طرح‌های عمرانی در دستان شرکت‌های مافیایی/ مهندسان مشاور به طرح‌های غیرراهبردی دولت نه بگویند!
صما- نشست سوم از سلسله نشست‌های وزارت راه و شهرسازی با موضوع«شرح خدمات نسل نوین طرح‌های توسعه و عمران»روزگذشته (21/3/97 با حضور مشتاق گوهری مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی، عارف اقوامی مقدم کارشناس دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی و جمعی از مهندسان مشاور در ساختمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.
به گزارش «صما»در ابتدای این نشست مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی بابیان اینکه شهرهای ما در پهنه سرزمینی با مشکلات متعددی روبرو شده است. گفت: بعضی از این مشکلات حیات و زیست شهری را دچار چالش جدی کرده است.
هشدار نسبت به طرح‌زدگی در توسعه کشور
مشتاق گوهری افزود: این دغدغه‌ها باعث شد، برنامه ریزان شهری به دنبال بازنگری نسبت به روند گذشته طرح‌های جامع و تفصیلی باشند.و این تغییر در غالب رویکردی است نه صرفاً تغییر شرح خدماتی.
گوهری بابیان اینکه نگاه ما باید به مسائل تغییر پیدا کند. عنوان داشت: مسئله کنونی شهرهای ما توسعه به شکل توسعه کالبدی نیست.در حال حاضر مردم در پس طرح ها توسعه شهری به دنبال ارتقای کیفیت زندگی هستند.
مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی گفت: توجه به تمایز و تنوع متکثر در سطح سرزمین بر اساس اقلیم است. به‌هرروی تمامی این مسائل را نمی‌توان در غالب یک شرح خدمات انجام داد؛ بنابراین این بازنگری در مقطع کنونی نیاز است.
گوهری بابیان اینکه ذی‌نفعان باید در تهیه طرح‌ها مشارکت داده شوند گفت: این مورد باعث می‌شود ما گام‌های خوبی در حیطه دموکراسی برداریم؛ و شهرها را برای شهروندان پایه‌ریزی کنیم.
مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه ما این بازنگری را در چند رویکرد دیده‌ایم. گفت: در گام اول به دنبال فراخوان عام، در مرحله بعدی انتخاب مشاور و هیئت راهوری و در مرحله بعد به دنبال شرح خدمات شهر هستم.
مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی افزود: امروز مطالبات و سطح آگاهی شهروندان تغییر پیدا کرده و باید در تهیه طرح‌های جامع بازنگری صورت بگیرد و افزایش کیفیت زندگی برای ایجاد سبک زندگی ویژه برای شهروندان در طرح‌ها لحاظ شود.
وی تاکید کرد: در طرح‌های جامع شهری به جز شکل دادن فیزیک شهر می‌تواند سازنده فرهنگ و منش شهروندان شود که بخش عمده‌ای از این سیاست به برنامه‌ریزی‌های کلان مرتبط است.
گوهری ادامه داد: موضوعات شهروندی در بازنگری طرح‌های جامع باید دقیقتر بررسی شود تا ارتقای کیفیت شهروندان و مسئولیت پذیری آن‌ها بهبود یابد.
وی گفت: به‌طورکلی باید روال تهیه و تصویب طرح‌ها تغییر کند .در حال حاضر طرح‌ها در شهرها به‌گونه‌ای اجرایی می‌شود که مردم چه بخواهند و چه نخواهند باید این پروژه ها را بپذیرند در حالی که شهروندان به‌عنوان اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان طرح‌ها باید از همان ابتدا در رأس امور ساخت‌وساز قرار بگیرند؛ زیرا شهروندان هستند که به علت اجرای کردن طرح‌ها متضرر یا منتفع می‌شوند.
گوهری گفت: بحران کنونی شهرها حاصل عملیات دربسته، بازی‌های سیاسی و حاصل رانت قدرتمندان است؛ بنابراین باید هزینه ادامه فعالیت بالا برود و در این خصوص باید به دنبال افزایش مطالبه گری مردم باشیم.تا شهروندان از چندوچون پروژه‌ها آگاهی داشته باشند.
مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی بابیان اینکه باید شیوه طراحی در فضای دربسته تغییر پیدا کند گفت: در حال حاضر اکثر شهروندان اطلاعی از چندوچون ساخت پروژه در محله خود ندارند و زمانی مطلع می‌شوند که ساخت‌وساز به اتمام رسیده و نمی‌توانند اعتراضی در این خصوص داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه افکار عمومی می‌تواند در تعدیل یا تغییر پروژه‌های غیر شهروندی مؤثر باشند عنوان کرد: برج جهان نمای اصفهان با مطالبه گری مردم تخریب شد در تمام دنیا نیز پروژه‌های نامناسب به نفع مردم تخریب می‌شود. اگرچه این تخریب‌ها منابع مالی مصرف شده را زیر سؤال می‌برد اما به اعتقاد ما آرامش، آسایش مردم و حقوق شهروندی در درجه بالاتری نسبت به آن هزینه‌های تخریب پروژه قرار دارد.
گوهری گفت: متأسفانه برخی از مهندسان مشاور در برابر این رویکرد مقاومت کرده و مردم را به سمت شورای شهر تقلیل می‌دهند. در این میان ازآنجایی‌که برخی از اعضای شورای شهر که جز ذی‌نفعان مالی و قدرتی بوده و با صرف هزینه‌های گزاف وارد شهر شده اند خود یکی از تغییردهنده‌های ساختار شهر ی به شکل ناطملوب هستند .نمونه این مورد را در برخی از شهرها می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد.
وی در نهایت گفت: شهری که در آن مردم مطالبه گر و مطلعی وجود نداشته باشند و شورای شهر ها پروژه‌ها را در پشت درهای بسته تائید و تصویب کنند وضعیت مطلوبی نخواهد داشت.
هم‌اکنون یوم الحسرت برنامه‌ریزی شهری است
در همین راستا عارف اقوامی مقدم بابیان اینکه هم‌اکنون یوم الحسرت برنامه‌ریزی شهری است. گفت: مهندسان مشاور به‌عنوان بازوی مشورتی دولت باید جسارت نه گفتن به پروژه‌های نامطلوب را داشته باشند؛ که متأسفانه بخش اعظمی از پروژه‌ها بیانگر عدم جسارت مهندسان مشاور است.
کارشناس دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی گفت: در حال حاضر دولت نقشه‌هایی را نقاشی می‌کند و شرکت‌های مافیایی داخلی برنامه‌ریزی می‌کنند در حال که در هیچ‌کدام از این طرح‌ها حقوق و منافع شهروندی دیده نمی‌شود.
اقوامی با اشاره به اینکه در حال حاضر هزارها پروژه رهاشده داریم گفت: برخی از پروژه‌ها نیز به‌واسطه نبود مطالعه کارشناسی باعث تخریب محیط‌زیست، بی‌آبی و بیکاری مردم شده است نمونه این مورد را می‌توان در ساخت سدهای پی‌درپی در سیستان و بلوچستان و خوزستان دید.
وی گفت: زمانی این دو استان در دو حوزه کشاورزی و ماهی گری سرآمد استان‌های ایران بود اما در حال حاضر به علت پروژه‌های نامتناسب این استان‌ها به یک مصرف‌کننده مبدل شده و با خشک‌سالی و گردوغبار روبرو شده‌اند.
کارشناس دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی درنهایت گفت: در طرح‌های توسعه شهری به بیراهه رفتیم و متأسفانه شهرهای کنونی ماحصل اقدامات همه ما است. بنابراین همه ما در تخریب کشور مقصر هستیم.
دولت به‌جای فعالیت نظریه‌پردازی می‌کند
در همین راستا یک مهندس مشاور به‌عنوان منتقد صحبت‌های اقدامی گفت: در حال حاضر دولت به‌جای انجام کار نظریه‌پردازی می‌کند و متأسفانه اکثر مهندسان مشاور نیز بی‌کار بوده و به اصلاح غاز می‌چرانند.
واحدی بابیان اینکه دانشگاه‌ها به‌جای نیروی‌های فنی مبدل به بنگاه‌های اقتصادی شده‌اند. گفت: دید بازاری را نمی‌توان از بدنه کشور حذف کرد.
وی با اشاره به اینکه مهندسان مشاور در بیشتر مواقع مجبور به اطلاعت از کارفرما می‌شوند گفت: زمانی که کارفرما از مهندس مشاور تائید می‌خواهد و او را مجبور به امضا می‌کند جسارت مهندس مشاور نمی‌تواند در این موضوع کارآمد باشد.در برخی از موارد طرح ها بعد از تایید مهندس مشاور در کمیسیون های متعدد تغییر می یابد.
واحدی گفت: مهندسان مشاور تمام تلاش خود را برای ارتقای سطح زندگی مردم می‌کنند و اگر مشکلی در برخی از پروژه ها دیده می شود به علت ساختار بازار گونه کشور است.
