تاثیر کاربرد مصالح نوین ساختمانی در بهینه‌سازی انرژی/ هفت راهکار برای ارتقای تخصص مهندسان
در واقع انتخاب مصالح و تجهیزات ساختمانی نوین و مناسب باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود و سلامتی بیشتر محیط‌زیست را تامین می‌کند. زیرا این مصالح با کاهش مصرف سوخت در ساختمان‌ها، موجب کاهش نشر آلاینده‌های هوا و گازهای گلخانه‌ای می‌شوند و آسیب کمتری به محیط و منابع انرژی و طبیعت وارد می‌کنند.
بر این اساس به گفته کارشناسان لازمه دست یافتن به ساختمان‌های متناسب با طبیعت و محیط‌زیست، به کار گرفتن دوباره تکنولوژی در راستای تولید مصالح هوشمند و تجهیزات نوینی است که رفتار ساختمان را در جهت مدیریت هوشمند انرژی پیش ببرد و این به معنای به‌کارگیری مصالحی است که به بهترین شکل خود را با تغییرات محیطی تطبیق دهد.
قیمت ارزان انرژی، عامل غفلت از مصالح نوین
در همین رابطه رئیس سازمان نظام‌مهندسی استان آذربایجان غربی درباره نقش مصالح و فناوری‌های نوین در ساختمان‌سازی گفت: استفاده از مصالح و فناوری‌های نوین ضمن اینکه به دلیل سبک‌سازی و کاهش وزن ساختمان‌ها، می‌تواند در زمینه حفظ ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله و حوادث موثر باشد، در راستای صرفه‌جویی انرژی هم مفید و موثر خواهد بود.
جعفر هاشم زاده در گفت‌وگو با «صما» افزود: متاسفانه در کشور ما انرژی بسیار ارزان است و به استفاده از این نوع مصالح نوین توجه زیادی نمی‌شود، اما در کشورهای خارجی استفاده از این نوع مصالح و تجهیزات برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی جا افتاده و به دلیل مزیتی که استفاده از این مصالح می‌تواند در ساختمان‌ها داشته باشد، به‌کارگیری آنها بسیار مهم و ضروری است.
وی تاکید کرد: بنابراین استفاده از این مصالح در جهت بهینه‌سازی انرژی و احداث ساختمان‌های هوشمند که بتوانند مصرف انرژی خود را مدیریت کنند، یک الزام است.
ملاحظات اقتصادی مانع ترویج مصالح نوین
همچنین رئیس سازمان نظام‌مهندسی استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از شروط صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها را به‌کارگیری مصالح نوین دانست و گفت: بهره‌گیری از مصالح نوین سبب صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها می‌شود.
احمد خورشیدی در گفت‌وگو با «صما» با اشاره به نقش مهندسان در این زمینه گفت: مهندسان عضو سازمان نظام‌مهندسی ساختمان و به‌ویژه مهندسان طراح و ناظر می‌توانند با معرفی مصالح ساختمانی نوین در این زمینه نقش اثرگذاری ایفا و در مراحل طراحی و اجرای ساختمان‌ها، به‌کارگیری این نوع مصالح را الزامی کنند.
وی در خصوص موانع و مشکلات موجود در زمینه به‌کارگیری مصالح و تجهیزات نوین ساختمانی اظهار داشت: ممکن است در برخی موارد کارفرمایان و مجریان به دلیل محدودیت‌های اقتصادی، نتوانند نسبت به تهیه و تامین مصالح ساختمانی استاندارد و نوین که سبب صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها می‌شود، اقدام کنند. بنابراین برای رفع این مشکل دولت باید مشوق‌هایی را به تولیدکنندگان ارائه کند.
خورشیدی در ادامه با تاکید بر اینکه بر اساس ماده 32 قانون نظام‌مهندسی ساختمان، استفاده از مصالح نوین موثر در صرفه‌جویی انرژی در ساختمان‌ها ضروری است، تصریح کرد: اجرای این قانون الزامی است و دست‌اندرکاران حوزه صنعت ساختمان باید با حذف مصالح سنتی که موجب افزایش مصرف انرژی در ساختمان‌ها می‌شود، مصالح نوین را جایگزین مصالح سنتی کنند.
ناآگاهی مهندسان نسبت به مصالح نوین و استاندارد
بر اساس این گزارش، هرچند استفاده و به‌کارگیری مصالح نوین و استاندارد در ساخت‌وسازها یک الزام است، اما دراین‌بین چالش‌های متعددی وجود دارد که مانع از این امر می‌شود. به‌طوری‌که صرف‌نظر از ملاحظات اقتصادی و محدودیت‌های مالی کارفرمایان در استفاده از این نوع مصالح و تجهیزات ساختمانی، عامل دیگری که در این بخش منجر به بی‌اعتنایی به این مسئله مهم می‌شود، ناآگاهی و نبود دانش کافی در بین عوامل و نیروهای فعال در بخش ساخت‌وساز ازجمله مهندسان است.
در همین رابطه عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان تهران، ضمن تایید این موضوع، در خصوص سطح آشنایی مهندسان با مصالح و تجهیزات ساختمانی موثر در کاهش مصرف انرژی گفت: متاسفانه در سطوح مختلف تحصیلی دانشگاهی به این امر خوب پرداخته نشده است. زیرا در دروس و مباحث دانشگاهی کمتر به مصالح و تجهیزات نوین پرداخته‌شده است.
شمس نوبخت در گفت‌وگو با «صما» بابیان این مطلب افزود: اگرچه برخی از مهندسان تا حدودی در این حوزه آشنایی پیدا کرده‌اند. اما لازم است که تمامی مهندسان در این زمینه آگاهی بیشتری کسب کنند. برای رفع این مشکل ضروری است که دانشگاه‌ها به حوزه آموزش مهندسان وارد شوند.
وی افزود: در بخش صنعت خوشبختانه با توجه به هزینه بالای حامل‌های انرژی به دلیل مصرف بالای انرژی، رویکرد به سمت کاربرد تجهیزات نوین رفته و استفاده از تجهیزات و مصالح موثر در کاهش مصرف انرژی رونق یافته است.
هفت راهکار برای ارتقای دانش و تخصص مهندسان
نوبخت همچنین در پاسخ به اینکه چگونه می‌توان آگاهی مهندسان را نسبت به این موضوع افزایش داد، گفت: برای این منظور در گام اول باید در سرفصل‌ها و سیلابس‌های دروس دانشگاهی تجدیدنظر شود. در مرحله بعدی باید رشته گرایش مرتبط با این موضوع در دانشگاه‌های معتبر و سراسری ایجاد شود.
دبیر کمیسیون آموزش سازمان نظام‌مهندسی ساختمان استان تهران، راهکار سوم برای توسعه آشنایی مهندسان با مصالح نوین ساختمانی را تقویت ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها دانست و افزود: در دانشگاه‌ها بخشی به نام ارتباط با صنعت وجود دارد که این بخش باید نه به شکل صوری، بلکه باید به شکل واقعی فعالیت کند. یعنی دانشجویان را برای کارورزی و دیدن آموزش‌های لازم، به کارگاه‌ها بفرستند تا از نزدیک با صنعت آشنا شوند.
وی با انتقاد از اینکه در حال حاضر کارورزی‌های موجود در رشته عمران، همه تقریبا حالت صوری دارد و به‌صورت کاملا اجرایی نیست، تصریح کرد: در این دوره‌ها دانشجویان فقط واحدی را سپری می‌کنند که به معنی سپری کردن دوره کارورزی است، بدون اینکه وارد صنعت یا سیستم شوند و معنای واقعی ارتباط با صنعت، ورود به صنعت است.
نوبخت همچنین اقدام چهارم در زمینه آموزش مهندسان را هدایت پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکترا در ارتباط با موضوع مصالح نوین ساختمانی برشمرد و اظهار داشت: همچنین برای آموزش مهندسان، باید کارگاه‌های عملی و تخصصی در دانشگاه‌ها ایجاد شود تا به‌طور عملی به مهندسان نشان داده شود که محصولات نوین چیست، چه‌قدر کارآیی دارد و چگونه موجب کاهش مصرف انرژی می‌شود.
وی با بیان اینکه ما در دانشگاه‌ها کارگاه‌های تخصصی نداریم، تاکید کرد: مباحث نه به‌صورت تئوری، بلکه در کارگاه‌های تخصصی و آموزشی باید به‌صورت عملی برای دانشجویان تفهیم شود.
نوبخت همچنین با تاکید بر ضرورت تقویت انجمن‌های علمی دانشجویی و هدایت آنها برای این منظور، به ارائه راهکار هفتم در این زمینه پرداخت و گفت: اجباری کردن کارگاه‌های تولیدی برای تولید مصالح نوین و الزام مهندسان برای به‌کارگیری این مصالح از دیگر راهکارها در این بخش است.
نقش نهادهای مسئول در کاربرد تجهیزات نوین ساختمانی
این مدرس دانشگاه در همین حال در پاسخ به اینکه کدام نهادها می‌توانند در این زمینه ایفای نقش کنند، گفت: نهادهایی که باید در این زمینه وارد شوند و همکاری کنند، شامل وزارت علوم، وزارت راه و شهرسازی، وزارت نیرو، شهرداری، سازمان محیط‌زیست، وزارت نفت و موسسه استاندارد است.
وی ادامه داد: علاوه بر این، شرکت‌ها و پیمانکاران و مشاوران بخش خصوصی باید نظارت بر اجرای دقیق داشته باشند. همچنین یکسری از این مصالح و تجهیزات وارداتی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت باید نظارت بر واردات آنها داشته باشند.
نوبخت همچنین درباره نقش سازمان نظام‌مهندسی در حوزه افزایش آگاهی مهندسان نسبت به مصالح و تجهیزات و سیستم‌های نوین ساختمانی بیان کرد: سازمان نظام‌مهندسی وظیفه نظارت بر اجرای دقیق مقررات ملی ساختمان، اجباری کردن آموزش‌های کاربرد مصالح نوین، اصلاح مباحث و دستورالعمل‌ها و نظارت بر تهیه مقررات است و توجه به همه این موارد می‌تواند کارساز باشد.
وی ضمن اشاره به‌ضرورت فرهنگ‌سازی درباره به‌کارگیری مصالح و تجهیزات نوین در بین مهندسان گفت: علاوه بر آن سازمان نظام‌مهندسی در دو مورد می‌تواند آموزش در حوزه به‌کارگیری مصالح و تجهیزات نوین ساختمانی را اجباری کند. در مورد اول این هدف را می‌تواند در هنگام ارتقای پایه مهندسان از پایه‌یک به دو و از پایه دو به سه، آموزش در این حوزه را اجباری کند. همچنین در هنگام ورود به حرفه مهندسان و پس از قبولی مهندسان در آزمون ورود به حرفه، این افراد برای ورود به حرفه ملزم به گذراندن دوره اجباری آموزش کاربرد مصالح و تجهیزات نوین ساختمانی را سپری کند.
