وبلاگ معمار شهر

به گزارش خبرنگار مهر، محسن بهشتی ظهر پنج‌شنبه در گردهمایی حوزویان مهندس که در سالن همایش مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران برگزار شد در سخنانی اظهار داشت: وقتی از مهندسان طلاب صحبت می‌شود واژه‌هایی همانند معماری اسلامی و شهرسازی اسلامی به ذهنمان خطور می‌کند.

وی افزود: معماری و شهرسازی مسیحیت یا یهودیت نداریم و آن‌ها در این زمینه مدعی نیستند و تئوری پردازان نیز که غالباً دینی غیر از اسلام دارند معتقد به این سبقه و پیشینه نیستند در حالی که در معارف اسلامی ما مسائل زیادی در زمینه معماری و شهرسازی داریم.

معاون امور عمرانی استاندار قم ادامه داد: مؤلفه‌های عینی برای واژهایی چون معماری اسلامی و شهرسازی اسلامی معرفی نشده است که می‌توان با استفاده از منابع اسلامی و دینی این موارد را تدوین کرد.

وی گفت: ما نتوانسته‌ایم مکتبی به نام معماری و مهندسی ایرانی داشته باشیم و حتی در جاهایی سبقه خود را فراموش کردیم و شاهد هجوم فرهنگ غربی به کشور هستیم.

بهشتی با بیان اینکه شیخ بهایی نمونه برجسته‌ای از تفکر مهندسی و اسلامی است، گفت: شیخ بهایی فردی حوزوی بود که آثار ۴۰۰ سال قبل وی تا کنون دچار چالش نشده است و بر آثار مکتوب وی نیز همچنان رساله دکتری می‌نویسند.

وی با بیان اینکه خدماتی باید تعریف شود که مجمع مهندسان روحانی آن را دنبال کنند، افزود: جا دارد مرکز مشاوره‌ای در حوزه مسکن برای طلاب راه‌اندازی شود تا طلاب در زمینه ساخت و ساز و خرید مسکن به مشکل بر نخورند چرا که در گذشته شاهد بودیم به دلیل نداشتن اطلاعات لازم تخصصی سرمایه این افراد مورد سوءاستفاده قرار گرفته و مشکلاتی برایشان ایجاد شده است.

انگیزه‌های الهی باید در معماری و شهرسازی وجود داشته باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام طاهری  در همایش «حوزویان مهندس» در مقاله‌ای به بررسی حضور علمای دین در عرصه معماری و شهرسازی پرداخت.

وی با بیان اینکه انگیزه ساخت و ساز مهم است گفت: انگیزه‌های الهی چون تقوی باید در معماری و شهرسازی وجود داشته باشد و تا زمانی که انگیزه‌های غیر الهی مانند تجارت و سود کلان و فشار به قشر ضعیف و دلال پروری در معماری و ساخت ساز جامعه وجود داشته باشد این بناها اسلامی نیست و باید از دیدگاه قرآن خراب و نابود شود هرچند صورت و اسم مسجد را داشته باشد.

محقق حوزوی افزود: باید بنای معماری، شرایط تطهیر و تزکیه را فراهم کند و علت اعدادی و زمینه ساز تطهیر انسان باشد.

وی بیان کرد: از نظر اسلام، معماری کارکرد محور و محتوا محور است و بیش از صورت و شکل ظاهری بنا، عملکرد و کاربری فضا و خروجی آن مهم است.

حجت الاسلام طاهری با اشاره به اینکه نوع نگاه به معماری و شهرسازی باید یک نگاه فرهنگی باشد گفت: افرادی که دارای انگیزه‌های الهی و دغدغه‌های فرهنگی هستند باید در عرصه مدیریت و اجرا حضور داشته باشند.

وی افزود: تبیین قداست فعالیت در عرصه معماری و شهرسازی اسلامی، تربیت نیروهای مؤمن در این عرصه، انگیزه بخشی به آنها و حمایت‌های معنوی از آنها و راهنمایی و ارشاد آنها و نظارت بر فعالیت‌های آنها از وظایف علمای دین است.

محقق حوزوی تصریح کرد: در طول تاریخ، بنا نهادن مساجد، مدارس علمیه، بیمارستان‌ها، مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها، اماکن عام‌المنفعه و به ویژه مسکن طلاب علوم دینی از دغدغه‌های علمای دین بوده و همواره حمایت‌های مادی و معنوی از آنها داشته‌اند.

وی ابراز داشت: اصلاح در مؤلفه‌های معماری و شهرسازی باید به یک سبک معماری جدید به نام سبک معماری اصیل اسلامی منجر شود که متکی بر مکتب فکری اسلام است.

حجت الاسلام طاهری گفت: اکثر تحولات در سبک‌های معماری مانند معماری مدرن، پست مدرن و ... از سوی فلاسفه صورت گرفته و معماران مطرح صاحب سبک، نوعاً فیلسوف بوده‌اند.

وی افزود: طراحی سبک جدید معماری و شهرسازی نیازمند هم‌فکری علمای دین و مهندسین است.

این محقق حوزوی بیان کرد: از علمای دین انتظار نمی‌رود که در این مرحله ورودی داشته باشند و دست به طراحی یا اجرا بزنند لکن در طول تاریخ علمایی چون شیخ بهایی و علامه طباطبایی وجود داشته‌اند که آثار ارزشمند معماری و شهرسازی از خود به جا گذاشته‌اند.

وی گفت: پیگیری و نظارت بر فعالیت‌های عمرانی انجام شده از سوی علمای دین می‌تواند نقاط ضعف را برطرف و نقاط قوت را تقویت کند و به مهندسین روحیه مضاعف و قوت قلب ببخشد.

حجت الاسلام طاهری بیان کرد: ایجاد مراکز تخصصی میان رشته‌ای در حوزه علمیه یکی از امور لازم است تا افرادی علاوه بر فقه و علوم دینی در رشته‌های دیگر نیز تخصص پیدا کنند و با موضوع شناسی بتوانند مشکلات موجود جامعه را با الگو گیری از دستورات نورانی وحی برطرف و زمینه را برای پدید آمدن یک جامعه اسلامی بیش‌ازپیش فراهم کنند. واضح است آن دسته از علما و طلاب علوم دینی که در زمینه معماری و شهرسازی نیز تخصص داشته باشند در اولویت طرح فقه معماری قرار می‌گیرند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، رئیسی در همایش حوزویان مهندس که پیش از ظهر امروز در سالن جلسات مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران برگزار شد در زمینه تأثیرات لیبرالیسم بر اصول سبک زندگی اسلام در معماری و شهرسازی گفت: در نخستین قدم باید تعریف سبک زندگی را مطرح کرد.

معاون پژوهش دانشکده مهندسی دانشگاه قم ادامه داد: نخستین تعریف سبک زندگی از سوی یکی از اندیشمندان حوزه روانشناسی مطرح شد که عبارت است از الگو و مجموعه نظامند از کنش های مرجح.

وی خاطرنشان کرد: لیبرالیسم دارای چندین رکن است که باید به صورت جداگانه تأثیر هرکدام از آنها بر معماری اسلامی را بررسی کرد؛ نخستین رکن لیبرالیسمف سکولار است در تاریخ اسلام تمامی شهرها و محله ها مسجد محور بوده اند به عنوان مثال در میدان امام خمینی(ره) اصفهان دیده می شود که مسجد در مرکز میدان است و مراکز دیگر اعم از بازار، دارالاماره و مدرسه حول مسجد ایجاد شده اند.

رئیسی ادامه داد: حتی در برخی موارد بازارها نیز شکل ظاهری خودشان را از مسجد دریافت می کردند و این سنت تا زمان قاجار پیش از آنکه لیبرالیسم وارد ایران شود ادامه داشت اما در زمان قاجار نسخ می شود و درمیدان توپخانه چهار رکن مادی مدنظر قرار می گیرند و مسجد کنار گذاشته و بهترین مکان ها به بانک ها و مراکزتجاری اختصاص داده می شود.

وی دومین رکن لیبرالیسم را اصالت آزادی دانست و افزود: در لیبرالیسم اصالت آزادی به قدری اهمیت دارد که هم مترادف شناخته می شوند؛ ویلاسازی لوکوربوز مصداقی از تأثیر لیبرالیسم بر معماری اسلامی است که می گوید پلان آزاد است و مرزی وجود ندارد.

معاون پژوهش دانشکده مهندسی قم ادامه داد: اگر این اصل درست باشد مربوط به اقلیم اروپا می شود که دارای آب وهوای مرطوب است نه ایران که دارای اقلیم گرم و خشک است در نتیجه برای گرم و خنک کردن چنین ساختمانی باید هزینه فراوانی متحمل شد.

وی با بیان این که اومانیسم یکی دیگر از رکن های لیبرالیسم به شمار می رود، اظهار کرد: در اسلام ساختمان ها درون گرا بوده اند در نتیجه محله بالا و پایین همچنین فاصله طبقاتی وجود نداشت اما در اومانیسم غرایزی که باید در انسان کنترل شود به نماد تبدیل می شوند در نتیجه از مسکن برای فخر فروشی استفاده می کند و به خوبی مشخص می شود که کدام محله فقیر نشین و کدام محله سرمایه دار است.

رئیسی خاطرنشان کرد: رکن دیگر لیبرالیسم فرد گرایی است که نتیجه آن خانه های مستقل همانند قوطی کبریت است در حالی که خانه های اسلامی در گذشته جمع گرا و بزرگ بوده اند و تمام خانواده براساس صله رحم در خانه بزرگی با همدیگر زندگی می کرده اند.

ظرفیت های معماری حوزه فراتر از تصور است

قم - ایرنا - رئیس مرکز خدمات حوزه های علمیه کشور با بیان اینکه ظرفیت ها و استعدادهای حوزه ها در بخش معماری و شهرسازی فراتر از حد تصور و انتظار است، گفت: باید این این ظرفیت ها را بشناسیم و برای آن برنامه ریزی کنیم.

به گزارش ایرنا، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن ربانی خراسانی روز پنجشنبه در همایش حوزویان مهندس در سالن اجتماعات مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران قم اظهار داشت: برغم وجود این ظرفیت ها، متاسفانه یک انفعال و سرگردانی و بی ایمانی نسبت به توان و ظرفیت نیروهای مخلص، مومن و متخصص ایجاد شده است‌.
وی با اشاره به هجوم فرهنگی سنگین دشمن به جامعه اسلامی و دینی آن را از مهمترین علت های این انفعال دانست و گفت: هر چند هجمه دشمن سنگین است، ولی این همه منزوی بودن نیز درست و منطقی نیست.
ربانی با اشاره به جایگزین شدن معماری غربی به جای معماری اسلامی در بیشتر ساخت و سازهای کشور افزود: امروز تهاجم دشمن در زمینه سبک زندگی گسترده و چشمگیر است، اما می توان طرحی نو در انداخت و فکری کرد.
وی اضافه کرد: قرآن کریم در مورد این تهاجم می فرماید، مکر آنها به نحوی است که کوه ها را جا به جا می کند، اما نمی توانند از کنترل خداوند خارج شوند.
ربانی خراسانی با اشاره وظایف و مسئولیت های خطیر طلبه هایی که خود و یا خانواده آنها در زمینه معماری تخصص دارند، ضمن هشدار در خصوص تلاش های دشمن برای از بین بردن فکر و اندیشه غنی اسلامی گفت: امروز روحانیان با عشق به اسلام و خطری که از بواسطه مکر و کید دشمن احساس می کنند، دست به دست هم داده و تحولی عظیم را در مساله سبک زندگی و معماری ایرانی اسلامی بوجود آورند.
وی با بیان اینکه خدا وعده نصرت و یاری رساندن داده از این رو راه خیلی آسانی را در پیش داریم، افزود: امروز دانشمندان ایرانی به فن آوری های پیچیده معماری دست پیدا کردند، و اگر همه این ظرفیت های بالقوه در قالب یک انجمن تخصصی به فعلیت برسد، خدمت مضاعفی را شاهد خواهیم بود.

** معاون مسکن مرکز خدمات حوزه های علمیه نیز در این مراسم عمران و آبادی را یکی از موضوع های مهم در اسلام دانست و گفت: اگر به معارف دینی مراجعه کنیم کاملا مشخص است که مساله سکونت، داشتن سرپناه و عمران و آبادانی شهرها مورد توجه اسلام است.
حجت الاسلام ابراهیم اکبری با بیان اینکه کلمه بیت به معنای خانه 71 بار در قرآن آمده که 55 مورد آن به معنای سرپناه و محل سکونت است، افزود: این نشان دهنده اهمیت مساله مسکن و نگاه مادی و معنوی قرآن و معارف دینی به آن است.
وی اذعان داشت: طبق تعالیم اسلامی نخستین چیزی که یک فرد قصد خرید آن را دارد باید مسکن باشد، اما رویکرد اسلام به مسکن سرمایه گذاری نیست، بلکه سکونت و آرامش است، و این باید به عنوان یک فرهنگ اسلامی در جامعه رواج پیدا کند.
معاون مرکز خدمات حوزه اضافه کرد: اینکه یک شخص چند آپارتمان داشته باشد، و در مقابل شخص دیگر حتی از یک خانه 50 متری محروم باشد، مورد پسند و قبول جامعه اسلامی نیست.
وی با اشاره به اینکه مرکز خدمات حوزه موظف است با تامین مسکن مورد نیاز طلبه ها آنها را در انجام هر چه بهتر رسالت های محوله یاری کند، گفت: بر این اساس سالیان سال در حوزه مسکن تلاش کردیم که حاصل آن واگذاری مسکن به بیش از از 15هزار تن از طلبه ها بوده است.
وی با بیان این مرکز در دوره جدید ریاست خود سیاست های جدیدی را در پیش گرفته است، افزود: هدفمند بودن واگذاری ها یکی از این سیاست ها است که مطابق آن طلبه ای مشمول مسکن طلاب قرار می گیرد، که در یکی از شئون روحانیت فعال باشد‌.
وی نخبه گرایی و اولویت دادن به استادان و استعدادهای برتر و ممتازان را نیز از دیگر سیاست ها ذکر کرد و افزود: تمرکز زدایی از قم و حضور یک فرد روحانی در مناطقی که حضورش لازم است نیز در تامین مسکن و تسهیلات آن مدنظر قرار می گیرد.
این همایش به همت معاونت مسکن مرکز خدمات حوزه های علمیه و ویژه طلبه هایی که خود یا یکی از اعضای خانواده در حوزه معماری تحصیل کرده و متخصص هستند، ترتیب یافته بود.