مجله منزل - گلنار صفدریان: تاریخ پر است از «اولینها». منظورم ابداعات، اکتشافات و نوآوریهایی است که در هر زمینهای خلق شدهاند و حالا هر ملیتی با افتخار از آنچه معلق به سرزمینش است صحبت میکند. ما هم اگر سرمنشأ خیلی از آن اولینها را بگیریم به ایران خودمان خواهیم رسید؛ اما به جرأت میتوانم بگویم که از خیلیهایشان بیخبریم؛ مثل صنعت بافندگی! یادمان ساسانیان که در زمان خود پیشرفتهترین صنعت در زمینه پارچهبافی و ریسندگی محسوب میشده است؛ بنابراین تصمیم گرفتم در ادامه مطالب گذشته، این بار دکوراسیون داخلی ساسانیان را بررسی نمایم. به این امید که اولینهایمان را بهتر و بیشتر از سایر کشورها بشناسیم.
نقش و نگار در دوره ساسانیان
همانند دورههای پیشین، نقوش و طرحهای این دوره هم شامل نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی و هندسی است؛ اما بهطورکلی میتوانیم بگوییم که هنر این دوره، هنر ایرانی به سنت هخامنشیان و اشکانیان بوده که با نگاهی نوین و ابداعات تازه همراه شده است. از پارچههای زربافت، ابریشم و حریر گرفته تا تولید پارچه به شیوهای بسیار ظریف که در بیرون از مرزهای ایران هم نفوذ کرده بود.
لکلک، درنا، قو و سیمرغ بهعنوان پرنده خوشیمن و باشکوه در بسیاری از پارچههای ساسانی دید میشدند، البته خروس بهعنوان نماد زندگی پس از مرگ، طاووس نشانه آسمان پرستاره و عقاب نماد اهورامزدا محسوب میشدند. از میان حیوانات نیز میتوان قوچ مظهر پیروزی و بز بهعنوان نیروی زندگی که بر روی پارچهها نقش میبستند.
اگر بخواهیم نقوش گیاهی این دوره را بررسی کنیم به انار، نخل و گل سرخ میرسیم که در این میان انار نماد باروری آناهیتا و گل سرخ نماد خورشید بودهاند. رزت نام دیگری برای گل سرخ بوده و به گلهایی پرپر با گلبرگهای هلالی شکل نسبت داده میشده است.