معماری تاریخی بازوی توانای توریسم ایران
رشد و سهم روز افزون صنعت توریسم در دنیای امروز و همچنین تاثیر فناوری‌های نوین بر آن باعث شده است این صنعت خود به نمونه‌ای از دهکده جهانی تبدیل شود. یکی از جاذبه‌های بسیار مهم که مورد توجه اغلب مردم دنیاست، جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی است. قلعه‌ها، مساجد، زیارتگاه‌ها، برج‌ها، کانون‌های شهری و روستایی تاریخی، کاخ‌ها، پل‌ها، دیوار دفاعی و آداب و رسوم و... گوشه‌هایی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی ایران هستند که در صورت سرمایه‌گذاری مناسب و به کارگیری شیوه‌های نوین تبلیغات می‌تواند نقش چشمگیری در جذب توریست داخلی و خارجی داشته باشد.در همین حال، هنر معماری در ایران از سابقه‌ای کهن برخوردار است و در هر زمان دست‌های توانا، ذهن خلاق و ذوق و سلیقه مردم هنردوست این سرزمین، پدیده‌های شگرفی به‌وجود آورده که در بسیاری از موارد، اصول آن تبدیل به ریشه هنر معماری جهان شده است.
در معماری سنتی ایران بناها با توجه به هویت و فرهنگ ایرانی و قومی‌شکل گرفته‌اند و هیچ‌گاه ترکیب و معماری بنا، برخلاف باورهای فرهنگی، دینی وقومی‌مردم آن ناحیه نبوده است؛ حتی تزئینات به‌کار برده شده نیز که از ارکان فرعی معماری به شمار می‌آیند، از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. در این بناها، ضمن حفظ هویت‌های فرهنگی در ساخت وساز، همواره پنج اصل مردم‌واری، پرهیز از بیهودگی، درونگرایی، نیارش (به کار بردن تزئینات در بنا) و استفاده از مصالح بومی‌رعایت شده است.
سرزمین ایران با آثار تاریخی، هنری و میراث‌های فرهنگی خود به‌طور قطع برای جهانگردان عهد قدیم بهترین مقصد محسوب می‌شد. صنعت توریسم باعث شکوفایی اقتصاد و آبادانی و اشتغال کشورهای دارنده این صنعت شده و صنعتی پایدار، مولد و درآمدزاست. در بعضی شهرها ساختمان‌های با ارزش تاریخی قدیمی وجود دارد که از سوی هنرمندان و معماران آن زمان طراحی و اجرا شده‌اند. این بناها مورد توجه گردشگران عاشق هنر قرار می‌گیرد؛ هنری که جاودانه و در اوج تکامل بوده است.اما برخی پژوهشگران مدلی برای سنجش انگاره مقصد گردشگری ارائه کردند.
براساس نتایج این تحقیق، معماری ایرانی - اسلامی، نقش برجسته‌ای در شکل‌گیری انگاره گردشگران اروپایی از مقصد ایران داشته است. برای نمونه میدان نقش جهان و مسجد شیخ لطف الله، مهم‌ترین و قابل‌توجه‌ترین مکان‌های شهر اصفهان در ذهنیت ادراکی گردشگران اروپایی محسوب می‌شود. همچنین گردشگران اروپایی مهم‌ترین و برجسته‌ترین احساس خود در رابطه با معماری ایرانی- اسلامی را احساس شگفتی و معنویت ابراز کرده‌اند.
آنها معماری ایرانی - اسلامی را به لحاظ زیبایی‌شناختی زیبا دانسته و اشاره کرده‌اند که از نظر آنها دو عنصر کالبدی استفاده از هندسه و فضا دارای اهمیت ویژه‌ای در ادراک آنهاست.طراحی فضاهای شهری سنتی و معماری ابنیه سنتی در ایران دارای اصولی است که توسط طراحان ابنیه سنتی لحاظ شده است.
گردشگران، تنها از معماری سنتی ایران دیدن می‌کنند؛ زیرا معماری معاصر تقلیدی صرف از معماری بیگانه است. معماری ایران با توجه به مبانی نظری غنی سال‌ها پیش که از فناوری با میزان کمتری بهره برده، توانسته است جایگاه مطلوبی در بین گردشگران داشته باشد.
معماری تاریخی ایران با توجه به سابقه خویش پتانسیل بسیار زیادی برای افزایش جذب گردشگر و ارتقای صنعت گردشگری دارد. آنچه باید مورد توجه مسئولان در جذب گردشگر قرار بگیرد، به نمایش در آوردن معماری تحسین‌برانگیز ایرانی- اسلامی‌در محدوده اقامتگاه‌ها، بازارها، مراکز تفریحی و توریستی و... است. بدون شک هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش سودآور و ماندگار خواهد بود.بازاریابی در صنعت توریسم نیاز به جلب رضایت توریست دارد که این موضوع خود باعث به وجود آمدن فضای رقابتی در این صنعت شده است، بنابراین روشن است که برای قدم نهادن در این بازار رقابتی و شناساندن معماری اصیل، میراث تاریخی و فرهنگ غنی کشور عزیزمان ایران نیاز به سرمایه‌گذاری در بخش بازاریابی و زیرساخت‌های گردشگری دارد.
درنهایت می‌توان پیشنهادهایی از جمله گسترش فرهنگ گردشگری در ایران، سرمایه‌گذاری در بخش بازاریابی گردشگری ایران و تبلیغات بیشتر، معرفی گسترده‌تر بناهای تاریخی ایران در محیط بین‌الملل، آموزش و ارزش‌گذاری در اذهان عمومی نسبت به ابنیه تاریخی ایران، به وجود آوردن «گرایش معماری تاریخی در گردشگری» در دانشگاه‌ها و سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی را برای بهبود فعالیت در این زمینه ارائه کرد.
