گفتگو با محمد مهدی فخیمی؛ “برنده جوایز بین المللی A’DESIGN و Architizer”
محمد مهدی فخیمی متولد 1359 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی معماری، مولف، محقق و مدرس دانشگاه و برنده چندین جایزه معتیر بین المللی در رشته معماری و معماری داخلی است. کسب افتخار و دریافت دو جایزه همزمان اخیر ایشان که مربوط به چند روز گذشته می باشد بهانه ای شد تا گفتگویی با ایشان ترتیب بدهیم.
• آقای فخیمی از جوایز اخیرتان شروع میکنیم لطفا توضیحی راجع به این دو جایزه آخر بفرمایید؟
این دو جایزه اخیر مربوط به یک پروژه بود، یعنی ما تصمیم گرفتیم همزمان این پروژه را در دو مسابقه یا بهتر بگویم در دو Awards بین المللی شرکت بدهیم. یکی جایزه Architizer نیویورک آمریکا و دیگری مسابقه بین المللی طراحی ایتالیا A’DESIGN که یکی از معتبرترین مسابقه ها در حوزه طراحی است و اتفاقا به نظر من خیلی حرفه ای تر از Architizer هم عمل میکندکه البته الان در حوصله بحثمان نیست و در فرصت دیگری میتوان ویژگی های هر کدوم از این مسابقات را تحلیل کرد.
• به نکته خوبی اشاره کردید این که بطور همزمان پروژه اخیرتان را در دو مسابقه بین المللی کاندیدا کردید. به نظرتان ریسک نبود؟
بله حق با شماست، روزی که این پروژه را در این دو مسابقه شرکت دادم، هرگز فکر نمیکردم برای خود من آنقدر حساسیت برانگیز شود، طوری که فاصله سه روزه ای که بین اعلام نتایج این دو مسابقه بود واقعا استرس داشتم؛ بیشتر این استرس به این خاطر بود که بعد از اعلام نتایج Architizer که ما در بخش معماری و سقف توانستیم حائز دریافت جایزه این مسابقه شویم از گوشه و کنار میشنیدم که به عنوان مثال می گفتند این پروژه، تنها سقفش باعث شده که جایزه ببرد!
یعنی متاسفانه بعضی ها درصدد کم ارزش جلوه دادن این جایزه بودند، آنهم به دلیل اینکه چون در بخش سقف جایزه گرفته بود؛ خب دقیقا به همین دلیل برای من خیلی حساسیت برانگیز شده بود که در مسابقه A’DESIGN که سه روز بعد از آن اعلام نتایج میکرد هم ما برنده باشیم، به خصوص اینکه A’DESIGN بخش بندی نبود و به کل یک پروژه جایزه تعلق میگرفت یا نمیگرفت، که شکر خدا آنجا هم برنده شدیم.
ضمن اینکه از یک جهت دیگر هم این ریسک پذیری قابل بررسی میتوانست باشد؛ اینکه بطور کلی اگر در یکی از این دو مسابقه معتبر جایزه میگرفتیم و در دیگری منتخب نمیشدیم قطعاً جایزه اول مقداری تحت الشعاع قرار میگرفت.
• سال گذشته هم شما در همین مسابقات بین المللی A’DESIGN ایتالیا جایزه گرفتید؟
بله سال گذشته هم در رشته طراحی داخلیINTERIOR DESIGN برای پروژه مطب زیبایی فیس تاپ و هم در بخش طراحی لوکس LUXURY DESIGN برای پروژه رستوران عربی هرمز در مسابقات A’DESIGN 2015 ایتالیا منتخب شدیم و جایزه نقره گرفتیم. البته سال قبلش هم در مسابقات بین المللی طراحی آمریکا IDESIGN 2014 مقام سوم کسب کردیم و مدال برنز گرفنیم.
• راجع به این پروژه آخر توضیح دهید لطفا. شوکوبن!
شوکوبن CHOCOBEN ، بله. شوکوبن نام برند یکی از هنرمندان عرصه طراحی و تولید کیک و کاپ کیک هست در ایران، که تا پیش از این بصورت سفارشی و بدون شعبه و حتی فروشگاه کار میکرد و این پروژه اولین شروع آنها بصورت فروشگاهی بود که جهت طراحی و ساخت سراغ ما آمدند؛ البته در ابتدا، خواسته شان از ما تم کلاسیک داشت، اما به مرور توانستیم راضیشان کنیم که به ما اعتماد کنند و از تب کلاسیک که این روزها همه ایران را فراگرفته بیرون بیایند.
• و بعد؟
مثل همه پروژه هایی که در دفتر تعریف میشوند، ورود کردیم به طراحی و بعد هم ساخت و اجرا.
• کجای این پروسه تصمیم گرفتید پروژه شوکوبن را در دو جایزه A’DESIGN و Architizer کاندیدای مسابقه نمایید؟
ببینید نمیدانم چیزی که بیان میکنم راجع به سایر معمارانی که آنها هم کارشان را در مسابقات شرکت میدهند و جایزه هم ممکن است بگیرند صدق میکند یا نه، ولی در مورد من موضوع به این صورت هست که از همان زمان که پروژه ای در دفتر تعریف میشود، بنا به شاخصه هایی که دریافت میکنم، حتی پیش از شروع طراحی ، نشانه گذاری میکنم که آیا به منظور مسابقات میخواهم روی پروژه کار کنم یا نه. من به عنوان یک مشاور یا مجری نمیتوانم برای همه پروژه هایی که در دفتر تعریف میشوند الزاما مسابقه ای فکر کنم چون بطور مثال خیلی مواقع کارفرما درکش از یک کار خوب که بخاطرش سراغ من آمده با درک و شناخت من فرق میکند و من نمیتوانم خیلی مواقع نظر و نگاه کارفرما را آنطور که باید و شاید به سمتی هدایت کنم که خودم دوست دارم یا درست میدانم، یعنی بعضی مواقع مجبوریم با همه تلاشی که میکنیم، به خواسته کارفرما و سلیقه آن تمکین کنیم.
• پس یعنی شوکوبن یا کارفرمای شوکوبن برای شما حائز آن شاخصه هایی که میفرمایید بودند؟
بله. من همیشه گفته ام، امکان ندارد برای یک هنر خوب، یک معماری خوب پیدا کنید در دنیا که دو شرط در تحقق آن مسستر نبوده باشد، یکی هنرمند یا معمار خوب و دیگری کارفرمای خوب.کارفرمای خوب هم الزاما معنی اش پول نیست، که البته پول هم نقش مهمی بازی میکند و دست معمار را باز می گذارد، ولی شاید مهمتر از پول، درک و نگاه کارفرماست که تعیین کننده است. منظور از درک و نگاه این نیست که همه کارفرمایان باید درک و فهم هنری داشته باشند، بلکه منظور از درک و فهم اینست که کار را تمام و کمال به اهلش بسپارند و اعتماد کنند. درست مثل اعتمادی که به وکیل هایشان میکنند یا به پزشک هایشان.
• راجع به خود پروژه و خصوصیاتش لطفا توضیح دهید؛ به عنوان صاحب اثر چه ویژگی هایی در شوکوبن میبینید که آنرا متمایز میکند و باعث میشود که به آن جایزه تعلق گیرد؟
شوکوبن مغازه کوچک 34 متری در خیابان شلوغ و پر تردد پاسداران، مغازه سفید رنگی که بین مغازه های غالبا سیاه رنگ اطرافش میخواهد خودش را متمایز کند، نه صرفا با رنگ سفیدش، مثل برج سفید پاسداران بلکه با شکل و فرم منحصر به فرد اما در عین حال مینیمالش.
صدها فرم منشوری شکل در سه رنگ سفید، صورتی و خاکستری بصورت معلق از سقف دو پوسته ای قرار گرفتند که از لابلایشان، علاوه بر نور محیطی پوسته دوم سقف که سطح یکدست نورانی می باشد، ده ها چراغ آویز در قالب همان شکل منشور مانند، نور افشانی میکنند. همه اینها یک طرف، اینکه بدانید تمام این 440 قطعه EPS به کار رفته در سقف این پروژه همه کار دست هستند و متاسفانه با ضعف تکنولوژیکی که داشتیم مجبور شدیم به شیوه R&D کار کنیم و همه اینها را با دست و بوسیله هات وایر برش بدهیم و بعد سمباده، بتونه و رنگ.
و سرانجام مهمترین و چالشی ترین بخش اجرای این پروژه، یعنی ابتدا فرمول چینش این 10 مدول حدوداً 44 تایی مختلف حجمی بود که با توجه به دوگانه بودن این تفاوتها، یعنی هم اختلاف ارتفاعی شان و هم اختلاف قاعده ای بایستی طبق نقشه پلان معکوس دانه به دانه و تک به تک مختصاتشان روی سقف پیاده میشد. مهمتر از آن اتصالات این تعداد حجم از سقف اصلی بود؛ با توجه به دو پوسته ای بودن سقف که یکبار در مرحله آزمایشی به بن بست رسیدیم و بعد به کمک همان شیوه R&D توانستیم راه حلی برایش پیدا کنیم که البته سالها ماندگار خواهد بود.
• سپاس از زمانی که گذاشتید، درصورتیکه صحبت پایانی دارید می شنویم؟
تشکر میکنم از شما، فقط یک توصیه دلسوزانه دارم و روی سخنم هم اول به خودم هست؛ بیاییم یاد بگیریم اگر افتخاری کسب میشود برای همه است. ابتدا به ساکن برای همه جامعه معماری و بعد برای کل ایران. خود من به شخصه در بخش آرای مردمی مسابقات آرکیتایزر از همه نفوذم در جوامع دانشگاهی و … استفاده کردم برای انتخاب شدن سایر معماران هم وطنمان. امیدوارم این روحیه، اول در خودم تقویت شود و بعد تسری پیدا کند درکل جامعه مان.
