افزایش سرعت نوسازی در گروی روش‌های جدید مشارکتی
اگرچه در دولت های پیشین، علیرغم وعده های داده شده نوسازی بافت های فرسوده شهری صرفا در حد شعار بوده و عملیاتی نشده است؛ اما این موضوع مهم به تازگی در دولت دوازدهم به عنوان اولویت مهم وزارت راه و شهرسازی در بخش مسکن معرفی شده تا از طریق بهسازی و احیای این بافت ها و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشین، بحث بازآفرینی شهری هم شکل اجرایی بگیرد.
در همین راستا دولت با ارائه تشویقات و تسهیلات مختلف، درصدد ترغیب مالکان و سازندگان برای نوسازی این بافت ها برآمده است. با این حال کارشناسان با اشاره به چالش های بزرگ نوسازی مناطق فرسوده، معتقدند: سیاست‌های تشویقی در بخش نوسازی بافت‌های فرسوده، بهقدری ضعیف و دچار بروکراسی اداری است که مالکان و سازندگان، رغبتی برای تخریب و نوسازی این املاک ندارند.
لزوم به کارگیری روش‌های جدید مشارکت در نوسازی
در همین رابطه مدیرکل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی عمده‌ترین چالش نوسازی بافت های فرسوده را مربوط به کمبود منابع اعتباری دانست و گفت: در حال حاضر منابع اعتباری، عمده‌ترین چالش دستگاه‌های ذی‌مدخل در حوزه بافت فرسوده از جمله شهرداری، دستگاه‌های خدمات‌رسان و راه و شهرسازی در کل مناطق کشور است.
محمدضا اخوان عبداللهیان با بیان این مطلب افزود: هرچند که دولت بنا را بر تقویت این اعتبارات گذاشته تا بتوانیم در حوزه نوسازی بافت های فرسوده مشکلات خود را به حداقل برسانیم، اما اکنون ما در مرحله‌ای هستیم که می توانیم از روش‌های جدید مشارکت و منابع پولی و اعتباری برای امور زیربنایی استفاده کنیم.
وی ادامه داد: با توجه به مشارکت وزارت راه و شهرسازی و شهرداری در زمینه نوسازی بافت فرسوده، هرچند این همکاری ها در زمینه تهاتر زمین و اختصاص منابع اعتباری می‌تواند به توسعه نوسازی بافت فرسوده کمک کند، اما به طور قطع این امکانات کافی نیست و باید از تسهیلات دیگری استفاده کنیم تا سرعت احیا و نوسازی این مناطق افزایش یابد.
اخوان با اشاره به تاکید رئیس جمهوری درباره ضرورت نوسازی بافت فرسوده تصریح کرد: امسال رئیس دولت و وزیر راه و شهرسازی اولویت خود را بر نوسازی بافت فرسوده و توانمندسازی بافت حاشیه‌نشین قرار داده‌اند و از همین رو همه دستگاه‌ها قطعا باید تمرکز بیشتری را بر این بخش داشته باشند.
وی با انتقاد از اینکه در حوزه نوسازی بافت های فرسوده از لحاظ سرعت عقب مانده ایم، عنوان کرد: البته طی یکی دو سال اخیر به‌خاطر برنامه زمان‌بندی و ردیف اعتباری خاصی که دولت برای این منظور در نظر گرفته، جای امیدواری وجود دارد که این امر تسریع شود.
اخوان همچنین در پاسخ به اینکه در جریان نوسازی تا چه حد باید ایجاد زیرساخت‌های مورد نظر در مناطق فرسوده اعم از امکانات آموزشی، بهداشتی، حمل و نقل و... مورد توجه قرار گیرد گفت: طبیعتا ساخت و ساز هر ساختمانی چه در بافت فرسوده و چه در خارج از بافت فرسوده، مستلزم این است که ضوابط طرح تفصیلی شهرها رعایت شود.
وی تاکید کرد: در زمان تصویب طرح تفصیلی در هر شهری ضوابط مشخص شده و شرکت‌های خدماتی هم براساس آن، بستر تاسیسات زیربنایی را فراهم کرده‌اند. بنابراین اگر ضوابط طرح تفصیلی در ساخت و سازها رعایت نشود، ضمن اینکه تامین امکانات خدماتی عقب می‌افتد، حقوق شهروندی هم دچار مشکل می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی با تاکید بر اینکه مبنای ما در نوسازی بافت های فرسوده باید طرح تفصیلی مصوب شهرها باشد، اظهار داشت: طرح تفصیلی در جریان ساخت و سازها باید ملاک عمل قرار بگیرد تا حقوق شهر و شهروندان رعایت شود.
وی با انتقاد از احداث ساختمان‌های بلندمرتبه بدون توجه به ضوابط و اصول طرح تفصیلی بیان کرد: به دلیل این گونه ساخت وسازها دستگاه‌های خدمات‌رسان در تامین خدمات زیربنایی و در عین حال مردم هم به دلیل کمبود امکانات موردنیاز با مشکل مواجه شده‌اند. بنابراین اساس و مبنای کار ما در ساخت و سازها باید همان طرح تفصیلی باشد.
مشکل نوسازی، عدم پرداخت سود تسهیلات نوسازی است
علاوه بر این، مدیر کل راه و شهرسازی استان گیلان هم با اشاره به چالش های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده گفت: براساس قوانین، دولت متعهد شده تا بخشی از سود تسهیلات نوسازی را پرداخت کند؛ اما مشکل ما طی سنوات اخیر این بوده که متاسفانه دولت این مبلغ را پرداخت نکرده است.
علی خاوری دانشور با بیان مطلب فوق افزود: در حال حاضر کسانی که این تسهیلات را گرفته‌اند و سررسید تسهیلات آنها فرارسیده، انتظار دارند که یارانه آنها زودتر پرداخت شود تا بتوانند به دنبال فروش اقساطی بروند و پایان کار مشارکتی را با بانک به نتیجه برسانند.
وی اظهار داشت: بنابراین انتظار داریم که در این قسمت دولت کمک بیشتری بکند تا افرادی که تسهیلات آنها به سررسید رسیده، بتوانند از تسهیلات تخفیف سود بانکی استفاده کنند.
خاوری همچنین درخصوص وضعیت توجه به زیرساخت‌ها در جریان نوسازی بافت فرسوده عنوان کرد: به طور قطع، توسعه شبکه معابر این امکانات را هم مترتب خود دارد. یکی از اشکالات مسکن مهر، انتخاب مکان نامناسب برای ساخت این پروژه ها بود؛ در حالی که اگر در بافت‌های فرسوده اجرا می‌شد، به دلیل وجود زیرساخت‌ها در این مناطق، مشکلی از این بابت ایجاد نمی شد. کمااینکه براساس این ساخت‌وسازها شبکه معابر توسعه پیدا می‌کرد و زیرساخت‌ها هم به روزتر می‌شدند.
وی در عین حال تاکید کرد: بیشترین مشکل بافت فرسوده، مربوط به سود تسهیلاتی است که تاکنون تحقق پیدا نکرده و اگر شتاب بگیرد، شدت نوسازی بافت های فرسوده چند برابر خواهد شد.
خاوری در پایان با بیان اینکه در حال حاضر نوسازی بافت فرسوده به یکی از مفاهیم بازآفرینی شهری تبدیل شده است خاطرنشان ساخت: بازآفرینی شهری، نوسازی بافت فرسوده و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی را در بر می‌گیرد و بر اساس ایده‌های جدید وزارت راه و شهرسازی، قرار است به بهبود وضعیت تمامی این مناطق توجه شود.
