آموزه‌ها، پیامدها و الزامات ثبت جهانی شهر یزد/ تهیه و تدوین برنامه جامع اقدام مشترک در دستورکار
دبیر شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران طی دو نامه به طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی و همچنین استاندار یزد، مصوبه شورا را در سه بخش با موضوع ثبت جهانی شهر یزد؛ آموزه‌ها، پیامدها و الزامات، ابلاغ کرد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پیروز حناچی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به میرمحمدی استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان یزد و محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، مصوبه شورا را درباره ثبت جهانی شهر تاریخی یزد؛ آموزه‌ها، پیامدها و الزامات، ابلاغ کرد.
در نامه دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی و استاندار یزد آمده است: ثبت شهر تاریخی یزد در فهرست میراث‌جهانی فرصتی را برای تامل و تاکید بر میراث یکتا و ارزشمند شهرسازی معماری ایران شهر اسلامی‌مان در اختیار اهل فکر و فن و صاحبان دغدغه زیست مطلوب در پهنه سرزمینی تمدن تاریخی- فرهنگی ایران قرار داده است. ناظرین و نهادهای بین‌المللی با لحاظ شاخص‌های بسیار مهمی چون:
- سازگاری با اقلیم و طبیعت و خلاقیت در نحوه استفاده از سرزمین
- ویژگی های کالبدی (شهرسازی و معماری)
- تبلور آرامش، همزیستی و صلح، امنیت اجتماعی و تداوم حیات فرهنگی در وجه کالبدی
شهر یزد را مفتخر به این عنوان دانسته اند.
شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران ضمن فرارفتن از تقلیل این موضوع به عنوان ثبت یک سکونتگاه، در برهه‌ای از زمان که شهرسازی و معماری ایران به سرعت در هیاهوی سبک‌ها و اقتصائات مدرن رو به زوال نهاده و نظام برنامه‌ریزی فضایی، محیط‌زیست و حیات مدنی با بحران‌های جدی مواجه می‌باشد، خویش و همگان را به یادآوری، بازخوانی و به‌کارگیری شاخص‌های کارآمد و فراموش‌شده، دعوت می‌نماید. پر واضح است که رد و نشانه‌ای از هیچ‌یک از شاخص‌های فوق‌الذکر در شهرسازی و معماری معاصر وجود ندارد. ثبت جهانی شهر تاریخی یزد فرصتی را برای ایجاد تداوم زیست و پویایی اقتصاد شهری مبتنی بر فرهنگ ایران شهری در اختیار قرار می‌دهد که می‌توان از این طریق به احیای سبک زندگی مطلوب امیدوار بود.
شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تلاش‌های صورت‌گرفته توسط سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، مقامات و دستگاه‌های استانی و مردم فهیم شهر یزد در ثبت جهانی را ارج نهاده و خاطرنشان می‌سازد که حفظ این افتخار بسیار مهم‌تر و در عین‌حال دشوارتر از کسب آن است و این مهم تنها با همدلی، همفکری و هم‌رایی در سطح ملی و محلی و با مشارکت حداکثری شهروندان یزدی و کلیه علاقمندان به حفظ این افتخار بین‌المللی میسر خواهد بود. لذا مقرر می‌گردد:
الف)
۱. به منظور ایجاد هماهنگی و پرهیز از بروز تعارض و آشفتگی در پیگیری امور و همچنین جلوگیری از اقدامات موازی و بلااثر «برنامه جامع اقدام مشترک» با در نظرگرفتن و تاکید بر طرح مدیریتی پیوست میراث جهانی در سطح استان یزد و با محوریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استاندار محترم با همکاری کلیه دستگاه های ملی، استانی و حضور حداکثری نهادهای مردمی (سمن‌ها، تشکل‌های دانشگاهی، اصناف، رسانه‌ها، منتفذی و معتمدین محلات، ائمه جماعات مساجد و...)تهیه و تدوین و جهت تصویب نهایی به دبیرخانه شورای عالی ارسال گردد. ساختار نهادی و مدیریتی لازم و نحوه اجرا و نظارت بر برنامه و طرح های پیوست برنامه از اجرای این برنامه خواهد بود. تسریع در تدوین و تصویب این برنامه نشانگر عزم جدی برای حفظ این دستاورد می باشد.
۲. کلیه طرح ها و اقدامات پیشنهادی توسط شوراها، ستادها، مراجع حقوق مختلف در سطح ملی و محلی می بایست در راستای اهداف برنامه جامع اقدام مشترک باشند.
تبصره: چنانچه بنا بر ضرورت تهیه طرحی در خصوص شهر یزد یا بخشی از شهر به تصویب مراجع مختلف برسد، لازم است پس از تصویب، با «برنامه جامع اقدام مشترک» تطبیق یافته و در صورت نیاز، بازنگری لازم در آن صورت پذیرد.
۳. در کلیه طرح‌ها و اقدامات، بافت تاریخی شهر یزد در ارتباط متقابل با کلیت شهر مدنظر قرار گرفته و هرگونه اقدام در بافت در توجه به کل شهر و نیز کلیه اقدامات توسعه ای در سایر قسمت‌های شهر در انطباق با سیاست‌های مدنظر در بافت تاریخی تعریف و اجرا شود.
ب)
۱. با توجه به اتمام افق طرح جامع شهر یزد، طرح بازنگری با رویکرد حفاظت محور و تحت‌عنوان طرح ویژه حفاظت جامع شهر یزد توسط معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی تهیه شود. شرح خدمات این طرح با لحاظ موارد مذکور در این مصوبه حداکثر ظرف مدت دو ماه تهیه و به تصویب شورای‌عالی شهرسازیومعماری ایران برسد. همچنین بر انتخاب مشاور ذیصلاح در مقیاس بین‌المللی و نیز حداقل زمان تهیه طرح، تاکید می‌گردد.
تبصره: تهیه طرح تفصیلی ویژه بافت تاریخی شهر یزد به عنوان یکی از پیوست‌های طرح جامع مذکور با عنایت به موارد تعهدشده در پرونده ثبت جهانی و در راستای اهداف برنامه جامع اقدام مشترک با همکاری وزارت راه و شهرسازی و سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در اولویت قرار گیرد.
۲. دستورالعمل ویژه برای سازه‌های خشتی با رویکرد افزایش مقاومت به بهروزآوری این فناوری تاریخی (به عنوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین مصالح در جهت حفظ هویت و اصالت کالبدی شهر یزد) توسط سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با همکاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی حداکثر ظرف مدت ۶ ماه تهیه شود.
تبصره۱: چند نمونه ساختمان خشتی، به عنوان الگو (با تاکید بر انتخاب بناهای عمومی) توسط وزارت راه‌و‌شهرسازی و سازمان میراث‌فرهنگی و شهرداری یزد با همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی ذیربط احداث شود.
تبصره ۲: موضوع آموزش و به‌کارگیری فناوری خشت و بهروزآوری آن به عنوان یکی از واحدهای درسی دانشکده معماری دانشگاه یزد و در صورت قابلیت و امکان به صورت رشته‌ای خاص تعریف شود.
تبصره۳: سرفصل از مقررات ملی ساختمان در مبحث هشتم به بناهای خشتی اختصاص یابد.
ج)
بنا بر اهمیت موضوع دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری حداکثر ظرف مدت یک هفته:
۱. مکاتبه‌ای را از سوی رئیس شورا خطاب به رئیس‌جمهوری محترم جهت تخصیص اعتباری ویژه به منظور حفاظت از ثبت جهانی شهر تاریخی یزد
۲. مکاتبه‌ای را از سوی رئیس شورا خطاب به شورای پول و اعتبار به منظور پیش‌بینی‌های لازم جهت تخصیص اعتبارات لازم بانکی
۳. مکاتبه‌ای را از سوی رئیس شورا خطاب به مدیرعامل بانک مسکن مبنی بر تامین منابع لازم جهت مرمت بافت با ضوابط مصوب انجام دهد.
ضمنا شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، موظف می شود کلیه طرح ها، موضوعات و مباحث مربوط به شهر یزد را خارج از نوبت مطرح و تصمیم گیری نماید. همچنین لازم است کلیه جلسات شورای برنامه ریزی و توسعه استان یزد در ارتباط با شهر یزد و نیز کمیسیون ماده پنج شهر یزد با دعوت از دبیر شورای عالی و حضور وی یا نماینده ایشان تشکیل گردد. /
