یک روز در خانه پیرنیا

معماری خانه پیرنیا، الگویی تمام عیار از معماری مناطق کویری ایران است و این خانه وجود این شیوه از معماری را در دوره‌ای خاص از تمدن مردم این سامان، به نمایش می‌گذارد.

به گزارش ایمنا، ایرانیان با هنر معماری بیگانه نیستند، در آثار برجای مانده از طلیعه تاریخ پادشاهی ایران در پاسارگاد تا میراث جاودانه پرسپولیس و انواع آتشکده‌ها؛ هم‌چنین در دوران‌هایی که ساخت مساجد و بارگاه و تکیه و حسینیه رواج یافت روح سیال هنرمند ایرانی را مشاهده می‌کنیم که برای پیوند هنر با اعتقادات کوشیده است.

مردمان سرزمین پارس و روم باستان، دو گروه از مهمترین بنیان‌گذاران هنر معماری در جهان به شمار می‌روند که سبک‌هایی خاص معماری پدید آوردند، دیگر تمدن‌ها یا بعد از آنان ایجاد شدند یا به تقلید از ایران و روم باستان ساخت و سازهایی را انجام دادند.

نکته بسیار جالب در هنر معماری ایرانی آن است که به کاربری این هنر مختص عمارات شاهزادگان و درباریان نبوده و در هر زمان، مردمان نیز شیوه‌ای خاص در ساخت و ساز و تزیین منازل و عمارات خود داشتند.

هنر خانه سازی بخشی از هنر معماری ایرانی است که در طول زمان با افزایش ابعاد و زوایای آن، روند تکاملی خود را پیموده است. در دوره‌ای همچون هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان معماران فراغ خاطر بیشتری داشتند و این هنر را توسعه دادند و در زمانی همچون «دوره فترت» و پس از حمله اعراب یا حمله مغول این هنر اندکی رو به افول نهاد.

یکی از مهمترین ادوار تاریخ تمدن ایرانی که در آن هنر معماری همچون بسیاری از شاخه‌های هنری رشد و بالندگی خاصی داشته، دوره «صفویان» بوده است؛ به ویژه آنکه پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت از سوی «شاه عباس اول» و شروع اصلاحات اقتصادی و نظامی و سیاسی وی، ثبات بر کشور حکم فرما شد و ایرانیان توانستند پس از رویدادهایی مانند کشتار مغولان و تاخت و تاز حکومت‌های محلی چون  «آل مظفر» و «آل جلایر» و «آل کرت»، در دوره صفویه نفس راحتی بکشند و در سایه آرامش حاصل از تدبیر شاه عباس و ضرب شمشیر سرداران نامداری مانند «امام‌قلی خان»، به رونق انواع هنر اهتمام ورزند.

یکی از میراث‌داران تمدن کهن ایران در فلات مرکزی، شهرستان «نایین» است که در آن انواع آثار تاریخی، دایرة‌المعارفی از هنر معماری ادور مختلف پدید آورده است.

«خانه تاریخی پیرنیا» یکی از این آثار ارزشمند است که در مقابل «مسجد جامع نایین» و «محله باب المسجد» این شهر قرار دارد. در حال حاضر این خانه محل نمایندگی میراث فرهنگی نایین و موزه مردم شناسی این شهرستان است؛ قدمت این بنای تاریخی حدود ۴۰۰ سال و مربوط به دوره صفویه است.

یکی از قضات عالی رتبه دوره صفویه به نام «قاضی نور» که به عنوان حاکم شهر نایین منصوب شد این خانه را به دلیل اینکه نزدیک به مسجد بود، به عنوان دیوان خانه قضایی قرار داد. این خانه به وسیله برخی از رجال خاندان معروف «پیرنیا» از اولاد قاضی نور خریداری شد و تا سال ۱۳۴۹ شمسی در اختیار این خاندان بود تا آنکه به خاطر ارزش‌های تاریخی آن، از «میرزا احمد خان نایینی» - آخرین مالک این خانه، خریداری شد و در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت و پس از آن به عنوان موزه مردم شناسی مورد کاربری قرار گرفت.

شهر سوخته؛ یادمان باستانی سیستان و بلوچستان

کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

روزنامه قانون - سیاوش آریا: کارشناسان و باستان شناسان، شهر سوخته در سیستان را یکی از پیشرفته ترین و شگفت انگیزترین شهرهای جهان باستان می دانند. محوطه ای باستانی که بیش از 5 هزار سال دیرینگی دارد و یافته های ارزشمند و بی همتایی در آن به دست آمده است.

شهرسوخته نام تپه های زنجیره ای به هم چسبیده گسترده ای است که در 56 کیلومتری راه زابل به زاهدان جای گرفته است. بلندای تپه های شمالی جنوبی آن، میان 12 تا 18 متر از سطح زمین های پیرامونی است. شهرسوخته 151 هکتار گُستره دارد. این شهر در یکم تیرماه 1393 خورشیدی برابر با 22 ژوئن 2014 میلادی به عنوان نخستین محوطه های باستانی ایران در سی و‌هشتمین نشست یونسکو به ثبت جهانی رسید.

شهرسوخته، هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست یونسکو به شمار می‌آید که با برخورداری از پیشینه بیش از 5 هزار ساله، هم اینک به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای باستانی جهان شناخته می‌شود.سیستان به عنوان خاوری‌ترین منطقه ایران زمین جایگاه برخورد تمدن های گوناگونی است که از دیرباز مورد نگرش جمعیت های گوناگون قرار گرفته است. افزون بر آن شرایط زیبنده محیطی نیز در گذشته های دور در این سرزمین، انگیزه پدیداری تمدن های بزرگ و استقرارهای بی شماری شده است که هر یک نشان از سرافرازی این پاره از خاک ارزشمند دارد.

شهرسوخته، گویا نام تازه ای است و پیشینه تاریخی چندانی ندارد. بر پایه نوشته های موجود، پیشینه این نام به اواخر سده نوزدهم میلادی برمی گردد. در آن زمان «کلنل ییت» انگلیسی از منطقه بازدید کرده و از راهنمایان بومی این نام را شنیده و به کار برده است.

هر چند آثار سوختگی در این شهر آشکار است. شهرسوخته دو بار به آتش کشیده شده است، یک بار در آغاز مرحله رشد و بار دیگر در پایان دوره ویرانی آن. سند یا نوشته ای که نام راستین و کهن این شهر را آشکار کند، هنوز به دست نیامده است و نام شهرسوخته شاید به انگیزه آتش سوزی در دوره زمانی میان سال های 3200 تا 2700 پیش از میلاد باشد.

شهرسوخته در پیرامون 3200 پیش از میلاد پایه‌گذاری و پیرامون 1800 پ.م متروک شده است. این شهر برای دوره‌ای نزدیک به 1400 سال زندگی در آن جریان داشته است. چهار دوره استقرار در شهر سوخته شناخته شده است که به یازده مرحله طبقه فرهنگی بخش شده است. این چهار دوره بُنیادین در برگیرنده : دوره یکم (3200 – 2800 پ.م) ، دوره دوم (2800 – 2500 پ.م)، دوره سوم (2500 – 2200 پ.م) و دوره چهارم (2200 – 1900 پ.م) است. این شهر در دوره یکم پایه گذاری شده و در دوره دوم به اوج شکوفایی خود رسیده و از دوره سوم دوران نابودی آن آغاز شده و در پایان دوره چهارم از میان رفته است.

شهرسوخته یکی از یادمان های تاریخی و باستانی در استان سیستان و بلوچستان است که در کرانه رودخانه هیرمند و دریاچه هامون در زمان خود و کنار جاده کنونی زاهدان به زابل بنا شده است.

«سِر اورل اِشتاین» با بازدید از این محوطه در سال 1937 میلادی، آگاهی های سودمندی را درباره این یادمان باستانی بیان کرده است. در سال 1967 میلادی عملیات کاوش در محوطه پیش از تاریخی شهرسوخته با همکاری مرکز باستان شناسی ایران و موسسه «ایزمئو» ایتالیا و به سرپرستی یک باستان شناس ایتالیایی به نام «موریتزیو توزی» آغازشد. نتیجه بررسی و پژوهش‌های باستان شناسانه این گروه که تا سال 1978 میلادی در شهرسوخته دنباله داشت، در بیش از ده ها مقاله و کتاب و به زبان های گوناگون و رایج جهان چاپ و پخش شده است.

سخن درخُور نگرش در برنامه کاوش شهر سوخته، باشَندگی (حضور) شمار قابل توجهی از کارشناسان و دانشمندان غیر باستان شناس بود.

ارزش آثار به دست آمده از شهرسوخته، در مرحله آغازین کار، سرپرستان (مسوولان) موسسه شرق شناسی ایتالیا را بر آن داشت تا با فراهم کردن داشته ها (امکانات)، پیش درآمدها (مقدمات) و توانمندی‌های لازم کوشش کنند، عملیات کاوش و تفسیر یافته های باستانی در این محوطه ارزشمند به روش‌های سراسر علمی انجام شود.

سامان‌دهی و احیای مجموعه عمارت مفخم بجنورد

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: «تحویل بخشی از بیمارستان امام رضا(ع) و باز آفرینی آن به شکل قدیم و اولیه از جمله آرزوهای دیرینه مردم  بود که این موضوع با پیگیری های انجام‌شده و مساعدت مسئولان استان در حال تحقق است.»

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی، حبیب یزدان پناه سرپرست این اداره‌کل امروز چهارشنبه 4 مهر 97 اظهار کرد: «به منظور حفظ عمارت مفخم، این میراث تاریخی استان، طرح ساماندهی و احیای این مجموعه و تبدیل فضاهای موجود از جمله بیمارستان امام رضا(ع) تهیه و اخیرا در جلسات مشترکی که با معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری، سازمان برنامه و بودجه استان و دانشگاه علوم پزشکی برگزار شد، مورد تصویب قرار گرفت.»

او افزود: «بر این اساس، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی متعهد شده است ساختمان قدیم بیمارستان امام رضا(ع) را حداکثر تا پایان مهرماه جاری و بخش اداری آن را نیز حداکثر تا پایان آذرماه امسال، تخلیه و تحویل سازمان میراث فرهنگی دهد.»

او تصریح کرد: «میراث فرهنگی نیز ملکی را در اختیار دانشگاه علوم پزشکی قرار می دهد تا در صورت مناسب بودن مکان، طی توافقی پس از دی ماه امسال، بخش روانی این دانشگاه نیز انتقال یابد.»

یزدان‌پناه عنوان کرد: «بیمارستان امام رضا(ع) بخشی از عرصه مجموعه مفخم است و طی چشم اندازی که تعریف کردیم باید تخلیه شود و در اختیار میراث فرهنگی قرار بگیرد که این مهم با پیگیری های انجام شده به زودی محقق می شود و در اینده نزدیک نقطه گردشگری و میراث فرهنگی و بازار صنایع دستی استان خواهد شد.»

حمام علی قلی آقا در اصفهان

4 مهر 1397, 15:27 / کد خبر:57442

حمام علیقلی خان اصفهان یا همان موزه حمام علیقلی خان که حمامی در اصفهان بوده در دوره حاضر تغییر کاربری داده و تبدیل به موزه مردم شناسی شده است این بنا در منطقه یک، خیابان بیدآبادی، محله علیقلی آقا واقع شده است. مجموعه تاریخی علی قلی آقا از اثرات هنری معماری و شهر سازی دوران پر عظمت صفویه است که در محله بید آباد اصفهان واقع گردیده و شامل بازار و چهار سوق، مسجد، مکتب خانه، حمام، زور خانه و کاروانسرا و دکاکین کسبه مختلف بوده که متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مجموعه تخریب و بجای آن بناهای جدید احداث گردیده است.

حمام علیقلی خان اصفهان یا همان موزه حمام علیقلی خان که حمامی در اصفهان بوده در دوره حاضر تغییر کاربری داده و تبدیل به موزه مردم شناسی شده است این بنا در منطقه یک، خیابان بیدآبادی، محله علیقلی آقا واقع شده است. مجموعه تاریخی علی قلی آقا از اثرات هنری معماری و شهر سازی دوران پر عظمت صفویه است که در محله بید آباد اصفهان واقع گردیده و شامل بازار و چهار سوق، مسجد، مکتب خانه، حمام، زور خانه و کاروانسرا و دکاکین کسبه مختلف بوده که متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مجموعه تخریب و بجای آن بناهای جدید احداث گردیده است.
حمام علیقلی آقا اصفهان به وسیله علیقلی آقا از درباریان دو پادشاه صفوی، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در مجموعه ‌ای که خود، بانی آن بوده، به سال ۱۱۲۵ هجری قمری ساخته شده است. این حمام از نوع معماری سبک اصفهان در اواخر عصر صفوی است. بنای حمام شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضای چال حوض است. هر یک از این دو حمام از دو بخش اصلی سربینه و گرم خانه تشکیل یافته است، به طوری که در آن دوره مردان و زنان به صورت جداگانه می ‌توانستند از آن استفاده نمایند.

 استفاده از حمام برای همه مردم آزاد بوده و از سحرگاه تا نیم روز مردها و از ظهر تا غروب زنان استحمام می کردند. البته در بعضی دوره ها مانند دوره قاجار، ثروتمندان و افراد با نفوذ ساعاتی گرمابه را قرق یا اجاره می کردند و اجازه ورود را تا زمانیکه خود مشغول استحمام بودند به مردم عادی نمی دادند.
مخزن حمام از سوختن چوب و زغال گرم می شد و حتی دود حاصل از آن را به داخل لوله هایی که در کف وجود دارد هدایت می کردند تا برای ضدعفونی و گرم کردن سایر قسمت ها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، بدین ترتیب از کمترین انرژی موجود، به بهترین وجه استفاده می کردند.

در چند جای حمام در کنار حوضچه ها، سنگ های یک تکه و سفید رنگی به اندازه یک متر دیده می شود که سطح آنها آجدار و دارای برجستگی های ملایمی است. تعجب نکنید اگر بگوئیم که از این سنگها برای ماساژ دادن استفاده می کردند. این سنگها مانند تکیه گاه صندلی و عمود بر حوضچه ها طراحی شده اند و از حفره بالای آنها آب گرم  بر سطح آجدار جاری می شد ونقش یک ماساژور را بازی می کردند.
آب به خاطر اختلاف سطح میان مخازن و حوضچه ها و فواره ها، به گردش در می آمده و برای به جریان انداختن آب، لوله ها را شیب دار طراحی کرده اند. یکی از مواردی که هنگام بازدید حمام توجه شما را به خود جلب خواهد کرد وجود تعداد زیادی  فواره ها و جوی های آب است که تقریبا همه جا دیده می شوند. این فواره ها باعث م یشوند تا صدای دلنشین آب در فضای بسته حمام بپیچد و در همه جا به گوش برسد تا کسانی که برای شستشو به گرمابه آمده اند، ساعتی به آرامش برسند و خاطر از دغدغه های روزمره بشویند.

 یکی از نکات جالب این گرمابه، سیستم نوردهی آن است. روشنایی از روزنه هایی تأمین می شود که بر روی سقف گنبدی شکل حمام تعبیه گردیده، دراین روزنه ها شیشه های محدبی و عدسی شکل وجود دارد. خاصیت محدبی این شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی، باعث شکست نور شده و روشنایی را پخش می کند. در واقع مهندسان  و معماران بنا از خاصیت ذره بین، برعکس استفاده نموده و براحتی فضای داخل حمام را روشن کرده اند. ویژگی جالب دیگر اینکه شیشه ها از یک طرف نور را عبور می دهند و کسی که در پشت بام باشد نمیتواند داخل حمام را ببیند. 

حمام علی قلی آقای اصفهان، یکی از آثار دوره صفوی این شهر است

  مشخصات موزه حمام علیقلی آقا اصفهان :
ورودی حمام بزرگ یک فضای هشت ضلعی بوده که به هشتی مشهور است و پس از عبور از دو راهروی عمود بر هم به بینه (رخت کن) متصل می گردد بینه یک هشت ضلعی کامل بزرگ است. پوشش طاق و گنبد آن بر روی هشت ستون سنگی قرار گرفته است. برای تأمین روشنائی بینه نورگیرهای شیشه داری بنام جام گاه در سقف تعبیه گردیده است. ازاره های بینه به فاصله ۱۴۰ سانتیمتردارای کاشیکاری هفت رنگ با نقوش گل و بوته و برگ و اسلیمی بوده و قسمت بالایی تزئینات آهک بری سفیدرنگ به زمینه مشکی مربوط به دوران صفویه ونقاشی با موضوعات متنوع مربوط به دوران قاجار است.

آغاز احیای خانه موزه مهدی اخوان ثالث

رحمان‌زاده مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به اینکه احیا و باز زنده‌سازی خانه مشاهیر، نخبگان و ترویج ارزش‌ها و اندیشه‌های نخبگان هنر و ادبیات از اهداف شهرداری تهران است، گفت: خانه اخوان ثالث از سوی شهرداری منطقه شش برای مرمت و احیا در اختیار شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران قرار گرفته و در حال حاضر نیز مرحله مطالعات و طراحی این خانه آغاز شده است.

به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، مهندس جعفر رحمان‌زاده ضمن اعلام این خبر و با اشاره به ضرورت تملک و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی شهر تهران، بیان داشت: شهرداری خانه اخوان ثالث را خریداری کرده و به زودی عملیات مرمت و احیای این مجموعه فرهنگی آغاز می‌شود.

به گفته مهندس رحمان‌زاده احیا و باز زنده‌سازی خانه مشاهیر و نخبگان؛ تهران را به پایتخت فرهنگی قابل توجه تبدیل خواهد کرد چرا که توجه به هنرمندان و بزرگان عرصه ادب و هنر به‌عنوان بخشی از مالکان فکری جامعه؛ اهمیت بسیار زیادی در تقویت فرهنگ و هنر اصیل ایرانی دارد.

وی با تاکید بر اینکه این خانه با حفظ هویت این بنای فرهنگی و مطابق با اصول علمی مرمت ابنیه تاریخی انجام خواهد شد، تصریح کرد: هدف اصلی ما حفظ اصول مرمت و احیا، براساس مداخله حداقلی است.

رحمان‌زاده با اشاره به اینکه برگزاری جلسات راهبردی با اقوام، خویشاوندان و علاقمندان به اخوان ثالث ادامه دارد، گفت: تلاش خواهیم کرد تا ماهیت معماری و روح حاکم بر بافت این مجموعه با همان حس و حال گذشته بازسازی شود.

گفتنی است منزل مهدی اخوان ثالث در خیابان دکتر فاطمی، خیابان ششم، کوچه خجسته، پلاک ۳۱ قرار دارد و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شماره ثبت ۱۰۴۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

غوغای هنر کاشی‌کاری در تکیه معاون‌الملک / روایت معماری از واقعه کربلا

ظهر عاشورا و ماجرای غم انگیز کربلا، همان چیزی است که در معماری بی‌نظیر تکیه معاون‌الملک به تصویر کشیده شده است.

 هنرآنلاین، تکیه معاون‌الملک از آن دست بناهایی است که به جرات می‌توان گفت معماری در آن روایتی متفاوت از هنر ساخته است. این تکیه در دوران قاجار یعنی سال ۱۲۸۲ در شهر کرمانشاه ساخته شد. این بنا توسط حسین‌خان معین‌الرعایا بنا و سپس به همت حسن‌خان معین‌الملک تکمیل شد. اصغر معمارباشی، هنرمند سازنده این بنا بود که نام وی نیز روی سردر بنا ذکر شده است.

این تکیه بی‌همتا از سه بخش اصلی حسینیه، زینبیه و عباسیه تشکیل شده است. کاشی کاری‌های بی‌نظیر و معماری خاص این بنا البته در طول تاریخ به سختی از بلایای مختلف جان سالم به در برد. در سال ۱۲۸۸ شمسی مشروطه خواهان این بنای نفیس را به توپ بستند و به آتش کشیدند. بعد از این حوادث و همچنین به دنبال ترور حسین‌خان معین‌الرعایا، بازسازی تکیه، مدت‌ها به تعویق افتاد. بالاخره در سال ۱۳۲۰ شمسی، میرزا حسن‌خان معاون‌الملک حسینیه را از برادرانش خریداری و شروع به مرمت آن کرد.

حسن خان در سال ۱۳۲۶ شمسی ساختمان مجاور حسینیه را خرید و بخش‌های زینبیه و عباسیه را بنا کرد تا تکیه بتواند جوابگوی عزاداران باشد.

اواخر عمر حسن‌خان با تغییر حکومت قاجار به پهلوی و همین‌طور وضع مالی وی، دوران ویرانی بنا آغاز ‌شد. به این ترتیب سید محمد میبدی و آقا شیخ محمدهادی جلیلی پیشنهاد کردند برای جلوگیری از تخریب بنا، بخش عباسیه به مدرسه علوم اسلامی تبدیل شود تا فواید آن را صرف تعمیر بنا کنند. از آن زمان به بعد، عباسیه به مدت ۳۰ سال به صورت مدرسه باقی ماند.

در سال ۱۳۵۲ تکیه معاون‌الملک به اداره فرهنگ و هنر آن زمان تحویل داده شد و در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۹۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

 

معماری و کاشی‌کاری بنا

عمارت تکیه معاون‌الملک شش متر از سطح زمین پایین‌تر است و بعد از ورود از در اصلی باید ۱۷ پله را طی کرد تا بتوان وارد صحن ورودی مجموعه شد. مجموعه‌ تکیه معاون‌الملک سه در ورودی دارد که معمولاً در قدیم برای برگزاری بهتر مراسم مذهبی، ورود دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری و جلوگیری از تداخل آن‌ها با یکدیگر بوده است.

کاشی‌کاری‌های تکیه معاون‌الملک، یکی از عمده دلایل شهرت این بنای بی‌نظیر است. کاشی‌های زیبای این مجموعه، جلوه‌ای بی‌مانند از پیوند معماری و کاشی‌کاری است. غنای تصویری در کاشی‌های به کار رفته، تنوع رنگ‌های آن‌ها و تنوع در نوع ساخت و ابعاد کاشی‌ها، تکیه معاون‌الملک را به یکی از نفیس‌ترین و تماشایی‌ترین بناهای به یادگار مانده از دوران قاجار تبدیل کرده است.

به باور عده‌ای، این کاشی‌های کم‌نظیر که از رنگ‌های صد درصد طبیعی در ساخت آن‌ها استفاده شده است، بیانگر ارزش هنری تکیه معاون‌الملک هستند. اما باید گفت معماری زیبا و قابل تحسین بنا را نمی‌توان نادیده گرفت.

برج خاموشان؛ مدفن دیرین زرتشتیان یزد

ایسنا یزد : با دخمه‌هایش شما را به دنیای مردگان پیش از اسلام و زرتشتیان صدها سال قبل ایران می‌برد، دنیای تاریک و خاموشی که شگفت‌انگیزی را در معماری و آداب و رسوم و نام و نشانش حفظ کرده است .

به گزارش یزدی نیوز برج خاموشان را به نام برج سکوت یا دخمه زرتشتیان هم می‌شناسند. برجی در 15 کیلومتری جنوب شرقی یزد که در حوالی منطقه صفائیه و روی یک کوه رسوبی و کم‌ارتفاع به نام کوه دخمه قرار گرفته است.

 

دخمه در فرهنگستان‌های مختلف معانی مختلفی دارد؛ مثل گورخانه‌ی گبران، سردابه‌ مردگان، خانه زیرزمین برای مردگان، گور و گورستان زرتشتیان.

 

زرتشتیان اگرچه این روزها مردگان خود را در قبر دفن می کنند اما در گذشته اموات را به دخمه می بردند و با آیین خاصی در مرکز این دخمه ها قرار می‌دادند . 

 

اگر گذارتان به این منطقه بیفتد، دو عمارت سنگی مدور برج مانند را با فضایی میان تهی می‌بینید که یکی از آنها قدیمی‌تر و دیگری جدیدتر است. برج قدیمی به نام سازنده هندی آن مانکجی هاتریا نام گرفته است و برج جدیدتر که در دوره قاجاریه ساخته شده، گلستان نام دارد.

 

گلستان 25 متر قطر و شش متر ارتفاع دارد و مانکجی که باریک‌تر از گلستان ساخته شده، 15متر قطر دارد. زرتشتیان قدیم از فضای پیچ در پیچ دخمه‌ها برای دفن اموات خود استفاده می‌کردند تا اجساد مردگانشان طعمه کرکس‌ها نشود .

 

محل ساخت این دخمه‌ها که همه خارج از شهر قرار دارند با محاسبات دقیقی انجام می‌شد تا با وزش باد و بارش باران، آلودگی به سمت شهر منتقل نشود. این دخمه‌ها همچنین از خشت خام و گچ ساخته می‌شدند تا آلودگی‌های ناشی از فساد مردگان به زمین نرسد .

 

سطح داخلی برج خاموشان به صورت پهنه‌ گردی است که تمام آن با تخته سنگ‌های بزرگ پوشیده شده و سه بخش زنانه و مردانه و بچگانه دارد .

 

در حقیقت، نوار دایره‌ انتهای دخمه که به دیوار اطراف دخمه چسبیده، مخصوص مردهاست و نوار دایره میانی بعد از قسمت مردها، به زن‌ها اختصاص دارد .

 

نوار دایره داخلی بعد از زن‌ها هم جایگاه کودکان بوده اما در مرکز همه این نوارها، یک چاه بزرگ به نام استودان (استخوان دان) است که محل دفن مردگان به حساب می‌آید .

 

در دامنه ضلع شمالی کوه دخمه چند عمارت خشت و گلی، آجری، سنگی و یا ترکیبی از این‌ها خواهید دید که به دوران صفویه تعلق دارند و از سازه‌های رفاهی این دوران به شمار می‌روند .

مرحله جدید مرمت تخت سلیمان تکاب با همکاری آلمانی ها آغاز شد

مهاباد- ایرنا- مدیر مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان تکاب گفت: مرحله جدیدی از مرمت و عملیات استحکام بخشی آثار و بقایای معماری این مجموعه جهانی با مشارکت و همکاری متخصصان آلمانی آغاز شد.

مظفر عباس زاده روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ایوان غربی و برج و باروهای این مجموعه تاریخی با همکاری متخصصان دانشگاه درسدن آلمان به مدت 2 هفته مرمت می شود.
وی بیان کرد: طرح مستند نگاری و تهیه نقشه های دقیق از مجموعه به عنوان بخشی از پروژه مرمت و استحکام بخشی با روش های جدید از جمله فتوگرامتری و استفاده از سیستم های جدید نقشه برداری نیز در حال انجام است.
وی اضافه کرد: سال گذشته نیز بخش هایی از مجموعه تخت سلیمان با 14 میلیارد ریال هزینه، مرمت و استحکام بخشی شده بود.
وی با اشاره به اهمیت تقویت زیرساخت های گردشگری در مجموعه تخت سلیمان ادامه داد: علاوه بر احداث و تکمیل پنج واحد اقامتی در این مجموعه، مسیر ورودی مجموعه تخت سلیمان به طول 400 متر نیز به زودی ساماندهی شده و سنگ فرش خواهد شد.
مدیر مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان اضافه کرد: بیش از 43 هزار گردشگر از ابتدای امسال تاکنون از این مجموعه بازدید کرده اند که این میزان نسبت به مدت مدت مشابه سال گذشته 30 درصد افزایش یافته است.
عباس زاده گفت: همچنین امسال بیش از 2 هزار گردشگر خارجی از 15 کشور جهان از مجموعه تخت سلیمان بازدید کرده اند.
به گزارش ایرنا، مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان با دریاچه ای اسرار آمیز در وسط بقایای تاریخی در 45 کیلومتری شمال شرقی تکاب در جنوب آذربایجان غربی واقع شده و در سال 1382 به عنوان چهارمین اثر ملی کشور در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسید.
باستان شناسان عقیده دارند محوطه تاریخی تخت سلیمان قبل از اسلام آتشکده زرتشتیان و یکی از سه آتشکده مهم ساسانیان بوده و در دوره پس از اسلام به عنوان تفرجگاه و کاخ تابستانی ایلخانان مورد استفاده قرار گرفته است.
هم اکنون نمونه آثار و بقایای کاخ های ایلخانی تنها در مجموعه تخت سلیمان تکاب به چشم می خورد.
شهرستان تکاب با 80 هزار نفر جمعیت در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است و بیش از 160 اثر میراث فرهنگی و گردشگری تاریخی و طبیعی ثبت شده ملی دارد.

آداب و رسوم و سنت‌های جالب بازار تهران در ماه محرم

وقتی صحبت از عزاداری بازار تهران سخن به میان می‌آید، داستان‌ها به «اصغر شاطررضا» کشتی‌گیر و پهلوان زورخانه امیرالمومنین (ع) می‌رسد که در وصیتش میان‌داری بزرگترین دسته عزاداری بازار تهران را به «طیب حاج‌رضایی» سپرد...

روزنامه شهروند - لیلا مهداد: از زمانی که بر دیوارها پلاس می‌آویختند، قصاب‌ها گوسفند ذبح نمی‌کردند و حلیم‌پزها دست از کار می‌کشیدند و بعضی از آدم‌ها روز عاشورا آب ‌نوشیدن را بر خود حرام می‌کردند، محرم و عزاداری برپا بوده اما وقتی صحبت از عزاداری بازار تهران سخن به میان می‌آید، داستان‌ها به «اصغر شاطررضا» کشتی‌گیر و پهلوان زورخانه امیرالمومنین (ع) می‌رسد که در وصیتش‌ میان‌داری بزرگترین دسته عزاداری بازار تهران را به «طیب‌ حاج‌رضایی» سپرد؛ دسته‌ای که یک‌سر آن دروازه غار بود و سر دیگر آن چهارراه سیروس و به دسته بچه‌های جنوب شهر معروف بود؛ دسته‌ای که آخرین‌بار با میان‌داری طیب ١٥خرداد ٤٢ محرم را برپا کرد اما هنوز بازاری‌های قدیم از طیب می‌گویند و عزاداری‌های آن دوران، البته هنوز با این نام عزاداری برگزار می‌شود که در حدواندازه‌های خود میان بازاریان شهره است.

حسینیه اخراجی‌ها

از بازاری‌ها نشانی حسینیه‌ها را که می‌پرسی، حتما نام حسینیه کربلایی‌ها و اردبیلی‌ها را می‌شنوی و باید تا گلوبندک بیایی پایین. وسط چهارراه آن‌طرف مترو پانزده‌خرداد خیمه سفید بزرگی نظرها را جلب می‌کند؛ چادری با نقوش اسب و بیرق و ... که گلدوزی شده‌اند. سمت راست خیمه حسینیه‌ کربلایی‌ها جلوس کرده و سمت چپ در کوچه‌ای باریک که هنوز رنگ‌وبوی گذشته را با خود دارد، کوچه «چاله حصار» است و نشانی حسینیه اردبیلی‌ها را همه می‌دانند. حسینیه کربلایی‌ها در سال ١٣٤٧تاسیس شده اما قدمت اردبیلی‌ها به سال ١٣٢٠‌ می‌رسد؛ با قصه‌هایی شنیدنی از سرگذشت آنها.

«سید» سال‌هاست در تعزیه‌ حسینیه کربلایی‌ها، زینب‌خوان است و شروع قصه این حسینیه را به مناقشه بین ایران و عراق می‌رساند؛ دورانی که صدام دستور اخراج ایرانیان را صادر کرد. شیعه‌های افغانستان، هند و پاکستان هم در میان آنها به چشم می‌خورند و هرکدام سعی کردند حسینیه‌ای برپا کنند و حالا حسینیه کربلایی‌ها در بازار تهران، شاه‌عبدالعظیم و قرچک ورامین عرب‌ها را دور هم جمع می‌کند تا آیین سنتی محرم را در آن برگزار کنند. «بیشتر عرب‌ها در بازار شاغل بودند و به‌ همین دلیل در نزدیکی محل‌ کارشان مسجد طریوج (کربلایی‌ها) را تاسیس کردند.»

تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن موزه مقدم افتتاح شد

هم‌زمان با نهمین سالگرد افتتاح موزه مقدم؛ تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن موزه مقدم توسط دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و با حضور هیئت‌رئیسه دانشگاه و دکتر شاهین حیدری رئیس پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، افتتاح شد.

به گزارش هنرآنلاین، هم‌زمان با افتتاح این تالار که مجموعه 94 اثر بسیار ارزشمند از عصر مفرغ و آهن را شامل می‌شود که 14 اثر آن منسوب به محوطه گیان شهرستان نهاوند و بقیه مربوط به محوطه‌های خوروین و دیلمان، همگی از مجموعه شخصی زنده یاد استاد محسن مقدم، وقف شده به دانشگاه تهران است؛ هیئت رئیسه دانشگاه تهران و دکتر شاهین حیدری از فضاهای مختلف موزه مقدم اعم از حوض‌خانه، گنجینه، کارگاه مرمت، اتاق صدف، عمارت زمستانی، عمارت تابستانی، ایوان قاجار، کتابخانه، عمارت برج، گلخانه، مرکز اسناد، اتاق نقاشی، اتاق شومینه و حیاط‌ها دیدن کردند.

دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران در این بازدید بر لزوم استفاده از پتانسیل‌های دانشگاه تهران در تحقیق و مرمت بر آثار موزه مقدم تأکید کرد و به روز رسانی تجهیزات این موزه را از اقدامات مهم پیش روی دانشگاه برشمرد.

همچنین، جلسه هیئت‌رئیسه دانشگاه تهران با طرح موضوعاتی چون آیین ورودی نودانشجویان سال 97 که شنبه 31 شهریور برگزار می‌شود، باغ موزه نگارستان، موزه مقدم و ... در کتابخانه موزه مقدم دانشگاه تهران برگزار شد.

شایان ذکر است، علاقه‌مندان به دیدن آثار تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن، می‌توانند از 27 شهریور، همه‌روزه غیر از شنبه‌ها و ایام تعطیل سوگواری، از ساعت 9 تا 17 به موزه مقدم مراجعه کنند.