تحیلی بر"خانه‌های تاریخی بندر کُنگ"

کتاب پژوهشی با عنوان "خانه‌های تاریخی بندر کُنگ" اثر دکتر شیوا آراسته به چاپ رسید.

 هنرآنلاین، "خانه‌های تاریخی بندر کُنگ" عنوان کتابی است که توسط دکتر شیوا آراسته تألیف شده است و با حمایت سازمان عمران و بهسازی شهری به چاپ رسیده است.

شرکت بازآفرینی شهری ایران در راستای شناخت و تبیین اندیشه ایران شهری به انتشار مجموعه کتاب‌هایی با عنوان "بازخوانی اندیشه ایران شهری" پرداخته است. در این مجموعه تلاش خواهد شد تا از منظرهای گوناگونی هویت ارزشمند ایرانی که قرن‌هاست در بستر جغرافیا، تاریخ و فرهنگ این سرزمین استمرار یافته مستندسازی و به تصویر کشیده شود.

یکی از عرصه‌های تجلی هویت ایرانی، معماری بناهاست که بازنمود کالبدی شیوه زندگی ایرانیان به شمار می‌رود.

معماری پیونددهنده مؤلفه‌های گوناگون فرهنگی، اقلیمی، مذهبی، تکنیکی و… است که در بسترهای زمانی مختلف به شیوه‌های گوناگون تجلی پیدا کرده و حاوی اطلاعات ارزشمندی در مورد زندگی مردم است. از این رو شناخت ویژگی‌های معماری گستره ایران شهری می‌تواند به فهم کامل‌تری از این اندیشه یاری رساند. کتاب حاضر شامل اطلاعات، تصاویر و نقشه‌هایی است که معماری ارزشمند خانه‌های مسکونی در بندر کنگ، واقع در استان هرمزگان را مستند ساخته است.

در مقدمه این کتاب آمده است: بافت تاریخی شهرها بخش مهمی از هویت فردی و اجتماعی ساکنان آن‌ها و بستری برای زنده ماندن و تداوم تاریخ و فرهنگ ملت‌هاست که بی‌توجهی و تخریب آن خسارات جبران‌ناپذیری در تمامی عرصه‌ها برای هر سرزمین به دنبال خواهد داشت. از این رو، حفظ و حراست از این میراث گران‌بها وظیفه بسیار مهمی است که در تمام دوره‌ها باید سرلوحه‌ی کار دولت‌ها قرار گیرد.

بندر تاریخی کنگ در حاشیه‌ی خلیج فارس یکی از ارزشمندترین هسته‌های شکل‌گیری زندگی جمعی در ایران به شمار می‌رود. قدمت این هسته‌ی تاریخی به بیش از ۳۰۰۰ سال می‌رسد و در طول تاریخ بارها دچار تخریب و احیای مجدد شده است. آنچه امروز از این هسته تاریخی به جای مانده بندری زیبا با معماری منحصر به فرد است که با وجود تمام آسیب‌های وارد آمده بر آن در طول تاریخ، انسجام و هویت بافت تاریخی آن حفظ شده و مانند نگینی در حاشیه خلیج فارس خودنمایی می‌کند. منحصر به فرد بودن این شهر در میان شهرهای جنوبی ایران به دلیل انسجام و یکپارچگی کامل بافت تاریخی آن است که خوشبختانه از گزند تخریب و نوسازی‌های امروزی، که رویکردی متداول در مدیریت شهری معاصر است، در امان مانده است.

این بافت تاریخی منسجم و یکپارچه با عناصر شاخصی مانند بادگیرهای قدیمی و کوچه‌های باریک و سایه انداز، که یادآور شهرهای سنتی ایرانی است، علاوه بر ارزش‌های فرهنگی که در سیمای کلی خود دارد و نیز سرزندگی و شادابی‌ای که در آن دیده می‌شود، دربرگیرنده‌ی دانه‌های معماری ارزشمندی است که هر یک راوی داستانی از تاریخ و سرگذشت این مرز و بوم است. نتایج مطالعات میدانی در خصوص معماری این بندر تاریخی نشان می‌دهد که بیش از ۲۸۰ خانه‌ی تاریخی در این بافت وجود دارد که در این میان، بالغ بر ۷۰ خانه ارزش ثبت در فهرست آثار تاریخی کشور را دارند. این موضوع در نوع خود نشان از بی‌نظیر بودن شرایط کالبدی این بافت تاریخی دارد که می‌تواند تصویری حقیقی از الگوی شهرسازی ایرانی و معماری خانه‌های نواحی جنوبی کشور ایران ارائه نماید.

همچنین، بالغ بر ۳۰۰ بادگیر در این شهر تاریخی هنوز سالم و پابرجا باقی مانده‌اند که باعث تمایز و منحصر به فرد بودن این بافت نسبت به سایر شهرهای تاریخی کوچک شده است. به راستی پس از یزد می‌توان بندر کنگ را شهر بادگیرها دانست، بادگیرهایی که در دورنمای کلی این شهر به عنوان عنصری نمادین از معماری ایرانی در کنار مناره‌های مساجد این شهر و درختان نخل استوار آن جلوه‌ای بی‌نظیر از شهرسازی ایرانی را به تصویر می‌کشند.

قدم زدن در محدوده‌ی بافت تاریخی این شهر حس دلپذیری از کیفیات محیطی "شهر خوب" را عینیت می‌بخشد. توجه به "اصول اقلیمی و آسایش حرارتی" که در ساختار شهری و معماری آن به خوبی رعایت شده است؛ "خوانایی ساخت شهر" که در آن ارتباط بصری با اطراف، وضوح الگوی معابر و تسلسل خاطره انگیز به روشنی قابل درک است؛ "کالبد شهر" که در بردارنده ی ویژگی‌های جذاب بصری و کیفی مانند ارتباط با زمینه و محیط اطراف، تعادل توده و فضا، خط آسمان مطلوب و لبه‌ها و جداره‌های با کیفیت است؛ و "سرزندگی و حیات" در شهر که ناشی از تداوم زندگی و فعالیت‌های زندگی بخش ساکنین در محیط بافت است از دیگر خصوصیات این بندر تاریخی است. همچنین به‌واسطه‌ی استفاده از رنگ‌های حیات بخش طبیعت: قرمز، سبز، زرد و سرخابی، "شادی و شعف" هم در کالبد شهر و هم در پوشش ساکنین بافت تاریخی دیده می‌شود.

 در بخشی از دیباچه کتاب به قلم دکتر شیوا آراسته آمده است: “آنچه در این کتاب به معرفی آن پرداخته‌ایم بخشی از میراث گران‌بهای این بندر تاریخی است که در حین مطالعات تهیه شده و پیش درآمدی ست بر کتابی حاوی تحلیل بافت و معماری بندر کنگ که در آینده‌ای نزدیک منتشر خواهم کرد. هدف از انتشار این کتاب آشنایی متخصصان حوزه معماری و شهر، دانشجویان معماری و مدیران این حوزه با معماری تاریخی این بندر است.”

پس از بازدید و بررسی میدانی محدوده تاریخی کنگ، بیش از ۲۰۰ خانه قدیمی در بافت شناسایی شد که با ارزیابی کیفی، تعداد ۷۵ خانه تاریخی ارزشمند در بافت نشانه گذاری و موقعیت جغرافیایی آن در نقشه محدوده‌ی بافت ثبت شد. معیار این بررسی و ثبت دانه‌های ارزشمند، حضور عناصر معماری سنتی کنگ در کالبد خانه و نیز صورت نگرفتن دخل و تصرف‌های ساختمانی در دوران معاصر بود.

آنچه در این کتاب ارائه شده اسناد تصویری و نقشه‌های ۱۲ خانه ارزشمند است که می‌تواند روایتگر معماری اصیل و با هویت این بندر تاریخی باشد.

کتاب "گزارش مرمت بناهای تاریخی ایران" منتشر شد

کتاب "گزارش مرمت بناهای تاریخی ایران؛ گزارش‌ها و رساله‌های ایزمئو" با ترجمه دکتر اصغر کریمی منتشر شد.

 این اثر که مدیر گزارش‌های آن جوزپه زاندر است توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انتشار یافت.

زنده‌یاد دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی که علاقۀ بسیاری به انتشار این گزارش‌ها داشتند، در پیشگفتاری که بر ترجمۀ فارسی نوشته‌اند دربارۀ جایگاه و اهمیت اقدامات انجام‌شده و گزارش‌های آن توضیحات وافی به دست داده‌اند. اینک پس از شانزده سال از انجام ترجمه، خواست زنده‌یاد شیرازی تحقق یافته و این کتاب در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار گرفته است.

 در متن پیشگفتار این کتاب آمده است:

تشکیل وزارت فرهنگ و هنر (در سال ۱۳۴۲) و به تبع آن سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران در سال‌های چهل، مصادف است با تحولات ویژۀ فرهنگی در جهان پس از جنگ جهانی دوم و پیدایش نگرش‌های نو در ارتباط با حفاظت، مرمت، و احیای بناها و بافت‌های تاریخی که می‌توان تبلور آن را در منشور ۱۹۶۴ ونیز و تولد نهادهای غیردولتی و دولتی ملی و بین‌المللی مرتبط به این امر، نظیر ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) یا برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های وسیع سامان‌دهی شهرهای تاریخی در اروپا، به‌ویژه انگلستان، مشاهده کرد. هرچند جهت‌گیری‌های چشم‌گیر و مؤثر در اروپا در این ارتباط عمدتاً زاییدۀ ویرانی‌های گستردۀ حاصل از جنگ بود، ولی به هر حال ایران به سان سایر کشورهای جهان از این نهضت متأثر گردید.

تشکیل سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران را در سال ۱۳۴۵/۱۹۶۶ در واقع با هدف تبعیت از منویات مورد قبول جهانی منشور ونیز باید تعبیر کرد، که قصدش علمی کردن مرمت بناهای تاریخی بر اساس اصول مورد توافق بین‌المللی بود. هرچند اوج‌گیری فعالیت‌های عمرانی در کشور، گسترش انفجاری شهرها و رواج اقتصاد وابستۀ مصرفی، موجودیت بناها و بافت‌های تاریخی کشور را به شدت تهدید می‌کرد و ضرورت اتخاذ سیاستی جدی را از سوی دولت و تبعیت از فشارهای فرهنگی بین‌المللی (به‌ویژه از سوی یونسکو) ایجاب می‌کرد. سازمان مذکور به منظور دست‌یابی به فن‌آوری‌های درخور مرمت و آشنا ساختن نسل جدید متخصصین و هنروران بومی با معیارها و اصول جدید، اقدامات اساسی فراوانی را به کار بست که از آن جمله می‌توان بهره‌گیری از امکانات تخصصی و علمی مؤسسۀ ایتالیایی مطالعات خاور دور و نزدیک را یاد کرد.

این مؤسسه که از حمایت‌های بخش فرهنگی وزارت امور خارجۀ ایتالیا برخوردار بود، از همکاری‌های علمی و توان‌های تخصصی سایر مؤسسات علمی ـ فرهنگی و دانشگاهی ایتالیا بهره می‌برد که در مورد ایران به طور اخص باید از دانشگاه رم (دانشکدۀ معماری ـ دورۀ تخصصی مطالعه و مرمت آثار تاریخی) و مرکز مرمت ایتالیا یاد کرد.

سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران صرف نظر از جلب همکاری‌های مؤسسۀ فوق، از مساعدت‌های علمی دانشکدۀ معماری فلورانس، دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشکدۀ معماری و شهرسازی (انستیتو مرمت) دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق)، دانشگاه فارابی، مشاوران سوییسی، فرانسوی، و آلمانی و جز آن‌ها بهرۀ فراوان برد که خوشبختانه تجربیات هر یک از ایشان در میدان‌های مرمتی ایران منتشر شده و در دسترس است.

ولی در این میان، نقش فعالیت‌های مشترک سازمان و ایزمئو به علت طبیعت سازندۀ فرهنگی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود؛ که ثمرۀ آن، برقراری انضباطی قابل قبول جهانی از نقطه نظر مرمت و تربیت نیروی انسانی قابل توجه مرمتگر، در ایران بود که جایزۀ بین‌المللی آقاخان در ارتباط با همین همکاری در سال ۱۳۵۹ (۱۹۸۰) به سازمان و ایزمئو تعلق گرفت.

نوع مدیریت و همکاری‌های این دو سازمان ایرانی و خارجی و تجربیات مثبتی که به دست آورد، سرمشق خوبی به شمار می‌آید. قدر مسلم، همکاری نسبتاً درازمدت دوازده ساله، خاطره‌ای ماندگار از ایتالیائیان در ایران باقی گذارد.

شایستۀ یادآوری است که در دوران همکاری سازنده و بارور ایتالیائیان در مرمت برخی از آثار شاخص ایران به نام برخی از پرآوازه‌ترین شخصیت‌های علمی ـ فرهنگی ایتالیا نظیر پروفسور زاندر و پروفسور توچی (رئیس سابق مؤسسۀ ایزمئو) برخورد می‌کنیم و افرادی که در دوران این همکاری به حق، شایستگی نام محقق را یافتند، مانند دکتر گالدییری که سهم بسزائی در شناساندن معماری اسلامی ایران به جهانیان ایفا کرد. شاید می‌توان به جرأت گفت که در طول یک‌صد سال تاریخ همکاری‌های باستان‌شناسی بیگانگان در ایران، برای اولین بار بود که نهادی از کشوری بیگانه موضوع مرمت را در ایران مطرح ساخت؛ مرمتی که بستری برای تحقیقات دقیق علمی دربارۀ تاریخ معماری و هنر ایران را فراهم ساخت. شخصیت‌هایی نظیر پروفسور سن پاولزی، مورا، کرما، روتوندی، چربینو، و تیلیا هر یک خدمات صادقانه‌ای را به فرهنگ مرمت ما تقدیم داشتند که به یادماندنی است.

مجموعۀ گزارشی که تقدیم می‌گردد و به همت همکار فرزانه‌مان آقای دکتر اصغر کریمی از زبان فرانسوی به فارسی برگردانده شده است، مربوط به دورانی است که نطفه‌های این همکاری در حال شکل گرفتن بود. شیوۀ صادقانه ارائه گزارش، خود این معنا را روشن‌تر می‌کند. مراحل پیشرفتۀ کار طی گزارش جداگانه‌ای منتشر شده است که خوشبختانه غالباً ترجمه شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. دریغ بود این آغاز همکاری که خود شامل مدارک و مستندات عمده‌ای از چند بنای شاخص فرهنگی معماری ایران است و مورد درخواست بسیار علاقه‌مندان بود، منتشر نشود.

اسفند ۱۳۷۹

باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی

نگاهی به کتاب ساختار تامین مالی مناسب و توسعه پایدار کلانشهری

کتاب ساختار تامین مالی مناسب و توسعه پایدار کلانشهری به سفارش معاونت معماری و شهرسازی و به همت جمعی از استادان دانشگاه هنر اصفهان زیر نظر دفتر نظارت بر طرح‌های توسعه و عمران شهری در هفت فصل منتشر شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، کتاب ساختار تامین مالی مناسب و توسعه پایدار کلانشهری به سفارش معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی به همت دانشگاه هنر اصفهان در ۲۳۲ صفحه و زیر نظر دفتر نظارت بر طرح‌های توسعه و عمران شهری، منتشر شد.

کتاب فوق در هفت فصل تحت عناوین ادبیات نظری، مالیه عمومی شهری، تجربه کشورها در تامین مالی شهرداری ها و دولت های محلی، نگاهی به ساختار هزینه و درآمد کلان‌شهرها در ایران، مدل‌سازی شرای مناسب، برآورد توان تامین مالی الگوی مناسب برای شهرهای موردمطالعه و در نهایت جمع‌بندی و ارایه پیش‌نویس لایحه برای تامین مالی مناسب شهرداری‌ها به تالیف دکتر رضا نصراصفهانی استادیار اقتصاد شهری دانشگاه هنر اصفهان تالیف شده است.

همچنین در پیوست کتاب فوق قانون بلدیه مصوب ۱۲۸۶ نیز آمده است.

در بخشی از مقدمه کتاب فوق آمده است: ساختار تامین مالی مخارج یکی از مشکلات اصلی توسعه شهری در ایران محسوب می‌شود. بر اساس ادبیات نظری یک ساختار مناسب تامین مالی بخش عمومی باید پنج اصل عدالت، شفافیت، کارآیی، پایداری و کفایت را داشته باشد. لذا در این کتاب ساختار تامین مالی شامل پایه‌ها و نرخ مالیات محلی یا عوارض که لازمه توسعه پایدار شهری است، بررسی شد برای این منظور در صورتی که بخش عمومی محلی (شهرداری‌ها) شیوه پیشنهادی تامین مالی را جایگزین شیوه ناکارآمد موجود نماید، می‌توان انتظار داشت یکی از زیربناهای اصلی توسعه پایدار شهری حاصل می‌شود.

ترجمه کتاب «معماری ایران، دوره اسلامی» به زبان ترکی استانبولی

ترجمه کتاب «معماری ایران، دوره اسلامی» به زبان ترکی استانبولی

به همت رایزنی فرهنگی ایران و با حمایت مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم اسلامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، کتاب «معماری ایران، دوره اسلامی» توسط انتشارات «ایرانیات» ترکیه به زبان ترکی ترجمه و منتشر شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، کتاب «معماری ایران، دوره اسلامی» با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در ترکیه و با حمایت مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم اسلامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در قالب طرح «تاپ» از سوی مرکز ایران‌شناسی ترکیه ترجمه و توسط انتشارات این مرکز در تیراژ 2000 نسخه منتشر شده است.

کتاب «معماری ایران، دوره اسلامی» در شانزده فصل به بررسی معماری مساجد، مقابر، مدارس، حسینیه‌ها، تکایا، مصلاها، قلاع، پل‌ها، آب‌انبارها، حمام‌ها، کاروانسراها، کاخ‌ها و مناره‌ها، پرداخته و سپس هنجار شکل‌یابی معماری اسلامی ایران، قوس‌ها در معماری اسلامی، گنبدها در معماری اسلامی، معماران، استادکاران دوران اسلامی، هنرمندان دوران اسلامی را بیان می‌کند.

این کتاب که تألیف محمد‌یوسف کیانی است، توسط کاآن دیلک، به زبان ترکی استانبولی ترجمه شده است و یکی از کتب بسیار مهم در معرفی معماری دوره اسلامی ایران زمین به شمار می‌آید و به عنوان یک منبع علمی و مرجع در  دوره‌های تحصیلات تکمیلی مورد توجه قرار می‌گیرد.

بسیاری از محققان و اهل تحقیق ترکیه در حوزه معماری به جهت تأثیر معماری ایرانی بر معماری ترکیه به خصوص در دوره اسلامی، بر ترجمه منابع فارسی در حوزه معماری ایران تأکید و از رایزنی فرهنگی ایران درخواست ترجمه این منابع را داشتند.

ترجمه این کتاب ارزشمند گامی در راستای آشنایی بیشتر و دقیق محققان و علاقمندان به معماری ایران در  ترکیه محسوب می‌شود.

در معرفی این کتاب آمده است: کاوش‌های باستان‌شناسی حکایت از آن دارد که سابقه معماری ایران به حدود هزاره هفتم قبل از میلاد می‌رسد. از آن زمان تاکنون پیوسته این هنر در ارتباط با مسایل گوناگون به ویژه علل مذهبی، توسعه و تکامل یافته است. احداث نیایشگاه‌ها در دوران اسلامی بیش از هر نوع بنای دیگر مورد نظر بوده است. معماری ایران با سبک‌های گوناگون و نقشه‌های متفاوت و تزیینات باشکوه، خانه خدا را شکوه و جلایی دیگر بخشید. مقابر و آرامگاه‌های بزرگان دین و سیاست نیز همانند نیایشگاه‌ها با نقشه‌های متفاوت، پوشش‌های گنبدی و تزییناتی چون گچ‌بری، کاشی‌کاری و آجرکاری، معماری دوره اسلامی را از اعتبار خاصی برخوردار ساخته‌اند. احداث مدارس، بعد از اینکه فضای آموزشی از نیایشگاه‌ها جدا و شیوه تدریس دگرگون شد، شکل تازه‌ای گرفت. فضای معماری مدارس نیز هم‌زمان با تحولات معماری مساجد وارد مرحله جدیدی شد و معماران با پیروی از ویژگی‌های معماری مساجد، مدارس را نیز کم‌وبیش با همان خصوصیات بنا کردند. تکایا، حسینیه‌ها و مصلا‌ها در بافت بسیاری از شهرها جای ویژه‌ای داشته و در ایام سوگواری به خصوص محرم مورد استفاده عاشقان ائمه اطهار (ع) بوده است.

بنا بر اعلام این خبر، طرح «تاپ» از سوی مرکز ساماندهی ترجمه و نشر معارف اسلامی و علوم اسلامی و توسط سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با هدف تشویق مترجمان به ترجمه و نشر آثار فاخر فارسی به سایر زبان‌های زنده دنیا، ترجمه و نشر کتاب در کشورهای هدف را حمایت و از این طریق ناشران بین‌المللی را تشویق به ترجمه و انتشار آثار فاخر فارسی در حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی‌ می‌کند.

از بین رفتن یک افسانه درباره «شهرک اکباتان» !

کتابی با نام « شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران» منتشر شده که با توجه به آن، افسانه نقش معماران آمریکایی و فرانسوی در طراحی این مجموعه، از بین می‌رود.

به گزارش ایسنا، بهروز مرباغی ـ معمار و سرپرست گروه تحقیق کتاب ـ در این‌باره گفت: امروز با اطمینان می‌توانیم بگوییم طراح معماری بلوک‌های فاز یک شهر فریدون آذری و رحمان گلزار شبستری است که هردو زنده و فعال هستند و طراح معماری بلوک‌های فاز دو نیز معماری کره‌ای به نام «کیم سوو گئون» است که در سال ۱۹۸۶ فوت کرده ولی دفتر معماری‌اش که یکی از بزرگ‌ترین دفاتر معماری کره است هنوز فعال است و از پیشتازان معماری مدرن کره به حساب می‌آید.

او که در نشست رونمایی این کتاب سخن می‌گفت، ادامه داد: دکتر فریدون آذری در دربند شمیران زندگی می‌کند و اگر در این رونمایی حضور ندارد، به دلیل سفری کاری به دبی است. از همکاران آذری در حال حاضر، علی‌اکبر نصرآبادی در دسترس است و برخی از اسناد و نقشه‌های معماری شهرک را در اختیار گروه تحقیق قرار داده‌است. او مدیر شورای عالی تمبر و موزه ارتباطات تهران است.

مرباغی اظهار کرد: نکته حائز اهمیت در جریان مطالعه و تحقیق این بود که معمار کره‌ای بلوک‌های فاز دو شهرک، تمام اسناد و نقشه‌های مجموعه را حفظ کرده، در حالی که همتای ایرانی او چنین نکرده و تک و توکی از نقشه‌ها از گردباد حوادث جان سالم برده‌اند. دفتر معماری کره‌ای، با گشاده‌دستی نسخه کامل نقشه‌های بلوک‌های فاز دو را با فرمت پی. دی. اف در اختیار گروه تحقیق قرار داد که درلوح فشرده به همراه کتاب توزیع می‌شود. این برای نخستین بار است که چنین اسناد و نقشه‌های معرفی و منتشر می‌شود.

این معمار ادامه داد: نمود در طراحی شهرک اکباتان، یک کره‌ای دیگر نیز به نام پروفسور کواک نقش داشت. پروفسور کواک که بانی و رئیس گروه شهرداران شهرهای جاده ابریشم است، طراح منظر فاز دو شهرک اکباتان است. او، در جریان برپایی نشست شهرداران شهرهای جاده ابریشم در قزوین، دو سال پیش، ذری استآبازدیدی از شهرک اکباتان داشت و از این‌که حاصل کارش پس از بیش از چهل سال هنوز فعال و موجب لذت و آرامش ساکنان است، اظهار خوشحالی کرد.

همچنین شهاب‌الدین ارفعی ـ معمار و از ساکنان قدیم شهرک ـ از سال‌های نخست زاده‌شدن اکباتان را تعریف کرد که اهالی این شهرک برای رفتن به «شهر» تهران چگونه باید مسیرهایی را باید اتوبوس و تاکسی طی می‌کردند؛ سال‌هایی که اکباتان هنوز به بدنه اصلی تهران نچسبیده‌بود.

او با دلخوری از نادیده گرفته‌شدن طرح اصلی و اولیه شهرک و تبدیل فضای سبز و تفرجی مرکز شهرک به مجموعه‌ای تجاری و پرترافیک، آرزو کرد برای باقی‌مانده فضای مرکزی شهرک راه‌چاره‌ای اندیشیده شده و ریه و تنفس‌گاهی برای مردم طراحی و اجرا شود.

ارفعی همچنین با اعتراض به حصارکشی اطراف بلوک‌ها، گفت که حصار و پرچین امنیت نمی‌آورد و امنیت در تعامل اجتماعی و رابطه میان اهالی حاصل می‌شود.

تألیف کتاب «اصول طراحی معماری خانه سالمندان» از سوی هیأت علمی واحد یادگار امام شهرری

کتاب «اصول طراحی معماری خانه سالمندان» از سوی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری منتشر شد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دفتر انتشارات اول و آخر، کتاب «اصول طراحی معماری خانه سالمندان» نوشته محمد مهدی غیایی از اعضای هیأت علمی واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری را منتشر کرد.

در خلاصه‌ای از کتاب آمده است: «با توجه به روند افزاینده تعداد سالمندان در کشور، توجه به این قشر و نیازهای آنها در این دوران بسیار با اهمیت است و به تبع آن فضاهای نگهداری از آنها نیز باید با دقت نظر طراحی شده و امید بخش باشد. کتاب اصول طراحی معماری خانه سالمندان کوشیده است تا با نگاه به ویژگی‌های روان شناختی این افراد به ارائه الگوهای طراحی معماری پرداخته و نمونه‌های مشابه ارزشمند در این حوزه را معرفی کند.»

این کتاب حاصل تلاش مشترک دکتر محمد مهدی غیایی، رئیس دانشکده هنر و معماری و خانم مهندس فرزانه سادات میری است.

کتاب فلسفه هنر اسلامی و معماری به زبان انگلیسی در لندن منتشر شد

کتاب فلسفه هنر اسلامی و معماری: بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و مسجد گوهرشاد، تالیف هستی صفوی به زبان انگلیسی در لندن منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب فلسفه هنر اسلامی و معماری: بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و مسجد گوهر شاد، Philosophy of Islamic Art and Architecture: Sheikh Safi al-Din Ardabili’s Khanqah and Shrine Ensemble & Gawharshad  Mosque in Mashhad تالیف هستی صفوی تحصیل کرده دانشگاه لندن و اکزیتر در رشته تاریخ هنر و فلسفه هنر اسلامی دارای ۱۸۵ صفحه، دو فصل و ۶۵ عکس، کتابنامه و نمایه است که توسط انتشارات آکادمی مطاعلات ایران لندن در قطع وزیری به صورت رنگی منتشر شده است.

کتاب «فلسفه هنر اسلامی و معماری» دکتر هستی صفوی با رویکردی نو نظریه جدیدی راجع به چگونگی تحلیل معماری اسلامی با توجه به معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و مسجد گوهر شاد در زبان انگلیسی معرفی می نماید.

در مکتب تاریخ هنر بریتیش(انگلیس)، آثار هنری را توصیف می نمایند ولی قائل به تأویل نیستند و از سوی دیگر خوشنویسی و رنگ و نور در معماری اسلامی را دارای شان تزئینی می دانند ولی قایل به شان مفهومی برای آن نیستند.

هستی صفوی در کتاب فلسفه هنر اسلامی با توجه به نمونه برجسته معماری خانقاه شیخ صفی الدین اردبیلی و ایوان مقصوره مسجد گوهر شاد استدلال می نماید که تحلیل توصیفی صرف برای هنر اسلامی کافی نیست و تحلیل توصیفی قادر به درک زیبایی‌ها و عظمت مفاهیم و تفکر انتزاعی هنر اسلامی نیست بلکه با رویکرد تاریخی و توصیفی باید با روش هرمنیوتیک معنوی پرده برداری از مفاهیم بلند بخش های محتلف هنر معماری اسلامی نمود. کتاب حاصل تز فوق لیسانس تاریخ هنر مولف در سواس(۲۰۱۳)، دانشگاه لندن است که با درجه عالی مقبول جامعه آکادمیک دانشگاه لندن شده است.

در فصل اول هستی صفوی معماری بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی را در ۸ بخش شامل مقدمه، سابقه تاریخی، موقعیت خانقاه شیخ صفی الدین، معماری بقعه، تزیینات بقعه،  گنبد الله الله، ، دارالحفاظ و نتیجه گیری تبیین می نماید. بخصوص او آیاتی را که خوشنویسی شده اند را با تکیه بر تفاسیر معتبر توضیح داده است و استدلال نموده است که آیات قرآن در معماری اسلامی فقط جنبه تزیینی ندارد بلکه نقش آگاهی‌بخشی و حضور تجلی کلام الهی در عالم ناسوت به زبان هنری را نیز دارد. برای اولین بار ۳۵ عکس جدید که توسط هستی صفوی از بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی گرفته شده است در جامعه انگلیسی زبان منتشر می شود.

در نشست «سه‌گانه زیبایی‌شناسی» مطرح شد : نگاه‌های کانتی، نو کانتی و پوزیتیویستی نشان‌دهنده خلاقیت نویسنده است

اسماعیل بنی‌اردلان در نشست نقد و بررسی مجموعه سه جلدی زیباشناسی و معماری، زیباشناسی و فیلم و زیباشناسی و نقاشی با اشاره به آشفتگی‌های موجود در حوزه مطالب زیبایی‌شناسی گفت: در کتاب سه‌گانه زیبایی‌شناسی نویسنده می‌داند چه می‌گوید و به مباحث تسلط کامل دارد و با توجه به تسلطش می‌داند مباحث را چگونه شروع و تمام کند.

 

اسماعیل بنی اردلان

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست نقد و بررسی مجموعه سه جلدی زیباشناسی و معماری، زیباشناسی و فیلم و زیباشناسی و نقاشی که به تازگی با ترجمه‌ عبدالله سالاروند منتشر شده، با حضور و سخنرانی اسماعیل بنی اردلان، حسن بلخاری و مترجم اثر سه‌شنبه ۱۵ اسفند در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

بنی‌اردلان در این نشست با بیان اینکه در حوزه زیبایی‌شناسی مانند معماری ترجمه‌های خوبی وجود ندارد، گفت: در حوزه نقاشی نیز داشته‌های ما بسیار کم است و ترجمه در این حوزه صورت نگرفته است. در حوزه زیبایی‌شناسی فیلم هم کتاب‌های زیادی ترجمه شده اما بیشتر این کتاب‌ها مشکل ترجمه دارد بدین معنی که یا ترجمه اثر خوب نبوده و یا اینکه انتخاب آثار برای ترجمه درست نبوده است. از سوی دیگر مطالعه این آثار برای خواننده‌های عامه و تخصصی برایندی نداشته است.
 
این مدرس فلسفه با اشاره به اینکه در حوزه دانشگاهی آشفتگی در مطالب زیبایی‌شناسی وسیع است، افزود: به طور مثال در این حوزه مباحث فنی با فلسفه درآمیخته شده است پس گاهی هنرمند با تئوری‌هایی مواجه می‌شود که نمی‌داند اساساً باید با آنها چه کند. این یکی از مشکلات معاصر ما در حوزه زیبایی‌شناسی است. از سوی دیگر اساتید هم بر مباحث این حوزه مسلط نیستند و به همین دلیل دچار مشکلات دیگری می‌شوند. من سال‌ها فکر می‌کردم چگونه می‌شود زیبایی‌شناسی را از جایی آغاز و به جایی ختم کرد.
 
بنی‌اردلان با تاکید بر اینکه در کتاب سه‌گانه زیبایی‌شناسی به خوبی این اتفاق افتاده بدین معنی که نویسنده می‌داند چه می‌گوید و به مباحث تسلط کامل دارد، عنوان کرد: از آنجا که نویسنده به مباحث تسلط دارد می‌داند چگونه آن را شروع و تمام کند. خوشبختانه پیدا کردن این سه جلد کتاب برای ترجمه بسیار قابل تامل است چون امروز متاسفانه دانشجویان و مترجمان بدون هدف آثار را ترجمه می‌کنند. در این سه جلد کتاب با اینکه نگاه‌های کانتی، نو کانتی و پوزیتیویستی وجود دارد و حتی من موافق آن نیستم اما این نگاه‌ها به درستی در کتاب‌ها استفاده شده و نشان‌دهنده نگاه خلاق نویسنده آن است.

به گفته وی، کتاب به سوالاتی می‌پردازد که شاید در ذهن همه مخاطبان وجود دارد، او این سوالات را می‌پرسد و پیش می‌برد. به طور مثال وقتی می‌گوییم فیلم هنر است چرا؟ عکاسی هنر است چرا؟ نقاشی هنر است چرا؟ ما با خواندن مباحث کتاب به تامل و تفکر در مباحث وادار می‌شویم.
 
این مدرس فلسفه در ادامه با اشاره به کتاب «زیبایی‌شناسی نقاشی» گفت: در کتاب به این موضوع پرداخته شده که بحث زیبایی‌شناسی اساساً به چه درد نقاشی می‌خورد؟ در ادامه مباحث نویسنده به این سوال می‌پردازد که زیبایی‌شناسی موجب می‌شود فکر نقاش توسعه پیدا کند. در ادامه مباحث کتاب نیز به دو نظریه مهم دراین حوزه یعنی بازنمایی و زیبایی امر سوبژکیتو پرداخته شده است.

بنی اردلان همچنین درباره کتاب «زیبایی‌شناسی فیلم» نیز توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: در این جلد این سوالات می‌تواند مطرح باشد که در داستان جایگاه راوی کجاست؟ راوی در تصاویر کجاست؟ چگونه احساسات جریحه‌دار می‌شود؟ در این بخش می‌توانیم نظریاتی را در این باره بخوانیم.

کتاب "شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران" رونمایی می‌شود

مراسم رونمایی کتاب "شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران" به همراه معرفی کتاب سه‌شنبه 15 اسفندماه در موزه ارتباطات برگزار می‌شود.

 به نقل از معمار نیوز،  مراسم رونمایی کتاب "شهرک اکباتان، مدنیت معاصر معماری ایران" با حضور، دکتر فریدون آذری، معمار طراح بلوک‌های فاز یک اکباتان؛ دکتر گیتی اعتماد، شهر ساز و استاد دانشگاه؛ دکتر علی اعطاء، رئیس کمیته معماری شورای شهر تهران؛ دکتر حسین ایمانی جاجرمی، دانشیار دانشگاه و عضو شورایاری اکباتان و  بهروز مرباغی، مؤلف کتاب در موزه ارتباطات برگزار می‌شود.

بر اساس این گزارش، با انتشار این کتاب، هویت طراحان اصلی این معماری معرفی می‌شود. در این کتاب هویت اصلی این معماری معرفی می‌شود زیرا بلوک‌های فاز اول توسط دکتر فریدون آذری و رحمان گلزار طراحی شده‌اند و بلوک‌های فاز دو را کیم سوو گئون طراحی کرده است. همچنین طراحی منظر فاز دو شهرک را هم یک معمار دیگر کره‌ای به نام پروفسور کواک انجام داده است.

در این نشست روایت‌های معتبر و گفتارهایی از فریدون آذری، سیدمحمد بهشتی، شهاب‌الدین ارفعی، حمیده امک‌چی، سیروس باور، نگار جوکار، بهروز سرابندی، حسین سلطان‌زاده، کاوه فولادی‌نسب، محمدشاپور کیمیاقلم، رحمان گلزار شبستری، بهروز مرباغی، سهراب مشهودی، جواد مهدی‌زاده، علی‌اکبر نصرآبادی ارائه خواهد شد.

همراه این کتاب، لوح فشرده‌ای تقدیم می‌شود که از جمله حاویِ نقشه‌های معماری بلوک‌های فاز دو شهرک اثر "کیم سوو گئون"، مکتب‌دار معماری مدرن کره است.

این کتاب توسط بهروز مرباغی، سید فرید توکلی، نگار حاتم نژادیان، عرفان خسروی، فرشید رحیمی کلهرودی، کسری کاوسیان (کاری از گروه پژوهش‌های معماری و شهرسازی) تهیه و تدوین شده است.

علاقه‌مندان به شرکت در این نشست می‌توانند سه‌شنبه 15 اسفندماه از ساعت 16 الی 18 به موزه ارتباطات واقع در خیابان امام خمینی (ره) مراجعه کنند.

کتاب «معماری و شهرسازی معاصر ایران:سنت، مدرنیته و خلق فضای میانه» منتشر شد

کتاب «معماری و شهرسازی معاصر ایران: سنت، مدرنیته و خلق فضای میانه» (Contemporary Architecture and Urbanism in Iran: Tradition, Modernity, and the Production of ‘Space-in-Between’ ) منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «معماری و شهرسازی معاصر ایران: سنت، مدرنیته و خلق فضای میانه» (Contemporary Architecture and Urbanism in Iran: Tradition, Modernity, and the Production of ‘Space-in-Between’ ) تالیف محمد رضا شیرازی از سوی انتشارات اشپرینگر منتشر شد.

این کتاب حاوی تحلیل انتقادی آثار برجسته و معتبر سه معمار ایرانی؛ کامران دیبا، نادر اردلان و حسین امانت طی سالهای دهه چهل و پنجاه شمسی است. به نظر مولف موقعیت معماری و شهرسازی در ایران از اواسط قرن نوزده میلادی همواره میان دو رویکرد قطبی مدرنیته و سنت در نوسان بوده است.

نظریه «منطقه گرایی انتقادی»  مطرح شده از سوی کنت فرامپتون نشان می دهد که چگونه آثار معماری می توانند این دو قطب به ظاهر متضاد را در آفرینشی نو گردهم آورند.

در این کتاب نوشته ها و آثار معماری این سه معمار از منظر نظریه «منطقه گرایی انتقادی» مورد نقد و نظر قرار می گیرد و چنین مطرح می شود که این معماران قادر شدند هم در نظر و هم در عمل «فضای میانه» ای خلق کنند که حاصل آن حضور همزمان و گفتگو بنیان سنت و مدرنیته است.