به دنبال موافقت استاندار و تلاش‌های وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به درخواست گروه دیده‌بان شهری چالوس برای حفاظت از کارخانه حریربافی چالوس، به نظر می‌رسد تخریب این بنای باارزش در قلب شهر، ادامه دارد و در عین حال صاحبنظران عرصه معماری و شهرسازی خواستار توسعه مشارکت محور شدند و از وزارت راه و شهرسازی مطالبه کرده‌اند تا کارخانه حریربافی چالوس را از خطر تخریب در امان دارند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، چندی پیش، اعضای گروه دیده‌بان چالوس؛ جمعی متشکل از فعالان میراث‌فرهنگی، معماران و شهرسازان در نشستی مشترک با معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی و متعاقب آن در جلسه‌ای دیگر با حضور استاندار مازندران، خواستار حفاظت از میراث‌صنعتی چالوس و کارخانه حریربافی آن شهر که در مساحتی حدود ۸ هکتار و در قلب شهر قرار دارد، شدند. این گروه در نشست مشترک با مسئولان وزارت راه و شهرسازی و مسئولان استانی، صدای مردم شهر خود شدند و خواستار متوقف کردن تخریب کارخانه حریربافی چالوس شدند. کارخانه‌ای که ثبت ملی شده است و به عنوان میراث‌صنعتی کشور به شمار می‌رود.
در همین رابطه با محمدرضا حائری مازندرانی که یکی از شهرسازان و معماران به نام کشور است و در جلسه فوق حضور یافت و خود اصالتا به استان مازندران تعلق دارد، گفتگویی داشتیم. وی پیش‌تر نیز در انجام پژوهش مفصلی تحت‌عنوان آسیب‌شناسی معماری، شهرسازی و ساخت و ساز معاصر استان مازندران؛ پیشنهادها و راهبردها که به مدت دو سال با همکاری معاونت معماری و شهرسازی و نظام مهندسی استان مازندران به طول انجامید شرکت داشت.
به گفته این معمار و شهرساز، نتایج حاصل از مطالعات گروه فوق به تخریب برخی از ساخت و سازهای بی‌ضابطه در استان مازندران منجر شد. اگرچه این اقدامات با توجه به تخریب‌های بیش از اندازه محیط طبیعی استان قابل توجه نیست اما به دلیل مقاومت هایی که در این باره وجود دارد آغاز حرکتی مناسب در استان های شمالی کشور همچون گیلان و گلستان خواهد شد.
حائری مازندرانی به خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفته است: استان مازندران یکی از استان‌هایی است که به ویژه در ۱۵ سال گذشته با ساخت و سازهای بی‌حد و اندازه، چهره‌ای ناهمگون به خود گرفته است. ساخت و سازهای فراوانی که در یک تا دو دهه گذشته در استان انجام شد نه تنها کمکی به توسعه نکرد، بلکه به دلیل بومی نبودن و منطبق نبودن با اقلیم، بسیاری از اراضی کشاورزی، جنگل‌ها و شالیزارها را از بین برد.
به گفته این فعال حوزه منابع طبیعی، شهرسازی و معماری کشور، ساخت و سازهای خلاف ضابطه و ضد محیط‌زیست و بوم منطقه نه تنها در استان مازندران که در گیلان و گلستان نیز مشهود است. حائری تصریح کرده است: شاهدیم که هر سه استان شمالی کشور و حاشیه دریای خزر در معرض شدید ساخت و ساز هستند. در عین حال شاهدیم که این ساخت و سازها به هیچ عنوان تابع برنامه نیستند، بدین معنا نه از طرح های جامع و نه از طرح هادی پیروی نمی‌کند.
یکی از مجریان انجام مطالعه آسیب‌شناسی معماری، شهرسازی و ساخت و ساز معاصر استان مازندران؛ پیشنهادها و راهبردها، همچنین بحران حال حاضر استان مازندران را که در دهه‌های اخیر جزو استان‌های سبز کشور به شمار می‌رفت، نخاله و زباله خواند و گفت: بر اساس آمار، تنها ۵ درصد از مساحت شهرها و روستاهای استان مازندران هستند که زیرنظر طرح‌ها، ساخت و ساز در آنها صورت گرفته است، بقیه خارج از طرح‌های توسعه ای ساخته شدند. لذا شاهدیم که سطح وسیعی از ساحل، جلگه، کوهپایه مورد ساخت و ساز قرار می گیرد و عمدتا نیز این ساخت و سازها نه از جهت کیفی و نه از جهت کمی به بهبود شهرسازی استان نمی‌افزایند بلکه بر میزان نخاله‌ها در این استان که یکی از استان های استراتژیک کشور از نظر جنگل و مراتع است افزوده است.
وی هشدار داد: در حال حاضر، نخاله و زباله یکی از بحران‌های استان مازندران است و تا ۵۰ سال دیگر چنانچه روند ساخت و سازها ادامه یابد و فکری به حال آن نشود، شاهد یک استان مخروبه خواهیم بود.
حائری مازندرانی ضمن تشکر از استاندار و معاون عمرانی استاندار، محمدسعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی که به مطالبات مردم استان برای حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی شهر اهمیت دادند، گفت: کارخانه حریربافی چالوس یک مقیاس خرد است و در سطح کلان باید به تخریب ها در استان مازندران خاتمه دهیم همانطور که معاون وزیر راه و شهرسازی نیز بارها بر این موضوع تاکید داشتند.
این شهرساز به پیشینه فعالیت گروه دیده‌بان شهری و انجام مطالعاتی که توسط صاحبنظران در سال‌های گذشته برای ساماندهی به ساخت وساز در استان‌های شمالی کشور انجام شد، اشاره کرد و افزود: از سال ۱۳۸۹ در مذاکره‌ای که با نظام مهندسی استان مازندران داشتیم به این توافق دست یافتیم که با توجه به اینکه ساخت و سازها در استان از مرحله خطر عبور کرده و به تهدید استان تبدیل شده است؛ نظام مهندسی این موضوع را پذیرفت و پژوهش مفصلی را به نام آسیب شناسی معماری، شهرسازی و ساخت و ساز معاصر استان مازندران؛ پیشنهادها و راهبردها در استان مازندران تقبل کرد و این پژوهش به مدت دو سال به طول انجامید.
وی یادآور شد: نظام مهندسی استان مازندران در این پژوهش، تلاش‌های فراوانی را متقبل شد. آغاز این پژوهش در سال ۸۹ بود که در سال ۹۰ برای انجام آن قراردادی بسته شد و پژوهشی بود که سراسر استان را در برمی گرفت. ما نیز با گروهی متشکل از جامعه شناسان، انسان شناسان، محیط زیست و ... کار مفصلی را انجام دادیم. در مورد آن بارها صحبت شد و اینکار با ما به عنوان تهیه کنندگان طرح این فرصت را داد که در حین انجام پژوهش با ۵۰۰ نفر از دهیاران روستاهای استان به گفتگو بنشینیم و خطرات ساخت وسازهایی که آینده استان را تهدید می کند به آنها گوشزد کنیم.
به گفته وی با تغییر دولت، شرایط نیز تغییر کرد و با موافقت استاندار وقت مقرر شد تا رابطه‌ای بین نظام مهندسی، دهیاری، استانداری و مسکن و شهرسازی برای هدایت ساخت وسازها انجام شود. در طی این مدت نیز نیروهایی به صورت کاملا قانونی و نظام مند به مناطق مختلف استان رفتند و ساخت وسازهای غیرمجاز را تخریب کردند و تلاش شد تا بخشی از مشکلات به این ترتیب، برطرف شود.
حائری مازندرانی تصریح کرد: با مطالعه‌ای که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که درست است که قانون کافی نیست اما نقض قانون بیشتر از کافی نبودن آن است.
این شهرساز تصریح کرد: درخواست حفاظت از کارخانه حریربافی چالوس، مبارزه‌ای چند ساله است که به نظر می‌رسد باید به آن پاسخ مثبت داده شود. زیرا این کارخانه در دل شهر چالوس به عنوان میراثی طبیعی و البته صنعتی باقی خواهد ماند و درعین حال با حفاظت از آن، تمامی مردم شهر از عواید حاصل از نگهداری آن بهره‌مند خواهند شد.
توافق سه جانبه برای حفظ کارخانه حریربافی چالوس
پیش‌تر نیز محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران اعلام کرد: کارخانه حریربافی چالوس مربوط به معماری معاصر ایران است و وزارت راه و شهرسازی تلاش می‌کند تا این کارخانه را به مانند کارخانه ریسباف اصفهان حفظ و نگهداری کند. تجربه کارخانه ریسباف نمونه خوبی است که نشان می‌دهد چگونه می‌توان از این ثروت‌ها به بهترین شکل استفاده کرد.
محمد اسلامی استاندار مازندران نیز در این رابطه در نشست مشترک اعلام کرده بود: در رابطه با اصل موضوع که همان حفظ و نگهداری کارخانه حریربافی چالوس است تردیدی وجود ندارد. اما در مورد چگونگی اقدام و اینکه چه دستگاه‌هایی باید متولی حفظ و نگهداری شوند و نحوه واگذاری و خریداری کارخانه اختلاف‌نظر وجود دارد که در این زمینه باید در جلسات مشترک به توافق برسیم.
استاندار مازندران ادامه داد: کارخانه حریربافی چالوس مالکی دارد و مالک به دلیل اهمیتی که حفظ این کارخانه برای آینده شهر دارد می‌خواهد ملک خود را بفروشد که در این رابطه می توانیم باید با رایزنی و گفتگو به توافق موردنظر دست یابیم.
اسلامی خاطرنشان کرد: سیستم، دیرهنگام متوجه اهمیت کارخانه حریربافی چالوس شد و البته با جلسات و گفتگوهایی که در این رابطه انجام شد، به اهمیت موضوع در استان واقف شدیم و تلاش داریم تا در جهت حفظ و نگهداری از آن گام‌های موثری برداریم.
