شهر نیوز - پس از فاجعه غم‌انگیز تخریب ساختمان پلاسکو در تهران، طی فراخوانی معماران به چالشی تازه برای طراحی "پلاسکوی نو" دعوت می‌شوند.
به نقل از هنرآنلاین: در این فراخوان آمده است: "ساختمان پلاسکو" نام مجموعه‌ای تجاری – خدماتی در شمال شرقی چهارراه استانبول (تقاطع خیابان‌های جمهوری و فردوسی) بود که در سال‌های ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۱ ساخته شد و بخش جنوبی آن با ارتفاع تقریبی ۶۵ متر از نخستین برج‌های تهران و یکی از نشانه‌های "معماری مدرن" پایتخت به شمار می‌آمد. پس از انقلاب اسلامی، مالکیت عرصه و اعیان ساختمان در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت، لیکن سرقفلی حدود ۵۸۰ واحد تجاری – تولیدی مستقر در دو بنای ۱۵ طبقه (برج جنوبی) و پنج طبقه (بخش شمالی) که در زمینه پوشاک فعالیت داشتند، در مالکیت بخش خصوصی (افراد) بود.
برج ۱۵ طبقه در آتش‌سوزی ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۵ فروریخت و جان تعدادی از هم‌وطنان و قهرمانان آتش‌نشان را گرفت. در اثر این حادثه فاجعه‌بار، افزون بر آن اعلام عزای ملی، فضای کار نزدیک به ۳۰۰ واحد فعال در زمینه تولید و عرضه پوشاک نیز ویران شد و به بخش شمالی هم آسیب جدی وارد آمد.
بنیاد مستضعفان به پاس احترام به خاطره جانبازان آتش‌نشان از یک سو و با توجه به بازتاب گسترده فاجعه فروریختن ساختمان پلاسکو در سطح ملی و جهانی از سوی دیگر، در همان روزهای ابتدایی پس از حادثه نسبت به تشکیل اتاق فکر با حضور جمعی از مسئولین وزارت راه و شهرسازی و تعدادی از متخصصین صاحب‌نظر در رشته‌های معماری و شهرسازی نمود و بر اساس توصیه‌های ایشان، اقدامات گسترده‌ای را به شرح سرفصلهای ذیل انجام داد:
اقدامات
تملک قطعه زمین مجاور شرقی پلاک پلاسکو معروف به "پارکینگ اکبر " به مساحت حدود ۵۰۰۰ مترمربع جهت الحاق به زمین فعلی (با مساحت ۴۳۰۰ مترمربع) و تعریف یک پروژه واحد با مساحت حدود ۹۳۰۰ مترمربع.
برنامه‌ریزی برای تخریب ساختمان پنج طبقه شمالی که در اثر فروریختن برج، به این ساختمان نیز آسیب جدی وارد شده بود و بر اساس نظر مراجع ذیصلاح از استحکام و ایمنی لازم برخوردار نبود. لازم به ذکر است که این بنا و همچنین ساختمان برج فروریخته مجموعاً در یک پلاک واقع و دارای یک سند ثبتی است.
این برنامه‌ریزی که عمدتاً بنا به توصیه اتاق فکر صورت پذیرفت اهداف مهمی را از جمله "امکان عقب‌نشینی ساختمان جدید از بر خیابان جمهوری "، "رعایت کامل حریم مدرسه ژاندارک "، "تسهیل دسترسی‌های پروژه از طریق اتصال معابر واقع در خیابان فردوسی به خیابان جمهوری "، "جبران کمبودهای متعدد بنای قبلی به ویژه پارکینگ " و … دنبال می‌کند.
برگزاری گام اول مسابقه "باز تعریف پلاسکو " جهت دستیابی به ایده‌های برتر برای جایگزینی پلاسکو از طریق فراخوان عمومی در مهرماه ۹۶ و انتخاب ۱۰ ایده برتر با رأی هیئت داوران و اعطاء جوایز (دی‌ماه ۹۶). در این فراخوان حدود ۱۵۰۰ شخص حقیقی و حقوقی ثبت‌نام و بیش از ۳۵۰ پیشنهاد عمدتاً معماری ارسال شده بود.
انجام هماهنگی‌های متعدد با مراجع ذیصلاح و اخذ دستور نقشه از شهرداری برای پروژه جدید.
برنامه‌ریزی کامل برای انجام گام دوم مسابقه معماری در زمینی با مساحت ۹۳۰۰ مترمربع.
بدیهی است این اقدامات در ارتباط با موضوعات فنی و نحوه ساخت‌وساز پروژه جدید بوده و بنیاد در زمینه‌های مالی و حقوقی مرتبط با صاحبان سرقفلی و مراجع قضائی و سیاسی استان، اقدامات گسترده‌ای انجام داده است که در موضوع این برنامه نمی‌گنجد.
در جریان اقدامات مورد اشاره، پیگیری‌ها و فشارهای متعددی از طرف صاحبان سرقفلی به خصوص گروه مرتبط با ساختمان ۵ طبقه شمالی صورت می‌پذیرفت و نهایتاً علیرغم میل باطنی مسئولین بنیاد، کمیسیون ماده ۵ در تاریخ ۹۷/۰۶/۲۶ احداث ساختمان جدید را در مکان برج تخریب شده مورد تصویب قرار داد که متن این مصوبه به شرح ذیل است:
مشخصات کلی ساختمان پلاسکو (موقعیت، هم‌جواری‌ها، عرصه و اعیان، پهنه و محدوده): موقعیت: چهارراه استانبول یکی از مهمترین کانون‌های مرکز تاریخی تهران (تهران ناصری) محسوب می‌شود که خاطره مدنی – اجتماعی (خیابان‌های نادری و لاله‌زار، راسته فعالیت‌های فرهنگی و هنری، مدرن و مدرنیستی و …) گران‌قدری را با خود حمل می‌کند. در چند دهه گذشته بار عملکردی – فعالیتی سنگینی با تسلط مطلق کمیت بر کیفیت به این بخش از تهران تاریخی تحمیل شده و مجموعه‌های تجاری بزرگی (مثل بازار فردوسی و پاساژ کویتی‌ها و …) در کنار ساختمان پلاسکو ساخته شدند. تغییر ماهیت لاله زار از یک محور فرهنگی – هنری به یک راسته فروش کالاهای برقی نیز بر این فشارها افزوده است.
مجموعه‌ها و بناهای ارزشمند پیرامونی: ساختمان پلاسکو در یک بلوک شهری بین خیابان‌های جمهوری (جنوب)، فردوسی (غرب)، منوچهری (شمال) و لاله‌زار (شرق) که تا اوایل قرن محله پیرنیا نام داشت، ساخته شد.
مساحت این محله نزدیک به ۵/۷ هکتار بوده که بخش عمده جنوب آن را باغات غرب لاله‌زار تشکیل می‌داد. عرصه ساختمان پلاسکو نیز محصول تفکیک "باغ حسام‌السلطنه " بود. در اثر تفکیک باغات مذکور و تحولات تهران در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی، بناهای متعددی که بخشی از نماهای خیابانی ارزشمند در امتداد محورهای جمهوری، لاله‌زار، فردوسی و منوچهری از آن جمله‌اند. افزون بر این، باغ سفارتخانه‌های ترکیه و آلمان در جنوب، سفارت انگلیس در غرب، سفارت روسیه در شمال، مجموعه آموزشی ژاندراک به همراه کلیسای مجاور آن در مرکز این محله و مسجد هدایت و چند خانه به جا مانده از خانواده پیرنیا، مهمترین بناهای ارزشمند پیرامون مجموعه پلاسکو را تشکیل می‌دهند.
