فنلاند، مهد بهترین کتابخانههای جهان / دو میلیون نفر از 5 میلیون و نیم شهروند فنلاند از کاربران کتابخانهها هستند!
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از سی‌ان‌ان- آیا ملتی وجود دارد که به اندازه کشور فنلاند عاشق کتابخانه باشند؟! در سال 2016 وزارت آموزش و فرهنگ فنلاند اعلام کرد که نزدیک به دو میلیون نفر از 5 میلیون و نیم شهروند این کشور از کاربران کتابخانهها هستند و کتابخانههای این کشور در آن سال بیش از 49 میلیون بار بازدیدکننده داشته و 68 میلیون کتاب در طی یک سال به امانت گرفته شده است.
امسال در نمایشگاه بینال معماری ونیز، فنلاند بهترین نمونه‌های معماری مربوط به کتابخانهها را در این نمایشگاه که با موضوع «فضای آزاد» برگزار می‌شود تحت عنوان «ساختمان ذهن» به نمایش گذاشته است.
هنا هریس، مدیر اطلاعات معماری فنلاند که سال‌هاست درباره نقش کتابخانهها در فرهنگ مردم فنلاند مطالعه می‌کند، در این باره گفت: «بعد از ساخت چند کتابخانه عمومی شگفت‌انگیز در فنلاند، بحث کتابخانهها در این کشور به موضوع مهمی تبدیل شده است. آموزش برای مردم فنلاند نقش حیاتی دارد و کتابخانهها همواره نقش مهمی را در القاء این طرز تفکر داشته‌اند. آموختن در کنار یکدیگر و شهروند خلاق بودن اساس زندگی مردم فنلاند را تشکیل می‌دهد.»
او در ادامه گفت: «کتابخانههای فنلاند از فضای دموکراتیکی برخوردار هستند و معنای فضای آزاد را که تم امسال این نمایشگاه است به تمام معنا در کتابخانههای این کشور می‌توان مشاهده کرد. در سال 2016 قانونی در فنلاند تصویب شد که کتابخانهها در این کشور به مکان‌های برای تقویت شهروندان فعال، آزادی بیان و دموکراسی ارتقاء یابند و تحت حمایت مستقیم قانون نیز قرار بگیرند و اکنون ارتباط بین کتابخانه و جامعه دموکرات فنلاند هرگز تا این اندازه به یکدیگر نزدیک نبوده است و به تعبیری معنای فضای آزاد عمومی در کتابخانههای این کشور به این معنا است که کتابخانهها در فنلاند در دسترس و در اختیار همه افراد از هر قشری قرار دارند. و علی‌رغم این که چنین فضاهای عمومی خیلی زود در معرض آسیب و حتی نابودی قرار می‌گیرند؛ اما مردم فنلاند به ویژه اهمیت و احترام خاصی برای کتابخانهها قائل هستند و آن‌ها را نماینده سیاست‌های اجتماعی گسترده‌‌تر به شمار می‌آورند.»
در این نمایشگاه، تاریخی از ساختمان‌های پیشرفته کتابخانههای فنلاند به نمایش گذاشته است که با اولین کتابخانه عمومی در فنلاند با نام کتابخانه عمومی ریخاردینکاتو نئورنسانس که به سال 1881 میلادی بازمی‌گردد، کلید می‌خورد.
آنی وارتالو، منتقد معماری و متصدی غرفه فنلاندی در این باره گفت :« ایده اولیه برای احداث این کتابخانه، سرمایه‌گذاری در کیفیت معماری کتابخانه، دکوراسیون، کارگاه‌های هنری و ایجاد فضایی نشاط‌آور بود؛ به طوری‌که بتواند اهداف یک کتابخانه عمومی را محقق سازد. و از مهم‌ترین اهداف این بود که معماری کتابخانهها به گونه‌ای باشد که همه مردم حتی از قشر پایین جامعه و طبقه کارگر با دیدن ساختمان و معماری کتابخانهها تمایل به بازدید از آن‌ها را داشته باشند و مقداری از وقتشان را با خواندن روزنامه‌ها و دیدن کتاب‌ها در این مکان بگذرانند تا به مرور به شهروندان فعال‌تر و بااطلاعات‌تری تبدیل شوند. این هدف تا به امروز هم برای ما مهم و اساسی محسوب می‌شود.»
این پروژه همچنین نمونه‌هایی از کتابخانههای اخیر را در فنلاند که از لحاظ طراحی‌های معماری برجسته و الهام‌بخش بوده آورده است.
آسمو جاکسیاز، یکی از معماران کتابخانهها، درباره ارتباط معماری با کتابخانه گفت: «کتابخانهها می‌توانند چالش‌های خوبی برای یک طراح باشند. به این ترتیب که او باید فضایی را ایجاد کند که تا همه مردم از هر قشری جذب شوند و در خلال بازدید از کتابخانه این احساس به آن‌ها دست دهد که می‌توانند استفاده‌های مختلفی از ساختمان آن داشته باشند. کتابخانهها همچنین می‌تواند بافت خوبی برای فضاهای باز با طراحی‌های آزاد و با ابعاد عاطفی قوی باشد و چون همه ما در فنلاند از کاربران کتابخانهها هستیم؛ بنابراین درک و شناخت نیازها و احساس همدلی با کاربران و مردم برای ما به عنوان یک طراح، کار آسانی است.»
او در ادامه گفت مجموعه‌ای از عوامل مختلف از قبیل کتابداران فرهیخته، قوانین پیشرفته،فرهنگ پیشرو معماری در طول تاریخ علی‌رغم مشکلات مالی و سیاسی به رشد و توسعه کتابخانهها در فنلاند کمک کرده؛ اما بیشتر از معماری، مردم هستند که قلب تپنده فرهنگ کتابخانههای فنلاند را شکل می‌دهند و هدف از نمایش کتابخانههای فنلاندی در ونیز این است که از این طریق دیدگاه ملی این کشور به بازدیدکنندگان بین‌المللی کنجکاو منتقل شود.
غرفه فنلاند تحت عنوان «ساختمان ذهن» تا 25 نوامبر 2018 در نمایشگاه دوسالانه بنیال معماری در ونیز برپاست.
