تصویری مثبت از روابط ایران و اتریش در نمایشگاه "شهر بی‌انتها" / نگاهی به تأثیر اتو واگنر و شاگردانش بر تهران

با حضور معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران، معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهرداری، ریاست منطقه 12 تهران و سفیر اتریش نمایشگاه آثار "اتو واگنر؛ شهر بی‌انتها"، عصر روز سه‌شنبه 23 مرداد ماه در فرهنگسرای نیاوران افتتاح شد.

هنرآنلاین، بیش از 70 اثر از مجموعه پروژه‌های اتو واگنر معمار مشهور اتریشی با عنوان "اتو واگنر؛ شهر بی‌انتها" در فرهنگسرای نیاوران به نمایش گذاشته شد.

در این افتتاحیه، پیروز حناچی معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران؛ یاسر جعفری معاون فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران؛ محمد سعادت ریاست منطقه 12 تهران و استفان شولتز، سفیر اتریش حضور یافتند.

در ابتدای مراسم، استفان شولتز به روابط تاریخی ایران و اتریش اشاره کرد و در این باره گفت: امروز پانصدمین سالروز مشارکت و صد و شصتمین سالروز برقراری روابط دیپلماتیک ایران و اتریش است که آن گرامی می‌داریم. ما سالروز ویژه‌ای را جشن می‌گیریم که گواهی بر مناسبات ملت به ملت ماست. این ابتکار نیز بر اساس کار انجمن فرهنگی اتریش و به مناسبت شصتمین سالروز فعالیت آن اجرا شده است.

او افزود: ما در این مناسبت دستاوردهای چشمگیر و قابل توجه واگنر، معمار شهیر اتریشی را که یکصد سال پیش از دنیا رفته است را گرامی می‌داریم. نمایشگاه "شهر بی‌انتها"، به ما این فرصت را می‌دهد که با افکار این هنرمند برجسته آشنا شویم.

سفیر اتریش واگنر را هنرمندی تأثیرگذار بر وین خواند و گفت: آثار واگنر به صورت قابل توجهی از معماران دیگر اتریشی متمایز است زیرا واگنر بر خلاف بسیاری از معماران شهیر وین، معماری برای معماری وین از جهت تعالی این شهر بود. او توانست معماری وین را مدرنیزه کند البته ویژگی‌های متمایز کننده این هنرمند سبب شد که حامیان پرشور و مخالفان سرسختی داشته باشد.

او ادامه داد:شبکه راه آهن وین از جمله اقدامات این هنرمند است که یک نمونه بسیار بارز و خوب از اقدامات تحول آفرین برای مدرنیزه کردن شهر وین را به تصویر می‌کشد. وین ویژگی‌هایی دارد که متأثر از نگاه‌های آینده نگرانه واگنر برای احداث شبکه حمل و نقل عمومی است. این شبکه حمل و نقل زیبایی و عمل‌گرایی را ترکیب می‌کند.

سفیر اتریش توضیح داد: نه تنها طرح‌های شهری بلکه کارهای تئوریک او نیز حائز اهمیت هستند. به ویژه تحقیقی که او تحت عنوان شهر بی‌انتها انجام داد زیرا این تحقیق نشان دهنده توسعه فضای شهری به گونه‌ای مطلوب است.

شولتز سبک و نگاه واگنر را در شکل‌گیری تهران نیز مؤثر خواند و گفت: همراهی شاگردان واگنر با اساتید تهرانی، تأثیر بسیاری در این شهر داشته است. ویکتور گروئن، یکی از شاگردان است که با همکاری عبدالعزیز فرمانفرمایان نخستین طرح کلانشهر تهران را ارائه کرد. گابریل گورکیان، یکی دیگر از شاگردان واگنر بود که ساختمان وزارت جنگ، ساختمان وزارت صنایع و بسیاری از نمونه‌های دولتی را در تهران طراحی کرد.

او از فرهنگسرای نیاوران و شهرداری تهران تشکر کرد و گفت: امروز این امکان فراهم شده که مواجه بی‌بدیلی فراهم شود تا آثار این هنرمند شهیر را تجربه کنیم.

پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران نیز در ادامه این جلسه ضمن تشکر از حاضران در این افتتاحیه، با اشاره به بنای فرهنگسرای نیاوران گفت: این بنا و نمونه‌های مشابه آن  یادآور تلاش  معماران به نام ایران است.

او برگزاری این نمایشگاه را بیانگر اهمیت روابط دو کشور دانست و بیان کرد: این روابط در نقاط عطف تاریخی بسیار تأثیرگذار بوده که از جمله آن‌ها می‌توان به دوران مشروطیت، حوادث شمال ایران در پیش از جنگ جهانی دوم و پس از این جنگ اشاره کرد.

معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران ادامه داد: آنچه که امروز در خطوط اصلی شهر تهران می‌بینیم بیشتر طراحی‌های دورانی است که توسط ویکتور گروئن و عبدالعزیز فرمانفرمایان انجام شد.

حناچی تصریح کرد: برگزاری این نمایشگاه‌ها به نزدیکی فرهنگ دو کشور کمک شایانی می‌کند.

او وین را الگوی مناسبی در مدیریت شهری خواند و بیان کرد: استمرار تاریخ در وین بسیار به چشم می‌خورد به نحوی که آثار قدیم در کنار آثار جدید دیده می‌شوند و مدیریت مناسبی در این مورد وجود دارد که قابل توجه است.

معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران تأکید کرد:  به افق دید بلند واگنر و جمله معروف او که هر آنچه کاربردی نیست، زیبا نیست، اشاره می‌کنم زیرا در زمانی که مفهوم کلانشهر وجود نداشت، این هنرمند به چنین مباحثی پرداخته که نشان از دیدگاه گسترده او دارد.

گلمر خطیبی، دبیر و برگزار کننده همایش "اتو واگنر؛ شهر بی‌انتها" نیز در ادامه، درباره نحوه برگزاری این رویداد به خبرنگار هنرآنلاین گفت: من سال‌هاست که در وین زندگی می‌کنم اما وابستگی‌های زیادی با تهران دارم به همین خاطر همواره سعی دارم که برنامه‌های فرهنگی مشترکی را ترتیب دهم.

او افزود: فکر می‌کنم سال گذشته بود که با یکی از اعضای مرکز فرهنگی درباره شصت سال سالگرد روابط مرکز فرهنگی اتریش در تهران صحبت می‌کردم و من ایده نمایش آثار واگنر را مطرح کردم.

این معمار تصریح کرد: اتو واگنر یکی از مهم‌ترین معماران پایان قرن 19 است که در وین نقش بزرگی داشته است. او پروژه‌ای تحت عنوان شهر بی‌انتها داشته که من فکر کردم می‌تواند در ایران مطرح شود تا بتوانیم به واسطه آن بر روی پروژه شهر بی‌انتها، با حضور متخصصان صحبت کنیم و به بررسی مباحث بپردازیم.

خطیبی ادامه داد: قطعاً در این دوره روش‌های تازه‌تری باید جایگزین پروژه‌های صدسال پیش شود اما به نظر من  طرح شهر بی‌انتها، می‌تواند در تهران مبنای بحث و تبادل نظر شود که سبب ساز مقایسه تجربیات دو شهر وین و تهران می‌شود.

او بر لزوم توجه به تجربیات معماران برجسته تأکید کرد و گفت: امروز وین یکی از بهترین شهرها از نظر کیفیت زندگی است البته تهران نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد اما قطعاً می‌توان به تبادل تجربیات پرداخت و از این عناصر ایده برداری کرد و در دل کلانشهرها بهره برد.

دبیر اجرایی نمایشگاه و همایش اتو واگنر، افزود: زمان زیادی صرف هماهنگی این برنامه شد البته ما در بحث مالی به دلیل مشکلات پیش آمده، معضل پیدا کردیم و در نتیجه حامی مالی به دست نیاوردیم. به همین خاطر خود من تمام هزینه‌ها را بر عهده گرفتم البته حمایت‌هایی از سمت سازمان میراث فرهنگی و شخص جناب دکتر بهشتی صورت گرفت و حمایت‌هایی نیز از سوی شهرداری داشتیم. شورای فرهنگی وین نیز حمایت‌های کوچکی داشت تا نشان دهد که تا چه اندازه به بهبود روابط با ایران علاقه‌مند هستند.

خطیبی ادامه داد: در این نمایشگاه 70 اثر به نمایش گذاشته شده است. این آثار هم‌زمان با نمایشگاهی در وین برگزار شده است. نمایشگاه وین بخش گسترده‌تری از آثار واگنر را به نمایش می‌گذارد که توسط دکتر آندریاس نیر هاوس جمع آوری شده است اما آثار این نمایشگاه صرفاً بر روی طرح شهر بی‌انتها و ساختار شهری مد نظر این هنرمند تمرکز دارد که توسط من و دکتر نیرهاوس جمع آوری شد.

 بر اساس این گزارش، "نمایشگاه اتو و اگنر؛ شهر بی‌انتها"، تا 6 شهریور ادامه دارد. همچنین همایشی در راستای این نمایشگاه چهارشنبه 24 مردادماه ساعت 17 در فرهنگسرای نیاوران برگزار می‌شود.