حاشیه‌نشینی

معمارشهر: پدیده حاشیه‌نشینی پدیده­ای شهری است که با توجه به رشد شهرنشینی بی‌رویه در جهان، ایران و وجود مهاجرت‌های روستایی و شهری شکل گرفته و گسترش یافته است. حاشیه‌نشینی به عنوان برهم زننده تعادل فیزیکی شهرها، نشان‌دهنده توسعه ناموزون شهری و منطقه­ای است و دغدغه بسیاری از متخصصین شهری، جامعه‌شناسان، معماران و غیره است.

ظهور و پیدایش حاشیه نشینی هم در ایران و هم در جهان، همـزاد و همـراه پدیـده مهـاجرت و تـا حدی پیامد آن بوده است. حاشیه نشینی در مقیـاس وسـیع و معنـای جدیـد بـه دوره پـس از وقـوع انقلاب صنعتی در اروپا و سپس سرایت آن به سایر نقاط جهان برمی گـردد. در ایـران نیـز پـس از آغاز نوسازی اقتصادی و اجتماعی و دسترسی روستاها به خدمات جدید بهداشتی، آموزشـی و نیـز مکانیزه شدن کشاورزی و تغییر الگوی مدیریت روستائی از یک سو و ظهور اقتصـاد نفتـی و قطـع وابستگی به کشاورزی از سوی دیگر مهاجرتهای روستا - شهر آغاز و در پیامد آن پیدایش حاشـیه نشینی پیرامون شهرهای بزرگ نمایان گردید.

بنابراین به تـدریج اغلـب شـهرها بـه ویـژه شـهرهای بزرگ به مراکزی برای استقرار و اسکان مهاجرین تبدیل می شود. به این ترتیب، حاشـیه نشـینی و در جدیـدترین بیـان (اسـکان غیـر رسـمی) بعنـوان بافـت آپاندیسـی شـهری در ایـران بـا قـدرت تاثیرگذاری بالا به دلیل حجم قابل توجه ساکنین و مسائلی چون رشد سریع جمعیت، اشـتغال غیـر رسمی و آسیب های خاص، خود را بر شهرهای کشـور تحمیـل کـرده اسـت. مهـاجرت و حاشـیه نشینی به دلیل تاثیرات عدیده از آن دسته موضوعات اجتماعی است که هیچوقـت تـاریخ مصـرف کنکاش در باره آنها پایان نمی پذیرد.

موج مهاجرت از تهران کلید خورد !!

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه حدود ۴.۵ میلیون نفر در بافت‌های ناکارآمد تهران زندگی می‌کنند گفته است: فروش تراکم‌ در تهران در منطقه‌هایی مانند ۱، ۲، ۴ و ۵ نه تنها به ارتقای کیفیت زندگی کمکی نکرده است بلکه باعث توسعه گسترده سوداگری و افزایش قیمت مسکن نیز در این کلانشهر شده و زندگی را برای افرادی با بضاعت کمتر در اطراف تهران سخت‌تر کرده است.

به گزارش بسیج پرس؛ نوسانات ارزی، رشد قیمت مسکن و اجاره بها، پایین بودن کیفیت زندگی، آلودگی هوا و ترافیک باعث شده ۳۵۰ هزار نفر طی پنج سال از تهران بروند؛ بررسی‌های اخیر نیز حاکی از آن است که روند مهاجرت تشدید شده است. تهران دیگر نه فقط برای اتباع خارجی، که برای ایرانی‌ها هم جذابیت‌های خود را از دست داده است.

با این‌که قیمت واقعی مسکن در مقایسه با نرخ تورم و جهش ارز به پایین‌ترین نرخ خود طی ۱۶ سال اخیر رسیده، هزینه‌های سرسام‌آور خرید و اجاره مسکن در پایتخت، روند مهاجرت معکوس را کلید زده است. گزارشات میدانی، مدتی است که خبر از مهاجرت مستاجران تهرانی به شهرهای اطراف می‌دهد؛ پردیس، پرند، هشتگرد و البته محمدشهر به عنوان مکان‌های جاذب اجاره‌نشین‌ها معرفی می‌شود. در این بین محمدشهر کرج با توجه به وجود سرانه‌های خدماتی مناسب از اقبال بیشتری برخوردار شده اما شهرهای جدید اطراف تهران هم به تدریج با آماده شدن خدمات و زیرساخت‌ها در حال تبدیل به کلان‌شهر هستند.

در پرند به عنوان پایتخت مسکن مهر ۹۶ هزار واحد جانمایی شده که تا کنون بیش از ۶۸ هزار واحد آن تحویل شده است. در پردیس از ۸۵ هزار واحد مدنظر ۳۰ هزار واحد افتتاح شده و در ۴۹ هزار واحد مسکن مهر تعریف شده که از این تعداد ۲۵ هزار و ۶۰۰ واحد افتتاح شده است. ۹۰۰۰ واحد دیگر هم تا شهریور ماه سال آینده آماده می‌شود و بدین ترتیب پرونده مسکن مهر در هشتگرد بسته خواهد شد. طبق وعده‌ها مترو هشتگرد و پرند نیز در صورت تامین اعتبار تا پایان سال تکمیل می‌شود. شرایط جدید حاکی از آن است که مستاجران تهرانی، انتخاب‌های دوم را پیش روی خود می‌بینند و برای کاهش هزینه‌های مسکن راهی شهرهای اقماری می‌شوند. مهاجرت ۳۵۱ هزار نفر از تهران بنا به اطلاعات سرشماری‌ سال ١٣٩٥ در فاصله زمانی سال‌های ١٣٩٠ تا ١٣٩٥ تعداد ٣٥٠‌هزار و ٦٣٢ نفر از استان تهران به استان‌های دیگر مهاجرت کرده‌اند.

استان البرز بالاترین جذب مهاجر از تهران را داشته و استان‌های گیلان و مازندران به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم جذب مهاجر از استان تهران قرار دارند. آمار به تفکیک این‌طور توضیح می‌دهد که استان البرز با ۸۹‌هزار و ۱۹۷ نفر بیشترین مهاجر را از استان تهران داشته است. استان‌های گیلان، مازندران و خراسان رضوی به ترتیب با ۲۸۵۳۱، ۲۳۶۴۳ و ۲۱۲۴۱ نفر از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اگرچه خالص مهاجرت استان تهران نشان می‌دهد طی فاصله زمانی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، تعداد افرادی که وارد استان تهران شده‌اند بیشتر از افرادی است که از استان تهران خارج شده‌اند، اما آمار می‌گوید که مهاجرت معکوس درحال رخ دادن است؛ هرچند ناچیز.

ظرفیت پایین اقتصاد مسکن بساز و بفروشی هم دیگر در تهران مانند گذشته سود ندارد. بین سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ همزمان با طرح مسکن مهر، انبوه‌سازان هم در کلان‌شهرها دست به کار شدند و سودهای خوبی به جیب زدند تا جایی که در برخی موارد سود سازندگان واحدهای نوساز به ۱۰۰ درصد می‌رسید؛ روندی که با رکود بخش مسکن از سال ۱۳۹۲ متوقف شده و با توجه به افزایش قیمت مصالح ساختمانی و جهش قیمت دلار در سال ۱۳۹۷ حالا دیگر کمتر سازنده‌ای ریسک سرمایه‌گذاری در بخش مسکن را می‌پذیرد. این روزها تمایل صاحبان املاک کلنگی و بساز و بفروش‌ها برای انعقاد قراردادهای مشارکتی به شدت پایین آمده است. مهم‌ترین عامل این موضوع به ظرفیت پایین مسکن نسبت به بازارهای موازی مربوط می‌شود. محاسبه رشد قیمت دلار، سکه و مسکن از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا روز ۲۴ شهریورماه ۱۳۹۷ حاکی از آن است که دلار ۲۴۲ درصدد و سکه امامی ۲۶۵ درصد رشد داشته است؛ در حالی که نرخ رشد قیمت مسکن در همین بازه زمانی ۶۹ درصد بوده است.

با این وجود، بازار مسکن به دلیل عدم تقاضای معنادار ناشی از عدم قدرت خرید طرف تقاضا دچار رکود شده و معاملات در مردادماه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۳ درصد افت کرده است. ۴.۵ میلیون نفر در بافت‌های ناکارآمد تهران زندگی می‌کنند وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه حدود ۴.۵ میلیون نفر در بافت‌های ناکارآمد تهران زندگی می‌کنند گفته است: فروش تراکم‌ در تهران در منطقه‌هایی مانند ۱، ۲، ۴ و ۵ نه تنها به ارتقای کیفیت زندگی کمکی نکرده است بلکه باعث توسعه گسترده سوداگری و افزایش قیمت مسکن نیز در این کلانشهر شده و زندگی را برای افرادی با بضاعت کمتر در اطراف تهران سخت‌تر کرده است. غافلگیری دولت پس از نوسانات ارزی دولت روحانی تسهیلات خرید مسکن را نسبت به قبل حدود هشت برابر افزایش داد و به سقف ۱۶۰ میلیون تومان برای زوجین تهرانی رساند.

با این حال نوسانات ارزی و جهش ۶۲ درصدی قیمت مسکن نسبت به مردادماه سال قبل باعث شده تا خانوارها دیگر از عهده‌ی خرید مسکن برنیایند. طبق محاسبات هم‌اکنون تسهیلات ۱۶۰ میلیون تومانی حدود ۲۶ درصد قیمت یک واحد نوساز ۶۰ متری را در شهر تهران پوشش می‌دهد. به همین دلیل وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد افزایش تسهیلات مسکن به ۲۰۰ میلیون تومان را ارایه کرده که هنوز مورد تصویب بانک مرکزی قرار نگرفته است.

راه دوم، انتقال خانه اولی‌ها به شهرهای اطراف است. اخیرا شرکت عمران شهرهای جدید طرح ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی را آغاز کرده که روز پنج‌شنبه با حضور عباس آخوندی ـ وزیر راه و شهرسازی ـ کلنگ ۳۴۰۰ واحد آن در پرند به زمین زده شد. در هشتگرد هم قرار است ۱۰ هزار واحد مسکونی در قالب این پروژه طراحی شود. مخاطب این طرح اقشار متوسط هستند و مطابق تصمیم شورای مسکن، زمین‌های دولتی در شهرهای جدید برای ساخت پروژه‌هایی اختصاص می‌یابد که زوج‌های ثبت‌نام‌کننده در صندوق یکم، امکان پیش‌خرید آن را دارند.

منبع : فرارو

پنج مقصد ایرانی های مهاجر اینجاست!

روزنامه هفت صبح: آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه و کانادا بیشترین ایرانی ها را به خود اختصاص داده اند. این خبری است که قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل بیان کرده و گفته که بانک اطلاعاتی خارج از کشور در حال تکمیل است و در حال حاضر بانک اطلاعاتی 10 هزار ایرانی متخصص خارج از کشور در اختیار است.

به گزارش برترین ها اگر آمارهای سازمان های مختلف درباره جمعیت ایرانی ها در کشورهای خارجی را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که از شش میلیون ایرانی که در کشورهای خارجی زندگی می کنند، فقط حدود سه میلیون و 500 تا چهار میلیون ایرانی در این پنج کشور زندگی می کنند. چرا این پنج کشور به مقصد ایرانی ها تبدیل شده است؟ هرکدام این کشورها چه تعداد ایرانی را به خود اختصاص داده اند؟ اوضاع زندگی ایرانی ها در این پنج کشور چگونه است؟ هرکدام از این کشورها پذیرای کدام قشر از ایرانی ها هستند؟

1 – آمریکا؛ بیشترین ایرانی

طبق آمارها، کشور آمریکا از دیرباز مقصد ایرانی های زیادی بوده و در حال حاضر بیشترین ایرانی ها در کشور آمریکا زندگی می کنند.

آمارها از میزان ایرانی های مقیم آمریکا متفاوت است و از سال 2000 به بعد تعداد رسمی ایرانی های آمریکا اعلام نشده اما آمارهای متفرقه از حضور یک میلیون و 800 تا دو میلیون ایرانی در این کشور خبر می دهد. گفته می شود بیشتر ایرانیان در جنوب کالیفرنیا و لس آنجلس (حدود 700 هزار نفر) حضور دارند. بعد از این دو شهر، واشنگتن، نیویورک، هیوستون، اوهایو و شیکاگو از لحاظ جمعیتی بیشترین ایرانی ها را به خود اختصاص داده اند.

واشنگتن و حومه حدود 300 هزار ایرانی و کمترین جمعیت ایرانی ها مربوط است به ایالت «مین» در شمال شرقی آمریکا که حدود 10 خانوار در آن زندگی می کنند. حدود 80 درصد ایرانیانی که در آمریکا زندگی می کنند دارای تحصیلت عالی هستند و همین نکته نشانگر آن است که ایرانی ها مقیم آمریکا جزو تاثیرگذارترین قشر این کشور هستند.

 

یکی از تفاوت های مهم در مهاجرت ایرانی ها به آمریکا نسبت به کشورهای دیگر، حضور پررنگ خانواده هاست. برخلاف چهار کشور دیگر پرجمعیت ایرانی که مهاجرت کنندگان آن را اکثرا دانشجویان و جوانان تشکیل می دهند، آمریکا اما شرایط آسانتری را برای دادن اقامت به خانواده ها دارد و همین نکته باعث شده تا سبک مهاجرت کنندگان به این کشور متفاوت باشد.

مهاجرت در ایران تغییر شکل داده است !

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: مهاجرت از حالت روستا به شهرها به حالت جابه‌جایی درون شهری و ایجاد پدیده حاشیه‌نشینی تغییر کرده است.

محمدسعید ایزدی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: نتایج سرشماری نفوس مسکن در سال ۱۳۹۵ نشان جابه‌جایی جمعیت به شکل عظیم و گسترده‌ی سابق دیگر وجود ندارد. البته جابه‌جایی درون شهری به سمت نواحی حاشیه‌ای هم‌چنان پابرجاست که سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باید در این راستا اعمال شود.

وی افزود: تا پیش ازدولت یازدهم، اقدامات در حوزه بازآفرینی شهری صرفا به بحث درمان توجه داشت اما دولت تدبیر و امید برای اولین بار به موضوع پیش‌نگری و پیش‌بینی همزمان با درمان پرداخت. با راه‌اندازی کارگروه پیش‌گیری و پیش‌نگری از ایجاد مناطق حاشیه‌نشین که محوریت آن بر عهده قوه قضاییه بود توفیقات خوبی به دست آوردیم. قوه قضاییه با راه‌ندازی یک کارگروه با مشارکت سازمان ثبت اسناد و املاک، سازمان ملی زمین و مسکن و وزارت کشور شرایطی را برای پیشگیری از گسترش نواحی فراهم کرد.

به گفته ایزدی، در کارگروه پیش‌گیری، مباحثی همچون کمربند سبز، جلوگیری از تصرفات غیرقانونی، توجه به آسیب‌های اجتماعی و غیره مورد توجه قرار گرفت که ادامه دارد و ما نیز با قوت دنبال آن هستیم.

معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: اقدام دیگر، تشکیل کارگروه ساماندهی روستاهای واقع در حریم کلانشهرها است. بالغ بر ۳۷۰۰ روستا در حریم شهرها قرار دارد که بزرگ‌ترین تهدید در بحث حاشیه‌نشینی، محسوب می‌شود؛ زیرا به دلیل تداخل مسوولیت روستاها با شهرداری‌های کلانشهرها و عدم انسجام مدیریت آنها که دست بخشداری‌ها است مهم‌ترین فرصت برای مهاجرین است که آن‌جا را تصرف کنند.

ایزدی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون حریم شهرها از قلمرو مدیریت شهری خارج است اما از شهر مادر تغذیه می‌کنند و بستری برای نواحی نابسامان شده‌اند. به همین منظور در پی راه‌اندازی برنامه جامع برای حریم شهرها هستیم. کار ما این است که ۳۷۰۰ روستا را مدیریت کنیم که از تصرف غیرقانونی جلوگیری شود.

وی با بیان این که لازمه‌ی ساماندهی روستاها همکاری و تلاش‌هایی خارج از حیطه مسوولیت عمران و بهسازی شهری است گفت: در حال حاضر دغدغه مقام معظم رهبری و رییس جمهور، فقرزدایی است. به همین منظور باید همه دستگاه‌ها تلاش کنند تا شرایط معیشت مردم بهتر و جلوی علت اصلی مهاجرت به کلان‌شهرها گرفته شود. بنابراین دولت دوزادهم با باید برنامه‌ای برای کاهش فقر ارایه کند. همه عواملی که باعث شکل‌گیری سکونت‌گاه‌های غیررسمی می‌شود نیز ذیل این برنامه قرار خواهد گرفت.