طراح و معمار اولین مسجد کودکان و نوجوانان: دیالوگی بین معماری اسلامی ایرانی و کودکان امروز برقرار کردیم
به گزارش خبرگزاری مهر، امیر محمدخانی که طراحی و ساخت اولین مسجد کودکان و نوجوانان را به عهده داشته است، درباره این مسجد که در باغ کتاب ساخته شده، گفت: مهم ترین ویژگی این مسجد این است که سعی شده تا معماری گذشته را با کاربری برای کودکان و نوجوانان به روزرسانی کنیم.
وی افزود: این اتفاق کمتر پیش آمده که معماران تلاش کنند تا به نحوی طیف نوجوان و کودک را با معماری ایرانی آشنا کنند و فضایی را طراحی و تولید کنند تا فرزندان ما از حضور در آن احساس لذت بخشی داشته باشند.
محمدخانی درباره معماری گذشته ایرانی گفت: معماری این سرزمین بسیار جدی بوده آنچنان که جایی برای کودکان و نوجوانان در این فضا متصور نبوده است. معماری سنتی ایرانی بیشتر متعلق به افراد بزرگسال است در حالی که مفاهیم ارزشمندی دارد. تا جایی که من مطلع هستم کمتر درباره کودکان و نوجوانان به صورت خاص بنایی طراحی و ساخته شده است.
وی بیان کرد: امروز با تغییرات و اتفاقاتی که در دنیا بوجود آمده و تاکید بر تربیت کودکان باید به نحوی معماری گذشته مان را برای کودک و نوجوان مناسب سازی کنیم. ما در ساخت مسجد سعی کردیم چنین کاری را انجام دهیم. در طراحی این مسجد به منابع مختلفی که در کشورهای دیگر انجام شده مراجعه کردیم اما نمازخانه و مسجدی را نیافتیم که به صورت خاص برای کودکان و نوجوانان طراحی شده باشد.
وی ادامه داد: بنابراین ما طراحی این مسجد را بدون نمونه قبلی انجام دادیم و امیدواریم نمونه های بعدی از این مسجد موفق تر از این کار تولید و ساخته شود.
محمدخانی اضافه کرد: امروز در تمام کشورها برای کودکان فعالیت می شود و فضاهای مختلفی هم خلق می شود اما مسجدی با رویکرد معماری اسلامی چیزی یافت نکردیم و اگر هم کاری انجام گرفته به صورت خیلی محدود بوده است. هر چند این کاری که انجام شده جای کار بسیار زیادی دارد.
وی با طرح این سوال که آیا می توان از معماری گذشته برای کودکان استفاده کرد؟ گفت: این سوال دغدغه ذهنی ما بود و در این پروژه سعی کردیم از عناصر و المان های معماری گذشته به علاوه مفاهیم و محتوایی که در معماری گذشته وجود داشته، استفاده کنیم.
رییس مرکز معماری انقلاب اسلامی با اشاره به معماری مسجد گفت: در این مسجد از هشتی ورودی، رواق ها، مسیرهای حرکتی، صحن یا حیاط چهار ایوانی، شبستان و محراب استفاده شده است. حوض این مسجد بازسازی شده و نوع نگاه دیگری به صحن مسجد شده است. در نورپردازی و استفاده از رنگ ها و شاخصه هایی که از گره های ایرانی استفاده شده، تغییرات ایجاد کرده و بروزرسانی کرده ایم.
محمدخانی افزود: با ورود به فضای مسجد متوجه می شوید که این معماری اسلامی ایرانی است و شاید نگاه دوباره به این فضا مشخص کند که سمت و سوی ما طراحی مسجد چهار ایوانی بوده است. مدیریت باغ کتاب با بازگذاشتن دست ما در انجام طراحی این کار، کمک زیادی به ما کرد.
محمدخانی بیان کرد: این فضا به غیر از عملکردی که برای عبادت و نماز دارد، فضای نمایشگاهی زیبایی است که مردم از آنجا استفاده می کنند و پیام ما را درک می کنند. پیام ما از ساخت این مسجد داشتن نگاه مجدد ایرانی به کودکان بود.
وی تصریح کرد: ما برای ایجاد تمدن نوین اسلامی سعی کردیم تا دیالوگی بین معماری اسلامی ایرانی و کودکان و نوجوانان امروزی برقرار شود و امیدوارم این دیالوگ موفق باشد و فرزندان ما بتوانند فضایی که در گذشته وجود داشته را مجددا حس کنند.
این معمار بیان کرد: یکی از فعالیت هایی که برای این مسجد درنظر گرفته شده گرفتن جشن بلوغ برای دانش آموزان است و به همین دلیل می خواستیم خاطراتی از معماری گذشته به جا بگذاریم. بنابراین فضا و آرایه ها و رنگ ها سعی شده که خاطره برای کودکان و نوجوانان ایجاد و خلق کند.
وی با اشاره به بروزرسانی المان ها و نمادهای استفاده شده در طراحی مسجد گفت: برای چنین کاری می خواهیم کارکردهای امروزی را در شکل و شمایلی که حس ایرانی بودن را ایجاد می کند به مخاطب القا کنیم. از سوی دیگر علاقه داشتیم از تکنولوژی های مختلف از انواع متریال ها و مصالحی که در فضای مدرن هم استفاده می شود، بهره گرفتیم.
محمدخانی افزود: این مسجد تجربه جدید از معماری داخلی فضاهای مذهبی برای سن خاص است. در پروژه دیگری هم طراحی آموزش مبانی دفاع مقدس به نوجوانان را در دست اقدام داریم تا از طریق بازی های مختلف گروهی به کودکان آموزش می دهیم.
وی افزود: ما رویکرد جدی برای کار در حوزه کودک و نوجوان داریم و شرکت های خارج از کشور مانند آلمان هم از کارهایی که ما انجام دادیم، بازدید کردند. ما سعی می کنیم کودک ایرانی را به ایرانی بودن خودش با زبان کودکانه آشنا کنیم. این رویکردی است که معماران نسبت به آن غافل می شوند اما این دغدغه وجود دارد که با بازی های مختلف معماری را به کودکان نزدیک کنیم و فضای بازی گونه ای را در اختیار آنها قرار دهیم.
وی بیان کرد: معماری مطلوب ما معماری شبیه به گذشته به لحاظ شکلی و فرمی نیست. معماری ایرانی باید متعلق به امروز باشد اما وقتی در درون آن قرار می گیریم احساس کنیم که در کشور خودمان هستیم. ما شاید نتوانیم شبیه این معماری را در گوشه معماری گذشته پیدا کنیم اما حس معماری ایرانی باید در فضاها وجود داشته باشد. بسیاری از معماران ما امروز به این سمت حرکت می کنند و بناهای خوبی هم در کشور ساخته می شود.
وی یادآور شد: امیدوارم در این میان، کودکان و نوجوانان این کشور جا نمانند زیرا نسل آینده ما نسلی خواهد بود که به شدت نیازمند محتوای ایرانی بودن هستند. ما می بینیم که متاسفانه بازی های مختلفی که توسط کامپیوتر و موبایل وارد کشور می شود چگونه بر کودکان و نوجوانان اثرات خود را می گذارد. یکی از این مشکلات این است که ما جایگزینی برای آن قرار نداده ایم و فقط از طریق منع با آنها برخورد می کنیم.
محمدخانی افزود: ما باید نهضتی در مواجهه با مسائل جدی برای کودکان مان ایجاد کنیم و سعی کنیم تولیدات مناسب را برای آنها داشته باشیم. در حوزه معماری حداقل می توانیم گفتگوی ایرانی اسلامی داشته باشیم.
محمدخانی در پایان با اشاره به بهره برداری از این مسجد گفت: طی روزهای آتی برنامه استفاده از مسجد توسط باغ کتاب اعلام می شود اما اکنون هم قابل استفاده است و مخاطبان می توانند از این مسجد در طبقه فوقانی درب A4 استفاده کنند.
