«خانه لرزاده» به معاونت شهرسازی و معماری تحویل داده شد

 

خانه استاد لرزاده پیشتر به عنوان سرای محله بهار در اختیار شهرداری منطقه 7 بود و 18 شهریور امسال، منطقه به طور مکتوب آمادگی خود را برای واگذاری ملک به معاونت شهرسازی و معماری اعلام کرد.

بلدیه |  مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران از تحویل خانه «استاد لرزاده» به معاونت شهرسازی و معماری برای تبدیل به خانه معمار خبر داد.

سید حمید موسوی در گفت و گو با شهرنوشت با اعلام این خبر گفت: 11 اردیبهشت ماه سال گذشته، شورای اسلامی شهر تهران مصوبه «تبدیل خانه هنرمندان 2 به خانه معمار (استاد لرزاده)» را به شهرداری تهران ابلاغ کرد.

وی ادامه داد: خانه استاد لرزاده پیشتر به عنوان سرای محله بهار در اختیار شهرداری منطقه 7 بود و 18 شهریور امسال، منطقه به طور مکتوب آمادگی خود را برای واگذاری ملک به معاونت شهرسازی و معماری اعلام کرد.

مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران با تاکید بر اینکه از آن تاریخ بخش های مختلف مدیریت شهری به دنبال فراهم کردن مقدمات این واگذاری بودند، گفت: در نهایت به تازگی زمینه لازم برای واگذاری خانه استاد لرزاده به معاونت شهرسازی و تبدیل آن به خانه معمار فراهم شد.

موسوی با تاکید بر برنامه های شهرداری تهران برای این فضا عنوان کرد: قرار است این خانه به فضایی شایسته و مناسب برای تعامل و تبادل اطلاعات علمی و هنری و معرفی آثار استاد لرزاده و سایر معماران برجسته ایرانی تبدیل شود.

به گفته مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران ایجاد فضایی برای تعامل و گفت و گو با شهروندان و تبادل اطلاعات علمی و هنری از دیگر اهداف شکل گیری خانه معمار در شهر تهران است.

عمارت شمس العماره؛ تلفیق معماری ایرانی و اروپایی !

عمارت شمس العماره زیباترین و بلندترین ساختمان‌ تهران از دوران قاجار است. این بنای تاریخی در ۵ طبقه و با تلفیقی از معماری ایرانی و معماری کلاسیک اروپایی ساخته شده است.

ستاره | سرویس گردشگری - تهران به واسطه موقعیت حساس سیاسی و تاریخی، شاهد ساخت بنا‌های جذاب و کاخ‌های پادشاهی فراوانی بوده است که در بخش‌های مختلف شهر به چشم می‌خورد. عمارت‌های باشکوه که با بازدید از آن‌ها می‌توانید به اوج هنر و معماری مردمان قدیم سرزمینمان پی ببریم. هرچند که متأسفانه بیشتر مردم شهر تهران از وجود چنین آثار تاریخی جذابی در شهرشان بی‌خبر هستند. در ادامه با جاذبه‌های دیدنی عمارت شمس العماره تهران آشنا می‌شوید.

---

تاریخچه شمس العماره

اگر از دور به شمس العماره نگاه کنیم، یک بنای قرینه در ۵ طبقه آجری با کاشی کاری‌های بسیار جذاب را می‌بینیم که بیشتر از همه ۲ برج مستطیلی آن به چشم می‌خورد. در گذشته این ساختمان جزو بلندترین ساختمان‌های تهران بوده است؛ طوری که هر کس در برج‌های آن می‌ایستاد، به راحتی کل تهران را زیر پای خود می‌دید. معیر الممالک معمار معروف دروان قاجار، نقشه ساخت این ساختمان باشکوه را تهیه کرده است. معماری این بنا کمی به سبک اروپایی نزدیک‌تر است، اما تزئینات و ایرانی بودن آن به خوبی در ساختمان قابل مشاهده است. در کتاب‌های تاریخی، هزینه ساخت این بنا به همراه مبلمان کردن داخل آن چیزی حدود ۴۰ هزار تومان آب خورده است. ۴۰ هزار تومان آن زمان کجا و ۴۰ هزار تومان حال؟!

دستور ساخت این بنا توسط ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۲۸۲ داده شد. گفته می‌شود او بعد از سفر‌های فراوان به کشور‌های اروپایی، به داشتن یک کاخ بلند چند طبقه علاقه‌مند شد و پس از بازگشت به ایران دستور ساخت عمارت شمس العماره را صادر کرد. پس از ۲ سال کار ساخت آن به پایان رسید و ناصرالدین شاه و خانواده‌اش در آن مستقر شدند.

---

---

معماری شمس العماره

بنای عمارت شمس العماره حدود ۳۵ متر ارتفاع دارد و به سبک جدید معماری به نام سبک تهران ساخته شده است. این سبک از تلفیق سبک سنتی ایرانی و معماری نئوکلاسیک اروپایی آن دوران پدید آمده است.

 

ورودی این عمارت به سمت کاخ گلستان است. ایوان‌ها را نیز طوری ساخته‌اند که نورگیر باشد و به سمت باغ‌ها باز شوند تا افرادی که در آن‌ها استراحت می‌کنند نمای جذاب را رو به روی خود ببینند. هر بخش از داخل این مجموعه، علاوه بر وجود لوازم و وسایل لوکس، دارای گچ‌بری‌ها، آیینه‌کاری و کاشی‌کاری‌های بسیار جذابی است.

یک روز در خانه پیرنیا

معماری خانه پیرنیا، الگویی تمام عیار از معماری مناطق کویری ایران است و این خانه وجود این شیوه از معماری را در دوره‌ای خاص از تمدن مردم این سامان، به نمایش می‌گذارد.

به گزارش ایمنا، ایرانیان با هنر معماری بیگانه نیستند، در آثار برجای مانده از طلیعه تاریخ پادشاهی ایران در پاسارگاد تا میراث جاودانه پرسپولیس و انواع آتشکده‌ها؛ هم‌چنین در دوران‌هایی که ساخت مساجد و بارگاه و تکیه و حسینیه رواج یافت روح سیال هنرمند ایرانی را مشاهده می‌کنیم که برای پیوند هنر با اعتقادات کوشیده است.

مردمان سرزمین پارس و روم باستان، دو گروه از مهمترین بنیان‌گذاران هنر معماری در جهان به شمار می‌روند که سبک‌هایی خاص معماری پدید آوردند، دیگر تمدن‌ها یا بعد از آنان ایجاد شدند یا به تقلید از ایران و روم باستان ساخت و سازهایی را انجام دادند.

نکته بسیار جالب در هنر معماری ایرانی آن است که به کاربری این هنر مختص عمارات شاهزادگان و درباریان نبوده و در هر زمان، مردمان نیز شیوه‌ای خاص در ساخت و ساز و تزیین منازل و عمارات خود داشتند.

هنر خانه سازی بخشی از هنر معماری ایرانی است که در طول زمان با افزایش ابعاد و زوایای آن، روند تکاملی خود را پیموده است. در دوره‌ای همچون هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان معماران فراغ خاطر بیشتری داشتند و این هنر را توسعه دادند و در زمانی همچون «دوره فترت» و پس از حمله اعراب یا حمله مغول این هنر اندکی رو به افول نهاد.

یکی از مهمترین ادوار تاریخ تمدن ایرانی که در آن هنر معماری همچون بسیاری از شاخه‌های هنری رشد و بالندگی خاصی داشته، دوره «صفویان» بوده است؛ به ویژه آنکه پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت از سوی «شاه عباس اول» و شروع اصلاحات اقتصادی و نظامی و سیاسی وی، ثبات بر کشور حکم فرما شد و ایرانیان توانستند پس از رویدادهایی مانند کشتار مغولان و تاخت و تاز حکومت‌های محلی چون  «آل مظفر» و «آل جلایر» و «آل کرت»، در دوره صفویه نفس راحتی بکشند و در سایه آرامش حاصل از تدبیر شاه عباس و ضرب شمشیر سرداران نامداری مانند «امام‌قلی خان»، به رونق انواع هنر اهتمام ورزند.

یکی از میراث‌داران تمدن کهن ایران در فلات مرکزی، شهرستان «نایین» است که در آن انواع آثار تاریخی، دایرة‌المعارفی از هنر معماری ادور مختلف پدید آورده است.

«خانه تاریخی پیرنیا» یکی از این آثار ارزشمند است که در مقابل «مسجد جامع نایین» و «محله باب المسجد» این شهر قرار دارد. در حال حاضر این خانه محل نمایندگی میراث فرهنگی نایین و موزه مردم شناسی این شهرستان است؛ قدمت این بنای تاریخی حدود ۴۰۰ سال و مربوط به دوره صفویه است.

یکی از قضات عالی رتبه دوره صفویه به نام «قاضی نور» که به عنوان حاکم شهر نایین منصوب شد این خانه را به دلیل اینکه نزدیک به مسجد بود، به عنوان دیوان خانه قضایی قرار داد. این خانه به وسیله برخی از رجال خاندان معروف «پیرنیا» از اولاد قاضی نور خریداری شد و تا سال ۱۳۴۹ شمسی در اختیار این خاندان بود تا آنکه به خاطر ارزش‌های تاریخی آن، از «میرزا احمد خان نایینی» - آخرین مالک این خانه، خریداری شد و در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت و پس از آن به عنوان موزه مردم شناسی مورد کاربری قرار گرفت.

شهر سوخته؛ یادمان باستانی سیستان و بلوچستان

کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

روزنامه قانون - سیاوش آریا: کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

شهرسوخته نام تپه های زنجیره ای به هم چسبیده گسترده ای است که در 56 کیلومتری راه زابل به زاهدان جای گرفته است. بلندای تپه های شمالی جنوبی آن، میان 12 تا 18 متر از سطح زمین های پیرامونی است. شهرسوخته 151 هکتار گُستره دارد. این شهر در یکم تیرماه 1393 خورشیدی برابر با 22 ژوئن 2014 میلادی به عنوان نخستین محوطه های باستانی ایران در سی و‌هشتمین نشست یونسکو به ثبت جهانی رسید.

شهرسوخته، هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو به شمار می‌آید که با برخورداری از پیشینه بیش از 5 هزار ساله، هم اینک به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی جهان شناخته می‌شود.سیستان به عنوان خاوری‌ترین منطقه ایران زمین جایگاه برخورد تمدن های گوناگونی است که از دیرباز مورد نگرش جمعیت های گوناگون قرار گرفته است. افزون بر آن شرایط زیبنده محیطی نیز در گذشته های دور در این سرزمین، انگیزه پدیداری تمدن های بزرگ و استقرارهای بی شماری شده است که هر یک نشان از سرافرازی این پاره از خاک ارزشمند دارد.

شهرسوخته، گویا نام تازه ای است و پیشینه تاریخی چندانی ندارد. بر پایه نوشته های موجود، پیشینه این نام به اواخر سده نوزدهم میلادی برمی گردد. در آن زمان «کلنل ییت» انگلیسی از منطقه بازدید کرده و از راهنمایان بومی این نام را شنیده و به کار برده است.

هر چند آثار سوختگی در این شهر آشکار است. شهرسوخته دو بار به آتش کشیده شده است، یک بار در آغاز مرحله رشد و بار دیگر در پایان دوره ویرانی آن. سند یا نوشته ای که نام راستین و کهن این شهر را آشکار کند، هنوز به دست نیامده است و نام شهرسوخته شاید به انگیزه آتش سوزی در دوره زمانی میان سال های 3200 تا 2700 پیش از میلاد باشد.

شهرسوخته در پیرامون 3200 پیش از میلاد پایه‌گذاری و پیرامون 1800 پ.م متروک شده است. این شهر برای دوره‌ای نزدیک به 1400 سال زندگی در آن جریان داشته است. چهار دوره استقرار در شهر سوخته شناخته شده است که به یازده مرحله طبقه فرهنگی بخش شده است. این چهار دوره بُنیادین در برگیرنده : دوره یکم (3200 – 2800 پ.م) ، دوره دوم (2800 – 2500 پ.م)، دوره سوم (2500 – 2200 پ.م) و دوره چهارم (2200 – 1900 پ.م) است. این شهر در دوره یکم پایه گذاری شده و در دوره دوم به اوج شکوفایی خود رسیده و از دوره سوم دوران نابودی آن آغاز شده و در پایان دوره چهارم از میان رفته است.

شهرسوخته یکی از یادمان های تاریخی و باستانی در استان سیستان و بلوچستان است که در کرانه رودخانه هیرمند و دریاچه هامون در زمان خود و کنار جاده کنونی زاهدان به زابل بنا شده است.

«سِر اورل اِشتاین» با بازدید از این محوطه در سال 1937 میلادی، آگاهی های سودمندی را درباره این یادمان باستانی بیان کرده است. در سال 1967 میلادی عملیات کاوش در محوطه پیش از تاریخی شهرسوخته با همکاری مرکز باستان شناسی ایران و موسسه «ایزمئو» ایتالیا و به سرپرستی یک باستان شناس ایتالیایی به نام «موریتزیو توزی» آغازشد. نتیجه بررسی و پژوهش‌های باستان شناسانه این گروه که تا سال 1978 میلادی در شهرسوخته دنباله داشت، در بیش از ده ها مقاله و کتاب و به زبان های گوناگون و رایج جهان چاپ و پخش شده است.

سخن درخُور نگرش در برنامه کاوش شهر سوخته، باشَندگی (حضور) شمار قابل توجهی از کارشناسان و دانشمندان غیر باستان شناس بود.

ارزش آثار به دست آمده از شهرسوخته، در مرحله آغازین کار، سرپرستان (مسوولان) موسسه شرق شناسی ایتالیا را بر آن داشت تا با فراهم کردن داشته ها (امکانات)، پیش درآمدها (مقدمات) و توانمندی‌های لازم کوشش کنند، عملیات کاوش و تفسیر یافته های باستانی در این محوطه ارزشمند به روش‌های سراسر علمی انجام شود.

سامان‌دهی و احیای مجموعه عمارت مفخم بجنورد

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: «تحویل بخشی از بیمارستان امام رضا(ع) و باز آفرینی آن به شکل قدیم و اولیه از جمله آرزوهای دیرینه مردم  بود که این موضوع با پیگیری های انجام‌شده و مساعدت مسئولان استان در حال تحقق است.»

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی، حبیب یزدان پناه سرپرست این اداره‌کل امروز چهارشنبه 4 مهر 97 اظهار کرد: «به منظور حفظ عمارت مفخم، این میراث تاریخی استان، طرح ساماندهی و احیای این مجموعه و تبدیل فضاهای موجود از جمله بیمارستان امام رضا(ع) تهیه و اخیرا در جلسات مشترکی که با معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری، سازمان برنامه و بودجه استان و دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد، مورد تصویب قرار گرفت.»

او افزود: «بر این اساس، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی متعهد شده است ساختمان قدیم بیمارستان امام رضا(ع) را حداکثر تا پایان مهرماه جاری و بخش اداری آن را نیز حداکثر تا پایان آذرماه امسال، تخلیه و تحویل سازمان میراث فرهنگی دهد.»

او تصریح کرد: «میراث فرهنگی نیز ملکی را در اختیار دانشگاه علوم پزشکی قرار می دهد تا در صورت مناسب بودن مکان، طی توافقی پس از دی ماه امسال، بخش روانی این دانشگاه نیز انتقال یابد.»

یزدان‌پناه عنوان کرد: «بیمارستان امام رضا(ع) بخشی از عرصه مجموعه مفخم است و طی چشم اندازی که تعریف کردیم باید تخلیه شود و در اختیار میراث فرهنگی قرار بگیرد که این مهم با پیگیری های انجام شده به زودی محقق می شود و در اینده نزدیک نقطه گردشگری و میراث فرهنگی و بازار صنایع دستی استان خواهد شد.»

حمام علی قلی آقا در اصفهان

4 مهر 1397, 15:27 / کد خبر:57442

حمام علیقلی خان اصفهان یا همان موزه حمام علیقلی خان که حمامی در اصفهان بوده در دوره حاضر تغییر کاربری داده و تبدیل به موزه مردم شناسی شده است این بنا در منطقه یک، خیابان بیدآبادی، محله علیقلی آقا واقع شده است. مجموعه تاریخی علی قلی آقا از اثرات هنری معماری و شهر سازی دوران پر عظمت صفویه است که در محله بید آباد اصفهان واقع گردیده و شامل بازار و چهار سوق، مسجد، مکتب خانه، حمام، زور خانه و کاروانسرا و دکاکین کسبه مختلف بوده که متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مجموعه تخریب و بجای آن بناهای جدید احداث گردیده است.

حمام علیقلی خان اصفهان یا همان موزه حمام علیقلی خان که حمامی در اصفهان بوده در دوره حاضر تغییر کاربری داده و تبدیل به موزه مردم شناسی شده است این بنا در منطقه یک، خیابان بیدآبادی، محله علیقلی آقا واقع شده است. مجموعه تاریخی علی قلی آقا از اثرات هنری معماری و شهر سازی دوران پر عظمت صفویه است که در محله بید آباد اصفهان واقع گردیده و شامل بازار و چهار سوق، مسجد، مکتب خانه، حمام، زور خانه و کاروانسرا و دکاکین کسبه مختلف بوده که متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مجموعه تخریب و بجای آن بناهای جدید احداث گردیده است.
حمام علیقلی آقا اصفهان به وسیله علیقلی آقا از درباریان دو پادشاه صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در مجموعه ‌ای که خود، بانی آن بوده، به سال ۱۱۲۵ هجری قمری ساخته شده است. این حمام از نوع معماری سبک اصفهان در اواخر عصر صفوی است. بنای حمام شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضای چال حوض است. هر یک از این دو حمام از دو بخش اصلی سربینه و گرم خانه تشکیل یافته است، به طوری که در آن دوره مردان و زنان به صورت جداگانه می ‌توانستند از آن استفاده نمایند.

 استفاده از حمام برای همه مردم آزاد بوده و از سحرگاه تا نیم روز مردها و از ظهر تا غروب زنان استحمام می کردند. البته در بعضی دوره ها مانند دوره قاجار، ثروتمندان و افراد با نفوذ ساعاتی گرمابه را قرق یا اجاره می کردند و اجازه ورود را تا زمانیکه خود مشغول استحمام بودند به مردم عادی نمی دادند.
مخزن حمام از سوختن چوب و زغال گرم می شد و حتی دود حاصل از آن را به داخل لوله هایی که در کف وجود دارد هدایت می کردند تا برای ضدعفونی و گرم کردن سایر قسمت ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، بدین ترتیب از کمترین انرژی موجود، به بهترین وجه استفاده می کردند.

در چند جای حمام در کنار حوضچه ها، سنگ های یک تکه و سفید رنگی به اندازه یک متر دیده می شود که سطح آنها آجدار و دارای برجستگی های ملایمی است. تعجب نکنید اگر بگوئیم که از این سنگها برای ماساژ دادن استفاده می کردند. این سنگها مانند تکیه گاه صندلی و عمود بر حوضچه ها طراحی شده اند و از حفره بالای آنها آب گرم  بر سطح آجدار جاری می شد ونقش یک ماساژور را بازی می کردند.
آب به خاطر اختلاف سطح میان مخازن و حوضچه ها و فواره ها، به گردش در می آمده و برای به جریان انداختن آب، لوله ها را شیب دار طراحی کرده اند. یکی از مواردی که هنگام بازدید حمام توجه شما را به خود جلب خواهد کرد وجود تعداد زیادی  فواره ها و جوی های آب است که تقریبا همه جا دیده می شوند. این فواره ها باعث م یشوند تا صدای دلنشین آب در فضای بسته حمام بپیچد و در همه جا به گوش برسد تا کسانی که برای شستشو به گرمابه آمده اند، ساعتی به آرامش برسند و خاطر از دغدغه های روزمره بشویند.

 یکی از نکات جالب این گرمابه، سیستم نوردهی آن است. روشنایی از روزنه هایی تأمین می شود که بر روی سقف گنبدی شکل حمام تعبیه گردیده، دراین روزنه ها شیشه های محدبی و عدسی شکل وجود دارد. خاصیت محدبی این شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی، باعث شکست نور شده و روشنایی را پخش می کند. در واقع مهندسان  و معماران بنا از خاصیت ذره بین، برعکس استفاده نموده و براحتی فضای داخل حمام را روشن کرده اند. ویژگی جالب دیگر اینکه شیشه ها از یک طرف نور را عبور می دهند و کسی که در پشت بام باشد نمیتواند داخل حمام را ببیند. 

حمام علی قلی آقای اصفهان، یکی از آثار دوره صفوی این شهر است

  مشخصات موزه حمام علیقلی آقا اصفهان :
ورودی حمام بزرگ یک فضای هشت ضلعی بوده که به هشتی مشهور است و پس از عبور از دو راهروی عمود بر هم به بینه (رخت کن) متصل می گردد بینه یک هشت ضلعی کامل بزرگ است. پوشش طاق و گنبد آن بر روی هشت ستون سنگی قرار گرفته است. برای تأمین روشنائی بینه نورگیرهای شیشه داری بنام جام گاه در سقف تعبیه گردیده است. ازاره های بینه به فاصله ۱۴۰ سانتیمتردارای کاشیکاری هفت رنگ با نقوش گل و بوته و برگ و اسلیمی بوده و قسمت بالایی تزئینات آهک بری سفیدرنگ به زمینه مشکی مربوط به دوران صفویه ونقاشی با موضوعات متنوع مربوط به دوران قاجار است.

آغاز احیای خانه موزه مهدی اخوان ثالث

رحمان‌زاده مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به اینکه احیا و باز زنده‌سازی خانه مشاهیر، نخبگان و ترویج ارزش‌ها و اندیشه‌های نخبگان هنر و ادبیات از اهداف شهرداری تهران است، گفت: خانه اخوان ثالث از سوی شهرداری منطقه شش برای مرمت و احیا در اختیار شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران قرار گرفته و در حال حاضر نیز مرحله مطالعات و طراحی این خانه آغاز شده است.

به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، مهندس جعفر رحمان‌زاده ضمن اعلام این خبر و با اشاره به ضرورت تملک و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی شهر تهران، بیان داشت: شهرداری خانه اخوان ثالث را خریداری کرده و به زودی عملیات مرمت و احیای این مجموعه فرهنگی آغاز می‌شود.

به گفته مهندس رحمان‌زاده احیا و باز زنده‌سازی خانه مشاهیر و نخبگان؛ تهران را به پایتخت فرهنگی قابل توجه تبدیل خواهد کرد چرا که توجه به هنرمندان و بزرگان عرصه ادب و هنر به‌عنوان بخشی از مالکان فکری جامعه؛ اهمیت بسیار زیادی در تقویت فرهنگ و هنر اصیل ایرانی دارد.

وی با تاکید بر اینکه این خانه با حفظ هویت این بنای فرهنگی و مطابق با اصول علمی مرمت ابنیه تاریخی انجام خواهد شد، تصریح کرد: هدف اصلی ما حفظ اصول مرمت و احیا، براساس مداخله حداقلی است.

رحمان‌زاده با اشاره به اینکه برگزاری جلسات راهبردی با اقوام، خویشاوندان و علاقمندان به اخوان ثالث ادامه دارد، گفت: تلاش خواهیم کرد تا ماهیت معماری و روح حاکم بر بافت این مجموعه با همان حس و حال گذشته بازسازی شود.

گفتنی است منزل مهدی اخوان ثالث در خیابان دکتر فاطمی، خیابان ششم، کوچه خجسته، پلاک ۳۱ قرار دارد و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۴۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برج خاموشان؛ مدفن دیرین زرتشتیان یزد

ایسنا یزد : با دخمه‌هایش شما را به دنیای مردگان پیش از اسلام و زرتشتیان صدها سال قبل ایران می‌برد، دنیای تاریک و خاموشی که شگفت‌انگیزی را در معماری و آداب و رسوم و نام و نشانش حفظ کرده است .

به گزارش یزدی نیوز برج خاموشان را به نام برج سکوت یا دخمه زرتشتیان هم می‌شناسند. برجی در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد که در حوالی منطقه صفائیه و روی یک کوه رسوبی و کم‌ارتفاع به نام کوه دخمه قرار گرفته است.

 

دخمه در فرهنگستان‌های مختلف معانی مختلفی دارد؛ مثل گورخانه‌ی گبران، سردابه‌ مردگان، خانه زیرزمین برای مردگان، گور و گورستان زرتشتیان.

 

زرتشتیان اگرچه این روزها مردگان خود را در قبر دفن می کنند اما در گذشته اموات را به دخمه می بردند و با آیین خاصی در مرکز این دخمه ها قرار می‌دادند . 

 

اگر گذارتان به این منطقه بیفتد، دو عمارت سنگی مدور برج مانند را با فضایی میان تهی می‌بینید که یکی از آنها قدیمی‌تر و دیگری جدیدتر است. برج قدیمی به نام سازنده هندی آن مانکجی هاتریا نام گرفته است و برج جدیدتر که در دوره قاجاریه ساخته شده، گلستان نام دارد.

 

گلستان 25 متر قطر و شش متر ارتفاع دارد و مانکجی که باریک‌تر از گلستان ساخته شده، 15متر قطر دارد. زرتشتیان قدیم از فضای پیچ در پیچ دخمه‌ها برای دفن اموات خود استفاده می‌کردند تا اجساد مردگانشان طعمه کرکس‌ها نشود .

 

محل ساخت این دخمه‌ها که همه خارج از شهر قرار دارند با محاسبات دقیقی انجام می‌شد تا با وزش باد و بارش باران، آلودگی به سمت شهر منتقل نشود. این دخمه‌ها همچنین از خشت خام و گچ ساخته می‌شدند تا آلودگی‌های ناشی از فساد مردگان به زمین نرسد .

 

سطح داخلی برج خاموشان به صورت پهنه‌ گردی است که تمام آن با تخته سنگ‌های بزرگ پوشیده شده و سه بخش زنانه و مردانه و بچگانه دارد .

 

در حقیقت، نوار دایره‌ انتهای دخمه که به دیوار اطراف دخمه چسبیده، مخصوص مردهاست و نوار دایره میانی بعد از قسمت مردها، به زن‌ها اختصاص دارد .

 

نوار دایره داخلی بعد از زن‌ها هم جایگاه کودکان بوده اما در مرکز همه این نوارها، یک چاه بزرگ به نام استودان (استخوان دان) است که محل دفن مردگان به حساب می‌آید .

 

در دامنه ضلع شمالی کوه دخمه چند عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی و یا ترکیبی از این‌ها خواهید دید که به دوران صفویه تعلق دارند و از سازه‌های رفاهی این دوران به شمار می‌روند .

تأکید بر تاریخ، معماری و تعزیه در نمایشگاه "تکیه دولت" / نمایش ارادت مذهبی تهران در موزه عکسخانه

با تکیه بر تاریخ، معماری و تعزیه، 50 عکس تاریخی "تکیه دولت" در موزه عکسخانه به نمایش گذاشته شد.

 هنرآنلاین، منصور کرم‌زاده شیرانی، گردآورنده و پژوهشگر نمایشگاه عکس تاریخی "تکیه دولت" درباره برگزاری این نمایشگاه به خبرنگار هنرآنلاین گفت: این نمایشگاه حاصل دغدغه‌هایی بود که به واسطه پایان‌نامه کارشناسی ارشد و در سال 90 برای من مطرح شد.

او افزود: بخشی از پژوهش من در مقطع کارشناسی ارشد به مرکز نمایش‌های آیینی مربوط بود، به همین خاطر من به تحقیق در راستای تکایا و حسینیه‌ها پرداختم. پس از 2 سال تحقیق و پژوهش و بازدید از تکیه‌ها و حسینیه‌های مختلف در ایران، خروجی پژوهش‌هایم را در نمایشگاه تکیه دولت ارائه کردم که بسیار مورد استقبال افراد متخصص و اهل فن قرار گرفت.

این پژوهشگر ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید حسینیه‌ها به عنوان محلی برای تعزیه و روضه خوانی شناخته می‌شدند اما در تکیه‌ها بیشتر شبیه‌خوانی و نمایش به اجرا درمی‌آمد و این مسئله برای من بسیار جذاب بود.

کرم‌زاده شیرانی تکیه دولت را یکی از شاخص‌ترین نمونه‌ها دانست و در این باره بیان کرد: بر مبنای پایان‌نامه‌ای که داشتم تکیه‌ها و حسینیه‌های مختلفی را بررسی کردم اما با توجه به اینکه یکی از شاخص‌ترین و نخستین تماشاخانه تاریخ معماری ایران، تکیه دولت است به صورت متمرکزتر در این بخش فعالیت کردم.

او تخریب تکیه دولت را اتفاقی در خور تأسف خواند و اظهار کرد: متأسفانه امروز هیچ اثری از این تکیه تاریخی و زیبا باقی نمانده است که البته این امر برای من و بسیاری از علاقه‌مندان به این بخش جای سؤال دارد.

این پژوهشگر ادامه داد: بخشی از آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه عکس‌های شاخص تهران قدیم است که با بالن و از بالا تهیه شده است به همین خاطر در این نمونه‌ها می‌توان مجموعه کاخ گلستان، بازار تهران و تکیه دولت را کاملاً مشاهده کرد. من نیز بر همین مبنا نمونه‌هایی از این زاویه عکاسی کردم.

کرم‌زاده شیرانی تصریح کرد: در این نمایشگاه، سعی کردم که جایگاه تکیه دولت را از زاویه تاریخ، تعزیه و معماری به تصویر درآورم زیرا عموماً این تکیه یا با تعزیه و یا فرم معماری شناخته شده است درحالی‌که به نظر من یکی از مهم‌ترین حلقه‌های گمشده تکیه دولت همان تاریخ احداث یا تولد آن است.

او خاطرنشان کرد: به لحاظ تاریخی، تأسیس تکیه دولت ماحصل ارتباط مسالمت‌آمیز ایران و دیگر فرهنگ‌هاست اما تخریب آن نتیجه سیطره مدرنیسم غربی بر کلیه ارکان و ساختار فرهنگی ایران است که در دوره پهلوی رخ داد.

تاریخچه برج سه گنبد، معماری که تاریخ وام دار آن است

همگردی : برج سه گنبد بنایی بود که تا قرن نوزدهم به آن اهمیتی داده نمی شد اما در سال 1852 میلادی از طرف نخانیکوف به دنیای هنر شناسانده شد. برای دسترسی به برج سه گنبد باید بدانید که این برج در جنوب شرقی شهر ارومیه می باشد. در واقع برج سه گنبد آرامگاه بوده و در سال 580 هجری قمری ساخته شده است. سه گنبد نام تپه ای در جنوب شرقی شهر ارومیه می باشد.

معماری برج سه گنبد در زمینی ساخته شده که اطراف آن را قبور زیادی اشغال کرده و احتمالا زمین مذکور صحن بنا بوده که عده ای را به علت تقدس بنا بعد از مرگ در این صحن دفن کرده اند. در این صورت افرادی که در این بنا دفن شده اند به احتمال زیاد از طبقه روحانیون و افراد مهم آن دوره بوده اند که شامل سرداران، تجار و اشراف در تاریخچه برج سه گنبد می باشند.

نگاهی کوتاه به ارومیه

ارومیه در شمال غربی ایران واقع شده است. این شهر طبق سرشماری سال 1390 دارای 667499 نفر جمعیت می باشد و دهمین شهر پر جمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت منطقه شمال غرب ایران به شمار می آید. این شهر با 1332 متر ارتفاع در غرب دریاچه ارومیه در دامنه کوه سیرو و در میان دشت ارومیه قرار گرفته است. هوای ارومیه در تابستان نسبتا گرم و تا حدی خنک و در زمستان سرد است.

معماری برج سه گنبد زیبا

بنای تاریخی برج سه گنبد تشکیل شده از سکویی بلند به شکل استوانه و مدور. ایوان ورودی آجر کاری شده در شمال شرقی بنا واقع شده است. ساختمان فعلی بنا دو طبقه است و در چهار سمت برج دریچه هایی وجود دارد. بنا به قطر 5 متر و ارتفاع 13 متر می باشد. طبقه اول بنا با نام سردابه شناخته شده که دارای پوششی قوس دار می باشد و اینگونه از طبقه دوم مجزا می شود. طبقه اول دارای دری کوچک به ارتفاع 170 سانتی متر می باشد. طبقه دوم اتاق مقبره خوانده می شود و دارای دری به ارتفاع 250 سانتی متر می باشد. در واقع اتاق طبقه دوم اینگونه شکل گرفته که بنای استوانه ای شکل مدور دارای دخمه ای است که قسمت فوقانی را به وجود آورده است.

این قسمت بنا به وسیله آجر تبدیل به اتاق مقبره شده است. مدخل بنا در یک قالب معماری پر نقش و نگار محاط شده و در بدنه استوانه ای برج تعبیه شده است. درگاه ورودی برج سه گنبد در میان طاق های سطحی واقع شده و از لحاظ معماری زینتی بی مانند به این بنای تاریخی بخشیده است. مصالح قسمت فوقانی آجر و در قسمت تحتانی سنگ می باشد. از نظر معماری این بنا با مقابر قرن ششم هجری قمری به خصوص مقابر مراغه و سایر مقبره های دوره های سلجوقی مشابهت فراوان دارد. دیوار اتاق مقبره با طاق نماهای هلالی تیز و کاربندی و قرنیه های مقرنس دار در کنج ها تزئین شده و سقف قبه ای شکل دارد. سقف اصلی گنبد و دیوارهای آن تماما سالم و برجای می باشند و دارای نقوش بی نظیر و زیبا هستند. طرز چیدن آجرهای سقف، حلقوی و به حالت تک مرکزی می باشد. 

مصالح قسمت های تحتانی بنا تا ارتفاع حدود 360 سانتیمتر از سنگ های تراش خاکستری رنگ ساخته شده و از این قسمت به بالا تمام قسمت ها از آجرهای چهارگوش می باشد. کف دخمه با طاق های هلالی زیبای هندسی آجری پوشیده شده بوده است. مطابق اندازه گیری های انجام شده ارتفاع دخمه 510 متر می باشد. علاوه بر معماری بی نظیر در این بنای تاریخی از رنگ ها نیز به خوبی استفاده شده است. برخلاف نام این بنا گنبد سوم فقط سقفی ساده و نامدور می باشد.

کتیبه های داخل معماری برج سه گنبد و تاریخ نسبت داده شده به برج سه گنبد

در مدخل بنا سه کتیبه به خط کوفی وجود دارد که آن ها را از سنگ تراشیده اند و در پایان کتیبه محرم سال 580 هجری خوانده می شود. از این رو معماری برج سه گنبد را می توان به قرن ششم هجری نسبت داد. کتیبه ها یکی در بالای در ورودی است که قسمت فوقانی آن مقرنس کاری شده، ساده و سه ردیفه می باشد، یکی بلافاصله بالای در و دیگری بالای طاق نما و دیگری بر چهار چوب مستطیل. آخرین کتیبه دارای این عبارت می باشد: فی شهر محرم ثمانین و خمسمائت.  کتیبه سر در بنای تاریخی به گفته خانیکوف که آن را خوانده است توسط موسی پسر ابو منصور ساخته شده است.