وبلاگ معمار شهر

آنچه که به شمال سرزمینمان حال و هوای دیگری بخشیده، حضور خزر است که به عنوان بزرگترین دریاچه جهان شناخته می شود و باعث شده تا نوار شمالی کشورمان رنگی تازه به خود بگیرد. وجود یک خط ساحلی در استان های گیلان، مازندران و گلستان و سرسبزی آنها در اثر رطوبت این دریاچه بزرگ، چهره آنها را دگرگون کرده و جاذبه های بسیاری را به آنها بخشیده است.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، خزر نام دریاچه‌ای با وسعت ۶۰۰ هزار و ۳۸۴ کیلومتر مربع است که طول سواحل آن به ۷۰۰۰ کیلومتر می‌رسد. کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان این دریاچه را در برگرفته‌اند و همگی از مواهب آن استفاده می‌کنند.

 آنچه که ارزش بسیاری به این دریاچه می بخشد حضور ۴۰۰ گونه آبزی در آن است که در میان آنها ماهیان خاویاری مهم‌ترین ساکنان این دریاچه به شمار می‌روند. البته همه چیز به همین جا ختم نمی‌شود و علاوه بر منابع زنده، خزر پس از خلیج‌فارس و سیبری، به لحاظ ذخایر نفت و گاز موجود در ساحل و زیربستر در مقام سوم قرار دارد و همین مسئله ارزش آن را چندین برابر می‌کند.

حدود ۱۵ میلیون سکنه حاشیه دریاچه، درآمد خود را از آن تامین می‌کنند و هزاران فرصت شغلی به واسطه ی وجود این دریاچه ایجاد شده است. جالب است بدانید که تنوع بی همتای زیستی و موقعیت خاص استراتژیک پهنه خزر باعث شده تا رد پایش در طی ادوار تاریخی، در بستر رخدادهای سیاسی و طیف گوناگون فرهنگ‌ها، سنت‌ها و آداب و رسوم دیده شود و در همه دوران‌ها نقش پررنگ خود را نشان دهد.

در سال ۱۳۸۲ (۲۰۰۳) بود که ۵ کشور ساحلی پیرامون خزر، کنوانسیون منطقه ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر موسوم به کنوانسیون تهران را امضا کرده و در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۰۶ برابر با ۲۱ مردادماه ۱۳۸۵ متعهد شدند تا مفاد این معاهده‌نامه را رعایت کنند و این روز را به عنوان یک واقعه مهم زیست‌محیطی جشن گرفتند.

این کنوانسیونِ منطقه ای تنها معاهده زیست محیطی مورد توافق پنج کشور حاشیه دریای خزر و تنها بستر همکاری جهت حفاظت و نجات اکوسیستم منحصر به فرد دریای خزر بود و به همین سبب ارزش و اهمیت آن قابل وصف نیست. ۵ کشور ساحلی دریای خزر با آگاهی از اثرات مخرب آلودگی ناشی از منابع مختلف فعالیت‌های انسانی، تصمیم خود را برای حفظ منابع زنده دریای‌خزر گرفتند تا این گنجینه ارزشمند برای نسل‌های حاضر و آینده حفظ شود و ساکنان آینده این منطقه نیز از وجود آن بهره ببرند.

به گزارش سازمان بنادر و دریانوردی، با توجه به این مسئله که کشور عزیزمان، ایران، با دارا بودن شرایط خاص جغرافیایی، بیشترین زیان را به دلیل عدم ملاحظات زیست‌محیطی کشورهای ساحلی متحمل می شود، همین اتفاق مهم کافی بود تا ۲۱ مرداد به روزی فراموش نشدنی در تاریخ ایران تبدیل شود. به همین سبب تقویم در این روز به نام دریای خزر مزین شد و ۲۱ مرداد به عنوان روز ملی دریای‌خزر شناخته شد.

نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی گفت: اساساً دریای خزر دریای صلح است بنابراین شناورهای نظامی نمی‌توانند تردد داشته باشند و هیچ کشوری نمی‌تواند پایگاه نظامی داشته باشد. اساساً این موارد مطرح می‌شود و قرار نیست تحدید حدود و سهم مشخص شود و ما در کمیسیون امنیت ملی مطلع هستیم که چنین مسایلی مطرح نمی‌شود.

به گزارش جماران؛ محمدمهدی برومندی نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با اشاره به مباحثی مورد بحث در اجلاس سران دریای خزر گفت:‌ کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی جلساتی را با وزارت امور خارجه، دستگاه‌های ذی‌ربط و وزارت اطلاعات در مورد آنچه در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر مطرح است، برگزار کرد. آنچه در حال حاضر در کنوانسیون دنبال می‌شود حاصل مذاکرات چندساله کشورهای ساحلی دریای خزر است که تاکنون بیش از 50 اجلاس داشته است.

وی تاکید کرد: در برخی از موارد در خصوص دریای خزر با همسایگانمان دچار اختلاف هستیم. اما در برخی از مسائل دیگر اختلافی نداریم لذا برای تعیین تکلیف آن راغب هستیم که تفاهمات و همکاری‌ها اتفاق بیفتد. بنابراین این کنوانسیون به مسائل ساحلی می‌پردازد که دولت‌های مختلف و نگاه‌های مختلف موضوع را موردبررسی قرار داده است.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در واکنش به اظهاراتی مبنی بر کاهش سهم ایران از دریای خزر در نشست سران دریای خزر، تصریح کرد: آنچه در حال حاضر به‌هیچ‌عنوان به آن پرداخته نخواهد شد و توافق نشده است، یکی مسئله تحدید حدود و سهم کشورها و درصد کشورها از مسائل اختلافی است که هنوز حل‌نشده و نیازمند مذاکره است و آنچه در حال حاضر در این کنوانسیون توافق می‌شود این موضوع در آن گنجانده نشده است.

برومندی ادامه داد: دومین مسئله اختلافی نقطه مبدأ است که حل‌وفصل نشده و مستلزم زمان است و مذاکرات ادامه خواهد داشت. تقسیم منابع و گاز و نفت دریای خزر هم قرار نیست در این اجلاس تصمیم‌گیری شود.

وی در خصوص محتوای سندهایی که در این اجلاس به امضا می‌رسد، خاطرنشان کرد: محتوای سندهایی که قرار است امضا شود توسط شورای عالی امنیت ملی رصد شده و آن‌ها هم دنبال کرده‌اند. مسائل تفاهمی میان کشورها ازجمله همکاری‌های مرتبط با حمل‌ونقل، مسائل زیست‌محیطی، همکاری‌های بین دو کشوری، عدم تردد شناورهای نظامی و مسایلی ازاین‌دست مطرح خواهد شد.

این نماینده مجلس گفت: اساساً دریای خزر دریای صلح است بنابراین شناورهای نظامی نمی‌توانند تردد داشته باشند و هیچ کشوری نمی‌تواند پایگاه نظامی داشته باشد. اساساً این موارد مطرح می‌شود و قرار نیست تحدید حدود و سهم مشخص شود و ما در کمیسیون امنیت ملی مطلع هستیم که چنین مسایلی مطرح نمی‌شود.

برومندی تاکید کرد: آنچه در کنوانسیون امضا می‌شود حتماً باید در مجلس تصویب شود و حتماً دولت این سندها را به مجلس ارائه خواهد کرد. ما در مجلس شورای اسلامی این فرصت را داریم که اگر ابهاماتی وجود داشته باشد آن را بررسی کنیم. اگر مجلس این اسناد را تصویب نکند از اعتبار ساقط است و ضمانت اجرایی نخواهد داشت.