سه شرط برای اجرای ضوابط جدید طرح منظر راه‌ها/ فاصله زیاد ایمنی و زیبایی راه‌های کشور تا نقطه مطلوب
در همین راستا دبیر کمیسیون آموزش سازمان نظام مهندسی استان تهران در گفت‌وگو با «صما» به تشریح چالش‌های اجرای ضوابط معماری و وضعیت راه های کشور از جنبه ایمنی و زیبایی منظر پرداخته است.
بر اساس اظهارات شمس نوبخت، دکترای راه و ترابری و عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، لازمه اجرایی شدن ضوابط جدید منظر راه های کشور، به کارگیری نیروهای متخصص؛ تامین اعتبارات لازم و همچنین ارتقای توان فنی و اقتصادی نهادهای اجرایی مسئول است. متن مصاحبه خبرنگار ما با این مدرس راه‌سازی به شرح ذیل است:
*آقای دکتر نوبخت، با توجه به تصویب ضوابط منظر راه های کشور در شورای حمل و نقل، این ضوابط چگونه باید اجرایی شود و آیا زیرساخت های موجود برای این منظور کافی است؟
به منظور اجرایی شدن ضوابط منظر راه های کشور لازم است توان فنی و اقتصادی دستگاه های اجرایی ذی ربط ارتقا یابد. زیرا این ضوابط با توجه به مقوله بین رشته ای بودن، نیاز دستگاه ها را برای به کارگیری نیروهای متخصص راه‌سازی و نقشه برداری، معماری و شهرسازی در کنار توان فنی موجود می طلبد. از طرفی با توجه به اینکه با لحاظ ضوابط جدید، بار مالی بیشتری به پروژه ها تحمیل می شود، تامین اعتبارات لازم جهت اجرایی شدن آن ضروری است. در کنار موارد فوق الذکر، توجه به توان فنی دفاتر سازمان ها، ادارات و شرکت ها به منظور طراحی و نظارت بر پروژه های راه سازی کشور با دقت بر ضوابط منظر و سیمای راه ها ضروری است.
*چالش های امروز راه ها و جاده های کشور از جنبه معماری و منظر چیست و چگونه می توان این چالش ها را برطرف کرد؟
تاکنون مهمترین چالش راه ها و جاده های کشور از جنبه معماری و منظرآرائی، کمرنگ بودن ضوابط و مقررات مربوطه بوده که خوشبختانه با تصویب این ضوابط، این چالش برطرف شده است. اما چالش فعلی، نحوه اجرایی شدن این ضوابط است. زیرا ضوابط مذکور به تمامی عناصر طبیعی و مصنوعی در میانه، حاشیه و حریم و چشم اندازهای خارج از حریم راه می پردازد که پرداختن به این موارد مشکلات فراوانی را به همراه دارد. به طوری که مثلا نیاز است در راه های موجود با لحاظ این ضوابط عرض مسیر، هندسه راه، تجهیزات ایمنی ترافیک شامل انواع حفاظ‌ها و تابلوها، علائم و موارد مربوط به حاشیه راه و چشم اندازهای خارج از حریم راه، تغییر یابد و یا اصلاح شود و یا برای راه های جدیدالاحداث این موارد لحاظ شود.
*به طور کلی وضعیت امروز راه های کشور را از نظر ایمنی و زیبایی منظر در چه حدی می بینید و کمبودهای موجود را باید چگونه برطرف کرد؟
همانطور که می دانید، وضعیت امروز راه های کشور از منظر ایمنی و زیبایی منظر چندان مطلوب نیست و تا نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد. مواردی که از اثرات بی توجهی به هندسه و معماری راه ها برشمردم، به وضوح در وضعیت راه های کشور مشهود است. به منظور برطرف کردن این نقیصه لازم است توان فنی، اجرایی و اقتصادی کشور، به لحاظ اجرایی کردن این ضوابط جدید ارتقا یابد و روحیه و توان جهادی در دستگاه های اجرایی ذی ربط به منظور اصلاح سیما و منظر راه ها فراهم شود. می توان با همکاری کلیه دستگاه ها این نقیصه را برطرف کرد.
*بی توجهی به معماری جاده ها و راه ها، چه اثرات منفی و تبعات مخربی می تواند به دنبال داشته باشد؟
آنچه که می توان از اثرات بی توجهی به هندسه راه ها و منظرآرائی برشمرد؛ عبارت است از کاهش ایمنی راه، آلودگی صوتی و بصری، مشکلات زیست محیطی شامل آسیب به حیات وحش، پوشش گیاهی و زیست بوم ها، آسیب به صنعت گردشگری و ایجاد و بروز مناظر نامتعارف در حاشیه راه و عدم توجه به هویت ملی و فرهنگی در سازگاری طراحی راه ها و... .
*در مقایسه با سایر کشورها این موضوع چقدر در کشور ما اهمیت دارد؟
توجه به معماری و منظر راه در کشورهای توسعه یافته اخیرا مورد توجه قرار گرفته است و می توان قرن 21 را شروعی برای اجرای آن دانست. به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا ضوابط و مقررات سیما و منظر راه ها را از سال های 2001 مورد توجه قرار داد که آخرین ضوابط آن را در سال 2014 به تصویب رسانده اند و یا کشورهای اروپایی ضوابط مذکور را از سال 2002 اجرایی کرده اند؛ لذا خوشبختانه این مهم در ایران با فاصله زمانی متناسبی شروع شده است.
به گزارش «صما» طبق اعلام شرکت عمران و بهسازی شهری، ضوابط طرح منظر راه های کشور پس از 18 ماه تلاش، با همکاری شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده ای، شرکت عمران و بهسازی شهری، راه آهن و دانشگاه شهید بهشتی آماده شده است.
