از ثبت جهانی یزد تا تبدیل به مرکز معماری خشتی در جهان !

جوان آنلاین - مریم احمدی : ثبت جهانی شهر تاریخی یزد توسط سازمان یونسکو در چند ماه گذشته، اتفاق خوشایندی است که جاودانگی اولین شهر خشتی جهان با معماری منحصربفردش را نوید می دهد و می تواند رونق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این شهر را در پی داشته باشد. شهری که به عنوان یک بافت زنده خاص در دل کویر حالا فقط متعلق به ایران نیست و از حقوق جهانی برخودار شده است. حالا در شرایطی که برنامه های استراتژیک برای حفاظت از این شهر در سطح بین المللی در حال تدوین است اخباری از ثبت این معرفی این شهر به عنوان مرکز معماری خشتی در جهان مطرح شده است. موضوعی که می تواند نقطه عطفی در رونق صنعت گردشگری شهر تاریخی یزد محسوب شود.

در کنار تمام مزایای اقتصادی و فرهنگی جهانی شدن شهر یزد، ثبت این منطقه تاریخی با معماری منحصر بفردش می تواند از ساخت و سازهای بی رویه و غیراصولی به عنوان یکی از مهمترین دغدغه های مدیریران شهری در بسیاری از استانها، جلوگیری کند. در حال حاضر بخش اعظمی از مرکز شهر یزد را بافت قدیم با معماری سنتی خشت و گل تشکیل داده و بخش دیگر که به عنوان منطقه توسعه یافته شناخته شده از معماری متفاوتی برخوردار است و پس از ثبت این شهر خشتی مقرر شده معماری های جدید هم با بافت سنتی و خشتی هماهنگ شوند! مسئله ای که می تواند جلوی ساخت و سازهای بی رویه و غیر اصولی در یزد را بگیرد و سیمای این شهر تاریخی را حفظ کند .

حفظ چهره تاریخی شهر

در شرایطی که ضرورت توجه به مقاوم سازی بناها در شهرهای کشور به منظور جلوگیری از بروز خسارات ناشی از حوادث طبیعی در دستور کار مسئولان شهری قرار گرفته است برخی کارشناسان سازه‌های گلی وخشتی یزد توانایی مقابله با زلزله را دارندو می توان از این پس این سبک خانه سازی را تداوم بخشید . عضو کمیسیون عمران مجلس با تایید این موضوع گفت: از آنجا که سازه‌های گلی وخشتی توانایی مقابله با زلزله را دارند به منظور حفظ معماری سنتی این شهر مقرر شده در ساخت ساختمان ها و بناهای جدید در یزد استفاده از آجر،بتون و سیمان منطبق با معماری سنتی باشد و این مصالح بیش از اندازه به کارگرفته نشود. سید ابوالفضل موسوی بیوکی همچنین افزود: سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و شورای شهر یزد موظف شده‌اند که ترمیم و نوسازی بناهای خشت و گلی را با نظر کارشناسی و تحت نظارت و در چارچوب ضوابط میراث فرهنگی انجام دهند.

از انجا که مهمترین مسئله در ثبت جهانی هر منطقه و بنا، حفاظت و صیانت از آثار تاریخی است از این رو می توان گفت زنده نگه داشتن بافت زنده و تاریخی شهر یزد و جادوانگی اش یکی از مهمترین مزایای ثبت جهانی این شهر است. با توجه به اهمیتی که اکنون شهر تاریخی یزد در سطح جهانی یافته حفاظت جامع از نخستین شهر تاریخی ایران در فهرست جهانی یونسکو را در اولویت قرار می گیرد و تمامی ساکنان وحتی بخش‌های دولتی و غیردولتی ملزم به حفاظت از بناهای این شهر هستند.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور در این خصوص گفت: از مزایای مهم ثبت جهانی یزد این است که مدیریت یکپارچه در بخش تاریخی یزد توسط افراد مسئول در تمامی بخش‌های مدیریتی انجام می‌شود. وی امکان توسعه کیفی، رسیدگی فوری به بناهای تخریب شده، ساماندهی زمین‌ها در بافت ثبت جهانی شده و لایروبی مسیر قنات‌های موجود زیر این شهر تاریخی و احیای آنها با هدف بازدید عمومی را بخشی از دستاوردهای ثبت جهانی شهر تاریخی یزد عنوان کرد .

ضمن اینکه یزد پس از ثبت جهانی دارای حقوق جهانی شده و اگر این شهر تاریخی در جنگ‌ یا بلایای طبیعی دچار آسیب و خسارت شود همه کشورهای عضو یونسکو متعهد به جبران خسارت‌ها برای این شهر تاریخی هستند.

ثبت یزد به عنوان مرکز معماری خشتی جهان

چند ماه پس از ثبت جهانی شهر تاریخی یزد توسط یونسکو حالا اخباری از ثبت این شهر به عنوان مرکز معماری خشتی جهان منتشر شده است. موضوعی که با توجه به بافت منحصربفرد خشتی یزد و قدمت آن دور از ذهن به نظر نمی رسد. بافت متراکم و پیوسته این شهر که یک دست و منسجم کنار هم قرار گرفته و زندگی هنوز در آن جریان دارد علاوه بر اینکه امتیازی برای ثبت جهانی یزد محسوب می شود می تواند نام این شهر را به عنوان اولین شهر خشتی در جهان به لحاظ معماری جاودانه کند.

طی روزهای اخیر نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی با اعلام اینکه به زودی یزد به عنوان مرکز معماری خشتی درجهان انتخاب می شود گفت: باتوجه به معماری شهر یزد به احتمال زیاد این شهر به عنوان مرکز معماری خشتی و گلی در جهان انتخاب می‌شود. موسوی بیوکی تحقق این موضوع را راه موثری برای رونق گردشگری این شهر عنوان کرد. چرا که طبق برآوردها این شهر ظرفیت جذب 300 هزار نفر گردشگر را دارد و قطعا بعد از ثبت و فراهم شدن زیرساخت ها این مهم محقق می شود.