راهکارهایی برای تبدیل مال‌ها به فرصت شهری
۲۶ آبان ۱۳۹۶
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با بیان اینکه مال‌ها و مگامال‌ها به بحران برای کلانشهر تهران بدل شده‌اند مسیر ارتقای شهرسازی پایتخت را تشریح کرد.
به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی «شهر فردا»، محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، به دو راهکار عبور از بحران مال‌سازی در شهر تهران اشاره کرد و گفت: برای آنکه مال‌ها به جای بحران، به یک فرصت برای شهرهای کشور تبدیل شوند از یکسو لازم است هر یک از مال‌ها به مطالعات پیوست مجهز شوند و از سوی دیگر مدیریت شهری به جای اخذ عوارض صدور پروانه، همچون دیگر نقاط دنیا عوارض بهره‌برداری از مال‌ها دریافت کند تا به این ترتیب مدیریت شهری یک نوع درآمد پایدار کسب کند.
او اظهار کرد: به‌رغم آنکه اهمیت ماموریت‌های شهرسازی برای جامعه شهری که بیش از ۷۰ درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند بر هیچ کس پوشیده نیست، اما شاهد هستیم که وضعیت هر روز به‌ویژه در پایتخت بدتر شد.
سالاری افزود: سال‌های گذشته شاهد بودیم مجموعه‌ای از اقدامات در شهر رخ داد که هیچ تناسبی با شهرسازی و تحقق افزایش سلامت عمومی در جامعه نداشت. به واقع ارتقای کیفیت زندگی در شهرها و به‌ویژه کلانشهرها در دهه‌های گذشته تاکنون محقق نشد.
این عضو شورای شهر تهران گفت: بخشی از مشکلات به حاکمان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران مرتبط بوده که در تدوین و تصویب قوانین نقش دارند و بخشی نیز به جامعه و همچنین دانشگاهیان مرتبط است. زیرا وقتی موضوعی دغدغه جامعه شود همگان باید برای حل آن اقدام کنند.
سالاری ادامه داد: دهه ۴۰ کمتر از ۳۰ درصد جمعیت را جمعیت شهری تشکیل می‌داد و امروزه این درصد به بیش از ۷۰ رسیده است. در موقعیت کنونی اگر نتوانیم نقش معماری و شهرسازی را در ارتقای شهرها تبیین کنیم راه به جایی نخواهیم برد.
در این میان به غیر از تصمیم سازان و تصمیم‌گیران، مجموعه‌هایی همچون کمیسیون‌های ماده ۵، شورای‌عالی شهرسازی و معماری، مدیریت شهری و مدیران شهری نیز باید در تصمیم‌گیری‌ها نقش اصلی خود را ایفا کنند تا به ارتقای شهرسازی در کشور بینجامد.
سالاری با انتقاد نسبت به این مطلب که فرآیند تهیه طرح‌های جامع، تفصیلی و اجرای آنها بسیار زمانبر است و همین موضوع نیز مشکلاتی را برای همه شهرهای کشور ایجاد کرده است، گفت: تهیه طرح جامع برای شهرها در بازه زمانی ۱۰ ساله تدوین می‌شود و در ادامه طرح تفصیلی نیز تا تدوین و به تصویب برسد در حدود ۳ تا ۴ سال زمان می‌برد، به واقع یکی از مشکلات نیز زمانبر بودن تصویب طرح‌ها و انطباق آنها با یکدیگر است که باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: زمانی که طرح جامع‌و‌تفصیلی ابلاغ می‌شود فرآیند نظارت بر آنها با مشکلاتی روبه‌روست. به واقع متولی اصلی، شورای‌عالی شهرسازی و معماری است اما در نهایت این شورای شهر است که باید الزام ایجاد کند؛ زیرا برای شورای‌عالی ساز و کار قانونی وجود ندارد.
سالاری گفت: در حال حاضر، ناظر و مجری طرح‌های توسعه شهری، شهرداری‌ها هستند.
متاسفانه شاهدیم که در حال حاضر برخی از طرح‌های توسعه شهری اجرا نمی‌شوند زیرا به موجب قانون دهه ۶۰ قرار بود شهرها خودکفا اداره شوند. همچنین مقرر بود که لایحه درآمدهای پایدار، همزمان تصویب شود که متاسفانه محقق نشد.
او با اشاره به این مطلب که در دولت یازدهم، لایحه درآمدهای پایدار توسط وزارت راه و شهرسازی تدوین و ارائه شد اما هنوز کارهای نهایی آن انجام نشده است، گفت: نداشتن لایحه درآمدهای پایدار موجب شده مدیریت کلانشهرها، سهل‌الوصول‌ترین مسیر را برای درآمدزایی انتخاب کنند و تامین درآمد شهرداری‌ها نیز از مسیر بارگذاری، افزایش جمعیت‌پذیری و موضوعاتی از این دست، اتفاق بیفتد.
سالاری افزود: در مسیر مدیریت شهرها به دلیل نبودن متخصصان شهری شاهد بودیم که به سمت‌و‌سویی رفتیم که در طی سالیان هم عرصه و هم اعیان شهر به فروش رفت. عضو شورای‌شهر تهران با اشاره به این مطلب که شهرداری دوره‌های قبل در حوزه سخت‌افزاری کارهای مناسبی را به سرانجام رساند، گفت: در حوزه نرم‌افزاری متاسفانه شهرداری تهران در دوره‌های قبل، عملکرد مناسبی نداشت و در حال حاضر شاهد بارگذاری‌هایی هستیم که بیش از ظرفیت شهر است. هم‌اکنون، پروانه‌هایی صادر شده‌اند که مبلغ آن به حساب شهرداری دوره قبل رفته است.
سالاری در مورد منطقه ۲۲ تهران نیز گفت: در سال ۹۲، تنها سهم تجاری یکی از پروژه‌های متعلق به شهرداری در منطقه ۲۲ تهران، ۲۲۵ میلیارد تومان بود که در همان سال، کل بودجه منطقه فوق، ۱۹۵ میلیاردتومان بود. همان زمان یعنی زمانی که هنوز گودبرداری انجام نشده بود، زمین فوق فروخته شد و در حال حاضر شهرداری تهران باید پروانه‌هایی را بدهد که پول پروانه‌ها را شهرداری قبل، اخذ کرده است. او ادامه داد: یکی از مشکلاتی که در حال‌حاضر وجود دارد این مطلب است که طرح‌های توسعه‌شهری پیوست‌های مطالعاتی که باید نتیجه کار شهرسازان باشد را ندارند. در حال‌حاضر، مال‌ها و مگامال‌های سطح تهران، به بحران محدوده‌های شهری تبدیل شده‌اند درحالی‌که در تمامی نقاط دنیا، مال‌ها و مگامال‌ها تبدیل به فرصت می‌شوند.
سالاری تصریح کرد: زمانی که مال‌ها و مگامال‌ها پیوست‌های مطالعاتی داشته باشند تبدیل به فرصت می‌شوند؛ درحالی‌که در تهران شاهدیم این مال‌ها عموما بدون مطالعات پیوست احداث شده‌اند و متناسب با نیازهای شهر نبوده‌اند. عضو شورای شهر تهران گفت: در طرح تفصیلی شهر تهران ۴۸ تکلیف وجود داشت که یکی از آنها تعیین تکلیف مال‌ها و یکی دیگر از آنها نیز بلندمرتبه‌سازی‌ها بودند. او ادامه داد: طرح جامع شهر تهران در سال ۸۶ تصویب شد. قرار بود ۶ ماه بعد از طرح تفصیلی شهر تهران که در سال ۹۱ تصویب شد، شهرداری پایتخت نسبت به مطالعات بلندمرتبه‌سازی اقدام کند که این اتفاق نیفتاد.
