وبلاگ معمار شهر

 روزنامه شهروند:  روز ۱۳ آگوست برابر با ۲۲مرداد به نام روز جهانی چپ‌دست‌ها نام‌گذاری شده ‌است. نام این روز در ‌سال ۱۹۷۶ برابر با ۱۳۵۵خورشیدی پیشنهاد شد و به تصویب رسید.

 

دلیل نام‌گذاری این روز، انتقاد از این است که تمامی ابزارها و امکانات برای راست‌دست‌ها طراحی شده‌اند (مانند صندلی‌های یک‌دسته، صندلی راننده در خودروها، قانون‌های راهنمایی‌ورانندگی، میزهای پرکردن فرم در بانک‌ها و اداره‌ها و...) و چپ‌دست‌ها را مجبور به کاربرد از دست راست می‌کنند. همچنین یکی از هدف‌های این روز پیکار با باورهای خرافاتی درباره چپ‌دست‌هاست.
 

 

چپ‌دستی به مفهوم تمایل طبیعی افراد در استفاده از دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و به‌ویژه نوشتن است. به‌طور طبیعی، بیشتر انسان‌ها راست‌دست هستند، به این معنا که برای انجام کارهای روزمره، استفاده بیشتری از دست راست به عمل می‌آورند. یکسان‌دستان گروه خیلی کوچکی از انسان‌ها هستند که توانایی استفاده از دست چپ و راست را به‌طور یکسان دارند.

مطالعات گوناگون نشان می‌دهد که در جوامع مختلف، ۷۰ تا ۹۰‌درصد جمعیت، راست‌دست هستند. بقیه این افراد عمدتا چپ‌دست هستند. ‌درصد بسیار کمی نیز توانایی استفاده از دو دست را دارند.

علل چپ‌دستی:

علت دقیق چپ‌دستی مشخص نیست. نظریه‌های مختلف، وراثت، یادگیری و فعالیت‌های مغزی در دوران جنینی و رشد را عامل تعیین چپ‌دستی یا راست‌دستی می‌دانند. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد، اخیرا ژنی را کشف کردند که گمان می‌رود عامل بروز چپ‌دستی باشد.

 

در افراد حاوی این ژن، بخش راست مغز کار کنترل سرعت و زبان را برعهده دارد و بخش چپ مغز مسئول احساسات است. در افراد راست‌دست که فاقد این ژن هستند، وظیفه هر نیمکره مغز برعکس این است. اما اندکی بعد، پژوهشگران دانشگاه ام‌ای‌تی آمریکا، نظریه جدیدی در این رابطه ارایه دادند. یافته‌های آنان نشان می‌دهد که در رحم مادر، مغز کودکان چپ‌دست آزادانه‌تر از مغز کودکان راست‌دست رشد می‌کند.

مسائل اجتماعی و فرهنگی:

چپ‌دستی در بسیاری از جوامع، نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند محسوب می‌شده ‌است و معمولا سعی بر این بوده که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند. sinister در زبان لاتینی به معنای چپ است و در عین حال این واژه به معنی شوم و بدیمنی است. در زبان فرانسوی،gauche  برای دو واژه چپ و ناشی به کار می‌رود و در زبان آلمانی، linkisch  به معنی چپ‌دست و آدم ناجور است.

چپ‌دستان سرشناس:

نشریه فاینانشیال تایمز گزارشی داده که تعداد مدیران چپ‌دست در شرکت‌های اینترنتی تقریبا دو برابر شرکت‌های غیراینترنتی یا سنتی است. افلاطون و ارسطو دو چهره نامدار چپ‌دست هستند. همچنین چارلی چاپلین، آلبرت اینشتین، اسحاق نیوتن، بتهوون، باخ، لئوناردو داوینچی، میکل‌آنژ، پیکاسو، شکسپیر، نیچه، بیل گیتس، جرج مایکل و مهاتما گاندی، پیکاسو، امینم،۵۰ سنت، جورج مایکل، آمیتا باچان، تام کروز، رابرت دنیرو، نیکول کیدمن، استیو مک کوئین، تیم آلن، سارا جسیکا پارکر، آنتومی پرکینز، سیلوستر استالونه، آنجلینا جولی، لیدی گاگا نیز از چپ‌دست‌های نامی هستند.
 

 

 
باراک اوباما پنجمین رئیس‌جمهوری چپ‌دست آمریکا در میان هفت رئیس‌جمهوری اخیر این کشور (از جرالد فورد در ۱۹۷۴) تاکنون است. از میان چهار رئیس‌جمهوری اخیر ایالات‌متحده، تنها جرج بوش پسر چپ‌دست نیست. رونالد ریگان چپ‌دست بود و جرج بوش پدر، بیل کلینتون و باراک اوباما همگی چپ‌دست هستند.

چپ‌دست‌ها مهارت بیشتری در یادگیری ریاضیات دارند.

چپ‌دست‌ها درک بهتر و عمیق‌تری از جنس مخالف خود دارند (به دلیل رابطه بیشتر میان دو نیمکره مغز این افراد) و روابط بهتر و پایدارتری دارند، بهترین ازدواج آن است که دو چپ‌دست با هم ازدواج کنند!

در مغز افراد راست دست نیمکره سمت چپ مسئول احساسات و نیمکره سمت راست مسئول منطق و پردازش‌کردن داده‌ها و محاسبه است، در مغز افراد چپ‌دست این مورد وارونه است و پیوند بیشتر و تنگاتنگ‌تری میان این دو نیمکره برقرار است و همین باعث می‌شود که افراد چپ‌دست:  
 

•       کمتر گول بخورند.
•       بیشتر مشکوک باشند.
•       سخت‌تر قانع بشوند.
•       بیشتر عصبانی بشوند.
•       زود وابسته شوند
•      سخت دل بکنند.
•       توانایی مدیریت بهتری داشته باشند.
•       درک موسیقی و علاقه بیشتری به موسیقی داشته باشند.
•       روابط دوستانه‌تر
•        گرم‌تری داشته باشند.
•       آسان‌تر و عمیق‌تر مطالب تازه را یاد بگیرند.
•       برای یادگیری نیاز کمتری به تکرار داشته باشند.

تجربه تلخ چپ دست‌‌ها، در دنیای راست دست‌ها

وبسایت متمم: بین پنج تا ده درصد جمعیت جهان را چپ دست‌ها تشکیل می‌دهند. منتشر کنندگان این آمارها، هنوز به اتفاق نظر نرسیده‌اند و به نظر می‌رسد اینکه محقق خودش چپ دست باشد یا نه، در نتیجه آمار نقش دارد! نشریه Scientific American تعداد چپ دست‌ها را تا ۱۵٪ هم اعلام کرده است. البته جالب اینجاست که تعداد چپ دست‌ها در میان آقایان، دو برابر خانم‌هاست.

ظاهراً مهم‌ترین عامل در تعیین چپ دستی و راست دستی، عوامل ژنتیکی است. چنانکه اگر پدر و مادر هر دو چپ دست باشند، احتمال چپ دست بودن فرزندشان ۵۰٪ و اگر هر دو راست دست باشند، احتمال چپ دست بودن فرزندشان حدود دو درصد است (یک اینفوگرافی جالب در این زمینه تنظیم شده که پیشنهاد می‌شود ببینید). کورن استنلی، در مقاله‌ای تحت عنوان سندرم چپ دستی،‌ اشاره کرده است که ترکیب چپ دستان و راست دستان از لحاظ تعداد، در سی هزار سال اخیر تغییر جدی نداشته است.
 

در مقاطع مختلف تاریخی،‌ بسته به مذهب و نگرش و باورهای حاکم، چپ دست‌ها را نماد شیطان،‌ عصیان، جنایت‌کار بودن و همجنس باز بودن می‌دانسته‌اند.

احتمالاً می‌دانید که چپ دست‌ها یک روز جهانی هم به خود اختصاص داده‌اند و آن روز، سیزدهم آگوست است. ملیسا راث در کتاب خود تحت عنوان «چپ دست‌ها چگونه در دنیای راست دست‌ها زنده می‌مانند» اشاره می‌کند که چپ دستهای فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها، ۲۶٪ ثروتمند‌تر از راست‌ دست‌های همان دانشگاه هستند. البته به دلیل جامعه‌ی آماری آمریکایی این تحقیق، احتمالاً در کشورهای دیگر، الزاماً چنین نتیجه‌ای برقرار نباشد.

اما به هر حال، مستقل از تمام مجادله‌های علمی و مذهبی و تاریخی، بر سر چپ دستی و راست دستی، یک واقعیت انکارناپذیر وجود دارد: دنیا، برای راست دستان، ساخته شده است. چپ دست‌ها، در خیلی از معمولی‌ترین بخش‌های زندگی هم، با چالش مواجه هستند. اگر چه شاید، مواجهه‌ی دائمی با این چالش‌ها برای آنها عادی شده باشد و حتی فراموش کرده‌ باشند که بسیاری از مشکلات امروز آنها در استفاده از روزمره‌ترین وسیله‌های زندگی، صرفاً ناشی از زندگی در دنیای راست دستان است.

1 – سوراخ های دسته‌ی قیچی یک اندازه نیستند. آنها برای راست دستان طراحی شده‌اند.
 
2 - زونکن‌ها و بسیاری از مکانیزم‌های دفترهای فنری مشابه، برای راست دستان طراحی شده‌اند.
 
3 - دکمه شاتر در عموم دوربین‌های عکاسی در سمتی قرار می‌گیرد که راست دستان راحت‌تر آن را فشار دهند. چپ دستان هنگام عکس گرفتن (اگر امکان تاچ روی صفحه نباشد) با لرزش دست روبرو می‌شوند.
 
4 - چپ دست‌ها و ماجرای صندلی‌های کلاس و مدرسه و دانشگاه، چیزی است که همه قبلاً به آن توجه کرده‌اند.
 
5 - دنده و جالیوانی داخل ماشین هم برای راست دست‌ها طراحی شده است. مگر اینکه در انگلیس زندگی کنید.
 
6 - قسمت صفحه کلید عددی در سمت راست کی بورد،‌ همیشه یک فضای زائد غیر قابل استفاده برای چپ دست‌هاست. دکمه‌های پرکاربرد را هم در جایی قرار داده‌اند که چندان به آن دسترسی ندارند!
 
7 - این بار که متر اندازه‌گیری کنار دستتان بود، کمی دقت کنید تا متوجه شوید که چپ دست‌ها، حتی برای در دست گرفتن متر هم مشکل دارند!
 
8 – پلی استیشن و همه بازی‌های مشابه، عمدتاً برای راست دستان طراحی شده است. معدود شرکت‌هایی هستند که برای چپ دست‌ها هم گزینه‌های خاص ارائه می‌کنند.
 
9 - در بانک‌ها، عموماً خودکارها را به شکلی می‌گذارند که راست‌ دست‌ها راحت تر بردارند. چپ دست‌ها فقط جایی شانس دارند که مشتری مداری خیلی مهم نیست و خودکار را بی حساب و کتاب جلوی مشتری می‌اندازند و قرار می‌دهند! (در کشورهای توسعه یافته که خیلی به مشتری توجه می‌شود، تلاش می‌کنند که خودکار از لحاظ دسترسی در محل مناسبی باشد!)
 

قطعاً سختی‌های چپ دست‌ها، بیشتر از موارد فوق است.

از این اقلیت پنج یا ده یا پانزده درصدی تقاضا می‌کنیم به رغم تمام سختی‌ها و موقعیت نامناسب صفحه کلید و سایر موانع، اگر موارد دیگری را می‌بینند که در فهرست بالا مورد اشاره قرار نگرفته، در قسمت پایین این نوشته مورد اشاره قرار دهند.