موزه هنر های اسلامی فارس در حد یک اسم : موزه ای که چایخانه شد!

استان‌ها > فارس - «خبرجنوب» نوشت: یکی از موزه های استان فارس که در خانه قاجاری منطقی نژاد در شیراز جا خوش کرده موزه هنر های اسلامی است، موزه ای که به همت انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس راه اندازی شد اما آنچه که هم اکنون گردشگران با ورود به این موزه می بینند یک خانه قاجاری با تزیینات خاص و معماری منحصر به فرد و چایخانه ای است که می توانند انواع نوشیدنی های گرم و سرد را سفارش دهند! تعدادی از اتاق های این خانه به مطبخ و محل پذیرایی بازدیدکنندگان تبدیل شده است و از نمایش اقلام یا اشیایی که متعلق به دوره اسلامی باشد هم خبری نیست.

موزه هنرهای اسلامی تنها عنوان یک موزه تخصصی را دارد و بیشتر شبیه کافی شاپی است که برای دورهمی های دوستانه جای مناسبی می باشد هر چند که تبدیل چنین بناهایی که ارزش تاریخی دارند و در فهرست ملی نیز به ثبت رسیده اند به موزه گزینه مناسبی است اما موزه ای که شیء ای برای ارائه و نمایش نداشته باشد و تنها به تابلو معرفی اش اکتفا کند بی تردید نه در شأن اثر تاریخی است و نه گردشگر.
خانه تاریخی منطقی نژاد که یکی از خانه های دوره قاجار در بافت تاریخی شیراز است در حال حاضر در تملک میراث فرهنگی است و یکی از عمارت های سالم و منحصر به فرد تاریخی شیراز محسوب می شود که طی سال های گذشته با تغییر کاربری هایی که داشته از شهرت خاصی بهره مند شده است. زمانی این خانه به موزه آوا ها و نواها تبدیل شد که با گذشت تنها یک سال تعطیل شد و پس از آن حدود چند سالی به حال خود رها شد تا اینکه در سال 1390 این خانه در اختیار انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس قرار گرفت تا ضمن حفاظت و مراقبت کاربری آن حفظ شود اما پس از مدتی این خانه که به یک پاتوق به اصطلاح فرهنگی تبدیل شده بود به موزه هنرهای اسلامی و همچنین فروش محصولات صنایع دستی تغییر کار بری پیدا کرد

البته مدیریت این امور به عهده این انجمن واگذار شد. شاید سرگذشت خانه منطقی نژاد کمی عجیب به نظر برسد زیرا این خانه به جای آنکه محل پر رفت و آمدی برای گردشگران باشد به محفلی خصوصی تبدیل شده که گاهی متولیان ساعت ها آن را به گروه هایی در قالب تورهای گردشگری اجاره می دهند و سرو خوراک هایی چون دیزی و آش نیز صورت می گیرد.
بنا بر این گزارش این خانه تاریخی به انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس در قالب تفاهم نامه ای دوساله وسپس 5 ساله واگذار شد.
طبق برخی ازمفاد تفاهم نامه موجود این انجمن متعهد به حفاظت فنی از بنا و اموال منقول متعلق به موزه است و چنانچه در حفاظت بنا تعدی و تفریط نماید و خسارتی به بنا یا اموال تحویلی بزند موظف به پرداخت خسارت بر اساس نظر کارشناسان خواهد بود همچنین تمامی اموال منقول تحویلی متعلق به طرف اول (اداره کل میراث فرهنگی فارس) بوده و طرف دوم (انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس)حق جابه جایی را بدون هماهنگی با طرف اول نخواهد داشت.

همچنین در بخش دیگری از این تفاهم نامه آمده است : هرگونه تغییر کاربری در بنا بدون هماهنگی طرف اول ممنوع بوده و در صورت بیتوجهی طرف دوم پاسخگو خواهد بود. همچنین طرف دوم موظف به ارائه خدمات بازدید در طول روز جهت عموم مردم می باشد و می بایست نیروهای مورد نیاز را تامین و به کارگمارد.چنانچه برنامه های فرهنگی از سوی سایر سمن ها از سوی میراث فرهنگی پیشنهاد شود و نیاز به فضای موزه ای باشد طرف دوم متعهد به همکاری است.

حال با این اوصاف باید دید که این انجمن چقدر به تعهدات خود طی 6 سال گذشته عمل کرده است.
بنابر این گزارش با اینکه باید این موزه دست کم مانند دیگر موزه ها
ساعت کاری مشخصی داشته باشند اما متاسفانه در بسیاری از ساعت های روز درب این موزه به روی بازدیدکنندگان بسته است و به گفته برخی از فعالین حوزه میراث فرهنگی بارها شده که به اتفاق گردشگران به بافت تاریخی رفته ایم و با در بسته این موزه مواجه شدیم وحتی دقایقی هم در محل مانده و به کوبیدن در هم اقدام کردیم اما در موزه باز نشده است !
به گزارش خبر نگار ما در این موزه شیء تاریخی که جزو هنرهای اسلامی باشد دیده نمی شود هرچند که به گفته مسعود منیعاتی رییس انجمن دوستداران میراث فرهنگی فارس از روز اول این موزه به شکل واقعی افتتاح نشد و یک سری اشیا عشایری در اختیار موزه قرار گرفت که سنخیتی هم با موزه نداشت.
وی ادامه داد: قرار شده بود با همکاری تولیت آستان مقدس شاهچراغ (ع) اشیایی تاریخی متعلق به دوره های اسلامی در این موزه به نمایش درآید که این موضوع نیز به دلیل مسایل حفاظتی تاکنون امکان پذیر نشده است .
منیعاتی با اشاره به اینکه هنرهای به کار رفته در خانه منطقی نژاد مانند مشبک ،آینه کاری ، مقرنس و... جزو هنرهای اسلامی هستند، افزود: بازدیدکنندگان با ورود به این خانه تاریخی می توانند با این هنرها آشنا شوند .
وی افزود: در واقع این هنرها به صورت تخصصی به بازدیدکنندگان معرفی می شود.بنا بر این گزارش در تمامی خانه ها و عمارت های قاجاری فارس و شیراز می توان تزییناتی چون آینه کاری ،مقرنس ، حجاری روی سنگ ، نقاشی روی چوب و ... را دید و تنها این سوال در ذهن تداعی می شود که چرا نمی توان عنوان موزه هنرهای اسلامی را به دیگر بناهای دوره قاجار داد ؟ و چرا این خانه که تابلو موزه را بر سردرش دارد فاقد شیء تاریخی است !
اما در این رابطه مهدی نجفی سرپرست امور موزه های فارس به خبرنگار ما گفت:در واقع موزه هنرهای اسلامی نمایشگاهی از آثار تاریخی است که اصلا ماهیت موزه ندارد.
وی اظهار داشت: خانه منطقی نژاد زمانی موزه آواها و نواها بود که با تغییر ماهیت در حال حاضر به نمایشگاه آثار دوره اسلامی تبدیل شده است.
وی گفت : خانه منطقی نژاد به دلیل ویژگی های خاص معماری و تزیینات خود یک خانه موزه است .نجفی همچنین با تاکید بر اینکه الحاق کردن هر شی و یا ویترین به این خانه موزه ها اشتباه محض است، افزود: حفظ هویت این خانه ها در اولویت است و نباید با تغییر کاربری نامناسب این هویت از بین برود.
سرپرست امور موزه های فارس در ادامه افزود: خانه منطقی نژاد یکی از خانه های ارزشمند دوره قاجار است که باید حفظ شود و از سویی هم تغییر کاربری ها نباید به اصالت بنا خدشه ای وارد کند .
وی در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به اینکه نظارت و ارزیابی همچنین اخذ مجوز موزه ها بر عهده سازمان میراث فرهنگی است، افزود: از وظایف این سازمان نظارت بر عملکرد موزه ها است.
همچنین در این خصوص همت محمدی سرپرست اداره فرهنگی و ارتباطات اداره کل میراث فرهنگی فارس به خبرنگار ما گفت : اداره امور فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی فارس بر اساس مفاد تفاهم نامه های منعقد بین این اداره کل و بخش خصوصی و در راستای اهداف سازمانی، نظارتهای سالیانه را بر اماکن تاریخی و موزه های بخش خصوصی اعمال می کند که در همین راستا این نظارت ها در حال حاضر با شدت بیشتری در پایان سال و همزمان با آغاز بازدید گردشگران نوروزی از استان فارس صورت خواهد
گرفت.
وی ادامه داد : خانه تاریخی منطقی نژاد به عنوان موزه هنرهای اسلامی نیز بر اساس روال قانونی نظارت ها مورد بازرسی قرار گرفت البته معمولاً این بازرسیها به دو شکل محسوس و با هماهنگی قبلی و نامحسوس توسط کارشناسان این اداره انجام میشود ولی متاسفانه در بازدیدهای اخیر از این خانه با یک نوع تغییر کاربری اساسی بنا مواجه شدیم.
محمدی اضافه کرد: متاسفانه تبدیل این موزه به چایخانه به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست و پیگیری خواهد شد. به طوری که از مجموعه به نمایش گذاشته شده در این خانه تاریخی تعداد زیادی از اشیا مخفی گردیده که باید بهره بردار در این خصوص توضیح درستی ارائه نماید.
اشیا موجود در وضعیت نامناسبی ارائه شده و با توجه به نوع کاربری فعلی از امنیت مناسب برخوردار نبوده و بیشتر حالت دکوری پیدا کردند این در حالیست که هم لیست و اسامی اشیا و مقطع زمانی که این اشیا را به نمایش گذاشته شده بودند به
صورت مستند موجود است.