را از ما بگیرد.

 

 

هرچند قرار بود این خاطرات برای تهران حفظ شود اما به نظر می آید سندی که ۹ سال پیش در سالگرد سی سالگی انقلاب برای حفظ نقاط خاطره انگیز تهران به فراموشی سپرده شده است.

یکی از مهم ترین نشانه های انقلاب در این شهر «برج آزادی» است. وقایع سرنوشت ساز انقلاب، عمدتاً در مناطق دیگری در تهران ورق می خوردند، اما اجتماعات و راهپیمایی های عظیم مردمی در روزهای سرنوشت ساز انقلاب در مسیر منتهی به میدان آزادی و ثبت و ضبط این وقایع تاریخی توسط دوربین های عکسبرداری و فیلمبرداری سبب شد یکی از نخستین نشانه های ذهنی ایرانی ها از انقلاب اسلامی اجتماعات مردمی پای برج آزادی باشد. کتاب های زیادی در سرتاسر دنیا با موضوع انقلاب اسلامی منتشر شده که بسیاری از آنها تصویر برج آزادی را بر جلد خود دارند.

یکی دیگر از نقاط خاطره انگیز شهر «میدان انقلاب» است و مجسمه خاطره انگیزی که سال ها در کنار میدان جا خوش کرده است.

باغ موزه مینیاتور کجاست؟

باغ موزه مینیاتور اولین بوستان زیبای تهران است که ماکت 12 اثر تاریخی کشور را در خود جای داده است و همه روزه برای بازدید عموم باز است.

باغ موزه مینیاتور یک بوستان زیبا و جدید در تهران است که در سال 1392 بعد از دو سال کار ساخت آن به پایان رسید. در این بوستان خاص، مجموعه‌ای از آثار تاریخی کشورمان برای بازدیدکنندگانی که فرصت سفر کردن به شهرهای مختلف کشور را ندارند در ابعاد کوچک‌تر ساخته شده تا مردم بتوانند آثار تاریخی ایران را یکجا مشاهده کنند. گویی که یک گشت و گزار چند ساعته در کل کشور را می‌توانید در این باغ تجربه کنید.

 

ساخت باغ موزه مینیاتور

 

 

برای ساخت ماکت‌های این آثار تاریخی از پیشرفته‌ترین اسکن‌های سه‌بعدی جهانی استفاده شده و سپس این آثار توسط هنرمندان در مقیاس 1/25 به صورت مینیاتوری ساخته شده است، همچنین برای طراحی این بوستان از طرح باغ‌های قدیم ایرانی الهام گرفته شده است و در آن 12 اثر تاریخی مهم ایران که به ثبت یونسکو رسیده‌اند قرار دارد. این باغ در حدود 3 هکتار وسعت دارد و امکانات دیگری چون کتابخانه، محل فروش محصولات فرهنگی، مرکز مانیتورینگ و سرویس‌های رفاهی در آن قرار دارد.

اهمیت ساخت چنین فضایی علاوه بر زنده نگاه داشتن یاد آثار تاریخی کشور، جنبه آمورشی آن به کودکان و نوجوانان است که می‌توانند با حضور در این مجموعه اطلاعات بهتری درباره تاریخ و فرهنگ ایران به دست آورند.

 

آثار تاریخی در باغ

قلعه تاریخی فورگ، مهم‌ ترین مقر حضور اسماعیلیان

قلعه فورگ یکی از زیباترین قلعه‌های تاریخی  خراسان جنوبی است و از لحاظ جایگاه قرارگیری و ساختار معماری، یکی از بی‌نظیرترین قلعه‌های تاریخی ایران نیز محسوب می‌شود.

فورگ روستایی با قلعه‌های زیبا در دامنه کوه مومن‌آباد واقع شده است و از مناطق ییلاقی خراسان جنوبی به شمار می‌رود که آب و هوای آن سرد کوهستانی است. روستای فورگ یکی از روستاهای شهرستان درمیان از توابع بیرجند است که در ۱۰۷ کیلومتری جنوب شرقی بیرجند در خراسان جنوبی قرار دارد. فورگ یکی از قدیمی‌ترین روستاهای این شهرستان محسوب می‌شود و بافت آن قدیمی است. این روستا بر روی کوه و دور تا دور قلعه‌ای بزرگ شکل گرفته که به قلعه‌ی فورگ به نام همین روستا مشهور است. فورگ را بیشتر به خاطر این قلعه که یکی از زیباترین قلعه‌های ایرانی است، می‌شناسند.

این قلعه در ۱۱۰ کیلومتری شرق بیرجند و در روستای فورگ از توابع شهرستان درمیان در فاصله ۵ کیلومتری واقع شده است. وجود مناطق کوهستانی زیاد باعث شده است که  اسماعیلیان در مبارزه با حکومت عباسیان در این قلعه‌ها زندگی می‌کردند، و در مبارزات خود چندین سال به دلیل ساخت  قلعه‌های صعب العبور  پیروز شدند قلعه‌های مرتفع و مستحکمی در اکثر مناطق این شهرستان و سایر شهرهای جنوبی خراسان ساخته و باقی گذاشتند.قلعه فورگ بعد از قلعه الموت مهم‌ترین مقر حضور اسماعیلیان به حساب می‌آمده است

 در این محل فداییان مطلق را تحت تعلیم و آموزش‌های مخصوص قرار می‌دادند. فداییان مطلق گروهی بودند که حتی اسم نداشته و پس از ترک قلعه برای انجام ماموریت نام‌شان عوض می‌شد و به اسم مستعار برای مبارزه با تفکرات حکومت مرکزی تلاش می‌کردند. اساس تعلیم فداییان به این صورت بود که بتوانند دشمن را غافل‌گیر کرده، یک یا دو ضربه کارد به او زده و قبل از این‌‌که دیگران به خود بیایند، ناپدید گردند. هرچند نسبت دادن قلعه فورگ به اسماعیلیه باید با احتیاط صورت گیرد زیرا قلعه‌های اسماعیلیه دارای مشخصات ویژه‌ای هستند و عظمت و مشخصات ظاهری قلعه فورگ با قلعه‌های اسماعیلی متفاوت است.

رونمایی از یک سند مهم تاریخ شهرسازی و معماری شهر قم

 مدیرکل راه و شهرسازی استان قم گفت: به مناسبت ارائه پژوهش بازخوانی هویت شهری قم با استفاده از منابع تصویری تاریخی همزمان با روز جهانی معمار از یک سند مهم تاریخ معماری و شهرسازی قم رونمایی شد.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی استان قم، در آیین رونمایی از سند عکس هوایی تاریخی که با حضور پرفسور مصطفی بهزادفر رئیس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران و رئیس پژوهشکده شهرسازی و معماری پایدار و سایر دست‌اندرکاران برگزار شد، حسن صبوری مدیرکل راه و شهرسازی استان قم گفت:

این سند یک عکس هوایی است توسط محمد رضایی ندوشن از کارکنان این اداره کل در حین بررسی اسناد موجود در مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور کشف و در اختیار پژوهشکده معماری و شهرسازی پایدار، مجری طرح پژوهشی مذکور قرار گرفت.

در ادامه جلسه رضایی ندوشن ضمن تأکید بر اهمیت این عکس در تبیین تاریخ معماری و شهرسازی معاصر کشور و شهر قم، توضیح داد: این سند یک عکس هوایی تاریخی است که توسط اریک فردریش اشمیت (Erich Friedrich Schmidt)، باستان‌شناس آلمانی- آمریکایی گرفته شده است. اشمیت استاد مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو بود و پژوهش‌های گسترده‌ای از سال ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۹ در مناطق مختلف ایران به‌خصوص چشمه‌علی شهرری و تخت‌جمشید انجام داد.

رئیس اداره معماری و طراحی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم افزود: یکی از کارهای فوق‌العاده او عکس‌هایی است که از شهرها و محوطه‌های باستانی ایران با استفاده از هواپیما گرفته است. از جمله عکس مذکور که شهر و دشت قم را احتمالاً در سال ۱۳۱۳ شمسی نشان می‌دهد. این عکس شهر باستانی قم را در دوره‌ای که کالبد شهر قم دچار تغییرات و توسعه دوران معاصر نشده است را به تصویر می‌کشد.

وی ضمن اشاره به عکس مذکور که در مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور از سال ۱۳۲۴ شمسی قرار داشته است، اظهار کرد: این عکس مربوط به زمانی است که با خیابان‌کشی‌ها و احداث راه‌آهن دوره پهلوی اول هنوز شاهد تخریب گسترده بافت تاریخی و باغات شهر قم نبوده‌ایم. در این تصویر اندازهٔ شهر قم با توجه حجم زیاد باغات و مزارع اطراف قم بسیار جالب است. همچنین مشخص می‌کند دشت قم بسیار سرسبزتر از آنچه قبل از این تصور می‌شد بوده است.