چیزهایی که باید درباره پارک اعتراض در تهران بدانیم

مجله مهر: «پارک اعتراض» مصوبه جدید شورای شهر تهران است که می‌خواهد اعتراضات مردمی را قانونمند و بی‌دردسر کند تا جلوی موج سواری و تبدیل شدن آن به اغتشاش را بگیرد. اما این طرح از کجا آمده‌ است؟

جرقه اعتراضات سراسری به گرانی و موسسات مالی و اعتباری ابتدا از مشهد آغاز شد اما بعد از آن به باقی شهرها کشید و بیش از همه پایتخت را تحت تاثیر خود قرار داد. اعتراضات به حقی که قشر ضعیف را به خیابان کشاند تا نارضایتی خود را نسبت به گرانی‌ها و وضع نامناسب معیشتی نشان دهد. اما اعتراضات با موج سواری ضدانقلاب به آشوب‌های خیابانی تبدیل شد تا امنیت عمومی را با مشکل روبرو کند.

 

 

 

موج سواری که از طریق شبکه‌های اجتماعی بر شدت آن افزوده می‌شد و در نهایت موجب فیلتر دو شبکه اجتماعی پرطرفدار شد. در طول این مدت بارها این سوال مطرح شد که چگونه می‌توان اعتراضات مردمی را به نحوی مدیریت کرد که موجب دست درازی‌های ضد انقلاب نشود و هم صدای اعتراضات شنیده شود و هم جلوی آشوب‌های خیابانی و موج‌سواری‌ها گرفته شود؟

شورای اسلامی شهر تهران در آخرین جلسه خود برای رسیدگی به این موضوع طرح تازه‌ای تصویب کرد. طبق این طرح تهران نیاز به یک «پارک» یا «محلی» همیشگی برای اعتراضات مردمی دارد. محلی که مردم آن را بشناسند و هنگام اعتراض‌هایشان تنها آن‌جا را به عنوان محل تجمع انتخاب کنند و مسئولین نیز برای رویارویی مستقیم با مرد معترض به مکان موردنظر بروند. مکانی که برای اعتراضات مردمی مناسب‌سازی شده باشد و موجب تمیز دادن مردم عادی از آشوبگران خیابانی شود. کاری که مشابه آن در انگلستان وجود دارد و مردم می‌دانند برای بیان اظهارات‌شان به مسئولین و نشان دادن اعتراضات‌شان باید به «هاید پارک» بزرگ لندن بروند.

 

پارکی برای اعتراض و فریاد زدن

هاید پارک لندن یکی از ۴ پارک سلطنتی‌ست که وسعت به بیش از ۲۳۰ هکتار می‌رسد. پارکی که به ورودی اصلی کاخ باکینگهام نیز راه  دارد. این پارک پرسروصدا در سال ۱۵۳۶ توسط هنری هشتم تاسیس شد و مدتها به عنوان منطقه‌ای برای شکار استفاده می‌شد. بعدها نجیب زادگان انگلیسی این پارک را برای دوئل‌هایشان استفاده می‌کردند.

بعد از قرن پانزدهم سخنرانی‌ها و تظاهرات آزاد مردم تبدیل به یکی از ویژگی‌های اصلی این پارک شد. در سال ۱۸۷۲ محلی برای سخنرانی نیز در آن تاسیس شد و بعد از آن همه اعتراضات لندن در اینجا برگزار شد. بعد از قرن بیستم کنسرت‌های موسیقی اعتراضی مثل راک نیز در سطوح مختلف در این پارک برگزار شد که همچنان ادامه دارد.

لندن نشین‌ها بیش از دو قرن است که می‌دانند فریادهای اعتراض آمیزشان را کجا بزنند که هم قانونی باشد و هم شنیده شود.

مخالفان و موافقان هایدپارک در تهران

باوجود تصویب شورای شهر تهران مبنی بر اختصاص محلی برای تجمعات اعتراضی بعد از شلوغی‌های چندروز اخیر پایتخت، پیش از این «عیسی فرهادی» فرماندار تهران این پیشنهاد را مطرح کرده بود که مخالفان و موافقان زیادی اعتراض کردند.

سلیمی نمین: هایدپارک مردم فریبانه است

از جمله مخالفان این طرح «عباس سلیمی نمین» بود. سلیمی نمین که تحصیلاتش را در انگلیس انجام داده در مخالفت با طرح هایدپارک گفته بود:« هاید پارک ترفندی است که انگلیسی‌ها برای خالی کردن آدم‌ها به کار گرفته‌اند و معمولا معترضین خمار و سرمست هستند و باقی مردم معمولا آن ها را مسخره می‌کنند. و هیچ‌گاه اعتراضات جدی در آنجا برگزار نشده‌است.» سلیمی نمین در ادامه گفته بود که به جای این کار که یک فریب انگلیسی است بهتر است ظرفیت نقدپذیری را در کشور تقویت کرد و مدیران ظرفیت نقد شدن داشته باشند. اینطور نباشد که اگر دانشجویی استادش را نقد کرد برایش مشکل به وجود بیاید.»

 

 

تاجرنیا: کانالی برای آزادی

علی تاجرنیا از موافقان طرح پارک اعتراضی ست و بعد از پیشنهاد فرمانداری اعلام کرده بود که اعتراضات صنفی و سیاسی نیازی به مجوز ندارد اما متاسفانه این حق از مردم گرفته شده است و حالا هایدپارک می تواند کانالی باز کند که از آزادی هایی که قانون اساسی به آنها داده است استفاده کنند.

از مسجد سنگلج تا جلوی دانشگاه تهران

اعتراض به سبک امروز از زمان قاجار شروع شد و موارد مختلفی را در بر می گرفت. مثل اعتراض برای نان و مهمترین اعتراض آن دوره، اعتراض به توتون و تنباکو بود. آن زمان محل اجتماعات مردم مساجد بوده است و مساجدی مانند مسجد سنگلج و مسجد شاه بازار تهران بسیار مورد توجه بود.

 

اما رفته رفته که به مشروطه میرسیم جنس اعتراضات جدیتر می شود و میبینیم که مسجد سرپولک محل تجمع و سخنرانی‌های اعتراضی است. بعد از گسترش اعتراضات شاهد این هستیم که میدان توپخانه قدیم محل اعتراضات مردمی می‌شود. به طور مثال زمان کودتای علیشاه مردم در همین توپخانه برای اعتراض دور هم جمع شدند. بعد از تشکیل مجلس، میدان بهارستان به سبب مجاورت با مجلس در زمان اعتراضات مورد توجه قرار گرفت. اما چیزی که در تاریخ کاملا معلوم است این است که محل اعتراض را هیچ‌کس تعیین نمی‌کرد. بلکه خود مردم تصمیم به این کار می‌گرفتند که کدام مکان را برای اعتراضات‌شان مناسب است.

 

هایدپارک لندن برای اعتراضات ساخته نشده‌است!

المان‌های هایدپارک لندن را می‌توان در «پارک شهر» و «پارک ملت» مشاهده کرد. المان‌هایی که ربطی به اعتراضات مردمی ندارد. باید به این نکته توجه داشت که خود هایدپارک لندن را هیچ مسئولی برای اعتراض تعیین نکرده و این خود مردم بودند که تعیین کردند اعتراضات‌شان را آنجا ببرند. این پارک بسیار بزرگ توسط حکومت برای مردم ساخته شد و بعدها به خواست خود مردم و به دلیل نزدیکی به کاخ باکینگهام به محل اعتراض که بخش بسیار کوچکی از پارک را تشکیل می‌دهد تبدیل شد.

 

می‌توان گفت این پارک بزرگترین پارک عمومی لندن است که برای تفرج مردم ساخته شده است. پارک لوکزامبورگ فرانسه نیز هدیه همین ماجرا را پشت خود دارد. پارکی با جذابیت‌های توریستی که ناپلئون برای مردم فرانسه ساخت. در گذشته تهران نیز بیشتر پارک‌ها خصوصی و نیمه خصوصی داشت. اما پارک شهر اولین پارک عمومی تهران است که در سال ‍۱۳۱۵ در محله سنگلج ساخته می‌شود و در سال‌های بعد ساخته می‌شود. در دوره پهلوی دوم هم پارک ملت به عنوان پارک عمومی ساخته می‌شود. پیش از این جای مشخصی برای تفریح عمومی نبوده‌است و بعد از ساخت آن مردم برای تفریحات‌شان به آنجا می‌روند.