شورای عالی شهرسازی در دولت قبل فاقد جایگاه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بود/ تاکید بر توجه ویژه دکتر آخوندی به کیفیت فضاهای شهری به‌جای کمیت

 پیروز حناچی مشاور معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی با مروری بر عملکرد شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دولت یازدهم، تاکید کرد: جایگاه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های کلان شهری در دولت یازدهم تقویت شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دکتر پیروز حناچی معاون معماری‌و‌شهرسازی دولت یازدهم در مراسم تودیع خود در سالن الغدیر ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی که با حضور دکتر عباس آخوندی، معاونان وی، اعضای جامعه دانشگاهی، برخی از اعضای شورای شهر، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد، ضمن تشکر از وزیر راه و شهرسازی، اعضای شورای اسلامی شهر تهران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و همکارانی که در طول چهارساله دولت یازدهم وی را در معاونت معماری و شهرسازی یاری رساندند به مروری بر اتفاقات و سیاست‌گذاری‌هایی که در دولت یازدهم در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران انجام شد، پرداخت.

حناچی گفت: شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران را در نیمه دوم سال ۱۳۹۲ در شرایطی تحویل گرفتیم که شاید در یک کلام بتوان گفت که این شورا در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در سطح کشور  جایگاه نازلی داشت و حتی در برخی از جاهایی که محل نظر بود، به عکس عمل می‌کرد.

مشاور معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: مصوباتی در شورای عالی شهرسازی و معماری وجود داشت که در شهر تهران دو طبقه مسکونی به شهر اضافه می‌کرد بدون آنکه تاثیرات آن در هیچ برنامه‌ای دیده شده باشد. همچنین، تصمیماتی که بر خلاف مطالعات بالادست بود، یا تغییرات پهنه‌های وسیعی که در عرصه‌های طرح‌های تفصیلی ایجاد شده بود در آغاز شروع به کار با آن مواجه بودیم.

توجه دولت یازدهم به کیفیت فضاهای شهری به جای کمیت

عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تهران تصریح کرد: در ابتدای شروع به کار دولت یازدهم با فضایی که جناب وزیر راه و شهرسازی ایجاد کردند یک به یک آنها بررسی شد و تلاش شد تا به جایگاه اصلی خود برگردد. هرچند که بسیاری از آن اقدامات پیشین تاثیرات خود را در شهر و شهرها گذاشته است و اساسا قابل بازگشت نبودند.

به گفته حناچی، از محورهایی که لازم بود نسبت به آن حساسیت نشان داده شود بحث کیفیت فضای شهری بود که تقریبا در همه شهرهایمان بسیار تاثیرگذار شده بود و همکاران ما در شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، مصداق عملی آن را تعقیب می کردند تا بتوانیم دوره جدیدی را برای شهرها با توجه به کیفیت بتوانیم فراهم کنیم.

دبیر سابق شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران تاکید کرد: تمامی تلاش خود را برای اصلاح کمیسیون‌های ماده پنج انجام دادیم که مسیرجداگانه‌ای را هم در تهران و کلانشهرها و هم در شهرهای کوچک طی می‌کرد، انجام دادیم. بدین معنا، تلاش بسیار زیادی برای قانونمندی شد.

الزامی کردن انتشار عمومی مصوبات کمیسیون‌های ماده پنج در سراسر کشور

وی ادامه داد: شاید نقطه عطف این فعالیت این بود که تمامی مصوبات کمیسیون ماده پنج قبل از اجرا باید اطلاع‌رسانی می‌شد و اگر نبود این درخواست که وزیر محترم به جد آن را دنبال می کردند نبود، اینکار به راحتی میسر نمی‌شد.

حناچی با اشاره به اینکه از نگاه دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، هر مصوبه ای که اعلام عمومی نمی شد رسمیت نداشت، گفت: ما در هیچ کجای قانون این مطلب را نداشتیم ولی در عمل این رفتار می‌شد تا قانونمندی نهادینه شود.

مشاور معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی از دیگر اتفاقات قابل توجه دولت یازدهم را در شورای‌عالی تغییر رویکرد عنوان کرد و افزود: مقایسه شهرها در نیمه بعد از سال ۹۲ و قبل از آن نشان از تغییر رویکرد جدی دارد.

حناچی ادامه داد: خاطرم هست، هفته اول مسئولیت در سال ۱۳۹۲ به شهردار وقت تهران عرض کردم که ما نیازمند تغییر رویکرد در شهر تهران هستیم و ناچاریم که تغییرات عمده‌ای را در تهران ایجاد کنیم. زیرا نه اعضای شورای عالی و نه اعضای کمیسیون ماده پنج مثل قبل نخواهند بود و مثل قبل نیز تصمیم نخواهند گرفت و شما (شهرداری تهران) ناچار هستید تغییر رویکرد دهید.

وی تصریح کرد: خوشحالم امروز بعد از گذشت چهار سال بگویم که ما نه فقط در تهران بلکه در اکثر کلانشهرهای کشور موفق به این رویداد شدیم که نتایج آخرین انتخابات شورای‌شهر گواه آن است و باید تلاش کنیم این موفقیت به مرحله اجرا نزدیک شود.

توقف بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌رویه در تهران و کلانشهرها نتیجه حمایت وزیر راه و شهرسازی بود

مشاور معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، توقف بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌رویه در تهران و کلانشهرهای کشور را نتیجه تلاش های شورا و حمایت وزیر راه و شهرسازی برشمرد و گفت: ما در دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با دو نگاه مواجه بودیم. یکی حفاظت از شهرها و دیگری ادامه توسعه با رویکردهای جدید و تغییر رویکردی که به کیفیت می‌اندیشید. بدین معنا در شورای عالی در عین اینکه ماشین در حال حرکت بود و نباید از حرکت بازمی ایستاد باید تلاش می‌کردیم تا در عین حفاظت باید به توسعه نیز می‌اندیشیدیم.

حناچی ادامه داد: در عین اینکه باید جلوی بسیاری از زیاده خواهی‌ها را می گرفتیم باید کاری می کردیم تا روند و امور جاری شهرها متوقف نشود و تلاش ما بر این بود.

این مقام مسئول حوزه معماری و شهرسازی در دولت یازدهم، به بیان دیگر اقدامات شورا در دولت پیشین پرداخت و گفت: از دیگر اقداماتی که با حمایت‌های وزیر راه و شهرسازی در دولت یازدهم به سرانجام رسید توجه دولت به شهر و شهرسازی و کیفیت زندگی در شهرها بود. در نخستین جلسات شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران بود که دولت فضایی را ایجاد کرد تا از وضعیت شهرها و شکافی که بین دولت و مدیریت شهری وجود داشت گزارشی ارایه شود. در صحن دولت هنگام ارایه گزارش، اشاره ای به گپ (شکاف) عمیقی که بین نحوه مدیریت کلانشهرها و دولت وجود داشت و این شکاف هر روز عمیق تر می شد، شد. این گزارش منجر به این شد تا کمیته جدیدی در دولت شکل بگیرد.

وی افزود: ایده ما این بود که این موضوعات به کمیسیون زیربنایی دولت ارجاع شود و کمیسیون زیربنایی دولت پیشنهادش را برای حل موضوع ارایه کند. ولی آنقدر این موضوع تاثیرگذار بود که کمیسیون جدیدی برای بررسی موضوع در دولت شکل گرفت.  نمی‌گویم این مشکل حل شد زیرا ادامه مسیر این کمیسیون که این گزارش را ارایه کردیم قابل‌نقد بود.

حناچی تاکید کرد: ما در دولت یازدهم در شورای‌عالی شهرسازی‌و‌معماری ایران، حساسیت زیادی روی کلانشهرها داشتیم. به همین دلیل نیز در بسیاری از جلسات شورا از مدیران ارشد کلانشهرهای تهران، اصفهان، مشهد، تبریز به مناسبت‌های مختلف دعوت شد و تذاکرات لازم در صورت نیاز به آنها ارایه می‌شد. کار بسیار دشواری بود که شروع شد و این مسیر، مسیری بود که پیش از آن وجود نداشت. قطعا این مسیر باید تعقیب و دنبال شود.

تشریح اقدامات دولت یازدهم درباره تقسیمات کشوری

مشاور معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی از مهمترین اقداماتی که در دولت یازدهم انجام شد را بحث تقسیمات کشوری عنوان کرد و گفت: در دوره قبلی که ما در وزارتخانه بودیم فکر می‌کنم حدود ۸۰۰ شهر در کشور وجود داشت و در حال حاضر بالای ۱۳۰۰ شهر مصوب در کشور وجود دارد که این افزایش نرخ رشد شهرنشینی ارتباط مستقیمی با این موضوع (بحث تقسیمات کشوری) دارد. هرچند شاید از کیفیت شهرها رضایت چندانی وجود نداشته باشد.

حناچی ادامه داد: ما در حال حاضر شهرهایی را داریم که شاید جمیعتی زیر یک هزار نفر جمعیت داشته باشند که در این صورت، واقعا شهر نیستند. در دولت یازدهم، دولت اهتمام جدی برای تغییر رویکرد در مورد بحث تقسیمات کشوری از خود نشان داد و عملا شهر جدیدی در ۴ سال اخیر تصویب نشد. به گونه ای شد که ما اعلام می کردیم باید جایگاهی که موقعیت دارد باید موردتوجه قرار بگیرد.

وی افزود: از اقداماتی که بسیار حساسیت برانگیز بود ولی به اعتقاد بنده از مهمترین اقداماتی است ک شورای‌عالی به سرانجام رساند، موضوعاتی شبیه پدیده شاندیز، پردیسان و پروژه‌هایی از این جنس بود که ماهیتا جنس بخش خصوصی و سهامی خاص بودند ولی به شکل سهامی عام عمل می‌کردند که در شورا، بررسی شد. اگر روند پیشین برای پروژه‌های ذکر شده، ادامه پیدا می‌کرد مشکلات جدی برای کشور به وجود می‌آمد که دبیرخانه شورای عالی برای تک تک موضوعات وارد شد که البته تبعاتی نیز داشت.

مشاور معماری و شهرسازی گفت: از اقدامات جاری دیگر می‌توان به نظارت و پایش تخلفات به طور دائمی، اعلام مغایرت‌های اساسی به نوبت در استان‌ها بود تا اگر طرحی تصویب شود متعاقب آن به سمت اجرا رفته و عمل کنیم که البته اینکار هم بسیار پرهزینه بود و فشارهای زیادی را بر بدنه وزارت راه و شهرسازی وارد آورد.

برنامه‌ریزی شهری اصلی‌ترین ماموریت شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران است

حناچی ادامه داد: برنامه‌ریزی شهری اصلی‌ترین ماموریت شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران است که در قانون کمتر به آن اشاره شده اما در دولت یازدهم، اهتمام جدی در مورد آن صورت گرفت. ما در دولت یازدهم با همکاری کمیته فنی ۳ و عنایت ویژه دفتر تخصصی، دبیرخانه شورای عالی را درگیر موضوع معماری و طراحی شهری کردیم و نتایج خوبی هم گرفتیم. ان شاء الله برادر عزیزم جناب ایزدی این موضوع را تعقیب خواهند کرد. و قطعا این روند، روندی است که بسیار مثبت است.

حناچی ضمت تشکر از مشارکت نهادهای مدنی، تشکل‌های‌حرفه‌ای و تخصصی که به واسطه عکس‌العمل، حساسیت و حضور آنها  بسیاری از این اقدامات شکل گرفت، گفت: قطعا ارایه گزارشی از فعالیت‌های حوزه‌های کارشناسی، دانشگاهی، مدیران ستادی و در راس آنها وزیر محترم راه و شهرسازی را نمی‌توانم به طور کامل ارایه کنم اما هرکاری که انجام شد بدون حمایت وزیر راه و شهرسازی امکان تحقق نداشت. امیدوارم زمانیکه هیچ مرجع و ماوایی نداریم اقداماتی که در راستای وظایف انجام شد، ذخیره آخرت همه ما بوده باشد.

مشاور معماری و شهرسازی حضور مدیران شهرسازی استان های کشور را با حمایت وزیر راه و شهرسازی در کارگاه آموزشی ملبورن از اقدامات قابل توجه دانست و ضمن تشکر از وزیر، گفت:  بعد از گذشت دو دهه، طرح کالبدی ملی در دولت یازدهم در معاونت معماری و شهرسازی آغاز شد. همچنین آغاز مطالعات مجموعه شهری و تهیه طرح ویژه ای برای منطقه مکران که به تصویب کمیته تخصصی این موضوع در دولت رسید تا تجربه ای همچون تجربه عسلویه را دوباره تکرار نکنیم از دیگر اقداماتی بود که انجام شد.

پادگان‌های ارتش شناسنامه ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند

حناچی همچنین یادآور شد: ما تجربیات خوبی را در زمینه انتقال پادگان‌ها در دولت یازدهم، آغاز کردیم. انتقال پادگان ۰۷ خرم‌آباد از نمونه آن هاست که اگر حمایت امیر پوردستان و مدیران ارشد ارتش نبود شاید مسیر دیگری را طی می‌کرد. فکر می‌کنم این از موضوعاتی است که باید به آن جدی توجه شود و ان‌شاء‌الله با حمایت دکتر آخوندی وزیر راه و شهرسازی و جناب ایزدی این موضوع ادامه پیدا کند

وی تصریح کرد: پادگان‌های‌ارتش شناسنامه ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند. در عین‌آنکه برای شهرها یک فرصت هستند باید یک فضایی فراهم شوند که انتقال پادگان تبدیل به تهدید نشوند و همه از آن بهره مند شوند. به سهم خود از مدیران ارشد جمهوری اسلامی ایران که در این زمینه فعالیت کردند و شرایطی را فراهم کردند تا برای شهروندان فرصتی به وجود آید تشکر می‌کنم.

وی در پایان سخنان خود را با خواندن اشعاری از سعدی با این مضمون که غرض نقشی است کز ما باز ماند/ که هستی را نمی‌بینیم بقایی/ مگر صاحب دلی روزی ز رحمت/ کند در حق درویشان دعایی، پایان داد.

گفتنی است در مراسم فوق، محسن نریمان قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور استان‌ها، محمدجعفر علیزاده مدیرعامل سازمان مجری و تاسیسات عمومی و دولتی، حسین معصوم مشاور وزیر راه و شهرسازی، مقدور معاون عمرانی استانداری خراسان رضوی، اعضای هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، علی چگنی، حامد مانی فر و منوچهر شیانی اصل از مدیران معاونت مسکن و ساختمان، مهدی حجت معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران، مهندس سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور، اعضای انجمن صنفی مهندسان معمار و شهرسازی، اعضای جامعه مهندسان مشاور، اعضای هیات علمی دانشگاه تهران، شهید بهشتی، علم و صنعت ایران، مدیران مسکن و شهرسازی استان های سراسر کشور حضور داشتند.