تغییر نمای ‌ساختمان‌ها با بازگشت آجر !

همشهری >  - الهام مصدقی‌راد:
«استفاده از آجر در نمای ساختمان‌ها اتفاق خوبی است و این همان معماری قدیمی ایران است».

ترانه یلدا، دکترای معماری و شهرسازی این مطلب را عنوان کرده اما براین موضوع هم تأکید می‌کند که از همین مصالح بومی باید به درستی استفاده کرد تا لطمه‌ای به نمای ساختمان وارد نشود. از 3 سال قبل که بحث ساماندهی نمای ساختمان‌های تهران آغاز شد، ‌استفاده از آجر هم آهسته آهسته میان سازندگان رونق گرفت. هر چند که سهیلا صادق‌زاده، مدیرکل پیشین معماری و ساختمان شهرداری تهران به همشهری می‌گوید ما به سازندگان نمی‌گوییم نمای ساختمانشان چگونه باید باشد و فقط بر نبایدها تأکید کرده‌ایم. همچنین به اعتقاد یلدا در ایران خیلی‌ها معماری خوب ارائه می‌دهند اما نمی‌توان آن را به فرمول کلی تبدیل کرد چراکه مسئله بغرنج‌تر می‌شود. فعلا چه کار نکنیم مهم است.

• قوس و آجر و کاشی در جای خودش زیباست

برخی سازندگان و مالکان و نه معماران تحصیلکرده تصور می‌کنند به‌کارگیری آجر و کاشی فیروزه و گنجاندن ایوان و رواق در ساختمان به‌معنای قرارگرفتن بنایشان در زمره معماری ایرانی است و تأیید کارشناسان برای ادامه کار را خواهد گرفت. این سازندگان اگر از نظرات و تجارب تحصیلکردگان معماری بهره‌مند شوند به‌طور حتم نگاهشان تغییر خواهد کرد. ترانه یلدا، استاد شناخته شده معماری در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید:

رواق، پنج‌دری، هفت‌دری، ‌ایوان و قوس از عناصر معماری ایرانی است که در گذشته در خانه‌های دارای فضای داخلی و حیاط مرکزی به اجرا درمی‌آمد اما امروز با وجود تراکم بالا و فضای کم نمی‌توانیم ریتم معماری گذشته را اجرا کنیم. خانه‌های امروز مشرف به خیابان است و فضایی برای به‌کارگیری این نوع معماری را در اختیار ما قرار نمی‌دهد.

این چهره شناخته شده رشته معماری معتقد است که به مردم هم نمی‌توان گفت به سمت این معماری بروند چراکه قطعا نتیجه کار خراب خواهد شد و بهتر است برای ساماندهی، بر نبایدها و آنچه نباید انجام شود تأکید کرد. یلدا با تأکید می‌گوید: «استفاده بسیار از شیشه، کامپوزیت و لمینیت، شیشه‌های رفلکس جزو مواردی است که باید به مردم تأکید شود به سمت آن نروید حتی شیشه‌های رنگی که دیگر کسی بلد نیست از آن استفاده کند.

به کارگیری شیشه‌های جدید و مدرن نیز دانش خاصی می‌طلبد». سهیلا صادق‌زاده، مدیرکل معماری و ساختمان شهرداری تهران که دیروز به عنوان شهردار منطقه 10 تهران معرفی شد، در گفت‌وگو با همشهری ضمن تأیید سخنان یلدا، تأکید می‌کند که تمرکز ضوابط نما بر نبایدهاست و استادان کمیته‌ها معماران را به سمت و سوی خاصی هدایت نمی‌کنند بلکه تلاش آنها بر دوری طراحان و سازندگان از نماهای مغشوش و به هم ریخته است.

وی البته تأکید می‌کند که اگر سازندگان از معماران تحصیلکرده استفاده کنند مسلما نتیجه کارشان مطلوب خواهد بود و حتی به درستی از مصالحی مانند سنگ هم استفاده می‌کنند. یلدا نیز بر همین مسئله اشاره کرده و به همشهری می‌گوید با وجود اینکه آجر از مصالح بناهای ایرانی است اما استفاده درست از آن و توجه به همجواری‌ها و میزان به‌کارگیری و همچنین چگونگی به‌کارگیری آن در نما موضوع مهمی است. کار اگر درست انجام نشود باید گفت صد‌رحمت به طرح‌های رومی.

به گفته وی از آنجا که برخی معماران به‌دنبال شاخص کردن ساختمانشان هستند به موضوع همجواری‌ها و تناسب با محیط توجه نمی‌کنند.سال گذشته در همایشی که برای شناساندن بیشتر کمیته‌های نما برای سازندگان بنا برگزار شد بعضی معترض بودند که کارشناسان کمیته‌ها اجازه به‌کارگیری مواردی مانند قوس در نمای ساختمان‌ها را نمی‌دهند درحالی‌که اینها نمونه‌ای از عناصر معماری ایرانی است. یلدا همچنین می‌افزاید: قوس یکی از عناصر معماری قدیم ایران است اما بخشی از ساختار خانه بوده و برای نگه‌داشتن سقف به‌کار می‌رفته است. اما الان زمانی که آهن و بتن در ساخت خانه به‌کار می‌رود دیگر قوس معنا ندارد و یک عنصر بیگانه و باسمه‌ای خواهد بود و باید به مردم گفت قوس کار نکنید.

• پذیرش طرح‌ها سختگیرانه‌تر خواهد شد

بیشترین مشکلی که با عدم‌شناخت درست و فهم غلط از عناصر معماری و به‌کار‌گیری درست آنها در ساختمان‌ها وجود دارد، سپردن موضوع تخصصی معماری به تکنیسین‌های نقشه‌کشی و عدم‌بهره‌مندی از معماران تحصیلکرده است. قرار است این موضوع در معاونت شهرسازی به‌عنوان یکی از موارد تأیید نمای ساختمان قلمداد شود تا طرح نما از سوی معماران عضو نظام مهندسی تهیه و تأیید شده باشد تا از مشکلات بی‌سلیقگی‌های موجود کاسته شود.