چرا کتیبه‌های فارسی از چین تا آفریقا وجود دارد/ ماجرای ۱۰۰ کتیبه فارسی در تنها شهر شیعه‌نشین روسیه!

شهر نیوز - مردم دربند همواره ایرانی بودنشان را در مکتوبات، معماری و قبور آشکار می‌کردند؛مثلاً کتیبه ای از دوران مظفرالدین شاه در این شهر وجود دارد که نشان می‌دهد ۱۲۰سال بعد از واگذاری این منطقه به روسیه؛ هنوز به نام شاه ایران کتیبه می‌زدند نه به نام تزار روسیه.

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مرتضی رضوانفر در نشست تخصصی همایش« ملی هنر ایران در دوره قاجار» با اشاره به این نکته که از شرق چین تا شرق افریقا کتیبه‌های فارسی زیادی در کشورهای مختلف نظیر سومالی، کنیا، تانزانیا ، موزامبیک و ... وجود دارد اظهار کرد: وجود این کتیبه‌ها در راه های دریا و خشکی نشان می‌دهد در مسیر راه ابریشم فرهنگ ایرانی و فارسی حضور داشته است.

این پژوهشگر با اشاره  به نقشی که نقاشی، مجسمه سازی و شمایل نگاری در نشان دادن تمدن داشته افزود: خوشنویسی و کتیبه نویسی نیز در فرهنگ ایرانی و ایرانی –اسلامی نقش بسیار داشته است.

وی کتیبه‌های فارسی را مهمترین سند و نشانه برای نشان دادن یک بنا، محوطه و شهر دانست که نشان دهنده تمدن دوره های حکومتی است و گفت: ایرانیان همواره بر نوشتن کتیبه تأکید داشته اند.

رضوانفر - عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، که با مقاله «کتیبه های قاجاری از داغستان تا زنگبار» در همایش ملی هنر ایران در دوره قاجار شرکت کرده بود، ادامه داد: کتیبه های فارسی در مسیر راه ابریشم، نشانه ای از گستره فرهنگ ایرانی در جهان هستند.

این پژوهشگر تصریح کرد: در تمامی جهان از شرق چین تا شرق افریقا و در دل اروپا نمی توان کشوری را یافت که کتیبه‌ها و نسخه‌های فارسی در بناها و کتابخانه هایش وجود نداشته باشد.

تنها شهر شیعه نشین روسیه

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه در ادامه گفت: شهر دربند مرکز داغستان که 1500 سال پیش توسط خسرو انوشیروان ساخته شده تنها شهر شیعه نشین روسیه است که در آن 100 کتیبۀ فارسی (فارسی پهلوی و دری) از دوران پیش از اسلام ،ساسانی،  پهلوی ، صفویه و قاجار وجود دارد.

به گفته این کتیبه شناس ، مردم دربند همواره خود را ایرانی دانسته و سعی کرده اند ایرانی بودن خود را در مکتوبات، معماری، قبور و کتیبه ها، آشکار کنند؛ به عنوان مثال کتیبه ای از دوران مظفرالدین شاه در این شهر وجود دارد که نشان می‌دهد 120 سال بعد از اینکه این منطقه به روسیه واگذار شده هنوز به نام شاه ایران کتیبه می‌زنند نه به نام تزار روسیه.

رضوانفر با اشاره به وجود مساجدی در  این شهر که همگی کتیبه‌هایی از دوره قاجار را در خود جای داده اند، تصریح کرد: تقریبا در تمامی سنگ قبور قبرستان این شهر نوشته‌هایی به زبان فارسی وجود دارد که اغلب متعلق به دوران قاجار است.

وی در ادامه به توضیح در مورد بناهای کتیبه دار شهرهای ماخاچ قلعه پایتخت داغستان که ایرانیان در قرن 18و 19 در دوران قاجار بنا به دلایلی به آنجا مهاجرت کرده اند، باکو، گنجه، نارداران، بوزونا و... پرداخت و از جمله ویژگی‌های معماری مساجد در کشورهای منطقه را وجود محراب‌هایی مزین به کتیبه فارسی عنوان کرد.