رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با اعلام اینکه سیاستگذاری بازآفرینی و سیاستگذاری نظامات اجرایی، دو سطحِ دستیابی به حصول نتیجه تشکیل کمیته اعتلای معماری ایران است، گفت: معتقدم، همواره باید با یک سنگ نشانه، عبور و حرکت کنیم و آن سنگ نشانه، بازآفرینی و بازگشت به هویت و اصالت است که آن را با اندیشه ایران‌شهری می‌شناسیم.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جمع معماران و در نخستین نشست شورای اعتلای معماری ایران با اشاره به اینکه مدتها بود که در صدد تشکیل چنین کمیته‌ای بوده است، اعلام کرد: مدتها بود که در صدد تشکیل چنین کمیته‌ای بودیم اما متاسفانه شرایط فراهم نمی شد و بالاخره با تلاش فراوان این کمیته تشکیل شد.
عضو کابینه دولت دوازدهم تاکید کرد: تلاش داریم تا این کمیته بتواند جایگاه رسمی داشته و در عین حال دارای قدرت تصمیم گیری باشد و صرفا یک جایگاه توصیه‌ای نباشد. به همین دلیل در بحث و بررسی‌های مختلفی که داشتیم نهایتا به دکتر ایزدی پیشنهاد کردم تا این کمیته را زیرنظر شورای‌عالی شهرسازی و معماری قرار دهیم.
آخوندی یادآور شد: اگرچه شورای‌عالی شهرسازی و معماری که بیش از ۴ دهه از عمر آن می‌گذرد تحت‌عنوان شورای‌عالی شهرسازی و معماری فعالیت کرده بود اما شاهد بودیم که بخش معماری آن هیچوقت فعالیت جدی نداشت. بنابراین تلاش کردیم تا کمیته اعتلای معماری را ذیل شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران تعریف کنیم. هدف از اینکار این بود تا این کمیته بتواند نتایج حاصل، را به واسطه برون‌دادها و تصمیماتی که اخذ می کند به صورت مصوبه و از طریق شورای عالی به عنوان سند رسمی ابلاغ کند.
وی ادامه داد: هدف از تعریف کمیته اعتلای معماری ذیل شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران این بود تا نتایج حاصل از جلسات کمیته، سند رسمی شوند و بتوان به واسطه آنها یکسری بنیان‌هایی را گذاشت تا در جهت شکوفایی معماری ایران گام‌های جدی برداشت.
وزیر راه و شهرسازی با یادآوری این مطلب که شرایط فعلی، شرایط دشواری است، گفت: شاید در این شرایط دشوار صحبت از معماری در جامعه خیلی مخاطب نداشته باشد و در این شرایط دشوار، گوش شنوایی برای این موضوع مهم وجود نداشته باشد. اما امیدوارم بتوانیم از این شرایط سخت عبور کنیم و بتوانیم از این سلسله جلساتی که تشکیل خواهیم داد یک محصول بسیار خوبی، داشته باشیم.
این مقام‌مسئول، اعلام کرد: شهرهایی کنونی ایران معدل و آینه خرد ما ایرانی‌هاست. بسیار مهم است وقتی راجع به معماری صحبت می کنیم، از خود شروع کرده و به نحوه تفکر جمعی خود سامانی داده و در نهایت با تفکر درست جمعی فکر کرده و گام برداریم.
آخوندی با اشاره به این مطلب که در شورای اعتلای معماری، تمرکز بر روی آثار شاخص معماری نیست بلکه موضوع فراگیر معماری و مفهوم سبک زندگی در اولویت است، خاطرنشان کرد: برای ما حائز اهمیت است که مباحث بر موضوعاتی متمرکز باشند که جنبه عمومی داشته و در عین حال کاربردی باشند.
وی تصریح کرد: قطعا معماری شاخص می تواند مانند جواهری باشد که در بافت، درخشش خود را داشته باشند. اما در نهایت و آخر کار، زمینه هم باید یک زمینه‌ای باشد که جواهر در آن بنشیند و به آن زمینه جلوه‌ای بدهد.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با یادآوری اینکه، معماری بروز دهنده یک مجموعه اصالت، هویت، دانش، فلسفه، فرهنگ و تمامی ارکان هویتی است، گفت: اینکه بنده بعد از ۴ دهه فعالیت در حوزه‌های مختلف به معماری روی آورده‌ام به این دلیل است که به این نتیجه رسیده‌ام که معماری، جلوه‌گاه تفکر ما نسبت به هستی و شناخت آن است. البته این نوع نگاه می‌تواند حتی به اقتصاد، سیاست، سیاست بین‌الملل، و حمل و نقل نیز تعمیم یابد. معتقدم اگر این دیدگاه را نتوانیم به تمامی حوزه‌ها تعمیم دهیم در نهایت و آخر کار، پستی و بلندی‌هایی است که طی می‌کنیم.
وی با تاکید مجدد بر اهمیت بازگشت به مبدا برای یافتن راه صحیح از طریق اندیشه ایران‌شهری و بازآفرینی، گفت: هرچقدر که در موضوع شهر، اندیشه کردم به این نتیجه رسیدم که ما هیچ چاره‌ای نداریم جز آنکه به ایده بازافرینی شهری بازگردیم تا بتوانیم از طریق آن ایده، رد زندگی، رد مکان و زمان را پیدا کنیم. زیرا معتقدم اگر نتوانیم رد زمان ومکان را بازیابیم آخر کار، گم خواهیم شد.
آخوندی توضیح داد: معتقدم، همواره باید با یک سنگ نشانه، عبور و حرکت کنیم و آن سنگ نشانه، بازآفرینی و بازگشت به هویت و اصالت است که آن را با اندیشه ایران‌شهری می‌شناسیم.
وی تاکید کرد: واقفم تا چه اندازه در رابطه با اندیشه ایران‌شهری و مفهوم بازآفرینی، فشار وجود دارد که این سخنان چیست؟. اما در عین حال معتقدم که باید با سنگ‌نشانه‌ها خود را میزان کنیم.
حفاظت از سنگ‌نشانه‌های دارای هویت و اصالت، راهکاری برای حفاظت از تاریخ و هویت
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در بیان نمونه‌های سنگ‌نشانه‌ها و اهمیت حفاظت از آنها به سفر اخیر خود به سنندج اشاره کرد و گفت: در سفر اخیر خود به سنندج، جلوی تخریب یک سنگ نشانه در یک واحد مسکونی که به بهانه بازکردن یک معبر در حال تخریب بود را گرفتیم. این یک دیدگاه است که مقابل دیدگاه تخریب به بهانه نوسازی قرار دارد.
آخوندی حفاظت از سنگ‌نشانه‌های دارای هویت و اصالت را راهکاری برای حفاظت از تاریخ برشمرد و افزود: با حفاظت از سنگ‌نشانه‌ها، می‌توان هویت و اصالت تاریخی یک مکان را در یک مقطع تاریخی حفظ کرد و در عین حال، ظرفیت‌های جدیدی از طریق پیوند گذشته با حال، خلق کرد. مهم این است که پای یک اندیشه و ایده بایستیم و از آن حمایت و دفاع کنیم.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: هم اکنون ایده تخریب، اگرچه طرفداران خود را دارد، همچون مجموعه نواب، اما فاقد اصالت و هویت است و در واقع تاریخ را نادیده گرفته است. این ایده که تاریخ یک مکان را به بهانه ساختن چندین ساختمان تخریب کنیم را قبول ندارم.
معماری و تمامی دیسیپلین‌های حکمروایی، آیینه نظام اندیشه‌ورزی یک ملت است
آخوندی تصریح کرد: معتقدم در نهایت، معماری، شهرسازی و تمام دیسیپلین‌های حکمروایی، آیینه نظام اندیشه‌ورزی یک ملت است.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، گفت: بنده همواره در تعریف مثلا شبکه حمل و نقل، محیط تمدنی را تصور کرده و به همین دلیل نیز در هر محیطی که قرار گرفتم تلاش کردم تا تمامی پنجره ها را باز کنم. به عنوان نمونه، معتقدم افغانستان جزو حوزه تمدنی ایران‌شهری است و به همین دلیل نیز زمانیکه وزیر حمل و نقل افغانستان به ایران می‌آید به عنوان یک برادر از آن یاد می کنم و در این بیان، هیچگونه تظاهری وجود ندارد. همچنین است ازبکستان و نیازی ندارم تا به عنوان نمونه با وزیر ازبکستانی چانه‌زنی کنم زیرا معقتدم ما در یک حوزه تمدنی قرار داریم.
آخوندی افزود: به همین دلیل نیز معتقدم که نظریه و ایده ایران‌شهری به تمامی حوزه‌ها قابل تعمیم است و این اندیشه، تنها مختص یک حوزه خاص و مثلا معماری نیست بلکه این اندیشه را می‌توان در حمل و نقل نیز دنبال کرد.
وی ادامه داد: وقتی می‌خواهیم شبکه حمل و نقل را ارتقا دهیم با داشتن اندیشه ایران‌شهری، حوزه تمدنی را در نظر می‌گیریم و در مقابل، اگر حوزه تمدنی مدنظر نباشد، شبکه به گونه‌ای دیگر تعریف می‌شود. همچنین است نظام آموزش عالی و سایر حوزه‌ها.
تاکید بر ایجاد نظام راهنمای ذهنی برای رهایی از سرگشتگی
عضو کابینه دولت دوازدهم گفت: معتقدم این سرگشتگی که در ایران وجود دارد، فقط در معماری نیست بلکه در تمامی حوزه‌ها این سرگشتگی را شاهدیم. دقیقا این سرگشتگی را همه‌جا می‌بینیم و این وضعیت به این دلیل است که نظام راهنمای ذهنی وجود ندارد.
آخوندی تصریح کرد: برای ایجاد نظام راهنمای ذهنی، نیازمندیم تا بازگشت به گذشته داشته و از موضوع و مساله، تعریفی صحیح ارایه دهیم.
وزیر راه و شهرسازی گفت: باید مشخص کنیم که می‌خواهیم مساله را از صورت معماری یا سیرت تفکری ایرانی شروع کنیم. اگر با سیرت تفکری ایران‌شهری مساله معماری را شروع کنیم، آن وقت می‌توانیم در جای‌جای مختلف ردپای آن را پیدا کنیم و درست همان زمان است که می‌توانیم، معماری را با حمل و نقل سازگار کرده و در ادامه حمل و نقل را با نظام توسعه و آموزش و پرورش و ... ارتباط دهیم.
وی تاکید کرد: قاعدتا باید افراد درون دیسیپلین، یک سهم و داد و ستد با نظام اندیشه‌ورزی داشته باشند. معتقدم کسی بیرون از این دیسیپلین، نمی‌تواند اعلام کند که قواعد چیست و افراد درون دیسیپلین، دنباله‌رو آن باشند.
وزیر راه و شهرسازی گفت: فهم شهرساز و فهم معمار از فضایی که خلق می‌کند نیز بسیار حائز اهمیت است.
آخوندی دو سطح سیاستگذاری بازآفرینی و سیاستگذارای نظامات اجرایی را دو سطح بحث نخستین نشست شورای اعتلای معماری برشمرد و افزود: ما در بازآفرینی (که می‌تواند هر نوع بازآفرینی از جمله بازآفرینی شهری، بازآفرینی هویتی و ... باشد) به دنبال آن هستیم تا به یک آفرینش مجدد برسیم؛ آفرینشی که خط زمان و مکان را گم نکرده باشد و بتواند در خط زمان و مکان حرکت کند.
وی از دیگر ویژگی‌های بازآفرینی را معاصر، مدرن و به روز بودن عنوان و تاکید کرد: بازآفرینی مدنظر ما در این سطح باید بتواند با زندگی امروز بشر، سازگاری داشته باشد و در عین حال باید بتواند خود را در سطح بین‌المللی، عرضه و معرفی کند.
آخوندی سطح دیگر دستیابی به نتیجه‌ای عملیاتی را برای شورای اعتلای معماری، نظامات اجرایی برشمرد و گفت: در نظامات اجرایی سطوح خردوکلان داریم. در واقع در نظامات اجرایی سطوح حکمروایی، سیاستگذاری، حرفه ورزی و پیشه وری وجود دارد. به این دلیل که سطح حکمروایی نظامات اجرایی بتواند با معنا شود، فکر کردم که باید به نحوی این موضوع را به شورای‌عالی شهرسازی و معماری ارتباط دهیم. به نحونی که آخر کار بتواند از درون آن نظام حکمروایی درآید. البته در این سطح قصد ما تنها ایجاد ضابطه نبوده است و اینها مباحث بعدی است که دنبال می‌کنیم.
وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنان خود با معماران به موضوع ضرورت صرفه‌جویی در مصرف انرژی اشاره کرد و گفت: در بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی که سال‌هاست در کشور روی آن بحث می‌شود، همواره شاهدیم که مساله با راهکارهایی همچون دوجداره کردن شیشه ها تقلیل می‌یابد در حالیکه بخش عمده‌ای از صرفه‌جویی در مصرف انرژی به موضوع رعایت مساله اقلیم و هندسه مربوط است.
رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران ادامه داد: وافقید که تاثیری که هندسه در صرفه‌جویی در مصرف انرژی دارد را قطعا هیچیک از سایر عوامل، ندارند. اتفاقا هندسه تنها موضوعی است که در تمامی این موارد، مغفول مانده است و کسی به آن نمی‌پردازد.
آخوندی یادآور شد: همچنین بحث اقلیم از دیگر مباحث مهمی است که باید به آن توجه شود و موضوعی است که به رغم اهمیت، مغفول مانده است. در این موضوع مهم است که اتفاقا نقش معماران، پررنگ می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی گفت: کمیته اعتلای معماری می‌تواند از جنبه حکمروایی، احکامی را وضع کند که لزوما ضابطه به معنای ضوابط جمعیتی و ضوابط ساختمانی نیست بلکه ضابطه ای مبتنی بر سازگاری با اقلیم است. اتفاقا در آنجا می‌توان کلی خلاقیت و نوآوری داشت.
آخوندی پیشنهاد داد تا کمیته اعتلای معماری ذیل شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تشکیل شود تا از این طریق بتواند وارد نظام حکمروایی شود. وی خاطرنشان کرد: در نظام حکمروایی، بحث نظام مهندسی و دو امضایی قابل حل است. همچنین، در سطح حکمروایی می توانیم راجع به نظام شهرسازی بحث هایی داشته باشیم. شاهدیم که هم اکنون متاسفانه نظام شهرسازی بر مبنای نظام سوداگری شهری است که با تشکیل این کمیته ذیل شورای عالی شهرسازی و معماری می توانیم مقابل نظام سوداگری شهری بایستیم، مقاومت کنیم و حرف های روشنی نیز ارایه دهیم.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه، گفت: می فهمم که معماران، قربانی نظام سوداگری شهری هستند و نظام سوداگری شهری اولین قربانی که گرفت نظام معماری بود به همین دلیل نیز می خواهم که در یک سطح حکمروایی، کمیته اعتلای معماری ایران تشکیل شده و فعالیت خود را ادامه دهد.
آخوندی ادامه داد: بنابراین یک سطح، سطح حکمروایی است و سطح دیگر، سمت حرفه، انجمن های مردم نهاد، پیشه وران و نظام فرد است که آن نیز بسیار مهم است و سازگاری این دو سیستم است که می تواند محصول خوبی را به وجود آورد.
موافقت و همراهی با تشکیل نظام معماری
وی خاطرنشان کرد: در اینکه یک نوع نظام معماری ایجاد شود مشکلی ندارم و با آن موافقم.
رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، گفت: کمیته اعتلای معماری می‌تواند جریاناتی را که در سمت و سوی حرفه و انجمن‌های مردم نهاد است هدایت کرده و برای آنها بسترسازی های مناسب را به وجود آورد. همچنین، صنوف می توانند در تصمیم سازی ها حضور فعال داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر و هر هفته کمیته های فنی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، تشکیل جلسه می دهند، گفت: امیدوارم بتوانیم به صورت هفتگی جلسات کمیته شورای اعتلای معماری را نیز داشته باشیم.
آخوندی همچنین از معرفی برخی از بناهای شاخص در جلسات کمیته اعتلای معماری به عنوان فعالیتی قابل تداوم نام برد و اعلام کرد: اگر بتوانیم جلسات کمیته اعتلای معماری را به صورت منظم و با برنامه پیش ببریم شاید نیاز داشته باشیم تا در استان ها برای شورای برنامه ریزی استان نیز کمیته معماری ایجاد کنیم. همانطور که می دانید بخش عمده معماری، بازگو کردن تجربه های موفق است که این تجربه‌های موفق معماری را می‌توان در هر استانی با جلسات ماهیانه معرفی کرد.
وی افزود: امیدوارم در آینده بتوانیم کمیته معماری استانی را نیز تشکیل دهیم.
آخوندی خاطرنشان کرد: وظیفه خود می‌دانم که حمایت قاطعانه و کامل خود را از تشکیل کمیته اعتلای معماری اعلام کنم و در حد توان خود گره‌هایی را که وجود دارد باز کنم.
