وزیر راه و شهرسازی در جلسه ستاد بازافرینی شهری استان گلستان با تاکید مجدد بر این مطلب که مبنای توسعه شهرها و بازآفرینی شهری، محله‌محوری است، گفت: کاری که انتظار انجام آن می‌رود این است که بخش خصوصی با کمک ساکنان در محله ساخت و ساز کند و ارزش افزوده را با ساکنان شریک شود. بخش خصوصی نمی‌تواند انتظار داشته باشد دولت به تملک اراضی پرداخته و آن را به بخش خصوصی تقدیم کند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در جلسه ستاد بازآفرینی شهری استان گلستان با تشکر از نمایندگان و حضار و آرزوی قبول طاعات، در ارتباط با بحث بازآفرینی شهری در استان گلستان گفت: آمار به صورت کلی نشان می دهد که نسبت خانوار به خانه در شهر گرگان برابر است. این به آن مفهوم است که تقاصای فزاینده در شهر وجود ندارد. این مختص گرگان نیست. حتی در تهران جمعیت پذیری نزدیک به ۱۱ میلیون نفر و جمعیت ۸.۷ میلیون نفر است و تعداد خانه به خانوار بیشتر است.
وی ادامه داد:کیفیت سکونت در خانه ها و کیفیت زندگی بحث اصلی در حوزه سکونت در شهرها است. کیفیت زندگی در برخی محله ها بسیار پایین است. در گرگان در سکونت های غیر رسمی یا بافت فرسوده میان شهری کیفیت زندگی بسیار پایین است. به همین دلیل مبنای توسعه در شهرها باید بر پایه محله ها باشد. پروژه های انبوه مسکن و پروژه های مسکن پاسخگو نیست، چراکه از نظر تعداد خانه مشکلی وجود ندارد.
آخوندی افزود: سرمایه گذاری متمرکز سه معنا بیشتر ندارد؛ یا کوچ جمعیت از سکونت گاه های فعلی به واحد های ساخته شده، یا مهاجرت روستایی و یا مشکل تقاضای مسکن و فروش نرفتن واحد های مسکونی. بنابراین به این علت ما به دنبال بازآفرینی شهری و احیای محله ای هستیم. حتی در استان مهاجر پذیری مثل گلستان تعداد مهاجر در ۵ سال اخیر نزدیک به ۱۷ هزار نفر است که با توجه به جمعیت گرگان نزدیک به صفر است.
وی بر لزوم ارتقای کیفیت زندگی در محلات تاکید کرد و گفت: اصلی ترین استراتژی در حوزه مسکن بحث ارتقای کیفیت زندگی و بهبود محله ای است. اگر مبنا بر این بحث باشد، کوچ دادن مردم از یک محله به محله دیگر بی معنی است. وقتی بر این بحث متمرکز می شویم، به دنبال تملک گسترده و ساخت و ساز توسط بخش خصوصی نیستیم تا مردم را از محله های خود بیرون کنیم. بخش خصوصی باید با مردم شریک شده و اقدام به بهسازی و احیای خانه ها و محله ها کند.
انتقاد از انبوه سازی
این عضو کابینه دوازدهم با انتقاد به توقعات بخش خصوصی برای انجام پروژه های انبوه سازی گفت: کاری که باید انجام شود این است که بخش خصوصی با کمک ساکنان در محله ساخت و ساز کند و ارزش افزوده را با ساکنان شریک شود. بخش خصوصی نمی تواند انتظار داشته باشد دولت به تملک اراضی پرداخته و آن را به بخش خصوصی تقدیم کند. کار باید دست بخش خصوصی باشد، نه اینکه دولت تبدیل به کارگزار بخش خصوصی شود. هیچ دولتی در دنیا چنین کاری نمی کند.
وی افزود: مبنای ما ارتقای کیفیت محله و مشارکت ساکنان است. کیفیت زندگی باید در محله ها ارتقا پیدا کند تا از کوچ مردم از محله ها جلوگیری شود. بخش خصوصی نیز باید در این امر مشارکت کند. وقتی بر محله ها تمرکز می شود باید توجه داشت که هر محله مشکل خاص خود را دارد. ممکن است مساله در یک محله احیای بافت تاریخی، در محله‌ای بهسازی معابر و در محله دیگر ایجاد فضای خدماتی و فرهنگی باشد. ما از تهران برای کسی در گرگان تصمیم گیری نمی کنیم. به همین علت باید شهرداری محور بازآفرینی شهری باشد. چراکه نزدیک ترین سازمانی است که به مردم خدمت می دهد.
وزیر راه و شهرسازی تشخص بخشی به محلات از مهم ترین اولویت های دولت دانست و گفت: در هر محله یک عنصر محرک توسعه وجود دارد. اصلی ترین هدف گذاری در محلات تشخص و هویت محله است. این مساله در رفتار همه نمود دارد؛ کسی که قصد دارد در محله ای سکونت کند، تشخص آن محله را می سنجد.
وی ادامه داد: اگر تشخص محله ای تنزل پیدا کرده باشد، خدمت رسانی به آن با مشکل مواجه می شود. به همین علت ما به دنبای اعطای منزلت اجتماعی به محلات هستیم. این مساله جنبه فیزیکی ندارد، اما ارزش افزوده بسیاری دارد. به همین علت ما در محلات به عنوان مثال به دنبال احیای ساختمان های ارزشمند هستیم.
آخوندی انجام پروژه های عمرانی را لازمه تشخص بخشی به محلات دانست و افزود: پروژه های پیشتاز باید منزلت محلی را ارتقا دهند. قاعدتا ارتقای منزلت محلی بدون اقدامات عمرانی انجام پذیر نیست. به عنوان مثال برخی محله ها نیار به اصلاح معابر دارد. در صورت اصلاح معابر و فضای سبز یک محله، آن محله منزلت و شخصیت پیدا می‌کند و مردم ساخت و ساز در آن محله انجام می دهند.
لزوم تکیه بر روش های مستقل از یارانه در تامین مالی مسکن
وزیر راه و شهرسازی در ادامه به بحث تامین مالی برای مسکن اشاره کرد و گفت: نکته بعدی راجع به نحوه تامین مالی است. دو مدل تامین مالی وجود دارد. یکی بر پایه یارانه است. تقریبا تمام سیستم‌های یارانه ای قفل شده است. بودجه ای برای یارانه دادن وجود ندارد. امکان استفاده از روش‌های یارانه‌ای وجود ندارد.
وی ادامه داد: روشی که ما دنبال می‌کنیم بر پایه سپرده‌گذاری مردم است. با این روش قیمت تمام شده پول کاهش پیدا می‌کند. اکنون به ازای سپرده‌گذاری، تسهیلات با نرخ سود ۶ درصد برای خرید و ساخت خانه در بافت فرسوده اعطا می‌شود. در این روش مردم تا ۶ برابر میزان سپرده گذاری خود با نرخ ۶ درصد برای بافت فرسوده و نرخ ۸ درصد برای سایر بافت‌ها تسهیلات دریافت می‌کنند. دولت نیز یارانه ای پرداخت نمی‌کند. این سیستم به گردش مالی خود متکی است. ما باید به سمت سسیستم‌های خود اتکا حرکت کنیم و این اتفاق در حال تحقق است.
آخوندی با اشاره به استقبال مردم از این طرح گفت: در شهر گرگان که افزایش خانوار آن ۱۲۰۰ خانوار در سال است، در سال ۵۱۰۰ فقره پس‌انداز در صندوق مسکن یکم صورت می‌گیرد. نکته مهم این است که در برابر هر پس انداز یک وام وجود دارد. سود پس انداز ۶ درصد است و به همین دلیل قیمت تمام شده پول پایین است. بنابراین بانک می‌تواند بدون استفاده از بودجه عمومی و کمک گرفتن از دولت تسهیلات با نرخ بهره پایین اعطا کند.
وی ادامه داد: اگر بر روی این روش تمرکز شود، توانایی توسعه سکونتگاه ها را دارد. پس انداز در این صندوق در شهر گرگان ۱۵ درصد رشد داشته است. هیچ بخشی چنین رشدی را تجربه نکرده است. این رقم می‌تواند تا پایان سال بیشتر شده و قدرت خرید مردم را افزایش دهد.
این عضو کابینه تدبیر و امید افزود: نکته مهم دیگر این است که تسهیلات بدون سپرده ۴۰ میلیون تومان و تسهیلات با سپرده برای یک زوج در شهر گرگان ۱۲۰ میلیون تومان، یعنی ۳ برابر است. یعنی هم نرخ این سپرده کمتر است و هم حجم بیشتری دارد. به همین خاطر سیاست ما مبتنی بر سیستم های مبتنی بر پس‌انداز است تا به یارانه متکی نباشد. در صورت تحقق پیدا نکردن یارانه هم دولت و هم مجلس بی‌اعتبار خواهند شد.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه با اشاره به مساله سکونتگاه های غیر رسمی و بدون سند گفت: من از استاندار خواهش می‌کنم که کمیسیون ماده ۹ را تشکیل داده و در جلسات آن شرکت کند. سکونت گاه ها در بافت حاشیه‌ای باید سند داشته باشند. بدون سند نه امکان فروش وجود دارد و نه دریافت تسهیلات. بنابراین ما باید مشکل ثبت را حل کنیم.
وی ادامه داد: وقتی حضور فرد در ملک خود قانونی شود، می‌توان گام‌های بعدی را برداشت. شهرداری باید محله های فاقد سند را احصا کند. برای ایکار یک دستور العمل وجود دارد که می‌توان بر مبنای آن کار را به انجام رساند.
آخوندی با اشاره به این موضوع که دولت در بحث تسهیل‌گران کمک لازم را به شهرداری و استان‌داری خواهد کرد، گفت: از استاندار می‌خواهم محله‌ها با اولویت مشخص را مشخص کند. در جلسه هیات وزیران، ما منابع محدود را به شهرداری و سایر اداراتی که در شهر کار می‌کنند، تخصیص می‌دهیم.
وی اصالت محلات را یکی از علل رجوع گردشگران به شهرها و محلات دانست و افزود: برگشتن به بافت مخصوصا در استانی مانند گلستان که زمین در آن زمین کشاورزی و ارزشمند است و قصد تبدیل به استان هدف گردشگری را دارد، بسیار اهمیت دارد. گردشگر به دنبال اصالت است. برگشتن به بافت‌های با ارزش تاریخی خلق ارزش و ثروت برای مردم است.
آغاز عملیات اجرایی برقی کردن قطار گرمسار-اینچه برون
وزیر راه و شهرسازی در ادامه به اقدامات دولت در حوزه راه و ترابری استان گلستان اشاره کرد و گفت: دو پروژه راه‌آهن مهم و ارزشمند در این استان وجود دارد. یکی پروژه برقی کردن راه‌آهن گرمسار به اینچه برون است. این پروژه ۱.۲ میلیارد یورو قیمت دارد و پروژه بسیار مهمی است.
وی ادامه داد: این راه‌آهن یکی از اولین پروژه‌های ملی ایران است و کریدور شمال به مرکز را شکل داده است. زمانی سرعت در راه‌آهن آنچنان اهمیت نداشت. اکنون سرعت‌های بالای ۳۰۰ کیلومتر در ساعت در حمل و نقل ریلی وجود دارد. بنابراین رسیدن به سرعت بالا بسیار مهم است. در طول سالیان گذشته به این محور کم توجهی شده و حتی بازسازی بنیادین هم نشده است.
آخوندی افزود: این یکی از بزرگترین پروژه‌هایی است که در ایران در حال انجام است. خوشبختانه این پروژه از مرحله طرح و تفاهم‌نامه گذشته است و به قرارداد رسمی با طرف روس منجر شده است. اکنون تامین مالی این پروژه انجام شده است. قرار بر این است که کارهای مهندسی اولیه این پروژه انجام شده و بتوانیم طی یک تا دو ماه آینده پروژه را به صورت رسمی آغاز کنیم. خوشبختانه در این پروژه با هیچ مانعی مواجه نیستیم.
وی ادامه داد: مشکل اینجاست که راجع به بسیاری از این پروژه‌های بزرگ مقیاس بدون آنکه منابع مالی آن‌ها مشخص باشد، صحبت می‌شود. اما در این مورد قرارداد نهایی شده، تامین مالی انجام شده و شرکت مشارکتی ایرانی و روسی تجهیز شده است.
این عضو کابینه دوازدهم با اشاره به طرح های جایگزین راه آهن گرمسار-اینچه برون گفت: ما با پروژه احداث راه‌آهن به سمت شاهرود مخالف نیستیم، اما مشکل اینجاست که عبور از البرز به میلیاردها یورو نیاز دارد. این بحثی است که همواره در راه‌آهن با آن بحث شده، اما پروژه بسیار گران قیمتی است. این مساله حتی در مورد راه‌آهن تهران-شمال که می‌تواند جمعیت چند ده میلیونی را جابجا کند، وجود دارد.
وزیر راه و شهرسازی سپس به پروژه قطار گرگان-مشهد پرداخت و گفت: پروژه بعدی، پروژه گرگان-بجنورد-مشهد است. تاکنون بارها بدون آنکه تامین مالی این پروژه انجام شود، راجع به آن صحبت شده است. من تصمیم دارد تا وقتی قراردادی امضا نشده، راجع به پروژه‌ای صحبت نکنم. هنوز قرارداد قطعی امضا نشده‌است. مقدمات کار انجام شده است، طرح در شورای اقتصاد تصویب شده، شریک داخلی و چینی انتخاب شده و بانک عامل انتخاب شده است. اما تا وقتی که تامین مالی انجام نشده باشد، این پروژه را اعلام رسمی نمی‌کنیم، اما پیگیر هستیم.
آخوندی همچنین به بندر خشک و لجستیک پارک در مرز اینچه‌برون اشاره کرد و افزود: ما با طرف ترکمن در این مورد صحبت کردیم. خوشبختانه تمام رقم‌های پولی با طرف ترکمن حل و فصل شده و امیدواریم بتوانیم خط آهن عریض را به این منطقه متصل کنیم.
وی ادامه داد: پروژه‌های بزرگراهی و بهبود روکش جاده‌ها نیز تماما فعال هستند. بدهی به پیمانکاران نیز در قالب اسناد خزانه و سایر اوراق بهادار در حال تسویه است.
