اداره ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) آمریکا ماه گذشته نتایج گزارشی را منتشر کرد که نشان داد، دمای زمین برای چهارصد و ششمین ماه متوالی بالاتر از حد متوسط بوده است. بحث تغییرات آب و هوایی و به ویژه، انتشار گازهای گلخانه‌ای، به یک چالش جهانی تبدیل شده است. چین متهم ردیف اول در زمینه انتشار گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود و آمریکا نیز در رتبه دوم قرار دارد.
یکی از موضوعاتی که در زمینه ردپای کربن مطرح می‌شود، ارتباط میان بحران مسکن و انتشار گازهای گلخانه‌ای است. براساس گزارش Shelter UK، در بریتانیا بیش از 320 هزار و در ایالات متحده نیز 764 هزار بی‌خانمان وجود دارند.
مسکن اجتماعی (social housing)، واحدهای مسکونی نسبتا ارزان‌قیمتی هستند که توسط دولت‌ها برای اقشار کم‌درآمد و فقیر جامعه احداث می‌شوند. انگلستان پس از جنگ جهانی دوم، پیشگام ساخت مسکن اجتماعی در محله‌های فقیرنشین بود.
در شرایطی که بحث افزایش تعداد بی‌خانمان‌ها و لزوم احداث مسکن اجتماعی در کشورهایی مانند انگلستان و ایالات متحده مطرح می‌شود، نباید از موضوع افزایش انتشار کربن غافل شد. سیمان اصلی‌ترین مصالح مورد استفاده در ساخت این بناها است که با 6 درصد انتشار جهانی کربن در سال در ارتباط است.
در حوزه ساخت مسکن با دو دیدگاه کاملا متفاوت روبرو هستیم. به عنوان مثال، در آمریکای شمالی و ساکنان مناطقی مانند منهتن، دسترسی به امکانات خاص نظیر رستوران‌های لوکس، فروشگاه‌های بزرگ، سینما و تئاتر مورد توجه است، درحالیکه در مناطق فقیرنشین، تأمین مسکن پایدار در اولویت قرار دارد.
بنابراین در این حوزه باید به سمت یک مدل یکپارچه در برنامه‌ریزی شهری، استفاده از مواد سازگار با محیط زیست و طراحی معماری حرکت کنیم که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در برخی از کشورهای جهان مشاهده کرد.
شرکت SOMOS Arquitectos پروژه مسکن اجتماعی در مادرید (اسپانیا) را به اتمام رسانده است. این پروژه با نام 123 Social Green Housing شامل یک مجتمع مسکونی 8 طبقه شامل 123 واحد آپارتمانی است که در نمای آن از پنل‌های پلاستیکی قابل بازیافت روی فریم آلومینیوم استفاده شده است.
در هنگ‌کنگ، استودیوی james Law Cybertecture طرح اولیه‌ای از میکروخانه‌های کم‌هزینه را طراحی کرده است که شامل قرار دادن لوله‌های بتنی بازیافتی بر روی یکدیگر است که می‌تواند تاحدودی به حل بحران گسترده مسکن به دلیل فضای محدود در هنگ‌کنگ کمک کند.
تا 4 ردیف از لوله‌های بتنی بازیافتی به عرض 2.5 متر، در فضاهایی خالی بین ساختمان‌ها روی یکدیگر قرار گرفته و نوعی مسکن اجتماعی ارزان‌قیمت را شکل می‌دهند. البته انتقادهایی از جمله کوچک بودن بیش از اندازه هر واحد مسکونی به این طرح وارد شده است.
طرح دیگر که توسط معماران ویتنامی برای اقشار فقیر طراحی شده است، پروژه S- House 2 برای ساخت مسکن ارزان‌قیمت با استفاده از مواد محلی مانند بامبو است. این خانه‌ها به راحتی توسط قایق قابل حمل هستند و با 4 هزار دلار می‌توان مسکن پایداری را برای فقیرترین اقشار ویتنام فراهم کرد.
مترجم: معصومه سوهانی
