وبلاگ معمار شهر

رئیس بخش رانش زمین مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خطاب به شهردار تهران گفت: جدی نگرفتن اقدامات پیشگیرانه تا مرحله رخداد حادثه از طرف مسئولان صاحب اختیار و عدم تخصیص بودجه یکی از عوامل وقوع سوانح و حوادث غیر قابل جبران است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله و رانش زمین و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نامه‌ای به شهردار تهران برای ارتقای تاب آوری شهر تهران 4 پیشنهاد ارایه کرد.

متن نامه بیت اللهی به شهردار تهران به شرح زیر است:

برنامه‌های مهندس سید محمد علی افشانی برای شهرداری تهران بزرگ اعلام شد. نگاه کلان به برنامه‌های وی نشان از تنوع ماموریت ها و نیز تنوع مشکلات پیش روی است. اینکه در راس برنامه‌های ایشان چه موضوعات مهم دیگر باید می‌بود، خود نکات دیگری دارد که جای آن بحث، اینجا نیست. در حیطه مخاطرات و ایمن ساختن شهر تهران برای شهروندان، می‌توان در یک عبارت کوتاه؛ تاب آور شدن شهر تهران را به عنوان یک تکلیف جدی برای شهرداری تهران متصور شد.

 تاب آورشدن شهر تهران و توجه ویژه به مخاطرات طبیعی و مهمتر از همه، زلزله، فروریزش و فرونشست زمین، موضوعات مربوط به ایمنی ساختمان ها و به ویژه ساختمان های مهم، زیرساخت‌ها و شریان های حیاتی و موارد مهم دیگر، مورد توجه قرار گرفته، به عنوان یک فرد مرتبط و درد آشنا با این مقوله ها، بسیار قدردان و متشکر هستیم.

با هدف به اشتراک گذاری تجربیاتی حاصل از سال های کار پژوهشی بر روی موضوع عمده کاهش ریسک و ارتقاء تاب آوری شهری، و با رویکرد اجرائی، عناوین اولویت داری که از نظر اینجانب، به عنوان اصلی ترین چالش های تاب آور شدن کلانشهر تهران هستند ارایه می شود  که امید است مورد توجه شهردار خوشفکر جدید تهران قرار گیرد.

-  چالش مدیریتی

برای ارتقاء تاب آوری تهران در برابر مخاطرات اعم از طبیعی و انسان ساخت، مدیران شهری مسئول و تصمیم گیر و دارای اختیار، باید عمیقا ابعاد و دامنه خطر و تهدیدی که متوجه کلانشهر تهران و ساکنین آن است را لمس کرده باشند. تجربه ما نشان داده که در این زمینه رفتار مدیریتی ما نوسانی و وابسته به رخداد حوادث است، حوادثی مانند فروریزش شهران، آتش سوزی پلاسکو، زلزله های رخ داده در حاشیه شهر تهران، به طور موقت و پریودیک و نیز اغراق آمیز تمام  نگاه ها را بسوی مقوله کاهش ریسک و ارتقاء تاب آوری شهر تهران، جلب کرده و پس از چندی، به طور کل موضوع فراموش می شود، گویی که حادثه ای رخ نداده است.

 پیشنهاد می شود ضمن تکمیل و تدوین و بازنگری برنامه های کارشناسانه و فنی و مهندسی ارتقاء تاب آوری، شهردار محترم تهران، مدیران جدی با نگاه استراتژیک و آینده نگر را در این راستا به کار گیرد. تجربه ما و دریافت های ما از رفتار مدیران، نشان داده که کشور ما از این نظر به شدت لطمه خورده و اینکه کار مستمر و جامع با رویکرد مدیریتی و حمایتی مسئولین را در این زمینه شاهد نبوده ایم دقیقا منبعث از این چالش عمده مدیریتی و رفتار نوسانی مدیریتی در موضوع تاب آور شدن شهر تهران در برابر مخاطرات است.

-  تخصیص اعتبار

چالش مهم و کاملا ملموس دیگری که تجربه بزرگ و ناراحت کننده تمامی آنهایی که در زمینه کاهش ریسک و افزایش تاب آوری در سطح ملی و یا در حوزه استانی و کلانشهرها کار می کنند، است، جدی نگرفتن اقدامات پیشگیرانه تا مرحله رخداد حادثه از طرف مسئولان صاحب اختیار و عدم تخصیص بودجه برای این قبیل از اقدامات است. گویی که باید منتظر بود تا حتما حادثه ای رخ دهد تا هزینه بکنیم، حال آنکه با چندین برابر هزینه کمتر و با هدف پیشگیری از بروز حوادث، می توان اقدامات بنیادین برای اتلاف هزینه و جلوگیری از خسارت ها و تلفات انجام داد، شاهد آن به عنوان مثال نصب سیستم اطفا حریق در ساختمان پلاسکو بود که اگر انجام می شد قطعا حادثه ریزش پلاسکو را تجربه نمی کردیم، هزینه اقدام پیشگیرانه نصب سیستم اطفاء حریق کجا و خسارت ناشی از فروریزش ساختمان پلاسکو و تلفات جانی آن کجا؟.

بررسی کارشناسانه و صادقانه در مورد چرائی این چالش، یکی از دلایل عمده را، نمود نداشتن این قبیل اقدامات پیشگیرانه از نظر بعد تبلیغاتی و قابل مشاهده نبودن و نداشتن روبان افتتاح و بازگشایی و ... نشان می دهد. لازم است در این زمینه درک کنیم که کار و تلاش صادقانه و زیربنائی نیاز به مطرح شدن و تبلیغات نداشته و بلکه مسئولیت جدی و اصلی تک تک ماست.

-  عدم مشارکت همگانی

باید پذیرفت که اخذ نتایج قابل ملاحظه از اقدامات کاهش ریسک و ارتقاء تاب آوری در حوزه کلانشهری، بدون مشارکت مردمی به طور کلی امکان ناپذیر است. یکی از چالش های عمده ما در حیطه ارتقاء تاب آوری، شهر تهران در زمینه حوادث و مخاطرات طبیعی و انسان ساخت، عدم توفیق ما در زمینه جلب مشارکت مردمی است. پیشنهاد می شود شهردار محترم تهران، در این زمینه با استفاده از روانشناسان و جامعه شناسان و هنرمندان و ورزشکاران و مبلغان مذهبی و سایر اقشاری که نزد مردم محبوبیت دارند، موضوع مقابله با مخاطرات و کاهش آسیب پذیری و افزایش تاب آوری شهر تهران را به بطن جامعه شهری تهران نفوذ داده و از پتانسیل عظیم مردم در این زمینه استفاده نماید.

-  عدم پایش و کنترل جدی

چالش مهم دیگری که در زمینه اجرائی شدن برنامه های کاهش ریسک و افزایش تاب آوری در کشور ما کاملا ملموس بوده و یکی از نقاط ضعف عمده در این زمینه است، عدم وجود ساختاری برای پایش نحوه اجرا و به سرانجام رسیدن برنامه ها و تصمیمات و مصوبات است. مصوباتی اعلام و تصمیماتی اخذ می شود، ابلاغی صورت می گیرد اما به تدریج از حرارت تصمیم گیری ها کاسته شده و سپس به بوته فراموشی سپرده می شوند و بایگانی بزرگی از تصمیمات و برنامه های مصوب ولی اجرا نشده را تشکیل می دهد. به شهردار محترم تهران پیشنهاد می شودکه هسته پایش و کنترل، با قدرت و اختیار تام را تشکیل داده و برای اجرایی شدن کلیه تصمیمات در زمینه تاب آور کردن شهر تهران به این هسته مقتدر، مسئولیت دهد و بطور منظم از این هسته گزارش بگیرد. این امر هم طبق تجربه ما، چالش عمده در سر راه عدم اجرای برنامه های کلان کاهش ریسک و کاهش آسیب پذیری المان های شهری و افزایش تاب آوری شهر تهران بوده و هست.

امید است که با نگاهی جدی به عناوین مذکور در این یادداشت و با جمع بندی نظرات و نکات پیشنهادی سایر کارشناسان و صاحبنظران و با در نظر گرفتن و اولویت بندی چالش های عمده پیش پای کاهش آسیب پذیری های مولفه های مختلف شهری، اقدامات محسوس و قابل ملاحظه ای در زمینه ارتقاء تاب آوری شهر تهران صورت پذیرد.