برخی از متولیان اطلاعات دقیقی درباره حریم شهر تهران ندارند

به رغم انکه برخی از مدیران و مسئولان شهری و سایر دستگاه های دولتی تنها حریم تهران را فضای پیرامونی پایتخت می دانند، اما به اعتقاد مدیر کل حریم شهر تهران این تصور و تعریف از حریم پایتخت، به طور کامل اشتباه است.

به گزارش تیتر شهر: به رغم آنکه صیانت از حریم شهر تهران به اندازه اداره آن از اهمیت ویژه ای دارد اما  متاسفانه نگاه متولیان صیانت از حریم شهر تهران این است که مفهوم حریم یعنی فضای پیرامون شهر تهران است که به دلیل این تصور به این محدوده نگاه توسعه محدوده شهر به داخل حریم را دارند. در صورتی که برابر اسناد بالادستی این نگاه اشتباه است و تبعاتی مانند ساخت و سازهای غیر مجاز و در نهایت تجاوز به این محدوده را شکل می دهد.

برابر اسناد بالادستی در حال حاضر محدوده شهر تهران 640 کیلومتر مربع مساحت دارد این در حالی است که در حوزه مدیریت شهری حریمی که برای تهران در نظر گرفته شده بود1200 کیلومتر است. این در حالی است که براساس طرح راهبردی حریم شهر تهران که از خروجی های طرح جامع شهر تهران به شمار می رود، حریم تهران را 5918 کیلومتر مربع در نظر گرفته است که این طرح راهبردی در سال 92 توسط شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسیده به مجموعه های متولی در حریم شهر تهران از جمله شهرداری تهران ابلاغ شده است.


مدیرکل حریم شهر تهران در این باره می گوید: با توجه به وسعه 640 کیلومتری شهر تهران در طرح راهبردی حریم  این کلانشهر حدود 6000 کیلومتر در نظر گرفته شده است که با یک حساب سر انگشتی می توان فهمید که وسعت حریم تهران از وساحتی که برای کل شهر و بخش مسکونی آن در نظر گرفته شده، وسعت 10 برابری در مقابل شهر تهران دارد به همین دلیل صیانت از این فضا به مراتب حساس تر و سخت تر از اداره شهر تهران خواهد بود.

براساس اسناد موجود در حال حاضر در اداره حریم شهر تهران 9 فرمانداری دخالت مستقمی دارند. این در حالی است که در حریم شهر تهران 28 شهر اقماری به عنوان شهرستان وجود دارد.

دکتر حسین خانلری اعتقاد دارد به همان اندازه که یک شهر پویا و زنده است، حریم شهر تهران نیز به همان اندازه پویاست و مدیریت این محدوده وسیع به اندازه اداره شهر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عبارت ساده تر نمی توان تنها به این مساله اشاره کرد که حریم تنها اراضی پیرامون حریم شهر تهران است. به این دلیل که یکسری اتفاقات در محدوده حریم روی می دهد که تاثیرگذار بر محدوده شهر تهران و یا شهرهای اطراف پایتخت است به همین دلیل است که باید نگاه حفاظتی و اجرای قوانین در این محدوده حکم فرما باشد.


با توجه به ابلاغ طرح راهبردی حریم شهر تهران که به همراه طرح تفصیلی به عنوان دو خروجی طرح جامع شهر تهران شناخته می شود، نیاز داشت تا یک مشاور کارهای مطالعاتی نحوی اجرای این طرح را در حریم شهر تهران مطالعه می کرد. به همین دلیل یکی اقدامات اداره کل حریم شهر تهران که از سال 92 و هم زمان با ابلاغ طرح راهبردی حریم شهر تهران اجرا شد، بررسی راهکارهای اجرایی آن است.

مدیرکل حریم شهر تهران در این باره بیان کرد: مطابق با طرح راهبردی شهر تهران مساحت حریم 5918 کیلومتر مربع در نظر گرفته شده است که باید با رویکرد غالب حفاظت و مراقبت از این محدوده وسیع اداره شود. از سوی دیگر مطابق این طرح 82 درصد از این مساحت باید به عنوان پهنه سبز در نظر گرفته شود و 18 درصد باقیمانده ان نیز به پهنه های مسکونی، مسکونی و یا«سیویک» اختصاص داده شود.
مطابق این راهبردها نگاه قانون گذار یا همان شورای عالی معماری و شهرسازی در حریم شهر تهران این بوده است که بخش قابل توجهی از حریم شهر تهران باید به پهنه سبز اختصاص داده شود به این دلیل که پهنه سبز مانع از گسترش شهر تهران  و جمعیت شهر به داخل حریم می شود .

خانلری با بیان اینکه کمربند سبز حریم شهر تهران راه حلی است که قانونگذار برای جلوگیری از گسترش محدوده مسکونی شهر تهران به داخل حریم بوده است، یاداور شد: ایجاد و توسعه کمربند سبز در حریم شهر تهران یکی از وظایفی است که قانونگذار بر عهده شهرداری تهران قرار داده است که در این رابطه نیز اداره کل حریم شهر تهران با همکاری گروه مشاور اجرای این طرح را در طول سال های اخیر به روز رسانی کرد. در حال حاضر این طرح با راهکارهایی که مشاور طرح پیشنهاد داده تهیه و برای تصویب به شورای عالی شهرسازی و معماری و شورای شهر تهران ارسال شده است.

در حال حاضر شهر تهران در حریم 5918 کیلومتری خود با شهرستان های ری، رباط کریم، اسلامشهر، قدس، مرکزی و ... اشتراکاتی دارد. با این حال حریم اولیه شهر تهران مطابق طرح جامع 1200 کیلومتر در نظر گرفته شده بود که با تدقیق این محدوده توسط مشاوران اداره کل حریم به 1327 کیلومتر مربع افزایش پیدا کرد که توسط 4 فرمانداری تهران، شمیرانات، ری و اسلامشهر این محدوده اداره می شود و فرمانداری های قدس، پردیس و بخشی از شهرستان پاکدشت نیز در محدوده حریم در کنار شهرداری تهران در اداره این محدوده تاثیرگذار هستند.

اما سوال اینجاست که با توجه به طرح راهبردی حریم شهر تهران تکلیف روستاها و شهرهای واقع در محدوده حریم شهر تهران به عنوان نقاط سکونتگاهی چه سرنوشتی پیدا خواهند کرد؟

مدیرکل حریم شهر تهران در این باره تاکید کرد: قرار نیست شهرها و روستاهای واقع در حریم شهر تهران به جای دیگری منتقل شوند. برابر قانون تقسیمات کشوری هر کدام از این شهرها و روستاها خود نیز دارای محدوده حریم هستند. در حال حاضر وسعت حریم  پیرامونی شهر تهران به عنوان حلقه اول حریم پایتخت 1327 کیلومتر مربع است که اتفاق در این محدوده حریم 75 روستا داخل آن قرار گرفته اند که از این تعداد 67 روستا طرح هادی دارند که توسط شهرداری تهران و یا بنیاد مسکن تهیه شده است. این در حالی است که 7 روستا واقع در حریم فاقد طرح هادی بوده و در این میان نقشه 31 روستا نیز که در محدوده حریم قرار دارند، تدقیق شده است.

به گفته خانلری، همچنین از 22 منطقه شهر تهران 11 منطقه و 28 ناحیه شهر تهران دارای حریم هستند. به عبارت دیگر چیزی در حدود 50 درصد شهر تهران در مجاورت حریم شهر قرار گرفته اند.
با وجود وسعت حریم شهر تهران صیانت از این محدوده وسیع که مساحت ان حدود 10 برابر مساحت شهر تهران است، کار بسیار سخت و مشکلی است.

مدیرکل حریم شهر تهران درباره راه های صیانت از حریم شهر تهران تاکید کرد: اداره این محدوده وسیع با استناد به ماده 99 قانون و قانون 100شهرداری ها است. بر مبنای این قوانین صدور هرگونه پروانه و مجوز ساخت و پایانه کار در مساله ساخت و سازهای مجاز بر عهده شهرداری های درگیر در محدوده حریم به ویژه شهرداری تهران است. همچنین به استناد تبصره 3 ماده 99 قانون شهرداری ها باید 80 درصد بودجه حریم اختصاص  به پروژه های عمرانی و عمران و آبادانی روستاهای واقع در این محدوده اختصاص داده شود.

وی درباره مقابله با ساخت و سازهای غیر مجاز افزود: همچنین تبصره ذیل ماده 2 قانون نظارت بر گسترش شهر تهران به ما اجازه داده است که اگر کسی بدون پروانه اقدام به ساخت و ساز  در حریم شهر تهران کرد در حین ارتکاب به این اقدام برخورد و جلوگیری از ادامه کار کنیم.

سوال دیگری که در این میان به وجود می آید، این است که آیا به طور کلی ساخت و ساز در حریم شهر تهران ممنوع است، در این صورت تکلیف فعالیت های کشاورزی و دامداری چه می شود؟

حسین خانلری در پاسخ به این سوال نیز توضیح داد:  به رغم انکه  اصل حفاظت از حریم شهر تهران بر عدم توسعه ساخت و ساز در حریم است، اما این تاکید در حوزه کشاورزی شدت کمتری به خود می گیرد. به این صورت که اگر یک فردی که در حریم شهر تهران زمین کشاورزی داشته باشد برای ایجاد و یا توسعه صنایع تکمیلی کشاورزی و دامداری نیار به ایجاد گلخانه و .... داشته باشد، شهرداری تهران برای توسعه صنعت کشاورزی موظف است کمک کند.در وتقع مالک زمین بعد از اخذ مجوزهای لازم از سازمان های متولی کشاورزی برای دریافت مجوز ساخت ابنیه مورد نیاز با مراجعه به اداره کل حریم شهر تهران درخواست خود را مطرح می کند. بررسی این درخواست ها در کمیته تخصصی فنی حریم شهر تهران که به ریاست معاون شهرسازی و معماری و دبیر مدیرکل حریم اعضای ادارات کل داخل شهرداری و نهادهای مرتبط مانند جهاد کشاورزی و منابع طبیعی است، انجام می شود.

وی ادامه داد: در این کمیته تخصصی اگر اعضا بعد از تحقیقات اعضا به این نتیجه برسند که مالک می تواند در اراضی فعالیت کشاورزی داشته باشند؛ مجوزهای لازم اعطا می شود. به عبارت ساده تر لازم به توضیح است که شهرداری مجوزهای لازم را در زمینه  فعالیت های زیر پهنه کشاورزی را صادر می کند بر این مبنا که توسعه کشاورزی نیز  در راستای صیانت از حریم شهر تهران انجام می شود.

بر مبنای صحبت های این مدل شهری می توان به این نتیجه رسید که توسعه پهنه سبز در حریم شهر تهران تنها به این مفهوم نیست که شهرداری موظف به کاشت درخت در حریم با هدف صیانت و حفاظت از آن است. بلکه توسعه صنایع وابسته به کشاورزی و دامداری نیز که با هدف کارآفرینی است می تواند در این پهنه تعریف شود. در واقع با توسعه این صنایع سبز دیگر مالک به فکر ساخت سوله و یا ساخت و سازهای غیر مجاز در زمین خود نمی افتد.

به گفته مدیرکل حریم شهر تهران؛ تمام زمین هایی که داخل سرزمین 1327 کیلومتری حریم شهر تهران بر مبنای طرح جامع قرار گرفته است، اراضی کشاورزی و منابع طبیعی هستند که مالک خصوصی دارند. بر این مبنا اگر مالک این زمین ها بتواند مجوزهای لازم بر مبنای تبصره یک ماده یک قانون حفظ اراضی و باغات را  بگیرد، می تواند از شهرداری تهران پروانه  بهره برداری را از کمیته تخصصی فنی دریافت کند و اگر بتواند مجوزهای لازم مندرج در تبصره 4  این قانون را از سازمان های متولی دریافت کند که شامل فعالیت های مربوط به حوزه کشاورزی می شود، به راحتی می تواند مجوز کمیته تحصصی را دریافت کند.