فصل اول پژوهشهای باستان شناسی دولتخانه صفوی قزوین پایان یافت

شهر نیوز - به نقل از ایرنا - مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین گفت: فصل اول پژوهشهای باستان شناسی دولتخانه صفوی با هدف خواناسازی سازه های معماری و شناسایی اجزا و عناصر تشکیل دهنده این مجموعه به پایان رسید.

محمدعلی حضرتی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مطالعات باستان شناسی این مجموعه توسط گروهی از مجموعه تخصصی این حوزه از دانشگاه تهران به انجام رسید.
این مسئول از دولتخانه صفوی به عنوان یادگار حکومت صفویه در قزوین نام برد و گفت: این مجموعه در دل بافت تاریخی این شهر واقع شده و به دلیل وجود آثار ارزشمندی چون سردرب عالی قاپو، کاخ موزه چهلستون، گراند هتل، مدرسه امید و همچنین مرکز اسناد و کتابخانه که از برجسته ترین آثار تاریخی کشور به شمار می‌رود.
حضرتی ها با تاکید بر ضرورت انجام فعالیت‌های تخصصی باستان‌شناسی پیش از اجرای طرح ساماندهی و احیای مجموعه دولتخانه،اظهار داشت: دولتخانه صفوی به لحاظ پیشینه تاریخی، اهمیت معماری و نوع تزئیناتی که در آن به کار رفته از اهمیت ویژه‌ و بالایی برخوردار است و پیش از هرگونه اقدام برای ساماندهی و احیای این مجموعه عظیم تاریخی باید پژوهش‌های باستان‌شناسی جهت تجسم فضایی محوطه انجام شود و تعیین محور اصلی باغ‌ها و عمارت‌های معروف آن نیز باید بنابر اسناد و اطلاعات باستان‌شناسی به دست آمده در کاوش‌ها انجام شود.
وی با اشاره به اجرا و پایان فصل اول پژوهش‌های باستان‌شناسی در مجموعه دولتخانه صفوی، افزود: فصل اول پژوهش‌های باستان‌شناسی و گمانه‌زنی در این مجموعه تاریخی با هدف خوانا سازی سازه‌های معماری و لایه‌های زمانی و شناسایی اجزاء و عناصر تشکیل دهنده این مجموعه به عنوان مرکز حکومت صفوی در تیرماه سال 97 با ایجاد پنج گمانه در نقاط مختلف این محوطه آغاز شد که در پی آن در حیاط چوگان بخشی از سازه‌های معماری، پاشویه و حوض که احتمالا مربوط به اواخر دوره صفوی و دوره قاجار بود کشف شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قزوین گفت: امیدواریم بتوانیم ساختار کلی و کاربری دقیق این سازه را با پیگردی‌های آتی مشخص نماییم.
وی، مجموعه دولتخانه صفوی را بزرگترین سایت مطالعات باستان شناسی در دل بافت تاریخی قزوین خواند و خاطرنشان کرد: با انجام مطالعات باستان‌شناسی در این مجموعه و تبدیل آن به سایت موزه، این امکان برای مردم و گردشگران ایجاد می شود تا در طول مسیر خود با گذشتن از چندین حیاط و محوطه از آثار و بقایای به‌جا مانده از دوره‌های مختلف (صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه) بازدید نمایند.
حضرتی ها خاطرنشان کرد: دولتخانه صفوی قزوین پس از احیا و ساماندهی می تواند به یکی از کانون های جذب گردشگر در ایران تبدیل شود.

تداوم مطالعات باستان‌شناختی راهی فراخ در زمینه مبادلات فرهنگی

شهر نیوز - سرپرست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در نشست تخصصی باستان‌شناسی و حفاظت آثار معماری ایلخانی آذربایجان تصریح کرد که تداوم مطالعات باستان‌شناختی راهی فراخ در زمینه مبادلات فرهنگی است.
 

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بهروز عمرانی سرپرست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در این نشست که در دانشگاه هنر اسلامی تبریز و در جمع استادان پژوهشگران و دانشجویان برگزار شد، افزود: «پژوهش‌ها در قالب سخنرانی و پوستر بخش اعظم این راه تاریخی را شامل شده و همگی به این موضوع اذعان داشتند که راه ابریشم تنها کارکرد تجاری و اقتصادی نداشته بلکه در خلال این مبادلات بسیاری آداب ، اندیشه ها و فنون انتقال یافته است.»

سرپرست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و رییس این نشست ابراز امیدواری کرد: «انتشار نتایج بیش از 30 سخنرانی و پوستر ارایه شده در کنفرانس ضمن تعمیق مطالعات راه ابریشم بویژه در کشورهای عضو بتواند زمینه جهت دهی مطالعات بدی را مهیا سازد.»

عمرانی تأکید کرد: «بی تردید تداوم مطالعات باستان شناختی ، مطالعات بین رشته ای و اقدامات حفاظتی در محوطه هایی از این دست آغاز راهی فراخ در زمینه مبادلات اقتصادی ، فرهنگی دیر پا در شرق و غرب جهان محسوب شده و امید است که پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بعنوان موتور محرکت مطالعاتی سازمان متبوع با همکاری های اداره کل استانی و بهره مندی از پژوهشگران و اعضای هیأت علمی خود مقدمات این گونه نشست ها را فراهم کند.»

در این نشست بهرام آجرلو و کریستیان هولگرفوکس باستان شناس ایرانی و آلمانی گزارشی درباره رهیافت های نوین پژوهشی در باستان شناسی و مرمت رشیدیه تبریز در قالب فصل اول پروژه بین المللی ربع رشیدی در سال 1396ارایه دادند.

«نقش استادان تبریز در توسعه صنعت کاشی در مسیر جاده ابریشم »موضوع دیگری بود که علی نعمتی بابا یلو به آن پرداخت.

رحیم ولایتی سرپرست فصل دوم کاوش باستان شناسی قلعه شهر تاریخی اوجان نیز گزارش درباره بررسی و مطالعه مسیر جاده ابریشم در محورهای ارتباطی شهر تاریخی –ایلخانی اوجان در آذربایجان و بر اساس پژوهش باستان شناسی ارایه داد.

مقاله تهیه شده توسط یاسر حمزوی و مهدی رازانی با عنوان «نگاهی بر معماری صخره ای آذربایجان و نو یافته های معبد صخره ای و رجودی در شهرستان مراغه نیز در این نشست ارایه شد.

بهرام آجرلو سرپرست کاوش محوطه ارگ علیشاه نیز در این نشست گزارشی با عنوان «کاوشگاه ارگ علیشاه در امتداد راه ابریشم ایلخانی » ارایه داد.

شرکت کنندگان ایرانی و خارجی در سومین کنفرانس بین المللی باستان شناسی و حفاظت در امتداد جاده ابریشم از کارگاه های حفاظت و مرمت موزه آثار جهان اسلامی در دانشگاه هنر اسلامی تبریز و همچنین محوطه ربع رشیدی و آثار تاریخی دیگر تبریز بازدید کردند.

سرنوشت مبهم تونل های زیرزمینی الهه آب ها|اسراری که با «آناهیتا» دفن شد !

معماری دستکند زیرزمینی جدید ترین کاوش باستان شناسان از گذشته شهر سرعین است که اینبار ابهام آن در تپه تاریخی «آناهیتا» ضرورت مطالعه این منطقه را قوت بخشید.

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اردبیل، کاوش های باستانی در روستای کنزق طی ماه های اخیر موجب شد تا باستان شناسان به یافته های علمی جدیدی از معماری های تاریخی در این منطقه دست یابند.

بطوریکه تداوم این کاوش ها و ردگیری های اولیه نشان می دهد، سرعین نمونه های متعددی از معماری زیرزمینی را در بردارد و به دلیل گذر زمان و ساخت و سازهای معاصر بخشی از ساخت و سازها در زیر خاک پنهان مانده است.

از سویی به تاکید باستان شناسان معماری های دستکند نمونه های انگشت شماری در کشور دارد و بیانگر سبک و شیوه خاصی از زندگی در گذشته های دور بوده است.

معماری های دستکند کنزق این روزها فرضیه وجود تونل های زیرزمینی در تپه تاریخی آناهیتا را قوت بخشیده است. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان باید با دقت و مراقبت و به دور از هیجانات و اظهار نظرهای غیر واقع صحت و سقم آن بررسی شود.

«کول تپه» به الهه آب ها تغییر نام یافت

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، در خصوص قدمت تپه آناهیتا تصریح کرد: قدمت این تپه تاریخی که در ابتدا به کول تپه شناخته می شد به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره سلجوقی مرتبط است.

روح الله محمدی تاکید کر: ارتفاع این تپه از سطح آب های آزاد هزار و 620 متر بوده و در سال 1377 به ثبت ملی رسیده است.

او با بیان اینکه در اسناد تاریخی محل این تپه «سرقین» یا همان نام قدیمی شهر سرعین عنوان می شود، متذکر شد: این تپه بعدها به دلیل چشمه های آبگرم سرعین به آناهیتا یعنی الهه آب ها نامگذاری شد و شهرت یافت.

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اضاهف کرد: در واقع بعد از کاوش های باستان شناسی در سال 1376 توسط آقای چایچی این نامگذاری صورت گرفته است.

آثار تاریخی آناهیتا مبهم و نیازمند کاوش است

به گفته محمدی در ابتدا ارتفاع این تپه 18 متر از سطح زمین های اطراف بود که با خاکبرداری های صورت گرفته کاهش یافته است.

او با بیان اینکه مهمترین دوره استقرار تپه به دوره اشکانی مرتبط است، اضافه کرد: این تپه قلعه خشتی و سنگی دارد و برای احصا دقیق آثار آن باید عملیات کاوش به صورت جامع انجام شود.

در عین حال کارشناس باستان شناسی و محقق آثار تاریخی اردبیل در خصوص آثار این تپه تاریخی تاکید کرد: تپه باستانی کول تپه سرعین معروف به آناهیتا در محدوده ی شهر سرعین از جمله آثار مهم شهرستان سرعین است که قدمت استقرار انسان در آن با استناد به عملیات کاوش و لایه نگاری آن در سال های اخیر به عصر آهن می رسد.

حسن یوسفی تصریح کرد: براساس باورهای مردم بومی زیر این تپه حفره ها و تونل هایی وجود دارد که گفته می شود در مواقع خاص مورد استفاده قرار می گرفت.

او تاکید کرد: هرچند اثبات این باور تا زمان تکمیل تحقیقات باستان شناختی امکان پذیر نیست ولی انکار این نظریه نیز سخت به نظر می رسد.

به اعتقاد یوسفی  وجود و گسترش معماری دستکند و صخره ای در محدوده ی شهرستان سرعین از جمله کنزق احتمال وجود چنین راه های زیر زمینی را رد نمی کند.

او متذکر شد: محوطه های و تپه های باستانی دربردارنده تاریخ اجتماعی و فرهنگی انسان در طول حیات تمدن جوامع بوده و اطلاعات ارزشمندی از چگونگی زیست انسان و تعامل او با محیط دارد.

۱۰ حقیقت شگفت انگیز درباره مومیایی های مصر باستان !

وقتی صحبت از مصر باستان می شود چه چیزهایی به ذهن تان خطور می کند؟ شاید به اهرام مصر فکر کنید، یا مجسمه عظیم ابوالهول و خدایانی که سرهایشان به شکل حیوانات است. شاید هم به یاد مومیایی ها می افتید. اما واقعا چقدر از آن ها می دانید؟

وبسایت روزیاتو - گلریز برهمند: وقتی صحبت از مصر باستان می شود چه چیزهایی به ذهن تان خطور می کند؟ شاید به اهرام مصر فکر کنید، یا مجسمه عظیم ابوالهول و خدایانی که سرهایشان به شکل حیوانات است. شاید هم به یاد مومیایی ها می افتید. اما واقعا چقدر از آن ها می دانید؟ مومیایی ها فقط اجسادی پیچیده در نوارهای پارچه ای کتان نبودند. مومیایی سازی یکی از آیین های مهم دوران مصر باستان بود و مومیایی ها جایگاه ویژه ای در فرهنگ آن دوران داشتند. دانشمندان به اطلاعات بسیار جالبی درباره ی مومیایی ها دست یافته اند. با ۱۰ حقیقت جالب و خواندنی درباره ی مومیایی های مصر باستان همراه باشید.

۱- هزینه ی مومیایی کردن

طبق دست نوشته های یک سیاح یونانی مربوط به میانه ی سال های ۶۰ تا ۵۷ پیش از میلاد مسیح، هزینه ی گران قیمت ترین شیوه ی مومیایی سازی، یک تالنت نقره (واحد پولی دوران باستان) به وزن ۳۰ کیلوگرم بود. این هزینه مربوط به دوران فرمانروایی دودمان بطلمیوسی در مصر باستان است.

امروزه تهیه ی ملزومات مومیایی سازی شامل پارچه ی کتان، سدیم کربنات دهیدراته (ناترون)، رزین و گزدود، در مجموع ۳۶۰۰ دلار خرج بر می دارد، اما خود مومیایی کردن ۷۰ هزار دلار هزینه دارد و شرکت های مختلفی وجود دارند که کار مومیایی سازی اجساد انسان و حیوانات خانگی را انجام می دهند. مومیایی سازی حیوانات خانگی بین ۷ تا ۱۰۰ هزار دلار هزینه دارد. این در حالی است که هزینه ی یک مراسم تشییع و دفن جنازه در امریکا در سال ۲۰۱۷ به طور متوسط بین ۷ تا ۱۰ هزار دلار و هزینه ی مراسم سوزاندن جسد ۱۰۰۰ دلار بود.

---

۲- کاربرد درمانی مومیایی ها

از سال ۴۰۰ میلادی تا قرن نوزدهم مومیایی ها کاربرد دارویی داشتند. اروپایی ها تصور می کردند مومیایی ها با استفاده از قیر طبیعی ساخته می شدند، در حالی که مصریان باستان از ماده ی رزین برای مومیایی سازی استفاده می کردند که شبیه به قیر است اما هیچ فایده ای برای سلامتی ندارد.

در قرون وسطی، افراد ثروتمندان مومیایی های آسیاب شده را به عنوان دارو خریداری می کردند و این اعتقاد به فواید پزشکی مومیایی ها تا دهه ی ۱۸۰۰ میلادی ادامه داشت. وقتی پیدا کردن مومیایی ها سخت شد، به جای آن ها از اجساد خشک شده ی مجرمان استفاده می شد.

رونمایی از تزئینات گنبد سلطانیه/ مراحل نهایی رسوب‌زدایی و رفع آسیب انجام می‌شود

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان گفت: در آینده نزدیک تزئینات زیبای گنبد سلطانیه را در معرض دید عموم قرار خواهیم داد.

به گزارش هنرآنلاین به نقل از مهر، یحیی رحمتی با اشاره به آخرین وضعیت تزئینات گنبد سلطانیه، گریزی به استقرار مرمتگرهای ایتالیایی در اواخر دهه ۵۰ برای مرمت گنبد سلطانیه زد و تصریح کرد: بعد از بیش از ۴۰ سال، برای اولین بار توسط مرمتگران و متخصصان پایگاه میراث جهانی سلطانیه، روپوشی که بر روی تزئینات زده شده بود، برداشته شد و مراحل نهایی رسوب‌زدایی و رفع آسیب انجام می‌شود.

وی  با بیان اینکه در آینده نزدیک این تزئینات زیبا را بعد از 4 سال در معرض دید عموم خواهیم گذاشت، ادامه داد: این تزئینات منحصر به فرد بوده و کسانی که گنبد سلطانیه را دیده‌اند، می‌دانند که تزئینات ایوان‌ها و گچ‌بری‌های ایلخانی در آن قسمت از بنا بی‌نظیر است و جالب اینکه این تزئینات در بخش‌های دیگر بنا تکرار نشده است، لذا رونمایی از این تزئینات مراحل نهایی خود را سپری می‌کند که سعی می‌کنیم تا سه ماه آینده به این مهم جامه عمل بپوشانیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان در رابطه با کاوش‌های ارگ سلطانیه نیز اظهار کرد: پیشنهاد این کاوش‌ها داده شده است، چون کاوش‌ها در حوزه ما نبوده و در حوزه پژوهشکده باستان‌شناسی است، به همین خاطر اولویت‌های کاوش را اعلام کرده‌ایم که به محض صدور مجوزها، کاوش‌ها شروع خواهد شد.

رحمتی  با تأکید بر اینکه قصد داریم به واسطه این کاوش‌ها بستر گنبد سلطانیه را بیش از گذشته برای پذیرش و بحث بازدید گردشگرها آماده کنیم، افزود: در همین راستا، از دروازه شمالی، پیاده‌راه‌سازی توسط چوب که طول آن نزدیک به ۲۰۰ متر است، انجام شده و مسیر بسیار مناسبی است که کار نهایی آن انجام شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان در پاسخ به این سؤال که سرنوشت کاوش‌های مسجد جامع سلطانیه به کجا انجامیده است، گفت: در کاوش‌ها مجموعه اطلاعات و دیتاهایی که از یک سایت توسط باستان‌شناسان تولید می‌شود، یک طرف قضیه بوده و مجموعه آثاری که بعد از این کاوش از زیر خاک بیرون کشیده می‌شود، از اهمیت زیادی برخوردار است.

۹ مکان مرموز در شهر‌های باستانی مایاها !

مایاها قومی باهوش از آمریکای جنوبی بودند که به دلیل علوم پیشرفته و عجیبی که آن دوران در زمینه ی ستاره ها، ریاضیات و هنر و معماری داشته اند، مشهورند.

 مایا‌ها راز‌های زیادی از خود به جای گذاشتند که هنوز در ساختمان‌های بزرگ و هیروگلیف‌هایشان پنهان هستند. اما هنوز همه ساختمان‌ها کاملا بررسی نشده اند.

 

هر سال باستان شناسان و محققان از پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها برای کشف اسرار پنهان پشت دیوار‌های مجموعه معابد و مدفون در اعماق سینوته‌ها و غار‌های مقدس استفاده می‌کنند. در این مطلب راز‌هایی از ویرانه‌های باستانی را مشاهده می‌کنید که راهنمایان تور هرگز برای مردم عادی توضیح نمی‌دهند.

---

معبد کوکولکان، چیچن ایتزا

این اولین عکسی است که از هرم در سال ۱۸۸۰ گرفته شده و تقریبا در جنگل پنهان است.کوولکان ۹ طبقه و ۴ راه پلکان با مجموع ۳۶۵ پله دارد که برابر با تعداد روز‌های سال است.

 

در اعتدال پاییزی، بعد از ساعت ۵ عصر، می‌توانید سایه یک مار خزنده را روی نرده‌های هرم ببینید. در ماه مارس، این مار به سمت بالا و در سپتامبر به سمت پایین حرکت می‌کند. این توهم بصری تقریبا ۳ ساعت ادامه دارد و هزاران گردشگر را به خود جذب می‌کند.

 

یکی دیگر از راز‌های مایا درون هرم پنهان است. اگر لایه سنگ بالایی را بردارید، یک هرم کوچکتر درون آن و یک هرم کوچکتر دیگر درون هرم دوم می‌بینید که یک اتاق مخفی داخلش دارد.

اخیرا محققان خاک هرم را بررسی کرده و ۲۰ متر زیر هرم کوکولکان یک دریاچه زیرزمینی کشف کردند که ممکن است یکی از سینوته‌های مقدس مایا‌ها باشد. باستان شناسان معتقدند که این آب ممکن است در آینده نزدیک موجب تخریب هرم شود.

 

کل هرم به عنوان نوعی تشدیدگر عمل می‌کند. وقتی مردم از پله‌ها بالا می‌روند، از داخل صدایی شبه صدا‌های پرنده مقدس کوتزال شنیده می‌شود. این پرنده در جنگل‌های محلی زندگی می‌کرده و در میان مایا‌ها مقدس بوده است. در سال ۲۰۰۶ یک گردشگر از پله‌ها سقوط کرد. بعد از این حادثه هرم به روی عموم بسته شد. امروزه فقط می‌توانید آن را از دور ببینید.

بزرگداشت ایران شناس نامدار برگزار می‌شود

با حضور چهره‌های برجسته، بزرگداشت پرفسور مسعود گلزاری ایران شناس و باستان شناس نامدار برگزار می‌شود.

هنرآنلاین: به پاس شصت سال پاسداری از فرهنگ ایران زمین، بزرگداشت پرفسور مسعود گلزاری، استاد بازنشسته رشته باستان شناسی در دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

در این مراسم محمد حسن سمسار، سید محمد بهشتی، احمد مسجد جامعی، سید احمد محیط طباطبایی، احساس اشراقی، علی رواقی، میثم کرمی، عبدالمجید ارفعی، بهمن نامور مطلق، سید احمدرضا خضری، میرجلال‌الدین کزازی، محمدرضا کارگر، شهرام یوسفی فر، شاهرخ رزمجو و مهدی رهبر سخنرانی خواهند داشت.

این بزرگداشت با حمایت موسسه تاریخ متون خواجه نصیرالدین طوسی، موسسه فرهنگی هنری خوانش، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، پژوهشکده تاریخ اسلام، پژوهشکده میراث فرهنگی و گردشگری، کمیسیون ملی یونسکو، کمیته ملی موزه‌های ایران، انجمن ایرانی تاریخ اسلام، انجمن ایرانی تاریخ و موزه ملی ایران برگزار می‌شود.

علاقه‌مندان به حضور در این بزرگداشت می‌توانند شنبه 21 مهرماه از ساعت 17 الی 19 به موزه ملی ایران، واقع در خیابان امام خمینی(ره)، ابتدای خیابان سی تیر، خیابان پرفسور رولن، شماره یک مراجعه کنند.

پرفسور مسعود گلزاری، تحصیلات ابتدایى و متوسطه را در تهران، رشت و کرمانشاهان به پایان رسانید. وی بعد از اتمام تحصیلات مقدماتى، وارد دانشگاه تهران شد و در رشته باستان‌شناسى به اخذ درجه لیسانس و فوق لیسانس نائل آمد. گلزاری از سال 1338 تا سال 1349ش در دانشسراى تربیت معلم به تدریس مشغول و در رشته‌هاى مربوطه درس داد. در همین ایام در عین حال با هیئت‌هاى علمى باستان‌شناسى امریکایى و آلمانى در استان کرمانشاهان و تخت سلیمان آذربایجان همکارى مى‌کرد. وى در سال 1350 به عضویت هیئت علمى گروه باستانشناسى و هنر دانشگاه تهران درآمد. ضمنا به تکمیل تحصیلات خود نیز در کنار کار ادامه داد و در رشته باستان‌شناسى گرایش تاریخ پیش از اسلام، به درجه دکترا نائل شد.

از سال 1351 هر سال به مدت 3 ماه همراه هیئت علمى باستان‌شناسى دانشگاه تهران در قزوین (تپه زاغه) به کاوش علمى اشتغال داشته و حدود بیست سال در منطقه غرب ایران بررسى و پژوهش‌هاى تاریخى و باستان‌شناسى انجام داد. وى در مجامع مختلف ایران و خارج از کشور نیز شرکت کرده و از سال 1356ش به بعد هم در انگلستان به ادامه تحصیل و پژوهش در امر باستان‌شناسى مشغول شد.

"سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی"، "سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان"، "گنجینه اسلام" و "کرمانشاهان باستان" از جمله آثار این پژوهشگر و ایران شناس مطرح است.

شهر سوخته؛ یادمان باستانی سیستان و بلوچستان

کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

روزنامه قانون - سیاوش آریا: کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

شهرسوخته نام تپه های زنجیره ای به هم چسبیده گسترده ای است که در 56 کیلومتری راه زابل به زاهدان جای گرفته است. بلندای تپه های شمالی جنوبی آن، میان 12 تا 18 متر از سطح زمین های پیرامونی است. شهرسوخته 151 هکتار گُستره دارد. این شهر در یکم تیرماه 1393 خورشیدی برابر با 22 ژوئن 2014 میلادی به عنوان نخستین محوطه های باستانی ایران در سی و‌هشتمین نشست یونسکو به ثبت جهانی رسید.

شهرسوخته، هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو به شمار می‌آید که با برخورداری از پیشینه بیش از 5 هزار ساله، هم اینک به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی جهان شناخته می‌شود.سیستان به عنوان خاوری‌ترین منطقه ایران زمین جایگاه برخورد تمدن های گوناگونی است که از دیرباز مورد نگرش جمعیت های گوناگون قرار گرفته است. افزون بر آن شرایط زیبنده محیطی نیز در گذشته های دور در این سرزمین، انگیزه پدیداری تمدن های بزرگ و استقرارهای بی شماری شده است که هر یک نشان از سرافرازی این پاره از خاک ارزشمند دارد.

شهرسوخته، گویا نام تازه ای است و پیشینه تاریخی چندانی ندارد. بر پایه نوشته های موجود، پیشینه این نام به اواخر سده نوزدهم میلادی برمی گردد. در آن زمان «کلنل ییت» انگلیسی از منطقه بازدید کرده و از راهنمایان بومی این نام را شنیده و به کار برده است.

هر چند آثار سوختگی در این شهر آشکار است. شهرسوخته دو بار به آتش کشیده شده است، یک بار در آغاز مرحله رشد و بار دیگر در پایان دوره ویرانی آن. سند یا نوشته ای که نام راستین و کهن این شهر را آشکار کند، هنوز به دست نیامده است و نام شهرسوخته شاید به انگیزه آتش سوزی در دوره زمانی میان سال های 3200 تا 2700 پیش از میلاد باشد.

شهرسوخته در پیرامون 3200 پیش از میلاد پایه‌گذاری و پیرامون 1800 پ.م متروک شده است. این شهر برای دوره‌ای نزدیک به 1400 سال زندگی در آن جریان داشته است. چهار دوره استقرار در شهر سوخته شناخته شده است که به یازده مرحله طبقه فرهنگی بخش شده است. این چهار دوره بُنیادین در برگیرنده : دوره یکم (3200 – 2800 پ.م) ، دوره دوم (2800 – 2500 پ.م)، دوره سوم (2500 – 2200 پ.م) و دوره چهارم (2200 – 1900 پ.م) است. این شهر در دوره یکم پایه گذاری شده و در دوره دوم به اوج شکوفایی خود رسیده و از دوره سوم دوران نابودی آن آغاز شده و در پایان دوره چهارم از میان رفته است.

شهرسوخته یکی از یادمان های تاریخی و باستانی در استان سیستان و بلوچستان است که در کرانه رودخانه هیرمند و دریاچه هامون در زمان خود و کنار جاده کنونی زاهدان به زابل بنا شده است.

«سِر اورل اِشتاین» با بازدید از این محوطه در سال 1937 میلادی، آگاهی های سودمندی را درباره این یادمان باستانی بیان کرده است. در سال 1967 میلادی عملیات کاوش در محوطه پیش از تاریخی شهرسوخته با همکاری مرکز باستان شناسی ایران و موسسه «ایزمئو» ایتالیا و به سرپرستی یک باستان شناس ایتالیایی به نام «موریتزیو توزی» آغازشد. نتیجه بررسی و پژوهش‌های باستان شناسانه این گروه که تا سال 1978 میلادی در شهرسوخته دنباله داشت، در بیش از ده ها مقاله و کتاب و به زبان های گوناگون و رایج جهان چاپ و پخش شده است.

سخن درخُور نگرش در برنامه کاوش شهر سوخته، باشَندگی (حضور) شمار قابل توجهی از کارشناسان و دانشمندان غیر باستان شناس بود.

ارزش آثار به دست آمده از شهرسوخته، در مرحله آغازین کار، سرپرستان (مسوولان) موسسه شرق شناسی ایتالیا را بر آن داشت تا با فراهم کردن داشته ها (امکانات)، پیش درآمدها (مقدمات) و توانمندی‌های لازم کوشش کنند، عملیات کاوش و تفسیر یافته های باستانی در این محوطه ارزشمند به روش‌های سراسر علمی انجام شود.

مرحله جدید مرمت تخت سلیمان تکاب با همکاری آلمانی ها آغاز شد

مهاباد- ایرنا- مدیر مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان تکاب گفت: مرحله جدیدی از مرمت و عملیات استحکام بخشی آثار و بقایای معماری این مجموعه جهانی با مشارکت و همکاری متخصصان آلمانی آغاز شد.

مظفر عباس زاده روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ایوان غربی و برج و باروهای این مجموعه تاریخی با همکاری متخصصان دانشگاه درسدن آلمان به مدت 2 هفته مرمت می شود.
وی بیان کرد: طرح مستند نگاری و تهیه نقشه های دقیق از مجموعه به عنوان بخشی از پروژه مرمت و استحکام بخشی با روش های جدید از جمله فتوگرامتری و استفاده از سیستم های جدید نقشه برداری نیز در حال انجام است.
وی اضافه کرد: سال گذشته نیز بخش هایی از مجموعه تخت سلیمان با 14 میلیارد ریال هزینه، مرمت و استحکام بخشی شده بود.
وی با اشاره به اهمیت تقویت زیرساخت های گردشگری در مجموعه تخت سلیمان ادامه داد: علاوه بر احداث و تکمیل پنج واحد اقامتی در این مجموعه، مسیر ورودی مجموعه تخت سلیمان به طول 400 متر نیز به زودی ساماندهی شده و سنگ فرش خواهد شد.
مدیر مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان اضافه کرد: بیش از 43 هزار گردشگر از ابتدای امسال تاکنون از این مجموعه بازدید کرده اند که این میزان نسبت به مدت مدت مشابه سال گذشته 30 درصد افزایش یافته است.
عباس زاده گفت: همچنین امسال بیش از 2 هزار گردشگر خارجی از 15 کشور جهان از مجموعه تخت سلیمان بازدید کرده اند.
به گزارش ایرنا، مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان با دریاچه ای اسرار آمیز در وسط بقایای تاریخی در 45 کیلومتری شمال شرقی تکاب در جنوب آذربایجان غربی واقع شده و در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر ملی کشور در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسید.
باستان شناسان عقیده دارند محوطه تاریخی تخت سلیمان قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان و یکی از سه آتشکده مهم ساسانیان بوده و در دوره پس از اسلام به عنوان تفرجگاه و کاخ تابستانی ایلخانان مورد استفاده قرار گرفته است.
هم اکنون نمونه آثار و بقایای کاخ های ایلخانی تنها در مجموعه تخت سلیمان تکاب به چشم می خورد.
شهرستان تکاب با 80 هزار نفر جمعیت در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است و بیش از 160 اثر میراث فرهنگی و گردشگری تاریخی و طبیعی ثبت شده ملی دارد.

کاوشی که بوکان را سه هزار ساله کرد!

مهاباد - ایرنا - کشف بقایای گیاهی و سفالی مربوط به چهارمین فاز معماری عصر آهن در قلعه سردار بوکان، چهره سه هزار ساله ای از این شهر تاریخی را به نمایش گذاشت.

به گزارش ایرنا قدمت شهر بوکان تا قبل از این کاوش ها حدود 120 سال تخمین زده می شد اما کاوش ها و لایه نگاری های اخیر پیشینه آن را به دوره آهن و هم عصر با قلعه باستانی قلایچی رساند.
محوطه و تپه باستانی قلایچی نیز اثری ماندگار در بوکان و بازمانده یکی از مراکز مهم تمدن ماناها در هزاره نخست پیش از میلاد مسیح است.
این تپه باستانی بر اساس آثار و کتیبه های موجود، مرکز حکومت ماناها بوده و با دولت ' اورارتور' در شمالغرب و ' آشور' در غرب ایران معاصر بوده است.
سرپرست لایه‌ نگاری قلعه سردار بوکان نیز با اذعان به قدمت سه هزار ساله قلعه سردار در شهر بوکان که در فاصله حدود 20 کیلومتری قلعه باستانی قلایچی قرار دارد، گفت: کاوش هایی که با هدف مستندنگاری و مطالعه توالی استقراری این محوطه در حال انجام است، به کشف دانه‌های گیاهی سه‌ هزار ساله منجر شد.
یوسف حسن‌ زاده عنوان کرد: دانه‌های جو و گیاهی سه هزارساله درون کاسه‌ای سفالی در چهارمین فاز معماری عصر آهن به دست آمد که شامل دانه‌های گندم، علف‌های هرز و احتمالا مقداری دانه‌های جو و در مجاورت این کاسه سفالی هاون و کوبه سنگی نیز به دست آمد.
رییس گروه پژوهش موزه ملی ایران ادامه داد: برخلاف تصور مردم از کاوش‌های باستان‌ شناسی که آن را به کشف اشیای نفیس و قیمتی محدود می‌دانند، این گونه یافته‌ها اهمیت بسیار بالایی در بازسازی شیوه‌های معیشتی، چگونگی آب ‌و هوای منطقه در گذشته و تنوع زیستی آن دارد.
حسن زاده بیان کرد: با وجود ثبت این اثر در فهرست آثار ملی به دلیل حضور قلعه سردار درون بافت سکونتی بوکان، متاسفانه لطمه های زیادی به آن وارد شده است.

** 7 مرحله سکونت در قلعه سردار بوکان کشف شد
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوکان گفت: از زمان آغاز کاوش ها و لایه نگاری ها در قلعه سردار بوکان تاکنون هفت مرحله سکونت در دوره های مختلف باستان شناسی در این تپه کشف شده است.
اسعد جمیانی افزود: نخستین لایه در این محوطه به دوران قاجار مربوط بوده که در این مرحله کاوش دیوارهای بنای «پیریزی دیوان» قلعه سردار و مقداری سفال کشف شد.
وی اضافه کرد: پس از اتمام دوره قاجاریه وارد مرحله دیگری از تاریخ مربوط به دوره ایلخانی (مغلول ها) و حکومت نوادگان آنان می شویم که آثار آن دوران نیز بر روی این قلعه مشهود است.
جمیانی بیان کرد: در این دوره نشانه هایی از آتش سوزی آثار آن دوره در تحقیقات لایه نگاری مشخص شد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوکان گفت: بعد از دوره ایلخانی و طبق شواهد موجود لایه های سفالینه رنگی مربوط به دوره اسلامی در قلعه سردار بوکان خودنمایی می کند.
وی در خصوص دیگر کشفیات و لایه نگاری های صورت گرفته در این قلعه بیان کرد: در لایه های زیرین نشانه هایی از آثار سوختگی و سفال های پخته شده دیده می شود که به احتمال زیاد مربوط به حمله دوره آشور به تمدن مانایی هاست که چشم دوستداران تاریخ را می نوازد.
جمیانی گفت: در این بخش دیوارهای با خشت خام و منظم یافت شده است که با یافته های باستان شناسی دوره مانایی در قلایچی بوکان همخوانی دارد.