به رغم آنکه هر گونه ساخت و ساز در حریم بناهای تاریخی با نظارت سازمان میراث فرهنگی انجام شود و برابر قانون هر گونه ساخت و ساز در حریم بناهای تاریخی غیر مجاز است، اما این روزها شاهد تخلف دانشگاه تهران در خصوص ساخت کافه ای در فضای بیرونی باغ نگارستان هستیم.
به گزارش تیتر شهر: باغ نگارستان 174 سال پیش به دستور فتحعلی شاه قاجار به عنوان یک اقامتگاه تابستانی ساخته و در سال 1377 به ثبت ملی کشور رسید.بر همین اساس قرار شد تا هر گونه ساخت و ساز در این بنا باید طبق نظر میراث فرهنگی استان تهران انجام شود. این در حالی است که دانشگاه تهران بدون در جریان قرار دادن اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در ضلع شمال غربی این مجموعه اقدام به ساخت کافی شاپ کرد.
با اطلاع یافتن مسئولان میراث فرهنگی نامه نگاری هایی مبنی بر تخلف آشکار دانشگاه تهران در این محدوده انجام شد اما مسئولان فرهنگی این دانشگاه بدون توجه به اخطارهای میراث فرهنگی به ساخت و ساز در باغ نگارستان ادامه دادند تا اینکه از سرسنگی معاون فرهنگی دانشگاه تهران شکایت شد.
با ادامه روند ساخت و ساز حامیان بناهای تاریخی «هشتگ به کافه باغ نگارستان نمی ریم« را ایجاد کردند.در متن مرتبط با این هشتگ می‌خوانیم: «اخیراً در ضلع شمال غربی باغ نگارستان که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، کافه‌ای ساخته شده که به عرصه و منظر تاریخی-فرهنگی این باغ ارزشمند آسیب رسانده است. هرچند که «اداره کل میراث فرهنگی استان تهران» و «مدیریت بافت و بناهای تاریخی شهر تهران» ساخت این کافه را غیرقانونی و فاقد مجوز اعلام کرده‌اند اما مدیریت باغ نگارستان از تمکین به نظر این دو مرجع ذی‌صلاح خودداری کرده و به ساخت‌و‌ساز غیرقانونی در یکی از زیبا‌ترین باغ‌های تاریخی پایتخت ادامه داده است.
در حال حاضر این کافه با فاصله یک متری از دیوار اصلی باغ ساخته شده است. این بنا در ضلع شمال غربی باغ، روی سکویی ساخته شده که خود جدید است. این سکو در سال ۱۳۷۶ در جریان عملیات بازسازی باغ نگارستان و از طرفی تخریب‌هایی که در طی ایام صورت گرفته بوده، ساخته شده است. درواقع، نخاله‌های عملیات بازسازی به دستور سیدامیر منصوری رئیس وقت دانشگاه تهران، در ضلع شمال غربی باغ دفن شدند و با هدف حفظ هویت بصری باغ، با لایه‌ای از آجر روی آن‌ها پوشانده شد.
در همین بخش باغ، ساختمان نگهبانی، گلخانه و سرویس بهداشتی، ازجمله بخش‌هایی هستند که تمامی آن‌ها در دهه‌های اخیر ساخته شده و هیچ کدام اهمیت میراثی ندارند. نکته اساسی در این میان، این است که در کل مجموعه باغ نگارستان، تنها عمارت موزه و بخش اداری است که از اهمیت تاریخی و میراثی برخوردارند.
در مهر ۱۳۹۲ کافه‌ای به اسم «کافه تهرون» در محل کنونی کافه مذکور دایر بوده است. «کافه تهرون» با چادر و سازه‌های فلزی‌ای که با کل مجموعه ناهمخوان بوده، به مدت ۳ سال با دانشگاه تهران قرارداد داشته و در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۹۵ مهلت اجاره محل به پایان رسیده و گردانندگان آن، باغ نگارستان را ترک کردند.
در اوایل سال جاری، طراحی ویژه ای در باغ نگارستان به منظور استراحت و ارائه خدمات به بازدیدکنندگان انجام و محل مذکور پس از کار‌شناسی رسمی دادگستری، اجاره داده شد.
از قرار معلوم بخش خصوصی، طرح «کافه نگارستان» نیز توسط یک تیم طراحی انجام شده است که در نهایت این طرح به رؤیت مصطفی ده‌پهلوان رئیس مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، شهرداری و سازمان میراث فرهنگی نیز رسیده است. این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی، به طرح پیشنهادی ایراد وارد کرد و تذکر داد که ستون‌های کافه زیاد است. به همین دلیل در طرح جدید، ۶ ستون از فضای کافه حذف و سپس با موافقت طرفین ساخت بنا آغاز شد.
مشاهدات عینی نشان می دهد در سازه کافه، فونداسیونی به کار نرفته و یک سازه موقت است. سازه جدید، به درختان محوطه صدمه‌ای وارد نیاورده، و بنا با یک متر فاصله از دیوار باغ احداث شده است. همچنین همان‌طور که پیش‌تر گفته شد بنای مذکور، روی سکویی قرار گرفته که در سال ۷۶ ساخته شده و اتکایی به بخش میراثی مجموعه ندارد.
مساحت بنای کافه، در حدود ۳۰۰ متر است. آجرهایی که برای نمای بنا به کار رفته، باقی‌مانده مخروبه‌های تاریخی است و مجری طرح ادعا می‌کند آن‌ها را به قیمت گزافی خریداری کرده تا هارمونی باغ را به هم نزند. سقف بنا، به صورت دوجداره زده شده تا عایق صدا و همچنین عایق سرما و گرما باشد.
سیستم گرمایش و سرمایش از کف برای این کافه انتخاب شده، تا این تأسیسات جلوه مجموعه را مخدوش نسازد. سازه سقف، با تیر چوبی و گالوانیزه کار شده و کاشی‌های به کار رفته در بنا، دست‌ساز و طرح سعدیه شیراز است. همچنین به‌منظور همخوانی بنا از نظر قدمت با کل مجموعه، در داخل فضای کافه گازوئیل سوزانده شده است تا این یک‌دستی حفظ شود.
به گفته امیرحسین حریری، مدیر باغ نگارستان با سازمان میراث فرهنگی، هماهنگی و همکاری لازم را داشته و داریم. از اول این پروژه با آن‌ها در تعامل بودیم و بعد از این هم به تمام نظرات کار‌شناسی آن‌ها تمکین خواهیم کرد. ما در کلیت موضوع که احداث یک کافه باشد، با میراث به توافق رسیدیم. مسئولان میراث، چند اصلاحیه به طرح اولیه دادند که ما همه را پذیرفتیم. ما باتوجه به اینکه دانشگاه تهران یک مرکز علمی و محل گفتگوی علمی پیرامون مباحث مختلف است، آمادگی پذیرش هرگونه نگاه کارشناسانه‌ای را داریم. مضاف بر اینکه اگر دوباره هم اصلاحات کارشناسانه‌ای لازم باشد
شهردار منطقه 12 نیز در گفت و گو با خبرنگار تیتر شهر اعلام کرد: از آذرماه امسال طی نامه نگاری هایی هشدارهای لازم در خصوص توقف ساخت و ساز در محوطه تاریخی باغ نگارستان از سوی شهرداری منطقه به مسئولان این مجموعه داده شده است.
به گفته دکتر پیمان محسنی؛ برابر قانون هر گونه تغییر در محدوده بناهای تاریخی باید مجوز سازمان میراث فرهنگی وجود داشته باشد. این در حالی است که ما نمی‌خواهیم شأن دانشگاه تهران را زیر سوال ببریم اما در فاز تغییر مدیریتی در شهرداری تهران، مدیریت باغ نگارستان حس کرد که گویا فضا و سیستم برای انجام ساخت و ساز غیرقانونی باز شده و نسبت به ساخت سریع این سازه که گویا قرار است به کافه تبدیل شود با سرعت اقدام می‌کند.
