اجرای بازآفرینی شهری اگرچه به عنوان یک سند ملی به مسئولان تمامی استان ها و شهرهای کشور ابلاغ شده، اما به عقیده کارشناسان، اجرای چنین طرحی با توجه به ویژگی های متفاوت هر شهر و محله ای، پیچیدگی های خاص خود را دارد. بر این اساس لازم است تا متناسب با وضعیت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هر منطقه ای این موضوع مورد توجه قرار گیرد.

هنوز نتوانسته ایم همه ابعاد بازآفرینی را اجرایی کنیم

در همین راستا مدیر کل راه و شهرساز ی استان لرستان گفت: بر اساس سند ملی بازآفرینی، بازآفرینی شهری یک سند کامل است و اگر سیاست های این سند به طور کامل اجرایی شود موفق خواهد بود، اما متاسفانه ما هنوز نتوانسته ایم همه ابعاد آن را اجرایی کنیم.

رضا خالقی در گفت و گو با «صما» با بیان اینکه سند بازآفرینی شهری دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و فرهنگی است و هرگاه در یک پروژه، بعد اجتماعی و فرهنگی آن نسبت به بعد کالبدی پررنگتر می شود، کار دشوارتر و پیچیده تر می شود و به دقت و تلاش بیشتری نیاز دارد.

خوگرفتن مدیران اجرایی به اجرای پروژه های کالبدی

وی با بیان اینکه در اجرای این سند دچار مشکل هستیم، افزود: به دلیل سابقه ذهنی بخشی از مدیران اجرایی که به پروژه های صرفا کالبدی خو گرفته اند، در زمینه های اجتماعی و فرهنگی کمتر موفق بوده ایم. اما اگر در کنار ابعاد کالبدی، به این موارد هم توجه کنیم و بازآفرینی را به یک جریان اجتماعی و فرهنگی و در مرحله آخر به یک جریان کالبدی تبدیل کنیم، می توانیم موفق باشیم و به هدف بازآفرینی شهری دست پیدا کنیم.

خالقی درخصوص انتقادات وارد به طرح بازآفرینی شهری گفت: نقدی که در این بخش وجود دارد، این است که مدیران تمامی بخش های اجرایی، چه مدیران مجموعه مدیریت شهری و چه سایر مدیران موضوع را زیاد جدی نگرفته اند.

وی تاکید کرد: در خصوص طرح بازآفرینی شهری مدیران فرهنگی، مدیران سیاسی و نیز مدیران اجرایی باید آموزش های لازم را ببینند و به این موضوع خو بگیرند. متاسفانه مدیران بخش های مختلف هنوز آنطور که باید ضرورت و اهمیت این جریان را درک نکرده اند.

لزوم برگزاری دوره های آموزشی برای مدیران و مردم

مدیر کل راه و شهرسازی استان لرستان با تاکید بر اینکه برای آشنایی مدیران و ساکنان بافت های ناکارآمد با بحث بازآفرینی، باید دوره های آموزشی و دوره های توجیهی برگزار شود، تصریح کرد: مسئله آخر اعتمادسازی بین ساکنان بافت های ناکارآمد و مدیران اجرایی است. این اعتماد باید تقویت شود و باعث شود که مشارکت مردم افزایش پیدا کند.

خالقی یادآور شد: مردم اگر در جریان بازآفرینی همراه نشوند، دستگاه های دولتی و اجرایی به تنهایی نمی توانند به آن هدف برسند.

ضرورت توجه به برنامه های کوتاه مدت و درازمدت شهری

در همین حال مدیر کل راه و شهرسازی استان یزد نیز با بیان اینکه بازآفرینی شهری هم به لحاظ گستردگی و هم به لحاظ ارتباط مردمی که برقرار می کند، حوزه بسیار بااهمیتی است، گفت: این اهمیت از آنجایی ناشی می شود که این حوزه درصد بالایی از جمعیت شهرهای ما را شامل می شود.

محمدرضا نقصان محمدی در گفت و گو با «صما» با اشاره به راهکارهای موفقیت طرح بازآفرینی شهری گفت: موفقیت بازآفرینی شهری در گروی آن است که ضمن اینکه در آن برنامه های درازمدت مورد توجه قرار گیرد، باید برنامه های کوتاه مدت هم در اولویت قرار گیرد تا بتواند پاسخگوی نیازهای اولیه مردم باشد.

وی برنامه های وزارت راه و شهرسازی را در این بخش بسیار مفید و موثر دانست و تصریح کرد: امیدواریم که با اضافه شدن برنامه های اجرایی و عملیاتی شدن برخی از پروژه ها، این طرح بتواند نیازهای کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت شهری را پاسخگو باشد.

رویکرد محله ای و منطقه ای، مهمتر از تجارب جهانی

این مسئول همچنین در پاسخ به اینکه توجه به تجارب موفق جهانی در بخش بازآفرینی چقدر الزامی است، گفت: هرچند برخی افراد معتقدند که باید یک نگاه علمی به موضوع بازآفرینی شهری داشته باشیم، اما به عقیده من بیشتر از آنکه نگاه ما به این حوزه نگاه جهانی باشد، باید رویکرد محله ای و منطقه ای را مورد توجه قرار دهیم.

وی درباره دلایل این امر تصریح کرد: چون هر شهری خصلت ها و خصوصیت های متفاوت خود را دارد و غنای شهرهای ما می تواند در راستای پاسخگویی به مشکلات موجود شهرها کمک کننده باشد.

وی ادادمه داد: اگرچه در زمینه مباحث نظری حوزه بازآفرینی شهری اقدامات زیادی انجام شده، اما به نظر می رسد آنچه که لازم است در ادامه کار اتفاق بیفتد، عملیاتی شدن این پروژه ها و نگاه درازمدت و کوتاه مدت به موضوع بازآفرینی ، با توجه به خصلت ها و خصوصیت های هر شهری است که می خواهیم در آن برنامه های بازآفرینی را اجرایی کنیم.

نقصان محمدی در ادامه سخنان خود در پاسخ به این انتقاد که در جریان بازآفرینی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، بافت های تاریخی شهرها در معرض نابودی قرار می گیرد و از بین می رود، گفت: در مورد بافت های تاریخی شهری تکلیف ما روشن است و این بافت ها در هر شهری به عنوان میراث جهانی متفاوت است. به طور مثال شهر یزد که به عنوان یک شهر جهانی ثبت شده است، برخورد خاص خود را طلب می کند که بر حفاظت محوری آن تاکید شده و توسعه ها باید متناسب با آن داشته های تاریخی و میراثی آن شهر باشد.

پروژه های عملیاتی اجرایی شود

این مسئول افزود: چالشی که امروز وجود دارد، این است که با توجه به اینکه اکثر برنامه ها درازمدت است و اجرای آنها باید با تامل زیادی صورت بگیرد، طبیعتا نتیجه سریع حاصل نمی شود. پیشنهاد ما این است که به این برنامه ها پروژه های عملیاتی که می تواند در کوتاه مدت جوابگو باشد، با اولویت های خاص خود اضافه شود تا بتواند یک نگاه درازمدت به موضوع داشته باشد.

وی ادامه داد: این بافت های تاریخی طی سالیان متعدد شکل گرفته اند و نمی توان تمام مسائل آنها را دریک لحظه حل کرد. چون حل این مسایل زمانبر است و به تامین بودجه لازم نیاز دارد.

نقصان محمدی در عین حال تاکید کرد: ضمن اینکه با توجه به اینکه این بافت ها در وضعیت خاصی قرار دارند، رسیدن آنها به مرحله اصلاح زمانبر است و معمولا در این چالش زمانی، بحث های متفاوتی مطرح می شود که باید دید آیا این سیاست ها می تواند اثربخش باشد یا خیر.

وی در پایان بافت های فرسوده را مانند یک بیماری دانست که ابتدا باید مورد مداوا و درمان قرار گیرد، گفت: درکنار این اقدام باید داروی اصلی برای درمان آنها تجویز شود. ضمن اینکه توجه به بستر مکانی و موقعیت قرارگیری هر شهری باید به طور خاص مورد توجه قرار گیرد.