وبلاگ معمار شهر

شیراز-ایرنا- مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد معتقد است که این بنا کپی کاری از معماری تل تخت پاسارگاد است اما عضو هیات علمی بخش باستان شناسی دانشگاه شیراز می گوید: تقلید شایسته هنر خلاق و دانش بنیان هخامنشی نیست.

مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد چندی پیش اظهار نظری درباره معماری این بنای هخامنشی کرد و گفت که بنای تخت جمشید کپی کاری از تل تخت است که بقایای آن در محوطه جهانی پاسارگاد است.
حمید فدایی افزود: با توجه به قدمت تل تخت و نحوه جایگیری آن برروی صفه سنگی (صفه ای که از جنس سنگ بر بلندای یک تپه ساخته شده است) می توان به طور حتم این مجموعه را الگوی ساخت تخت جمشید دانست.
عضو هیات علمی بخش باستان شناسی و تاریخ دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه درباره هنر هخامنشی در مواردی بحث از تقلید مطرح می شود که این موضوع اصلا شایسته هنر هخامنشی نیست گفت: هنر هخامنشی درست بخاطر همین ویژگی های خلاقّانه و هویّت ساز با ریشه داشتن در تمدن های گذشته خود صاحب اعتبار است، از این رو هنر هخامنشی نوعی هنر دانش بنیان محسوب می شود.
دکتر علیرضا عسکری چاوردی افزود: در حقیقت مواردی که از تقلید در هنر هخامنشی نام برده می شود، به این دلیل است که افراد زمینه سازمان سیاسی، فرهنگی و هنری دوره هخامنشی را نمی شناسند، هنر هخامنشی هنری هویّت ساز، اصیل و دارای اعتبار و در حقیقت هنر این دوره معرفت ساز است.
وی ادامه داد: هنر هخامنشی حکمت اندیشه چند هزار سال تجربه خارومیانه است که در اندیشه خلاّق مردم ایران به بار نشسته و در نتیجه آن این زایش هنری شکل گرفته است، هنر هخامنشی نشان می دهد که ذهن و اندیشه ایرانی مادامی که در مسیر صحیح خود قرار گیرد این گونه زایش های هنری خارق العاده را پدید می آورد.
وی اضافه کرد: جامعه ایرانی به دلیل پویایی هنر هخامنشی همچنان در عصر اسلامی و تا به امروز پویا و زنده است، در حقیقت تجربه خلاقانه الگوهای معرفتی دوره هخامنشی است که در تلفیق با ساختار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این دوره زمینه شکل گیری نوعی هنر دانش بنیان را فراهم ساخته است.
باستان شناس و استاد دانشگاه شیراز به اینکه در مرحله نخست، در بازشناسی ساختار شکل گیری حکومت هخامنشیان باید سیستم های شهری، مدنی و هویتی را شناخت تا به اندیشه خلاقانه و دانش محور هخامنشیان پی برد گفت: شهر انشان ( انزان) به عنوان نخستین پایگاه سیاسی در آن دوران مورد استفاده واقع شد و در پی آن پاسارگاد در محدوده شمالی استان فارس به صورت رسمی جایگزین آن شد، در پاسارگاد شهری بنا شد با مصالح بسیار ماندگار تر از آنچه در اَنشان تجربه شده بود.
وی اظهار کرد: فرمانروایی واپسین ایلامی های حاکم در منطقه جنوب ایران در سده ششم هجری به سازمان حکومتی بزرگی تبدیل شده بود که ناگزیر از ایجاد بناهایی عظیم و بکارگیری هنرمندانه ترین اسلوب های معماری روزگار خویش بود در همین مرحله، کوروش دوم در شهر کُهن اَنشان ساختار مدیریتی به ارث برده بود که می بایست این نظام مدیریتی، در ساخت بزرگترین بناهای سنگی دوره باستان، پاسارگاد و سپس تخت جمشید تجلّی می یافت.
عسکری بیان کرد: در مرحله دوم، ساختار سازمان حکومتی ایجاب می کرد تا شکوه و عظمت هنری در ساخت بناهای حکومتی به نمایش گذاشته شود و این عظمت و یکپارچگی در فهم بزرگترین بیانیه های سیاسی حکومت به صورت رسمی ارائه شود.
ابن باستان شناس گفت: داریوش یکم رسما بزرگترین اعلامیه سیاسی روزگار خود را در شاهراه تاریخی محور شرق و غرب در مسیر راه باستانی ابریشم در صخره ای به ارتفاع 20 متر اعلام می دارد، در این سنگ نوشته برای نخستین بار ظهور سازمانی حکومتی و مفهوم سیاسی قلمرو حکومتی اعلام می شود.
وی افزود: در فهم و درک همین ساختار سیاسی گسترده حکومتی است که تمام آثار هنری یک بنای سَمبلیک نظیر تخت جمشید در طی یکصدو پنجاه سال با اندیشه القای قدرت و بسط ایدئولوژیک سیاست شکل گرفت و در محدوده ای از مصر تا دریای اژه از یک طرف و از طرفی از درّه ایندوس تا آسیای مرکزی، سرزمینی با فرهنگ های مختلف و متنوّع و با زمینه های فرهنگی کم و بیش متفاوت در قلمرو حکومتی سازمان سیاسی هخامنشی اداره شد.
استاد دانشگاه شیراز معتقد است که در محدوده مرکزی این امپراتوری، پایتخت های هنری این سازمان حکومتی نظیر پاسارگاد، تخت جمشید و کاخ های جدید الاحداث بر خرابه های شوش و بابل بنا و به هنر زبان بیان جامعه هخامنشی تبدیل شد.
استاد باستان شناسی دانشگاه شیراز بیان کرد: به دلایل ساختار طبیعی، هسته مرکزی حکومت های یکپارچه ایران باستان حتی بعدها هم در این محدوده جغرافیایی شکل گرفت.
تخت جمشید یا پرسپولیس پایتخت امپراتوری هخامنشیان در سال 1979 میلادی درمیراث جهانی یونسکو به ثبت رسید و همچنین در سال 1310 هجری شمسی با شماره 114 در فهرست آثار ملی ثبت شد.
تخت جمشید حدود 60 کیلومتری شمال شیراز است.
سلسله هخامنشیان از سال 330 تا 550 پیش از میلاد در ایران حکومت کردند.