تیمچه امین الدوله، تجلی گاه معماری اصیل ایرانی

احتمالا تاکنون نام تیمچه امین الدوله را شنیده اید. این تیمچه که از جاذبه های گردشگری کاشان محسوب می شود، یکی از بناهایی است که پس از بازسازی به بازارهای کاشان اضافه شده است، چرا که بازار تاریخی کاشان، پس از زلزله ای که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری به وقوع پیوست، تخریب شده و در زمان قاجار و به همت امین الدوله جانی تازه گرفت.

معماری تیمچه

بدون شک در باب ویژگی های منحصر به فرد و وجوه تمایز این بنا نسبت به بناهای مشابه خود، می توان به شاهکار های هندسی و معماری فوق العاده اش اشاره کرد، چرا که پس از گذشت صد سال، هنوز کوچکترین رخنه و شکافی در اساس و بنیان این بنا پیدا نشده است. اگر بخواهید از جزییات بنا بدانید، باید گفت که سرای سرپوشیده وسیعی است که در سال 1285 و به همت فرخ خان غفاری کاشی، ملقب به امین الدوله ساخته شده است.

حتما تعجب خواهید کرد، اگر بدانید که با وجود اینکه کاروانسرای امین الدوله در اختیار سازمان میراث فرهنگی نیست، ولی بدون هیچ چگونه مراقبت و نظارتی همچنان پا برجا، استوار و  بدون تغییر باقی مانده و جزو خاص ترین جاذبه های گردشگری کاشان می باشد، البته تنها تغییری که در این بنا اتفاق افتاده، این است که پنجره هایش که پیش از این به شکل ارسی بوده، هم اکنون به پنجره های چوبی تبدیل شده و دو درب چوبی بزرگ دارد که یکی از آنها از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی و دیگری به صحن بزرگ مربع مستطیل شکل جنوبی بازار متصل شده است.

حال بشنوید از یکی از دلایل شهرت این بنا و تبدیل شدن به زیباترین جاهای دیدنی کاشان که همان تزئینات هندسی دقیق آن می باشد. این تزئینات از طریق مقرنس کاری با آجر و کاشی به وجود آمده و به سبک معماری اصیل ایرانی نیز طاق بندی  شده است.

امین الدوله و شهرت جهانی

و اما بشنوید از نظرات درج شده در سفر نامه دیولافوای فرانسوی که پس از سفر خود به ایران در رابطه با آثار و ابنیه تاریخی ایران  به مطالعه پرداخته و اطلاعاتی جمع آوری کرده است. او این بنا را این گونه توصیف می کند:
بازارهای کاشان وسیع است و سقف آن دارای گنبدهای کوچکی است که به هم پیوسته و جابه جا کاروانسرایی هست که مخزن مال التجاره است. این کاروانسراها تاجرنشین و غیر از آنهایی هستند که مسافرین در آنها منزل می کنند. اینها دارای بناهای مجلل و مزینی هستند. یکی از بهترین نمونه های آنها کاروانسرای تازه ای است که تجار ساخته اند. شکل آن مانند منشور مربع القاعده است و در دو طرف آن درب ورودی دارد. تمام بنا با آجر است و نمای قشنگی دارد. در سقف آن هم سه وزنه بزرگ است که به قدر کافی محوطه را روشن می کند. این بنای مهم که پر از مال التجاره های گرانبهاست، بهتر از هر گونه احصائیه و محاسبه ای، اهمیت تجاری و آبادی و ترقی شهر را نشان می دهد.
آنچه خواندید، شرح کوتاهی بود از مجموعه ای که در تاریخ  29/10/1353 به شماره 1016 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و  یکی از بهترین شاهکارها، نمونه ها و البته نمایندگان معماری اصیل ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و یکی از زیباترین بازارهای کاشان و ایران به حساب می آید.

دسترسی

برای دسترسی به تیمچه امین الدوله، باید خود را به کاشان،  تقاطع خیابان بابا افضل و میدان کمال الملک، داخل بازار کاشان و در یکی از نقاط مرکزی بازار برسانید.