خلاءهای قانونی و عدم وجود ضمانت اجرایی در حفظ بناهای تاریخی در کشور این بار تار و پود خانه نیما یوشیج را در محله قدیمی دزاشیب تهران واقع در منطقه یک نشانه رفته است. خانه ای که تک تک آجرهای آن آئینه تمام نمای تبلور شعر نوین فارسی را در خود به رسم یادگار حفظ کرده است.
به گزارش تیتر شهر: خروج خانه نیما یوشیج از فهرست ثبت آثار ملی اولین شوکی بود که در یک ماه اخیر بعد از کافه نادری به جان میراث تاریخی پایتخت افتاد. خانه ای که خود در آستانه تخریب قرار دارد، با شکایت وکیل مالک فعلی آن به دیوان عدالت اداری با هدف تاریخی نبودن این بنا از فهرست ثبت میراث فرهنگی پایتخت حذف شد تا راه برای ورود برج سازهایی که وجب به وجب محله تاریخی دزاشیب را به تاراج برده اند تا برج های سر به فلک کشیده جای باغات و خانه های تاریخی آن را بگیرد؛ باز شود.
آنطور که معاون میراث فرهنگی استان تهران می گوید؛ دیوان عدالت اداری به‌رغم وجود اسنادی که نشان می‌دهد خانه دزاشیب، خانه نیماست؛ در تاریخ ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۹۶ این خانه را از فهرستِ آثار ملی خارج کرد این در حالی است که این خانه در سال ۱۳۸۰، مصادف با سالمرگ شاعر در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. حال، پس از گذشت ۱۶ سال، خبر‌ها حاکی از آن است که این خانه از فهرست آثار ملی ایران خارج شده و در وضعیت نامساعدی به سر می‌برد.
به گفته سپیده سیروس‌نیا؛ متأسفانه اخیرا مالکان خانه نیما، به دیوان عدالت اداری شکایت کرده‌اند مبنی بر اینکه هیچ سند و مدرکی در خصوص اینکه این خانه متعلق به نیمایوشیج است، وجود ندارد و از دیوان خواسته‌اند تا این خانه از فهرست آثار ملی کشور خارج شود. دادگاه هم به‌رغم دفاعیات سازمان میراث فرهنگی و موارد مندرج در پرونده ثبتی و دیگر اسنادی که نشان می‌دهد این خانه، عملاً خانه نیماست؛ متأسفانه به درخواست مالکان رأی مثبت داده و این خانه را در تاریخ ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۹۶ از فهرست آثار ملی کشور خارج کرده است.
از قرار معلوم در رأی دیوان اینگونه آمده است که هیچ‌گونه سند ثبتیِ واجد ارزش قضایی در نسبت خانه مورد نظر، با نیما وجود ندارد و با توجه به آن، حکم خروج از ثبت صادر شده است. البته ما هنوز نمی‌دانیم که آیا دیوان عدالت اداری، پرونده ثبتی خانه را استعلام کرده است یا خیر. این مسئله مهمی است که باید مشخص شود و دیوان عدالت اداری باید به آن پاسخ دهد.
اما سوال اینجاست که سازمان میراث فرهنگی برای حفظ این خانه تاریخی چه کرده است؟ آنطور که معاون میراث فرهنگی استان تهران توضیح می دهد؛ این سازمان دفاعیات خود را به دیوان عدالت اداری ارائه دادیم و از آن‌ها خواستیم که در رأی خود تجدیدنظر کنند، ولی درخواست ما رد شد. درنهایت به‌رغم موجودیت اسناد کافی در این‌باره، این حکم صادر شده است. دیوان عدالت اداری تنها به شرعیات تکیه کرده تا بندهای قانونی سازمان میراث فرهنگی.
جالب است بدانید که وارث کنونی خانه نیما یوشیج از بستان وی نیست. از قرار معلوم اسامی مالکان خانه به گونه‌ای است که به نظر نمی‌رسد از اقوام نیما باشند. در پرونده‌ای که پیش ماست، «شریف‌نیا» به وکالت از مالک خانه «سهرابی» به دیوان شکایت برده‌است.
طبق قوانین سازمان میراث فرهنگی خانه‌ای که از ثبت خارج می‌شود به این معنا نیست که مالک می‌تواند آن را تخریب کند. این ملک قاعدتاً به دلیلِ شخصیت مهمی که در آن حضور داشته، بنایی ارزشمند است و مالک حق تخریب آن را ندارد اما با توجه به اینکه زمین این خانه بزرگ است و دست بر قضا در منطقه یک و محله دزاشیب قرار دارد؛ به نظر می رسد که مالک با خارج کردن این خانه از فهرست آثار ملی سهی دارد تا مجوز تخریب و نوسازی را از شهرداری تهران بگیرد.
به رغم آنکه چند باری یگان حفاظت میراث خواسته از خانه بازدید کند اما چون کسی نبوده که در را باز کند، نتوانسته‌اند به خانه ورود کنند. با این حال، گویا خانه رها شده است، اصلاً به آن رسیدگی نمی‌شود و در وضعیت بدی به سر می‌برد.
خانه نیمایوشیج واقع در محله تجریش تهران (خیابان دازشیب، خیابان رمضانی، کوچه رهبری) است. اهالی محل می‌گویند این خانه، محل رفت‌و‌آمد معتادان شده است.
