بازنگری طرح تفصیلی فرصتی برای افزایش انضباط شهری

معاون شهرسازی و معماری گفت: استفاده درست از فرصت‌ها و طرح‌های شهری نگرانی از تأثیرات بودجه بر شهرداری تهران را به حداقل می رساند.

به گزارش فانوس، دکتر پیروز حناچی در جلسه ارزیابی طرح تفصیلی جدید شهر تهران که به منظور بررسی کاستی‌ها و برجستگی‌ها، نقاط ضعف و قوت این طرح و با حضور متخصصان و مهندسان مشاور تهیه کننده طرح تفصیلی و الگوی توسعه مناطق 22 گانه شهر تهران برگزار شد، گفت: با توجه به زیرساخت‌های موجود در شهر تهران، در آغاز رقم زدن دوره‌ای جدید برای شهر تهران، نمی‌توان به نقطه صفر بازگشت اما برای درست برداشتن گامهای نخست، نیاز به همفکری و راهنمایی‌های مؤثر صاحب نظران، متخصصان و مهندسان مشاور طرح تفصیلی شهر تهران ضروری است.

وی افزود: معضلاتی که در حال حاضر در شهر تهران با آن روبرو هستیم ناشی از آرزوهای بزرگی بوده است که لزوماً برنامه ­ریزی نشده و بر طبق سلیقه شخصی اجرا شده اند و تأثیر خود را بر بودجه شهرداری گذاشته و اصرار بر تأمین اعتبار آن بودجه، شهرداری تهران را از انضباط خارج کرده است.

 معاون شهردار تهران با اشاره به این که پیش از این همواره، برای کالبد شهر برنامه ریزی شده است، تصریح کرد: شواهد نشان می دهد بخش های اقتصادی خصوصاً اقتصاد غیر شفاف بسیار جلوتر حرکت نموده است تا جایی که اثرات عمیق خود را بر کالبد شهر گذاشته است و در حال حاضر باید به دنبال بررسی این موضوع باشیم که طرح‌های توسعه شهری تا چه میزان در به وجود آوردن وضعیتی که امروز در شهر تهران با آن روبرو هستیم نقش داشته است.

وی با اشاره به این که پایبندی به طرح های شهری یکی از اصول بسیار مهمی است که همواره باید به آن توجه داشت، افزود: در مقایسه با سال 1382 که آغاز دوره برنامه ریزی برای شهر تهران بود و پس از آن سال 1386 که این برنامه ها به تصویب رسید، امروز با توجه به زیرساخت ها و تجربیات و اطلاعات موجود محکمتر از پیش گام خواهیم برداشت.

 معاون شهردار تهران با اشاره به چگونگی آغاز دوره بازبینی طرح تفصیلی شهر تهران، تصریح کرد: آنچه در این خصوص مهم است آن است که چه مسیری طی شده است، وضعیت موجود و مشکلات به چه صورت است و از طرفی توجه به چشم انداز تعریف شده در پیش روی شهر تهران ضروری است.

وی با بیان این که تجارب گذشته نمایانگر این است که در دوره‌هایی که توانسته‌ایم جامعه را نسبت به موضوعاتی حساس و با خود همراه کنیم  بهتر توانسته‌ایم تأثیرگذار باشیم و مسیر را اصلاح کنیم، افزود: گوشه‌هایی از بحران‌های جدی شهر تهران بحران آب، بحران های زیست محیطی و یا دور شدن برخی از مناطق شهر تهران از افق جمعیتی تعریف شده می باشد که در حال ظهور است لذا باید تلاش کنیم تا دوره جدید را با همان مشکلات پیشین آغاز نکنیم؛ چرا که در این صورت به همان نتایج اشتباه سابق خواهیم رسید.

حناچی با اشاره به این که در آستانه بررسی برنامه سوم شهرداری هستیم که به زودی در شورای اسلامی شهر مطرح می شود، خاطرنشان کرد: فرصتی استثنائی پیش آمده که بتوانیم برنامه‌ها را با هم، هم سو کرده و دوره جدیدی را برای برنامه‌ریزی شهر تهران آغاز نماییم، لذا باید توجه نماییم که در گذشته با چه مشکلات و چالشهایی روبرو بودیم و کدام مسائل باعث شده است تا با مشکلات موجود مواجه باشیم.

بنا براعلام روابط عمومی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، وی با اشاره به این که لایحه منابع پایدار از سوی دولت به مجلس ارائه شده است، گفت: این موضوع فرصتی برای پاسخگویی به این سوال است که شهرهایمان با چه منابعی و چگونه باید اداره بشوند که درصورت استفاده درست از فرصت های استثنائی، ضمانت اجرای طرح ها تا حدود زیادی بالا خواهد رفت و نگرانی های ناشی از تأثیرات بودجه بر شهرداری تهران به حداقل خواهد رسید.

منبع: ایسنا

پیش بینی کاهش ۱۰ هزار میلیاردی درآمدهای شهرداری در سال آینده

رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر گفت : می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال آینده، ۱۰ هزار میلیارد از درآمد شهرداری که مربوط به بخش شهرسازی است، از بین برود.

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران با موضوع بررسی کلیات لایحه برنامه سوم توسعه شهر تهران با حضور سکینه اشرفی، معاون شهردار و مرتضی الویری، محمود میرلوحی، حسن رسولی، مجید فراهانی و بهاره آروین، اعضای کمیسیون و کارشناسان حوزه برنامه‌ریزی برگزار شد.

سید حسن رسولی در این جلسه گفت : سه دیدگاه در خصوص کلیات لایحه برنامه در شورای شهر وجود دارد که اکثریت شورای شهر معتقدند که کلیات برنامه باید رد شده و لایحه به شهرداری بازگردانده شود.

وی اضافه کرد: در مقابل دوستان شهرداری انتظار دارند که شورا همراهی کرده و برنامه به همین شکل تصویب شود که البته چنین دیدگاهی، هوادار چندانی در میان اعضای شورای شهر ندارد.

رسولی با اشاره به راه‌حل بینابینی برای مواجهه با برنامه توضیح داد: گزینه میانی این است که قابلیت بالقوه برای مقاوم‌سازی برنامه ارائه شده فعلی وجود دارد و این راهکار را می‌توان در دستور کار قرار داد که برنامه در دو بخش ساختاری و شاخص‌های کمی غنی‌‎سازی شود.

خزانه‌دار شورای شهر اضافه کرد: شاکله برنامه به لحاظ تعیین چشم‌انداز، اهداف، راهبردها، سیاست‌ها و پروژه‌ها باید اصلاح شود و پیشنهاد ما به معاون جدید برنامه‌ریزی و توسعه شهری شهرداری تهران این است که با استفاده از تجارب قبلی و بهره‌گیری از کارشناسان خبره در زمینه برنامه‌نویسی کلان کشور، ساختار برنامه در مدت مشخصی اصلاح شود.

وی ادامه داد: همچنین شاخص‌های کمی و پروژه‌های ارائه شده در برنامه هم باید مورد بازبینی قرار گیرد و اعتبارات مورد نیاز هر پروژه و اولویت‌بندی‌های آن نیز مشخص و ارائه شود.

رسولی در ادامه به بیان دو انتظار اصلی شورای شهر از شهرداری در تدوین برنامه سوم پرداخت و گفت: در حوزه منابع انسانی و ساختار سازمانی شهرداری انتظار ویژه‌ای برای اصلاح روندها از شهرداری وجود دارد که برخلاف انتظار، این موارد در برنامه پررنگ دیده نشده است.

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران بر ضرورت تسریع در روند اصلاح ساختار سازمانی شهرداری تاکید کرد و گفت: در همین راستا، یک طرح دو فوریتی برای اصلاح ساختار شهرداری تهران، ظرف روزهای آینده تقدیم شورا خواهد شد تا روند اصلاح ساختار با سرعت بیشتری پیگیری شود.

بهاره آروین، عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه هم با اشاره به اینکه باید بین احکام و سایر اجزای برنامه تمایز ایجاد شود، گفت: پیشنهاد عملی این است که شورا تنها بخش احکام برنامه را تصویب کند و سپس با توجه به مشکلات موجود، بخش‌های مربوط به چشم‌انداز، اهداف، راهبردها و پروژه‌ها و همچنین برآورد اعتبارات برنامه، در زمان تقدیم بودجه ۹۸ به شورا ارائه شود.

مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر هم در سخنانی، با بیان اینکه مصلحت شورا بر این است که کلیات برنامه تصویب شود، گفت: یکی از مشکلاتی که مدیریت شهری در سال آینده با آن روبرو است، موضوع تامین درآمد است؛ ۶۰ درصد درآمد از حوزه شهرسازی بدست می‌آید اما در حال حاضر با افزایش چند برابر قیمت مصالح ساختمانی، رغبتی برای ساخت و ساز در شهر وجود ندارد و می‌توان پیش‌بینی کرد که در سال آینده، ۱۰ هزار میلیارد از درآمد شهرداری که مربوط به بخش شهرسازی است، از بین برود.

وی تاکید کرد: باید از الان فکری به حال بحران مالی که گریبان گیر شهرداری در سال‌های آینده می‌شود کرد و این در شرایطی است که پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول نیز از نرخ رشد اقتصادی ایران در ۵ سال آینده، وضعیت بسیار بغرنجی را نشان می‌دهد.

روایت سه معمار برجسته از معمار شدن

در ادامه سلسله نشست‌های گفتار معمار، سه تن از معماران برجسته، نحوه معمار شدن و معمار بودن خود را تشریح می‌کنند.

دومین نشست از سلسله نشست‌های گفتار معمار با حمایت انجمن علمی معماری دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

بخش نخست این نشست مهندس امیر پویا اصغری، عضو هیئت مدیره موسسه معماری میرمیران، نایب رئیس هیئت مدیره بنیاد معماری انقلاب اسلامی و عضو انجمن مفاخر ایران اختصاص دارد.

دومین سخنرانی به مهندس حمید میرمیران، رئیس هیئت مدیره موسسه و بنیاد معماری میرمیران، مدیرعامل مهندسین نقش جهان پارس و عضو انجمن مفاخر معماری ایران اختصاص دارد.

در بخش سوم و پایانی این نشست مهندس اکبر سرداری، عضو هیئت مدیره موسسه معماری میرمیران و معمار و پژوهشگر عرصه معماری سخنرانی خواهند کرد.

این سلسله نشست‌ها با محوریت موضوعی به موضوع "معمار شدن یا معمار بودن" و در راستای افزایش تجربه نسل جوان و دانشجویان و انتقال دانش چهره‌های شاخص معماری به این نسل طراحی شده است.

علاقه‌مندان به حضور در این نشست می‌توانند دوشنبه 30 مهرماه از ساعت 12 الی 14 به تالار شهید آوینی وقع در دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا مراجعه کنند.

مروری بر "دزفول، شهر آجر"

صدمین نشست علمی ‌تخصصی موسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران با عنوان "دزفول شهر آجر" برگزار می‌شود.

 با حمایت کمیتۀ آموزش ایکوموس ایران،  نشست  "دزفول، شهر آجر" برگزار می‌شود. در این نشست غلامرضا نعیما، نویسنده  کتاب "سیر تحول معماری ایران (از آغاز دوران اسلامی تا دوره تیموری)" سخنرانی خواهد کرد.

شایان ذکر است، دزفول، دیار خانه‌های قدیمی و یکی از پایتخت‌های معماری و شکوه هنر ایرانی - اسلامی است. معماری در دزفول آدمی را با دنیایی از ظرافت‌ها و زیبایی‌ها آشنا می‌کند که شاید همانند آن در کمتر جایی از این مرزوبوم وجود داشته باشد. بافت تاریخی دزفول که تلاقی فرهنگ و تاریخ مردمان این دیار کهن است، شامل ۲۸ محله قدیمی و درهم‌تنیده است که تزئینات معماری بی‌نظیر آن، دزفول را به "شهر آجری" معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول بیش از یک‌صد اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل مسجد، حمام، گذر و بقعه و خانه وجود دارد.

علاقه‌مندان به حضور در این نشست می‌توانند سه‌شنبه ۱ آبان ۱۳۹۷ از ساعت ۱۵ – ۱۷ به مرکز هنرپژوهی نقش‌جهان واقع در تالار دکتر شیرازی، تهران، خیابان ولی‌عصر، جنوب پارک ساعی، شماره ۲۱۶۹ مراجعه کنند.

معیارهای زیست پذیری بافت تاریخی شهر تهران

بافت تاریخی، منطقه تاریخی و یا منطقه میراث فرهنگی به عنوان بخشی از شهر با پیشینه تاریخی به عنوان واقعیت انکارناپذیر شهرها، واجد ارزش کالبدی و فرهنگی نهفته و آثار گران بهایی از فرهنگ، دانش معماری و شهرسازی، ساختمان ها و بناها و آثار ارزشمند معماری و تاریخی، به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می شود و ممکن است با مرکز شهر، بافت تجاری، اداری، فرهنگی منطبق باشد یا این که از آنها متمایز است.

به گزارش تیتر شهر: بافت های تاریخی ایران به طور عام دارای ویژگی هایی از قبیل: مرکزیت مکانی در شهر، قدمت ساخت و ساز شهری، دربرگرفتن بازار شهر و عناصر شاخص قدیمی، کانون اقتصادی- عملکردی، تفاوت جمعیت شب و روز، غیرمعاصر بودن محیط شهری، بی توجهی به اقدام یکپارچه در محدوده بافت است.

بافت تاریخی پایتخت به طور خاص منطقه 12 شهر تهران(قلب طهران) به رغم فرسودگی مفرط و الحاقات آزاردهنده به بقایای بدنه ها و بناها با مرکزیت تاریخی(حصار طهماسبی- حصار ناصری)، حکومتی(مجلس شورای اسلامی، شهرداری تهران، شورای اسلامی شهر تهران، وزارتهای دادگستری، امور اقتصاد و دارایی، امور خارجه، ارشاد اسلامی، سازمان ثبت و اسناد و املاک کشور، روزنامه رسمی)، سیاسی و دیپلماسی(سفارت های آلمان، دانمارک، ترکیه، رومانی، تایلند)، اقتصادی(بازار تهران، اصناف و بورس ها، بانک مرکزی، بانک های ملی، سپه و مسکن مرکزی)، آموزشی و مذهبی(مراکز آموزش عالی، حوزه های علمیه، مراکز آموزش دینی)، گسترده ترین بافت های ارزشمند و بیشترین بناها و فضاهای شاخص و ممتاز تاریخی تهران را در خود جای داده است و بالاترین مزیت نسبی منطقه به حساب می آید.

بنابراین نیاز به مدیریت ترویج و احیای الگو ضمن حفاظت، مرمت، به سازی و تجهیز آن به عنوان یک وظیفه ملی دارد. مقوله زیست پذیری شهری به عنوان یکی از مهم ترین مباحث و مسایلی است که بهبود به آن به ارتقای کیفیت یک فضای شهری کمک زیادی می کند.

چنانچه در فصل اول از فصول 14گانه شهردار محترم تهران تحت عنون«نگرش کلی به شهر و نظام مدیریت شهری» اشاره شده است که محور هر برنامه‌ای برای مدیریت شهر، ارتقای کیفیت زندگی فردی و اجتماعی با هدف بهبود سطح رضایتمندی شهروندان از زندگی در شهر است. برنامه پیشنهادی برای مدیریت شهر تهران تا سال 1400، دارای دو رویکرد کلی زیست پذیر شهر و مشارکت پذیری شهروندان است.

زیست پذیری به عنوان «کیفیت زندگی» تجربه شده توسط ساکنان یک شهر یا منطقه ، توان و قابلیت یک مکان برای تامین نیازهای زیستی ساکنان اعم از مادی و غیرمادی و ایجاد بستر شکوفایی توانمندی های عموم شهروندان تعریف می شود.

دریافت این نوع تجربه مستلزم ارتباط نزدیک دستگاه شهرسازی با مردم بر پایه مشارکتی سازنده است و به یک سیستم شهری اطلاق می شود که در آن به سلامت اجتماعی- اقتصادی، کالبدی و روانی همه ساکنان توجه می شود.

به دنبال این توانایی ارتقا سطح کیفیت زندگی در زمینه پایداری مطرح می شود. بافت های کهن شهری مکانی زنده برای درک موقعیت انسان در جهان و پیوند او با گذشته اند، مکانی برای دگرگونی محیط و تغییر نگاه به زندگی حال و آینده؛ هویت تاریخی خیابان ها در کنار معیارهایی نظیر: مشارکت، هویت، هویت فردی، محیط سازگار کالبدی، دسترسی، سرزندگی، برابری اجتماعی، تاب آوری به عنوان معیارهای جهانی مشترک شهر زیست پذیر مطرح است.

شهر یا منطقه زیست پذیر به عنوان اتصال بین گذشته و آینده مطرح است؛ یک» شهر پایدار « نیز هست. از سوی دیگر دستیابی به مدل مناسب زیست پذیری شهر تهران به طور عام و قلب تاریخی آن به طور خاص با توجه به پیچیدگی موضوع ابعاد متفاوتی را در بر خواهد گرفت، لذا در نوشتار حاضر معیارهای موثر(برانگیزاننده و تحریک کننده) بر دستیابی زیست پذیری بافت تاریخی شهر تهران را پس از مروری بر مفاهیم مرتبط و معیارهای جهانی در ارتباط ابعاد برشمرده(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، روانی) ارائه می شود:

تهران، گرفتار در آشفتگی معماری!

حدود ۱۱۱سال است که از قانونی شدن تهران به عنوان پایتخت ایران می گذرد. سال‌هایی که این شهر به خود فراز و فرودهای بسیاری دید و به قدری تغییر کرد که امروزه می‌توان گفت تهران دوره قاجار شباهتی به تهران امروزی ندارد. شهری که اگرچه بسیاری از مسائل آن برای ما هنوز ناشناخته است اما به گفته یک کارشناس شهری حتی نسبت به وجوه شناخته شده‌ آن هم نامهربان بوده‌ایم.

سعید سادات نیا در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تهران یک ایران کوچک و مجموعه‌ای از تمامی قومیت‌ها، فرهنگ‌ها، اتفاقات سیاسی و اجتماعی است، گفت: تهران به روایات‌ مختلف، تاریخ مختلفی دارد. حدود ۲۰۰ سال است که پایتخت شده و حدود ۴۰۰ سال است که حصار پیدا کرده و حدود ۷۰۰۰ سال است که بستر زندگی در آن ایجاد شده اما هنوز تهران را به درستی نمی شناسیم و صرفا هرآنچه که از تهران می‌دانیم از تاریخ، حفاری‌ها، بناهای شاخص و درختان و مسیل‌های تهران بدست آمده است.

وی ادامه داد: مردمان این سرزمین به دلیل شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی تهران را برای زندگی انتخاب کردند و یکی از نقاط شاخص دامنه جنوبی البرز به خصوص دشت تهران و منطقه ری است که به دلیل رود دره‌هایی که داشته مردم در کنار آنها ساکن شدند. در واقع می‌توان گفت تهران در ابتدا روستا و سپس به شهر تبدیل شده است.

این کارشناس معماری و شهرسازی با اشاره به اینکه هرچه در مورد تهران بیشتر تحقیق می کنیم به چیزهای جدید برمی‌خوریم، گفت: در یک تحقیق تازه عنوان شد که خانه‌های محله سنگلج در گودی بوده و اینکه می‌گفتند ساکنان اولیه تهران در زیر زمین زندگی می‌کردند حقیقتی بود که آشکار شد.حتی خانه‌های اعیانی نیز در گودی بوده که شاید این خانه‌ها برای در امان بودن از دست دشمن و یا حفاظت از سرما و گرما ساخته می‌شد. در حقیقت هنوز بسیاری از مسائل برای ما در مورد تهران ناشناخته است و حتی در برابر بناهای قدیمی و میراث قدیمی به یادگار مانده از گذشته نیز نامهربان بوده‌ایم.

به گفته وی، حصار ناصری و طهماسبی تهران انباشته از تاریخ و جذابیت‌های بسیاری بود که می توانست مرکز توریستی و فرهنگی بزرگی شود تا شهر از هزینه‌های آن بهره‌مند و از طرفی برای مردم نیز خاطره ساز شود.

سادات نیا افزود: جریان نادیده گرفتن فضاهای تاریخی از حدود ۳۰ سال پیش آغاز شد و تمام فضاهای با ارزش مانند لاله زار که یکی از خاطره انگیزترین و بهترین راسته‌ها و همچنین در ذهن شهروندان نیز نوستالژیک بود این روزها تبدیل به بازار کاسب‌کاری، بدظاهر و بیقوله شده که در شب تنها یک خانوار آن هم به عنوان سرایدار در آنجا زندگی می‌کند. درحالی که وقتی به تاریخ این محله‌ در گذشته نگاه می کنید می‌بینید که خانواده‌های بزرگی در آنجا زندگی می‌کردند و کافه‌ها و سینماها و رستوران‌های بسیاری در آنجا وجود داشت.

وی در ادامه گفت: با تلاشی که افراد دغدغه‌مند در سازمان میراث فرهنگی در خصوص حفظ بناهای تاریخی و فرهنگی تهران و همچنین مشاوران در این زمینه داشتند توجهات به مرکز تهران جلب شده است؛ البته باید گفت در سرزمینی که بعد از ۴۰ سال به جای پایبند بودن به ارزش‌های فرهنگی، ملی و توسعه پایدار، حتی طرح آمایش سرزمین کنار گذاشته شده است و به جای برنامه ریزی بیشتر بی برنامهگی گریبانگیر این شهر شده این اتفاقات طبیعی است.

معماری باغ ایرانی چیست؟

 

فرهنگ > هنر - همشهری آنلاین - مهدی تهرانی:
باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصر به فرد دارد: اول در مسیر عبور جوی آب قرار دارد. دوم: محصور است با دیوارهای بلند سوم در داخل باغ عمارت تابستانی و استخر آب قرار دارد.

در واقع این باغ سراهای ایرانی را جهانگردان اروپائی که مشاهده کردند آن را با مشخصه و نام «پرشن گاردن» وصف کردند. باغ ایرانی یا «باغ سرای» به ساختار و طراحی منحصر به فرد آن اشاره دارد. باغ ایرانی با تاریخ پیدایش قنات پیوند دارد اولین باغ‌های ایرانی در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته‌است. نمونه این‌گونه باغ‌ها را می‌توان در طبس، یزد، گناباد، و بیرجند و اکثر مناطق کویری دید. یکی از مشخصه‌های باغ ایرانی عبور جوی آب در داخل باغ هست که معمولاً در این باغ سراها در وسط باغ استخر و یک عمارت یا ساختمان تابستانی وجود داشته‌است. بعضی باغ‌ها به صورت چهار باغ بوده و آب را در ۴ مسیر عبور می‌داده‌اند.

باغ ایرانی پاسارگاد را ریشهٔ معماری این باغ‌ها دانسته‌اند. کوروش کبیر شخصاً دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و درخت‌ها نیز به چه شکل کاشته شوند و در واقع هندسی‌سازی باغ و شکل و شمایل آن از دیدگاه کوروش به باغ ایرانی گرفته شده‌است. در دورهٔ ساسانیان نیز باغ‌ها در جلوی کاخ‌ها و معابد شکل گرفتند و این موضوع در دورهٔ اسلامی نیز ادامه یافت.

قدیمی‌ترین سند تصویری که نظم باغ ایرانی را به تصویر می‌کشد به دوره ساسانیان بازمی‌گردد. در نقش برجسته طاق بستان، صحنه شکار خسرو پرویز، طرح باغ-شکار او را در طاق بستان نشان می‌دهد. این نقش برجسته تا حدود زیادی هندسه باغ و عملکرد آن را هویدا می‌کند.

این باغ‌ها عنوان یک ساختار کامل، بیانگر رابطهٔ تنگاتنگ میان بستر فرهنگی و طبیعی است و نشانه‌ای از سازگار نمودن و همسو کردن نیازهای انسان و طبیعت است. در گذشته باغ ایرانی بروز توان نهفتهٔ محیط و ادراک پیچیدگی‌های آن بود. خالق باغ با اتکا به دانش تجربی خود فضایی را ایجاد می‌کرد که باعث بقاء و پویایی بستر طبیعی می‌شد.

• تاریخچه

آغاز ساماندهی باغ را باید در زمان هخامنشیان جستجو نمود. در باغ‌های سلطنتی پاسارگاد (سده ۶ پیش از میلاد) وجود هندسه سازمند و منظم در باغ شاهی (اختصاصی) و در مقیاس کلان در باغ‌های پیرامون کاخ‌ها، تبدیل به الگویی شده‌است که بعدها در دوره ساسانی و پس از اسلام شاهد تکامل آن هستیم.

در نوشته‌های گزنفون آمده‌است که شاه هخامنشی هر جا ساکن می‌شده و به هر جا که می‌رفته، همواره در نظر داشته‌است که در همه جا باغ‌هایی باشد پر از آفریده‌های زیبا، که زمین از می‌روید. این باغ‌ها را پردیس می‌نامند. اگر هوا مانع نباشد، شاه بیشتر اوقات خود را در چنین باغ‌هایی به سر می‌برد.

طرح‌های «ابتر» برای شهرها!

دنیای‌اقتصاد : حلقه مفقوده طرح‌های توسعه شهری ایران شناسایی شد. کارشناسان و متخصصان حوزه شهری معتقدند داشتن یک طرح بد از نداشتن طرح به‌عنوان نقشه راه حرکت شهرها بهتر است، اما ضعف عمده در طی کردن مراحل «پیش» و «پس» از تهیه طرح منجر به شکل‌گیری طرح‌های «ابتر» برای شهرهای ایران شده است.

مطابق الگوی استاندارد برنامه‌ریزی شهری در دنیا، تدوین طرح‌های توسعه شهری مستلزم گذراندن سه مرحله اصلی شامل «پیش از تهیه برنامه»، «تهیه برنامه» و «پس از تهیه برنامه» است. به این صورت که براساس مرحله نخست، بسترسازی حقوقی، نهادی، فرهنگی و فنی برای طرح پیش‌بینی می‌شود و در مرحله پس از تهیه طرح، سازوکارهای اجرایی، پایش و نظارت برای حرکت در مسیر صحیح طرح ضروری خواهد بود.

اما روند تهیه طرح‌های توسعه شهری در ایران، بدون گذراندن دو مرحله اول و سوم فقط بر مرحله تهیه طرح متمرکز می‌شود و همین امر از یکسو منجر به ایجاد مغایرت‌های فراوان میان طرح تدوین شده با اسناد فرادست شهری و از سوی دیگر عدم تحقق اهداف و ناکامی طرح خواهد شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد رعایت نشدن این دو مرحله، منجر به بروز هر دو مشکل در طرح تفصیلی جدید پایتخت شده است. به‌طوری که مطابق با مطالعات انجام شده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، یکی از ریشه‌های بروز تخلفات شهرسازی در سطح شهر تهران با وجود اجرای طرح تفصیلی به‌عنوان نقشه راه ساخت‌وساز در این شهر، یکسان نبودن و مغایرت طرح تفصیلی با طرح جامع شهرتهران به‌عنوان سند فرادست است.

به گفته کارشناسان شهرسازی، در طرح جامع شهر تهران که اواسط دهه ۸۰ به تصویب رسید، یکسری ضوابط برای ساخت‌و‌ساز و مجموعه‌ای از ماموریت‌ها در حوزه‌های زیست‌محیطی، اقلیمی، اجتماعی، حمل و نقل و ترافیکی برای تقویت «حیات‌شهر» تعریف شده است؛ اما در طرح تفصیلی به‌عنوان سند اجرایی طرح جامع، بیش از همه، مقررات ساختمانی با رویکرد کالبدی دیده می‌شود که اعمال آنها در سال‌های اخیر توسعه نامتوازن شهر را در پی داشته است. از دیگر مواردی که منجر به انحراف طرح تفصیلی از مسیر اجرای درست شد این بود که همزمان با ابلاغ و اجرای طرح تفصیلی تهران، باید اسناد تکمیلی برای مدیریت شهر در حوزه‌های غیرساختمانی نیز تدوین می‌شد در صورتی که این نوع تکالیف قید شده در طرح جامع، تاکنون محقق نشده است. علاوه بر این اشکال، وجود مقررات یکدست و واحد برای ساخت‌و‌ساز در طرح تفصیلی برای کل مناطق ۲۲گانه و نادیده گرفتن شرایط اقلیمی، فرهنگی و اقتصادی محله‌های مختلف شهر، تناقض دیگر این طرح محسوب می‌شود.

این اشکالات در حالی درخصوص طرح تفصیلی شهر تهران وجود دارد که کارشناسان شهرسازی معتقدند پیش‌بینی بسترهای حقوقی و فنی لازم پیش از تهیه طرح و همچنین پایش و ارزیابی طرح پس از تهیه می‌توانست به اجرای طرح و دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده برای آن کمک کند.

از این رو با توجه به فرارسیدن زمان بازنگری اساسی طرح تفصیلی تهران با توجه به گذشت بیش از ۶ سال از اجرای آن، اکنون صاحب‌نظران و مسوولان حوزه شهرسازی همفکری و مشورت را برای چگونگی اصلاح و بازنگری طرح تفصیلی شهر تهران آغاز کرده‌اند. در این راستا اسفندیار زبردست، استاد شهرسازی دانشگاه تهران در جریان نشست «آسیب شناسی برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه شهر تهران با موضوع بازنگری طرح جامع و تفصیلی تهران» که به دعوت جامعه مهندسان مشاور ایران برگزار شد، عنوان کرد: عمده دلایل عدم تحقق‌پذیری و ناکامی طرح‌ها در تحقق اهدافشان، نه تنها مربوط به مفاد طرح، بلکه به دلیل ضعف در تدوین مراحل پیش و پس از تهیه طرح بوده است.

او با اشاره به سه مرحله تدوین طرح‌های توسعه شهری شامل «پیش از تهیه»، «تهیه طرح» و «پس از تهیه طرح» اظهار کرد: در جریان تدوین طرح‌های توسعه، سه مرحله شامل مراحل پیش از تهیه که بسترسازی حقوقی، نهادی، فرهنگی و فنی را در برمی‌گیرد، مرحله تدوین طرح و مرحله پس از تدوین که در آن ساز و کارهای اجرایی، پایش و نظارت طراحی می‌شود؛ باید مورد توجه قرار گیرد، اما در ایران بیشترین انرژی در مرحله فرآیند تهیه طرح متمرکز می‌شود و دو مرحله دیگر مغفول می‌ماند.

او با بیان اینکه در ایران پس از تشخیص عدم دستیابی به اهداف در طرح‌های توسعه به جای بازنگری، تدوین یک طرح جدید در دستور کار قرار می‌گیرد، عنوان کرد: مطالعات نشان می‌دهد چهار فاکتور در میزان موفقیت طرح‌های توسعه شهری در اجرا مهم هستند. اولین فاکتور، تعهد نهاد محلی برای اجرای طرح‌های تدوین شده است. این در حالی است که طی سال‌های گذشته طرح‌های توسعه شهری با هدف استفاده در جهت تحقق منافع نهاد محلی طراحی و اجرا شده‌اند. بنابراین اگر نهاد محلی خود را متعهد و مکلف به انجام طرح‌ها بداند میزان موفقیت طرح در دستیابی به اهداف افزایش پیدا می‌کند.

زبردست به سه عامل دیگر اشاره کرد و افزود: کیفیت طرح، مشارکت شهروندان و بخش خصوصی در اجرا و وجود و رعایت قوانین از جمله فاکتورهای مهم دیگر برای موفقیت در اجرا شناخته شده‌اند. او با اشاره به اسناد فرادست شهری تهیه شده برای شهر تهران طی سال‌های گذشته تصریح کرد: اگرچه طرح جامع شهر تهران که در سال ۸۶ تهیه و تصویب شد میزان انطباق و هماهنگی بالایی از سند فرادست خود یعنی طرح مجموعه شهری تهران دارد اما در یک لایه پایین‌تر، طرح تفصیلی با میزان انطباق کمتری نسبت به طرح جامع تهیه شده است همین موضوع سبب شده تا طرح تفصیلی نسبت به طرح جامع دارای مغایرت‌های بسیاری باشد.

به‌عنوان مثال در حالی که مطابق با مفاد طرح مجموعه شهری تهران و طرح جامع، باید منطقه ۲۲ شهر تهران از بارگذاری زیاد دور باشد و به‌عنوان قطب گردشگری شهر تهران شناخته می‌شود اما در قالب طرح تفصیلی کاربری‌های دیگری برای این منطقه شهر تهران تعریف شد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در این نشست، پیروز حناچی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران و همچنین سایر استادان برجسته شهرسازی حضور داشتند و به بررسی تمامی ابعاد ناکامی طرح‌های توسعه شهری در ایران پرداخته شد هر چند در این نشست راهکار مشخصی از سوی کارشناسان برای چگونگی بازگردان طرح تفصیلی به مسیر اصلی و کاهش انحرافات آن ارائه نشد.

تاثیر اجزای اصلی خانه بر طراحی داخلی

نقشه‌کشی و طراحی داخلی فضاهای ساخته شده توسط انسان، بخشی از طراحی محیطی است که به طور کلی به معماری مربوط می‌شود.

به گزارش سازه نیوز، اگرچه اشتیاق ساخت محیطی خوشایند خود به اندازه تمدن انسانی قدمت دارد، با این حال طراحی داخلی حوزه‌ای نسبتا جدید در نظر گرفته می‌شود. از اواسط قرن بیستم، به دفعات مکرر از اصطلاح "طراح داخلی" استفاده شده است، اما این اصطلاح به حوزه وسیع‌تری از فعالیت دلالت می‌کند و در عین حال، خود را به عنوان یک حرفه مستقل معرفی می‌کند. در برخی از کشورهای اروپایی، به خصوص در شهرهایی که این حرفه به خوبی شکل گرفته است، از آن به عنوان معماری داخلی هم نام برده می‌شود.

اجزای فیزیکی طراحی داخلی

چنانچه طراحی داخلی را از منظر زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار دهیم، اثرات کل در مقایسه با اجزا یا عناصر خاص که مورد استفاده قرار گرفته‌اند، بسیار مهم‌تر هستند. همین امر در اجزای معماری هم صدق می‌کند، از این رو در مطالعه موارد زیر باید آن را در نظر داشت. در این مطلب اجزای اصلی در طراحی خانه (نظیر: سقف، کف، دیوار، در و پنجره) مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است تا از نگاهی تخصصی‌تر به طراحی داخلی پرداخته شود.

اگرچه سقف‌ها بزرگترین سطح یکدست در بیشتر مکان‌ها هستند، اما اغلب توسط طراحان مبتدی و گاهی اوقات حتی توسط طراحان حرفه‌ای هم نادیده گرفته می‌شوند، که این امر اغلب منتج به حجمی از دستگاه‌های روشنایی غیر مرتبط، خروجی‌های تهویه مطبوع و مسائلی از این دست به خصوص در دفاتر و ادارات می‌شود. در عصر باروک و سنت‌های قرن هجدهم، طراحی‌های زیبای داخلی، سقف‌های تزئین شده زیادی به همراه سطوح رنگ شده یا با جزئیات گچ‌بری‌ها و پنجره‌های پر نقش و نگار بسیار مورد تاکید بود.

تعداد کمی از طراحان امروزی از مزایای طراحی سقف بهره می‌برند. یکی از ظرفیت‌هایی زیبایی شناسی ایجاد طرح های متفاوت نظیر طرح و نقش چوب در سقف ها است. البته که باید به سقف ساده گچی که در یک محیط داخلی طراحی شده احترام گذاشت؛ اما اغلب سقف گچی سفید نیاز دارد تا نور و آرامش منسجم را به فضا منعکس کند. از آنجایی که اکثر سقف‌های مدرن کوتاه هستند، نقش‌های پیچیده یا رنگ‌های قوی می‌تواند احساس افسردگی را ایجاد کند، همین امر باعث محبوبیت‌های سقف‌های ساده سفید می‌شود.

در ساختمان‌های عمومی اغلب یک سقف "معلق" در زیر بتن های ساختمانی وجود دارد. فضای پشت سقف "معلق" برای تجهیزات مکانیکی و همچنین برای مخفی کردن سیستم‌های روشنایی کاربرد دارد.

در مورد تغییرات ارتفاع و اندازه فضا داخلی بحث‌هایی صورت گرفته است. حفظ ارتفاع متغیر سقف مرتبط با نقشه اتاق، نکته‌ای حائز اهمیت است. برای مثال سقف کوتاه در سالن نشیمن می‌تواند خوشایند باشد و احساس صمیمیت را القا کند، اما سقف کوتاهی که تنها بخشی از فضا را بپوشاند بیشتر می‌تواند آزار دهنده باشد.

به طور کلی، دو نوع کفپوش در فضای داخلی داریم؛ آن‌هایی که بخشی از ساختار خانه هستند و آن دسته که بعدا بر روی کف اجرا می‌شوند. طراحان داخلی که با معماران کار می‌کنند این موقعیت را دارند تا به طور خاص بر روی کف واحدها کار کنند، اجراهایی مانند سنگ لوح، موزاییک، سنگ، آجر، بتن و یا چوب، اما در بسیاری از موارد کف واحدها در مراحل پایانی طراحی می‌شوند. اجرای سنگ در کف یک ساختمان تمام شده و یا یک ساختمان در حین بازسازی می‌تواند گزینه مناسب و زیبایی باشد، اما این متریال‌ زیبا برای اجرا در کف، گران هستند.

پوشش‌های مصنوعی و ترکیبی معمولا به عنوان متریال ارتجاعی در کف طبقه بندی می‌شوند.  قدیمی‌ترین نوع این کفپوش، لینولئوم (نوعی کفپوش با الیاف پلاستیکی) است. مواد کفپوش ارتجاعی در اواخر قرن بیستم عرضه شد شامل (آسفالت، آزبست وینیل، لینولئوم کف اتاق، چوب پنبه، وینیل) است. کف چوب پنبه‌ای ترکیبی است زیبا، اما نگهداری آن دشوار است و دوام ندارد. امروزه کاشی‌های ، مواد کفپوش عالی از نظر اقتصادی و نگهداری هستند. آنها می‌توانند تقریبا به هر شکلی ظاهر شوند؛ این مزیت برای سازندگان وسوسه‌انگیز است.

کاشی‌های ساده، در رنگ‌ها یا طرح‌های مختلف بسیار جذاب و مناسب هستند، اما اغلب آنها به طرح سنگ، آجر، موزاییک یا سایر مواد طبیعی یا مصنوعی ساخته می‌شوند که به طور کلی رضایت کمتری را در مصرف کنندگان به وجود می آورند. وینیل‌های خالص گران ترین کفپوش های ارتجاعی هستند و از نظر "طراحی" بیشترین تغییر شکل را داشته‌اند. "وینیل"‌ها نرم‌ترین و مقاوم‌ترین کاشی‌ها هستند و نگهداری آن‌ها نیز بسیار آسان است. "کاشی های آسفالتی" کمترین قیمت را دارند و اگرچه کاملا شکننده و سخت در زیر پا هستند، اما به طور گسترده به عنوان کفپوش ارتجاعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. "آزبست وینیل" در زیر پا نرمتر است و از لحاظ مقاومت در برابر چربی، نسبت به آسفالت بهتر است، اما هزینه آن به طور کلی بالاتر است. "لینولئوم" که از نظر هزینه بین آسفالت و کفپوش‌های وینیل قرار دارد، برای استفاده های سنگین، مناسب است.

شاهکارهایی از ترکیب فناوری و معماری!

اگر به معماری علاقه مند باشید و البته خبرهای حوزه فناوری را هم دنبال می کنید یک غافلگیری فوق العاده برایتان داریم چرا که قرار است با قدرتمندترین تیم طراحی مبتنی بر فناوری جهان آشنا شوید:

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

اگر به معماری علاقه مند باشید و البته خبرهای حوزه فناوری را هم دنبال می کنید یک غافلگیری فوق العاده برایتان داریم چرا که قرار است با قدرتمندترین تیم طراحی مبتنی بر فناوری جهان آشنا شوید:

به گزارش سرویس آی تی و فناوری انتخاب، تیم معماری «AI SpaceFactory » یک گروه 5 نفره از مهندسان و کارشناسان فناوری است که آسمان خراش هایی بی نظیر طراحی می کنند. آسمان خراش های آنان ترکیبی از هنر معماری و جادوی فناوری است.

این آسمانخراش ها نسل بعدی ادغام طراحی با تکنولوژی در ساختمان های هوشمند است. این پروژه ها، شامل بیست تا پنجاه طرحند که اکنون در مراحل مختلف ساخت و ساز قرار دارند. تیم  AI SpaceFactory ساختمان های خود را به عنوان ماشین های زنده توصیف می کند؛ سیستم های فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی که با یکدیگر همکاری می کنند تا تجارب واقعی رویاها را در جهان افزایش دهند.

دیوید مالت فارغ التحصیل دانشگاه ام آی ت سرپرست این تیم است و فارغ از 4 عضو اصلی دیگر تا کنون بیش از  40 معمار و تکنولوژیست را در سراسر استودیوهای خود در نیویورک، شانگهای و بارسلونا استخدام کرده است.

یکی از تکنولوژی های مهیج ساختمانی این تیم ترکیب اینترنت با ساختمان ها از طریق میکرو پردازنده هایی است که در سطوح و نمای ساختمان ها قرار می گیرند. با استفاده از قدرت این دستگاه ها هر نوع تغییری در محیط اطراف ساختمان برای اعضای داخل ساختمان قابل لمس است، حتی عبور یک ابر بهاری و سبک.

AI SpaceFactory علاوه بر پروژه های زمینی خود، به مرحله ی اولیه ی طراحی برنده جایزه ی خود برای ناسا پیشرفت کرده است و در حال حاضر خود پلت فرم چاپ 3D خود را توسعه می دهند.