نا امیدی کارشناسان از مسکن امید

مشابه مسکن امید در هیچ کجای دنیا انجام نشده است و نمی توان مقایسه کرد که اجرای آن در فلان شهر موفق بوده و بنابراین ما نیز می توانیم با موفقیت آن را اجرا کنیم.مگر این که زوایای دیگری در خصوص منابع، نوع اسکان ساکنان و مجری طرح مشخص شود و این که طرح قرار است چه مسیر مشخصی را طی کند. این به نظر یک ایده عمومی است که به درستی ساخته و پرداخته نشده و به همین دلیل خیلی زود است که درباره آن صحبت کنیم.

به گزارش تیتر شهر: بهمن ماه سال گذشته بود که رییس دولت دوازدهم طرح مسکن امید را کلید زد و این طرح را بهترین راه برای حل مشکل بافت های فرسوده دانست.

بر اساس آمارهای وزرات راه و شهرسازی اکنون وضعیت ۲۷۰۰ محله در ۵۴۳ شهر و در ۱۴۱ هزار هکتار مساحت شهری ناکارآمد است یا به تعبیر ساده وضع خوبی ندارد. این محله ها، محل سکونت ۶ میلیون نفر است. دولت در نظر دارد در دو فاز ۵ ساله، وضعیت این محله ها را بهبود بخشد و در ۵ سال اول ۱۳۳۴ محله را در نظر گرفته است.

شیوه ای که دولت برای این طرح در نظر گرفته با طرح مسکن مهر بسیار متفاوت است و به گفته خودش در اینجا نقش دولت بیشتر نظارتی است و به ساخت و ساز ورود پیدا نمی کند. به طور خلاصه می توان گفت در این طرح دولت به دنبال بازسازی یک محله است و به همین دلیل خانه های یک محله را در اختیار سرمایه گذاری که از آن به عنوان توسعه گر یاد می کند ،‌قرار داده و توسعه گر متعهد می شود دو برابر آنچه به او تحویل داده شده ، منزل مسکونی بسازد. همچنین بایدخانه هایی که می سازد بزرگتر از واحدهایی که تحویل گرفته باشد.در این صورت هم افرادی که در بافت های فرسوده زندگی می کنند صاحب خانه ای بزرگتر و در محله ای مناسب تر شده و هم توسعه گر با فروش واحدهای اضافه سود خود را دریافت می کند ضمن این که دولت نیز خرید 50 درصداز واحدهای ساخته شده را تضمین می کند.

مخالفان چه می گویند

 

مخالفان طرح معتقدند حضور دولت در طرح های اینچنینی شبیه آنچه در مسکن مهر به وجود آمد،‌نتیجه مثبتی نخواهد داشت.جواب دولت به این دسته این است که برخلاف مسکن مهر که دولت های هشتم و نهم مستقیما وارد ساخت و ساز شد در این طرح دولت تنها نقش نظارتی ایفا می کند و بنابراین نگرانی از این بابت وجود ندارد.

از سوی دیگر قرار است منابع مالی این طرح از سوی بانک ها تامین و در قالب تسهیلات در اختیار توسعه گران قرار گیرد اما در شرایطی که بانک های کشور با کمبود اعتبار مواجه اند و انبوه سازان نیز به دلیل رکود بازار مسکن و فروش نرفتن واحدهای ساخته شده از شرایط مالی مناسبی برخوردارنیستند،‌تامین منابع ممکن است با مشکل مواجه شود.

همچنین شهرداری ها نیز موظف اند تا زمین مورد نیاز برای ساخت و ساز را فراهم و دراختیار توسعه گران قرار دهند.تجربه نشان داده که طی سال های گذشته دولت ها رابطه خوبی با شهرداری ها نداشته اند و حتی شورای پنجم نیز با این که با دولت همراه است اما هنوز نتوانسته از پشتوانه دولتی استفاده کند بنابراین نمی توان چندان بر کمک شهرداری ها در این زمینه حساب باز کرد. ضمن آن که شهرداری کلانشهرها به ویژه تهران اکنون با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند و می توان گفت میراث دار 52 هزار میلیارد تومان بدهی است که باید تمرکز خود را بر آن بگذارد.

یکی از خطوط قرمز طرح مسکن امید، حفظ ساکنان قدیمی در محله‌های نوسازی شده و جلوگیری از خروج جمعیتی از این بافت‌ها و محله‌هاست. سوال این است که چگونه و با چه ترفند و تشویقی می‌توان ساکنان این بافت‌ها را به ماندن در این محله‌ها ترغیب کرد و مانع از خروج آنها شد؟ با توجه به نتایج طرح تجمیع، آیا مسکن پیشگام می‌تواند طرح مناسبی برای حل معضل بافت فرسوده تهران باشد.

این در حالی است که بسیاری کارشناسان معتقدند مسکن امید به دلیل این که منابع مالی مشخصی ندارد ، نمی تواند طرح موفقی باشد. عباس زینعلی کارشناس مسکن جزو این دسته است. به گفته وی مسکن امید منابع مالی مشخص ندارد و تعریف درستی از آن نشده است بنابراین  نمی توان درباره آن خیلی اظهار نظر کرد.

مسکن امید قابلیت اجرا ندارد

 زینعلی در گفت و گو با تیتر شهر در پاسخ به این که آیا می توان ساکنان این محله ها را به بازگشت دوباره به محله ای که نوسازی شده تشویق کرد یا نه ،‌گفت: به طور کلی این طرح را عملی نمی دانم و برایم سوال است که رییس جمهور بر چه اساسی این طرح را عنوان کردند. مشابه این طرح در هیچ کجای دنیا انجام نشده است و نمی توان مقایسه کرد که اجرای آن در فلان شهر موفق بوده و بنابراین ما نیز می توانیم با موفقیت آن را اجرا کنیم.مگر این که زوایای دیگری در خصوص منابع، نوع اسکان ساکنان و مجری طرح مشخص شود و این که طرح قرار است چه مسیر مشخصی را طی کند. این به نظر یک ایده عمومی است که به درستی ساخته و پرداخته نشده و به همین دلیل خیلی زود است که درباره آن صحبت کنیم.

 

تفاوت مسکن مهر با مسکن امید

برخی مسکن امید را با مسکن مهر مقایسه می کنند. اما زینعلی معتقد است این مقایسه اصلا درست نیست. به گفته وی مسکن مهر یک اقدام عمومی با یک خط اعتباری از پیش تعیین شده بود که نتایج آن را نیز دیدیم.این کارشناس مسکن توضیح داد:مسکن مهر در بخش هایی از کشور توانست گره ای از مشکلات بگشاید اما در بیشتر نقاط کشور جز بهم ریختین بافت شهری و برهم خوردن انشعابات نتیجه خاصی نداشت. درواقع منابع خاصی شتاب زده و بی برنامه در طرحی هزینه شد که عاقبت آن نیز تخریب اموال و منابع مالی بود.بنابراین همان طور که گفتم با توجه به عدم شفافیت مسکن امید نمی توان آن را با مسکن مهر یا هر طرح دیگری مقایسه کرد.

زینعلی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص تاثیرات خروج آمریکا از برجام بر بازار مسکن گفت: مسکن معمولا یک بازار داخلی است و چندان ارتباطی به خارج ندارد. بنابراین چنانچه کشور تحریم شود و امکان سرمایه گذاری های جدید در کشور کاهش یابد،بازار به سمت جذب سرمایه های داخلی می رود و باجذب سرمایه های عمومی بازار مسکن روند خود را طی می کند و در مجموع باید بگویم اتخاذ تحریم های جدید علیه کشورمان تاثیری در بازار مسکن نخواهد داشت.