تریل و اهمیت آن در گردشگری مسئولانه

وب سایت blog.hgh724: تریل معمولا به مسیری غیر از مسیر اصلی گفته می شود. در انگلستان و ایرلند بیشتر از واژه path و footpath برای مسیرهای پیاده روی استفاده می گردد.

در آمریکای شمالی نیز واژه تریل را بیشتر برای مسیرهای پیاده روی در امتداد رودخانه، و یا مسیرهایی در مناطق روستایی و حومه که به جاده اصلی و بزرگراه ها منتهی می شود، به کار می برند.

بعضی از تریل ها تنها یک کاربرد دارند و صرفا برای پیاده روی، یا دوچرخه سواری و یا اسب سواری استفاده می شوند و یا صرفا مالرو هستند؛ در صورتی که بعضی از تریل ها چند منظوره هستند و می توان از آن هم برای فعالیت های طبیعت محور و یا ماجراجویانه و هم برای تردد احشام استفاده کرد.

در فرهنگ لغت تریل به مسیری ناهموار در مناطق جنگلی و حومه شهرها گفته می شود. در جایی دیگر، تریل شکل امتداد یافته ای از یک مسیر اصلی است که برای هدف خاصی ایجاد می شود

بیشتر افرادی که طبیعت گردی و کوهنوردی جزو لاینفک برنامه های زندگی آن ها است، حتما برایشان پیش آمده که از کهنه کارهای ورزش خود و یا از مربیان خود شنیده اند که حتما در یک پاکوب و پشت سر هم حرکت کنید.

شاید عبارت پاکوب ترجمه کاملی برای واژه Trail نباشد، اما لااقل در مسیرهای کوهستانی بیشتر به پاکوب شناخته می شود.

در استرالیا بیشتر از واژه track برای این گونه مسیرها استفاده می کنند، این واژه برای مسیرهای کوهنوردی هم کاربرد دارد و زمانی که مسیری توسط GPS ثبت می شود، اصطلاحا می گوییم track قله را ثبت کردیم.

تریل ها را بر حسب نوع کاربردی که دارند می توان در مکان های مختلفی ایجاد کرد؛

در نواحی جنگلی با پوشش گیاهی انبوه، ایجاد تریل که عموما با استفاده از تخته ها و سطوح چوبی، نرده های چوبی، سنگ، تابلوهای راهنما و دیگر اجزاء سازگار با محیط زیست ایجاد می شود، هم می تواند به جلوگیری از گم شدن و سردرگمی طبیعت گردها کمک کند و هم به حفاظت از پوشش گیاهی و جلوگیری از تخریب بافت خاک و جنگل.

در دیگر نواحی نیز مانند کوهپایه ها و نواحی کوهستانی، دشت ها و مراتع، پارک ها ملی، حاشیه رودخانه ها و حتی سایت های تاریخی و باستانی مورد توجه گردشگران، ایجاد تریل ضرورت دارد.

بسته به اینکه محیطی که تریل در آن ایجاد شده است، محیط جنگلی و یا یک پارک ملی برای فعالیت های اکوتوریسمی باشد، و یا در دامنه کوهپایه ها و ژئوسایت ها و سایت هایی که به لحاظ زمین گردشگری دارای ارزش ملی و یا جهانی هستند، تریل طراحی و ایجاد شده باشد، می توان اصطلاح “اکوتریل” و “ژئوتریل” را برای آن به کار برد.

اما در حالت عمومی همان تریل عنوان مناسبی برای این گونه مسیرهای هدفمند است.

در ایجاد تریل ها از هر نوعی که باشند چند نکته وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:

از عناصر سازگار با محیط زیست استفاده شود:

اینکه در ساخت یک تریل یا مسیر از عناصر موجود در طبیعت مثل سنگ و چوب استفاده شود برای این منظور است، که این ساخت و ساز، خود برای بافت طبیعی منطقه ایجاد مشکل نکند و اصل حفاظت از محیط زیست مورد توجه قرار گیرد.

در ایجاد یک تریل اجزاء باید سازگار با محیط طبیعی و بافت گیاهی منطقه باشد. و بهتر است از عناصر موجود در همان منطقه ای که قرار است تریل در آن ایجاد شود، بهره برداری گردد.

از ایجاد مسیرهای متعدد جلوگیری شود:

اینکه هر گردشگری بخواهد بنا بر سلیقه خود مسیری را برای رسیدن به مقصد انتخاب کند

و با ایجاد ده ها مسیر پاکوب، به پوشش گیاهی منطقه و بافت خاک آسیب برساند، شاید مهم ترین دلیل ایجاد یک تریل باشد.

این تفاوت سلیقه علاوه بر اینکه با تخریب پوشش گیاهی در نتیجه گام برداری های غیر اصولی، استفاده از ابزارهایی چون باتوم، کلنگ و … آن هم بدون محافظ سخمه و یا استفاده

از کفشهای عاج دار که خود موجب تخریب پوشش گیاهی می شود، به تخریب پوشش گیاهی منطقه می انجامد، علاوه بر آن فرسایش خاک منطقه را موجب شده و

به دلیل از بین رفتن منابع غذایی جانوران گیاه خوار، جمعیت گونه های جانوری را نیز در معرض نابودی و انقراض قرار می دهد.

استفاده از باتوم اگر چه به هنگام فرود می تواند به کوهنوردان برای جلوگیری از صدمات وارده به زانوها کمک کند، اما در بسیاری موارد دیده شده که در مواقعی که نیاز نبوده از باتوم استفاده شده است،

در حالی که سخمه باتوم صدمات جبران ناپذیری به پوشش گیاهی و بافت خاک مناطق کوهستانی وارد ساخته و در نتیجه آن جمعیت گونه های جانوری را در معرض خطر نابودی قرار میدهد.

استفاده از تابلوهای راهنما:

در ایجاد یک تریل حتما باید از تابلوهای راهنما استفاده کرد. نام مسیر و یا مقصد را بر روی تابلو قید کرد و مسافت زمانی تقریبی تا مقصد را به تفکیک نوع فعالیت متذکر شد.

اگر در طول مسیر زیرساخت هایی چون استراحتگاه های موقت و سرویس های بهداشتی تعبیه شده است، با نصب تابلوهای راهنما موقعیت مکانی آن را نیز اطلاع داد.

استفاده از تابلوهای تفسیری (تفسیر میراث) در شروع مسیر و یا در طول تریل:

معرفی منطقه ای که به آن وارد می شویم از لحاظ اهمیت محیط زیستی و یا تنوع گونه های گیاهی و جانوری و داشتن دانش کافی در این خصوص هم می تواند گردشگران را نسبت به حفاظت از گونه های گیاهی و جانوری حساس کند و هم اینکه سفری که همراه با دانش باشد لذت بخش تر خواهد بود.

به عنوان مثال اگر مورد جنگل های منطقه شمال کشور این حسایت که این جنگل ها تنها گونه های گیاهی بر جای مانده از عصر یخبندان هستند و به لحاظ قدمت به “فسیل های زنده” معروف هستند، تنها نصب چند تابلو تفسیر میراث، می تواند از بسیاری صدمات ناشی از نا آگاهی مردم پیشگیری کند.

ایجاد تریل در مناطق حساس چگونه به توسعه گردشگری مسئولانه کمک می کند؟

گردشگری مسئولانه که بهترین نمونه آن به عنوان “اکوتوریسم” شناخته می شود، نوعی از گردشگری است که به شکل ساده با آگاهی اجتماعی و فرهنگی افراد نسبت به سفری که در پیش دارند همراه می شود و کمک می کند تا اثرات منفی ناشی از حضور گردشگران به حداقل ممکن برسد.

در گردشگری مسئولانه خبری از ازدحام و شلوغی نیست. قرار نیست که یک مسافرت انبوه به ساحلی برای تفرج را تجربه کنیم. قرار بر این است که در انتخاب مقصد سفر دقت کنیم و از همان ابتدای مسیر اثرات منفی خود را به حداقل برسانیم. در حقیقت افزایش توجه به اثرات زیانباری که برخی از انواع گردشگری در محیط زیست و طبیعت ایجاد می کند،

باعث بوجود آمدن رویکرد مسئولانه به گردشگری شده است.

یکی از مهمترین اصول گردشگری مسئولانه کاهش اثرات منفی بر طبیعت و محیط زیست است.

باید یاد بگیریم که منابع طبیعی که امروز در اختیار داریم امانتی است در دست ما که باید آن را به شکل صحیح برای آیندگان حفظ کنیم.

طراحی و ایجاد تریل ها در مناطق گردشگری حساس و ملزم ساختن گردشگران به استفاده از آن و اعمال قوانین و نظارت بر اجرای آن می تواند تا حد بسیار مطلوبی به حفاظت از منابع طبیعی و تنوع زیستی مناطق مورد بازدید کمک کرده و تا حد ممکن اصول گردشگری مسئولانه را اجرا سازد.

علاوه بر این محدود شدن حضور گردشگران در مناطق طبیعی بواسطه ایجاد تریل ها به رعایت ظرفیت برد (carrying capacity) مناطق منجر شده و از گردشگری انبوه و ازدحام گردشگران در مناطق مورد بازدید و صدمات ناشی از آن جلوگیری می کند.

به طور کلی ایجاد تریل ها در مناطق گردشگری طبیعی نتایج زیر را به دنبال خواهد داشت:

• جلوگیری از تخریب جنگل ها به واسطه پیشگیری از حضور انبوه گردشگران
  کاهش انواع آلودگی ناشی از احداث جاده در رویشگاه های طبیعی و زیستگاه حیات وحش
  مشارکت گردشگران در حفاظت از گونه های گیاهی و جانوری منطقه
  استفاده درست از منابع: آب، زمین، غذا
  کاهش فرسایش خاک ناشی از پیاده روی، وسایط نقلیه، کوه پیمایی
  افزایش سطح آگاهی گردشگران و دانش زیست محیطی و افزایش سفرهای هدفمند

و اما در ایران چه می گذرد؟

حال طبیعت کشور عزیزمان ایران خوب نیست. خیلی پیشترهای باید برای طبیعت رنجور کشورمان فکری می کردیم. منابع زیرزمینی آب که به خاطر اتلاف آن چه توسط مردم و چه در بخش های صنعتی و کشاورزی (کشاورزی بدون فکر) و از طرفی کاهش بارندگی در سال های اخیر، روز به روز کمتر می شود، در کنار بی فرهنگی و تخریب ناآگاهانه طبیعت به دست خودمان، تنها بر رنج مادر طبیعت می افزاید.

در حالی که ایجاد تریل ها و پاکوب های مشخص در مناطق اکوتوریسمی و سایت های ارزشمند زمین گردشگری، و نصب چند تابلو راهنمای تفسیری و تاکید بر اهمیت و ارزش و قدمت آن و محدود کردن ورود گردشگران به نواحی گردشگری و توجه به ظرفیت برد مناطق، می تواند در حفاظت از سرمایه های طبیعی ملی ما موثر بوده و نه تنها آن را حفظ کند که با مدیریت و برگزاری تورهای بازدید هدفمند از این نواحی به کسب درآمد نیز منجر شود.

متاسفانه نگاه خودخواهانه ما به موهبت طبیعت و تصور غلط نامحدود بودن منابع، ما را بر آن داشته که وجود مواهب طبیعی را همیشگی تصور کنیم و نه تنها هیچ تلاشی برای حفظ آن نداشته باشیم که همیشه انگشت اتهام را به سمت دیگران اشاره کنیم.

قدمت و تاریخ تنها مربوط به عتیقه جات بر جای مانده از نیاکان ما نیست. بلکه وقتی بخشی از طبیعت یک کشور به لحاظ قدمت به “فسیل زنده” تشبیه می شود، همین گویای تاریخ طولانی آن است.