برج سنگی "ویران" زیرِ پایِ باستان شناسان!

فصل سوم کاوش های باستان شناسی در محدوده ی برج سنگی "ویران" در پاسارگاد به منظور روشن کردن نقشه و جزئیات معماری بنا شروع شد.

به گزارش ایسنا، علی موسوی - سرپرست کاوش‌های جامع باستان‌شناسی در پاسارگاد - گفت: محوطه‌ی باستانی پاسارگاد نخستین و کهن‌ترین سکونتگاه سلطنتی سلسله هخامنشی در فارس است که تاریخ بنیان آن به دوره فرمانروایی کوروش در نیمه قرن ششم پیش از میلاد می‌رسد.

وی با اشاره به این نکته که محوطه میراث جهانی پاسارگاد در محلی به نام دشت مرغاب در۱۳۰ کیلومتری شمال شیراز، نزدیک به سرحدات شمالی استان فارس قرار دارد، افزود: در مجموع بیش از پنجاه اثر تاریخی در محوطه میراث جهانی پاسارگاد و پیرامون آن قرار دارد که شامل بقایای سکونتگاههای پیش از تاریخی تا استقرارگاه‌های اسلامی در سده های ششم و هفتم هجری است.

او افزود: طرح جامع کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه پاسارگاد با هدف مطالعه‌ی فراگیر آثار باستانی از دوران پیش از تاریخ تا سده‌های هفتم و هشتم هجری به مدت پنج سال پیش‌بینی شده است.

موسوی با اشاره به این نکته که بنای معروف به زندان سلیمان (یا آرامگاه کمبوجیه) شامل بقایای دیواری به بلندی ۱۴ متر است که در شمال محدوده کاخ‌ها قرار دارد، افزود: این دیوار در اصل باقی مانده یک برج سنگی چهار ضلعی مسقف بوده که بر اثر استفاده از سنگ‌های آن در ساخت‌وسازهای متاخر به این شکل در آمده است.

او با مقایسه این برج سنگی با بنای "کعبه زرتشت" در نقش رستم گفت: هردو این ساختمان‌ها بسیار شبیه به هم بوده و شاید کاربرد یکسانی نیز داشته‌اند هرچند که هنوز کاربرد دقیق آنها نامعلوم است.

به گفته‌ی وی، کاوش‌های فصل سوم در محدوده‌ی برج سنگی "ویران" در ادامه کاوش‌های سال‌های قبل و به منظور روشن کردن نقشه و جزئیات معماری بنا شروع شد.

او با اشاره به نتایج مهم کاوش‌های فصل گذشته مانند آثار معماری متفاوتی با بناهای شناخته شده‌ی دوره هخامنشی گفت: در این فصل با گسترش محدوده‌ی کاوش در بخش جنوبی محوطه و نیز ایجاد گمانه در بخش شمالی آن امیدواریم تا ارتباط محوطه با برج سنگی از سوی شمال مشخص شود و راه ورود به ساختمان مکشوفه از جنوب پیدا شود.

موسوی از دیگر مکان‌های کاوش شده در فصل گذشته را محوطه‌ی موسوم به محدوده‌ی "مقدس" دانست که کندوکاو در آن منجر به کشف کم نظیر آتشدان خشتی به طول تقریبی ۱۴۰ سانتیمتر و آثار آخرین مراسم آئینی شامل صدها قطعه استخوان حیوانی (اغلب بز و گوسفند) شد که در آتش حرارت  دیده و سوخته بودند.

او با بیان این نکته که کاوش در اطراف محل کشف آتشدان به قصد روشن‌تر شدن پلان آن در این فصل نیز ادامه خواهد یافت، گفت: به منظور مرمت و خواناسازی آثار معماری روی تُل‌تخت، کاوش‌هایی برای ردیابی و شناسایی یافته‌های کاوش‌های پیشین در جریان است که برای حفاظت، مرمت و نهایتا نمایش بقایای ادوار مختلف استقرار روی تل تخت در پاسارگاد مهم است.

او از اهداف برنامه‌ی جامع کاوش‌های باستان‌شناسی پاسارگاد به مطالعه‌ی استقرارهای پیش از عصر هخامنشی اشاره کرد و گفت: به همین منظور کارگاهی در تُل خاری، یکی از تپه‌های پیش از تاریخی محوطه ایجاد شد.

به گفته وی، تل خاری مجموعه‌ای از تپه‌های کم ارتفاع و پراکنده در شمال محوطه‌ی پاسارگاد است که بخش بزرگی از آن در اثر فعالیت‌های کشاورزی سال‌های اخیر از بین رفته است.

او با اشاره به شناسایی آثاری از استقرار دوران "باکون"، "لپویی" و "هخامنشی" در کاوش در تُل خاری تا کنون گفت: از اهداف کاوش در تل خاری شناسایی لایه‌ها و تسلسل فرهنگی دشت پاسارگاد در هزاره‌های چهارم تا اول پیش از میلاد است.