خشت کج برج ۲۷ طبقه هرمزان
احداث برج‌های غیرقانونی به داستان تکراری پایتخت تبدیل شده است اما در میان همین داستان تکراری، ماجرای برج 27 طبقه هرمزان که از خشت نخست خلاف ساخته شده با تمامی برج‌های تهران تفاوت دارد. برجی که زور وزیر راه و شهرسازی به مسئولانش نرسیده و رای صادر شده از سوی دادگاه عمومی قوه قضاییه روی زمین مانده است و مشخص نیست چرا نهادهای مسئولی همچون استانداری، شهرداری و اداره اجرای احکام قوه قضاییه نسبت به اجرای این حکم دادگاه بی‌تفاوت هستند.
حادثه مرگ دلخراش کارگر در برج هرمزان
اما اتفاقی که برج غیرقانونی هرمزان را دوباره به صدر اخبار بازگرداند، حادثه دلخراش مرگ کارگری به‌دلیل عدم رعایت اصول ایمنی بود. چند روز قبل، کارگر جوشکاری در حین انجام کار از طبقه سیزدهم برج هرمزان سقوط کرد و در دم جان سپرد.
به‌گفته شاهدان عینی، اصول ایمنی در کارگاه ساختمانی برج هرمزان رعایت نشده و به‌دلیل عجله پیمانکار برای اتمام پروژه، چنین حادثه دلخراشی رخ داده است. پس از حادثه مرگ کارگر ، به‌تازگی اقدامات ایمن‌سازى لبه‌ها و نشانه‌گذارى برای افزایش ایمنی انجام شده است.
حضور بی‌نتیجه شهربان
پس از صدور حکم شورای عالی معماری و شهرسازی، طبق قانون، شهرداری باید این پروژه را تا تعیین تکلیف نهایی متوقف می‌کرد؛ اتفاقی که هیچ‌گاه از سوی شهردار پیشین تهران صورت نگرفت. با روی کار آمدن شهردار جدید، افکار عمومی منتظر ورود قاطعانه‌وی به پرونده آخرین برج هرمزان و توقف این پروژه غیرقانونی تا تعیین تکلیف نهایی است.
شنیده‌ها حاکی از آن است که در دو هفته اخیر، باوجود حضور روزانه تیم انضباط شهرى شهردارى(شهربان) برای توقف کارگاه برج غیرقانونى زرین در مجتمع هرمزان، اما همچنان عملیات اجرایى برج ادامه دارد.
داستان آخرین برج هرمزان
برج شماره ۲۱ (موسوم به زرین) آخرین برج در مجتمع هرمزان در شهرک قدس (غرب) تهران است که طرح آن در دهه 50 تصویب و از همان زمان با تاسیس شرکت عمران‌تکلار (به سهامداری بانک عمران وقت و یک شرکت یونانی) اجرایی می‌شود. در طرح مصوب این مجتمع، 17 برج 14طبقه با تراکم‌هایی مشخص، به‌همراه تعداد محدودی کاربری آموزشی، تجاری و ورزشی (برای تامین نیاز سکنه مجتمع) پیش‌بینی شده است. بخش بزرگی از این طرح تا زمان حضور شرکت یونانی در ایران اجرا می‌شود. با خروج سهامدار یونانی در دهه60، شرکت عمران‌تکلار زیر پوشش وزارت مسکن و شهرسازی وقت و بعدها بنیاد مسکن می‌رود. از آن سال‌ها به بعد، احداث مابقی طرح با اعمال تغییرات و گاهی تخلفاتی در کاربری‌ها، مساحت‌ها و تعداد طبقات برج‌های جدید همراه می‌شود؛ مثلا بخش عمده‌ای از فضاهای تفریحی و ورزشی اجرا نمی‌شود ولی در مقابل، برج‌هایی در این مدت ساخته می‌شوند که مساحت‌های بیشتری نسبت به طرح مصوب دارند؛ بعضی‌های‌شان به جای 14الی18 طبقه، بالای 20 طبقه دارند.
سه برج مازاد ساخته شد
به هر ترتیب شرکت عمران‌تکلار که موظف بود پس از پایان ساخت هفدهمین برج از مجتمع خارج شود و اداره آن را به مالکین بسپارد، به بهانه‌های مختلفی در مجتمع می‌ماند و ساخت‌وسازهای جدیدی را آغاز می‌کند. در دهه 80 در فضای مشاعی شرقی مجتمع، سه برج جدید و مازاد بر طرح مصوب احداث می‌کند (برج نگین و برج دوقلوی نسترن). این برج‌ها بدون اخذ مجوزهای لازم احداث می‌شوند (مجوزها پس از اتمام عملیات اجرایی و قراردادن شهرداری در عمل انجام شده، کسب می‌شود!) که نتیجه آن این است که هم‌اکنون در مجتمع مسکونی هرمزان به‌جای 17برج طرح مصوب، 20 برج وجود دارد. تخلف دیگر شرکت در این سال‌ها تبدیل فضای کوچک تجاری (با مساحت مصوب 2500 مترمربع) به مجتمعی بزرگ بالغ بر 7000مترمربع، با تعداد زیادی واحد اداری و تجاری است. در طرح مصوب، این فضای تجاری جهت خدمت‌رسانی داخلی به اهالی مجتمع پیش‌بینی شده‌است، حال آنکه این شرکت با افزایش مساحت، آن را تحت عنوان پروژه «مجتمع تجاری هرمزان» به غیر می‌فروشد. هرچند این فضای تجاری غیرقانونی به علت تخلفات آشکارش، سال‌هاست که به حکم دادگاه متوقف شده، اما همچنان بخشی از راه‌های دسترسی مجتمع به‌دلیل آن مسدود است.
غصب بخشی از زمین مسجد
اقدامات فوق در کنار تغییرات و تخلفات دیگری که در این سال‌ها شرکت عمران تکلار در نقاط مختلف مجتمع مرتکب شد، مانع از این نبود که همچنان فرصت سوء‌استفاده از فضاهای مشاعی مجموعه نباشد. این شرکت در دهه 90 دست به اجرای نقشه جدیدی زد و با خاکبرداری در قطعه دیگری از زمین‌های مشاعی، ساخت برج تازه‌ای را (به نام «برج زرین» یا «برج 21») آغاز کرد. جالب اینجاست که در این پروژه جدید، علاوه‌بر فضای مشاعی ساکنین مجتمع، چند100 متر از زمین مجاور مسجد الزهرا (که احداث آن نیز برعهده این‌شرکت بوده) غصب شده‌است! با آغاز خاکبرداری پروژه، اعتراض ساکنین مجتمع که سابقه تخلفات پیشین عمران‌تکلار را به یاد داشتند، بالا گرفت و با همراه‌شدن رسانه‌ها ، شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به موضوع ورود پیداکرد و دستور داد تا بررسی صحت اسناد و پروانه‌های این پروژه، عملیات اجرایی آن تا طراز همکف متوقف شود.
لغو مجوز برج هرمزان در وزارت راه و شهرسازی
در آذر 95، این شورا نتیجه نهایی بررسی‌های خود را در قالب مصوبه‌ای خطاب به استاندار و شهردار تهران اعلام کرد. مصوبه ذکرشده به‌صراحت «پروانه صادره در خصوص برج زرین (شماره 21) را خلاف ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی ساخت‌وسازهای تهران تشخیص داده»،چرا که نخست احداث آن «بیشتر از سقف تراکمی مجاز (250) مصوب» است و همچنین «با استناد به ضوابط و طرح جامع و طرح تفصیلی تهران، احداث این برج نیاز به مصوبه جداگانه کمیسیون ماده پنج و شورای عالی شهرسازی و معماری تهران دارد». در حالی که در این پروژه مجوزهای یادشده اخذ نشده است.
مصوبه قانونی شورای عالی معماری و شهرسازی ایران قاطع و صریح است. در روز تصویب آن، اسکلت برج 21 به طبقه سوم رسیده بود. مصوبه علاوه‌بر دستور به خروج شرکت عمران‌تکلار از مجتمع مسکونی هرمزان، تکلیف ساخت‌وساز انجام‌شده را نیز این‌گونه مشخص می‌کند:«ساخت‌وسازهای مربوط به مجموعه ورزشی (که آن نیز تخلفی دیگر در این مجتمع است) و نیز برج شماره 21 (موسوم به زرین) در حد وضع موجود، متوقف و برای اختصاص به کاربری‌های خدماتی انتفاعی و غیرانتفاعی پشتیبان سکونت تثبیت شود». این مصوبه، بر مالکیت ساکنین هرمزان بر زمین و این پروژه صحه می‌گذارد.
