آخرین وعده شهردار مستعفی به پایتخت نشینان؛ افزایش 2500 دستگاه اتوبوس به ناوگان/ گام لرزان شرکت های خصوصی در خرید اتوبوس های جدید

شهردار تهران صبح امروز در جریان بازدید از پایانه های شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران به مناسبت سالگرد تاسیس این سازمان آخرین وعده خود را به شهروندان داد. محمد علی نجفی اعلام کرد که امسال می توان 2500 دستگاه اتوبوس جدید  را وارد ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران کرد.

به گزارش تیتر شهر: آخرین وعده محمد علی نجفی شهردار تهران به پایتخت نشینا درست در زمانی مطرح شد که خبر استعفای ومجدد وی یک بار دیگر در شبکه های مجازی منتشر می شد. شهردار مستعفی تهران درست در سالروز تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران  سری به پایانه ها و ایستگاه های اتوبوس شهر تهران زد تا از نزدیک هم دیداری با راننده ها و دست اندرکاران این حوزه داشته باشد و هم در جریان اتوبوس سواری اش گپ و گفتی نیز با پایتخت نشینان انجام دهد.

فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران یکی از مهمترین مشکلاتی است که در یک دهه اخیر مدیریت شهری تهران و از همه مهمتر پایتخت نشیان با آن روبه رو بوده اند. هر چند در این سال ها  عدم اجرای قانون پرداخت 82.5 درصدی مشارکت دولت در خرید اتوبوس های جدید بارها از سوی مدیران شهری تذکر داده شده بود، اما بی توجهی دولت های نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم به این قانون باعث شد تا شهرداری تهران  خود جور دولت را به دوش بکشد. به همین دلیل سالانه خرید 500 اتوبوس جدید در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت.

هر چند این مصوبه شورای شهر نیز هر سال به طور کامل اجرایی نشد و هر بار به دلیل نواسانات در قیمت ارز و یا بالا بودن تعرفه های گمرکی باعث شد تا شهرداری در ورود اتوبوس های جدید همیشه با مشکلات زیادی روبه رو شود.

در دولت یازدهم با توجه به اینکه قانون در لایحه بودجه دولت مقرر شد تا از محل صرفه جویی انرژی به توسعه حمل و نقل عمومی کمک شود مقرر شد تا  با تغییر روند خصوصی سازی در ناوگان اتوبوسرانی امکان ورود سرمایه گذاران را برای نوسازی ناوگان فرسوده اتوبوس ها ایجاد شود.

با توجه به اینکه در تهران نرخ کرایه اتوبوس ها توسط پارلمان شهری تعیین می شود در نتیجه ریسک سرمایه گذاری در این بخش برای سرمایه گذاران بسیار بالاست چرا که نه آنها می توانند بر اساس سرمایه گذاری ای که دز این حوزه می کنند، قیمت کرایه را تعیین کنند در نتیجه  تضمینی برای بازگشت این میزان سرمایه گذاری نیز وجود ندارد.



بر این اساس قرار بود تا مابه التفاوت قیمت واقعی هزین هسفر با توبوس از محل بند «ق» بودجه سالیانه دولت تامین شود. اما بعد از یک سال کش مکش و برگزاری جلسات مکرر با مدیرعامل شرکت توزیع فراورده های نفتی به عنوان نماینده وزیر نفت و دولت این بار نیز برعهده شهرداری تهران افتاد تا مابه التفاوت کرایه واقعی در قالب بودجه ای برای پرداخت به بخش خصوصی  با هدف نوسازی ناوگان اتوبوسرانی پرداخت کند.

اما در یکی دو سال اخیر نیز  به دلیل مشکلات مالی شهرداری تهران این مبلغ به بخش خصوصی در قالب سوبسید پرداخت نشد و به همین دلیل بود که ورود سرمایه گذاران خصوصی به نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران با ترس و لرز انجام شد و بعد نیز روند ان متوقف شد.

حتی کنسرسیومی که متشکل از بانک های عامل به مدیریت بانک شهر و خودروسازان نیز برای خرید 3000 دستگاه اتوبوس تازه نفس و جدید نیز منعقد شده بود با تغییر مدیریت شهری عملیاتی نشد.

حال با تمام مشکلاتی که نوسازی ناوگان کهنه و فرسوده اتوبوس های شهر تهران با ان دست و پنجه نرم می کند شهردار مستعفی تهران به پایتخت نشینان وعده خرید و نوسازی 2500 دستگاه اتوبوس جدید می دهد که با توجه به وضعیت نرخ ارز و گرانی های حباب گونه ای که در اقتصاد مریض این کشور وجود دارد، اجرایی شدن ان در حد یک معجزه می ماند.

محمد علی نجفی در گفت و گو با خبرنگاران درباره برنامه شهرداری تهران در حوزه اتوبوسرانی اعلام کرده؛  با استفاده از طرحی که دولت تحت عنوان نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور دارد، می توانیم هزار دستگاه اتوبوس جدید را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم و علاوه بر این، مبلغ 180 میلیارد تومان در بودجه سال 97 پیش بینی شده است که در اختیار بانک ها بگذاریم و بانک ها به بخش خصوصی برای خرید اتوبوس های نو تسهیلات ارائه دهند.



وی اعتقاد دارد؛  با این دو اقدام، دو هزار و 500 دستگاه اتوبوس جدید وارد ناوگان حمل و نقل شهر تهران می شود که این رقم نسبت به شش هزار و 500 دستگاه اتوبوسی که هم اکنون در اختیار داریم، رقم قابل توجهی است.

اما طرح دولت در خصوص نوسازی ناوگان سنگین در کشور طرحی است 3 ساله.  آنطور که بهمن ماه سال گذشته معاون اققتصادی رئیس جمهور اعلام کرده بود؛ قرار بود تا ظرف سه سال آینده خودروهای سنگین فرسوده نوسازی شوند و برای انجام این برنامه نیز دولت ارائه تسهیلات دولتی با اقساط 2.5 تا 6 میلیون تومان به متقاضیان را در نظر گرفته است.

البته نهاوندیان این طرح را برای نوسازی کامیون های فرسوده معرفی کرده بود اما مدیران شهری بر این باورند که با توجه به اینکه در مصوبه هیات وزیران عنوان خودروهای سنگین آورده شده است و اتوبوس های شهری نیز جزو خودروهای سنگین محسوب می شوند، می توان از این طرح برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی شهر ها نیز بهره برد.

نهاوندیان در تشریح این طرح عنوان کرده بود: هدفگذاری دولت این است که ظرف مدت سه سال آینده خودروهای فرسوده را نوسازی کند، به این منظور از خودروسازان خواسته ایم تا با حداکثر توان خودرو بسازند که در کنار آن اشتغال‌زایی هم صورت بگیرد و بعد از آن بحث صادرات را دنبال می کنیم.



با توجه به اینکه هنوز این طرح برای نوسازی کامیون های فرسوده بین راهی نیز اجرایی نشده است، استفاده از آن به نفع نوسازی اتوبوس هایی فرسوده شهری کار بسیار دشواری است.
به هر حال سال گذشته بود که رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران اعلام کرد که تا دو سال دیگر تمامی 6000 دستگاه اتوبوس شهر تهران فرسوده می شوند و این یک بحران جدی برای شهر تهران محسوب می شود.

طبق برآوردهای کارشناسان شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران هر ماه 79 دستگاه اتوبوس شهر تهران به سن فرسودگی می رسند و برابر قانون باید از رده خارج و اتوبوس نو جای ان را بگیرد.

مدیر عامل شرکت واحد اتوبوسرانی نیز درباره وضعیت ناوگان اتوبوسرانی  شهر تهران قبلا اعلام کرده بود؛ تهران دارای ۶ هزار و ۲۶۸ دستگاه اتوبوس در ۲۴۱ خط اتوبوسرانی فعالیت می‌کنند بیشترین درصد اتوبوس ها متعلق به اتوبوس های گازسوز تک کابین با ۲ هزار و ۶۶۹ دستگاه و کمترین متعلق به اتوبوس های برقی و هیبریدی   است که با توجه به آلودگی شهر تهران اتوبوس های برقی و هیبریدی باید افزایش پیدا کنند.

به گفته پیمان سنندجی؛ باتوجه به آلودگی شهر تهران نزدیک به نیمی از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت فرسوده و موجب آلودگی هوا وآلودگی‌هایی نظیر آلودگی صوتی، بصری و غیره می‌شوند که هرچه سریعتر باید نوساز شوند. بر اساس مصوبه هیئت وزیران در سال ۹۰ عمر مفید اتوبوس ها ۸ سال تعیین شده که بر این اساس نیمی از ناوگان شرکت واحد یعنی بیش از ۳ هزار دستگاه اتوبوس فرسوده هستند.

آمارهای مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهر تهران نشان می دهد؛ هزار و ۷۱۰ اتوبوس در تهران کم تر از ۸ سال سن دارند که ۲۷.۳ درصد ناوگان را تشکیل می دهند. ۹۹۵ اتوبوس سن آنها به ۸ سال رسیده که ۱۵.۹ درصد ناوگان را تشکیل می دهند و ۳ هزار و ۵۶۳ دستگاه اتوبوس سنشان بیش از ۸ سال است که ۵۶.۸ درصد ناوگان را تشکیل داده اند.

این در حالی است که  بر اساس برنامه پنج ساله دوم و طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، تعداد اتوبوس‌های مورد نیاز تهران حدود ۸ هزار و ۲۵۳ دستگاه است که این میزان در پایان برنامه ۵ ساله یعنی سال ۹۷ باید ۹ هزار ۵۳ دستگاه باشد. بر اساس برنامه جامع حمل و نقل در افق ۱۴۰۴ ناوگان شرکت اتوبوسرانی تهران باید از ۱۱ هزار دستگاه اتوبوس بهره‌مند باشد تا بتواند در تحقق اهداف و ماموریت‌ها و نیز تحقق سهم ۲۹ درصدی در جابجایی مسافران موفق باشد.

براساس گزارش های منتشر شده از سوی شورای شهر تهران اتوبوس های مورد نیاز سال جاری ناوگان شرکت واحد در سال جاری ۸ هزار و ۲۵۳ دستگاه است که در سال ۹۷ به ۹ هزار و ۵۳ دستگاه می رسد و براساس افق ۱۴۰۴ تهران باید ۱۱ هزار دستگاه اتوبوس داشته باشد.

تزریق ناوگان اتوبوسرانی و خرید اتوبوس‌های جدید از دو طریق خرید دولت و خرید مستقیم شهرداری انجام می‌شود. بر اساس تبصره ۱۳ مصوبه هیئت وزیران در سال ۸۵ دولت باید در راستای نوسازی اتوبو س ها و خرید اتوبوس‌های جدید ۸۲٫۵ درصد از هزینه را متقبل شود و تنها ۱۷٫۵ درصد بر عهده شهرداری‌های است. این در حالی است که از سال ۱۳۸۹ تا کنون هیچگونه اتوبوسی از محل اعتبارات سالیانه دولت به شرکت واحد تحویل نشده است و نوسازی ناوگان صرفاً محدود به خرید مستقیم شهرداری بوده است.

اما علی نوذر پور ، شهردار کنونی منطقه 22  به عنوان یک کارشناس مسایل شهری چندان اعتقادی به کم کاری دولت در زمینه نوسازی اتوبوسرانی ندارد.

نوذرپور با یادآوری سال هایی که مسئولیت مدیریت برنامه ریزی و عمرانی وزارت کشور را در دهه هفتاد داشته است، عنوان می کند؛ آن سال ها عمر ناوگان اتوبوسرانی به ۱۲ سال رسیده و اوضاع بحرانی بود. وزیر کشور وقت در شورای اقتصاد کمک دولت به ناوگان اتوبوسرانی را به تصویب رساند که ۱۰ ریال از محل فروش نفت سفید، ۵ ریال از محل فروش گازوییل و ۵ ریال نیز از محل فروش نفت کوره برای خرید اتوبوس اختصاص پیدا کند که همان سال ۴۵ میلیارد از این محل برای شهرداری ها اتوبوس خریداری شد.

به گفته وی؛ این منابع مالی بعدها بخشی از مالیات ارزش افزوده که مستقیما به حساب شهرداری ها می رود اضافه شد و دیگر دولت از این محل درآمدی نداشت که بخواهد اتوبوسی خریداری کند. درآمد شهرداری تهران از این بخش هزار میلیارد تومان بوده که مدیریت شهری با آن اتوبوس خریداری می کردند.